Huling araw

Third Person Point of View

Matapos igapos ni Maria si Carmen sa isang upuan ay agad siyang umakyat ng kwarto upang sabihan si Teresa.

Kumatok si Maria ng marahan sa harap ng kwarto ni Lola Teresa. Tinawag niya ang pangalan nito ng dalawang ulit. Walang sumasagot sa kanya kaya naman sa tingin niya ay atutulog ito.

Ngunit hindi naman tulog mantika ang kasama niyang si Teresa. Konting kaluskos lamang ay nagigising na ito agad.

Binuksan ni Maria ang pintuan noong walang sumasagot sa kanya. Ang gagawin niya ay gigisingin niya ito kung sakali man na natutulog upang agad nilang maisagawa ang ritwal para sa huling alay nila sa sinasamba nilang demonyo.

Pagkabukas ni Maria ng pinto ay kadiliman ang agad na sumalubong sa kanyang mga mata. Kinapa niya ang kandila sa isang gilid. Dahil palagi nilang gawain na iwan ang posporo, at kandila sa ibabaw ng lamesa na pinakamalapit sa pinto ay nasanay na silang ganoon.

                Hindi na nila ipinagawa pa ang mga punding ilaw sa kanilang kwarto dahil mas sanay silang gumamit ng kandila. Kaibigan din nila ang dilim.

                Noong makapa ni Maria ang posporo at kandila ay dali dali siyang kumuha ng isang pilito saka ikinaskas ito sa gilid ng kaha ng posporo.

                Sa unang kaskas ay hindi ito umilaw kaya naman kinaskas niya uli. Sa pangalawang kaskas ay sumindi na ngunit hindi it inabutan ng mitsa ng kandila kaya naman kinakailangan niyang ulitin muli ang proseso.

                Muli siyang kumuha ng posporo sa isang tabi saka ikinaskas ito. Agad niyang idinikit ang kandila dito. Naging matagumpay ang pagsisindi niya ng kandila.

                Itinapat niya ag ilaw nito sa buong kwarto. Una niyang tinignan ang higaan ng matanda. Bakante ito. Sumunod ay ang tumba tumba na umuugoy ugoy pa ngunit walang nakaupo.

                Wala roon ang lola Teresa. Malaman na nagpunta nanaman ito sa kanilang pagpupulong ng mga kaanib nila sa kulto.

                Tatalikod n asana si Maria noong may mapansin siyang malaking itim na kama ng matanda. Hindi na sana niya ito papansinin ngunit tila tinatawag siya nito na kanyang buklatin.

                Dahil wala si Lola Teresa roon ay naisipan na rin tignan ni Maria ang laman ng folder na nasa ilalim ng kama ng matanda.

                Lumuhdod siya saka kinuha iabot ito ng kanyang kamay. Hindi naman siya nahirapang kunin ang folder dahil malapit lang it sa labas. Sadyang sumilip lang sa kama kaya naman napansin niya.

                Ibinaba niya ang kandila sa katabi niyang lamesa. Binuklat niya ang folder ngunit hindi niya makita ang laman pagka’t magkasalungat ang likuran nito saka ng ilaw mula sa kandila.

                Itinapat niya ang loob ng folder sa ilaw ng kandila. May dalawang lumang litrato siyang nakita sa loob ng folder.

                Isang picture ni Lilybeth, at picture ni Dan. Ang mga larawan ng mga ito ay may mga buhok. May mga patak na natuyong kandila sa ibat ibang bahagi ng folder.

                Nanlaki ang kanyang mga mata noong mapagtanto kung ano ang ibig sabihin niyon. Ginagawa ito ng mga nagriritwal upang ipahamak ang taong nais nilang mamatay na, at mawala sa mundo.

                “Bakit narito ka?” tanong ni Teresa na kapapasok lang ng kanyang kwarto.

                Napatingin naman si Maria sa matanda, at ipinakita ang folder na kanyang hawak hawak. Hindi naman nagbago ang ekspresyon ni Teresa na  tila walang pake sa nalaman na katotohanan ni Maria.

                “Lola Teresa,” tawag ni Maria. “Kayo ang may gawa nito?!”

                Hindi siya makapaniwala sa kanyang mga nasaksihan.

                “Sino pa ba sa tingin mo? Saan mo ba nakita ang hawak mo? Hindi ba at sa kwarto ko? Sino pa sa tingin mo ang gagawa ng bagay na iyan?” pabalang na sagot ni Teresa habang nakatingin kay Maria ang mga nanlalaki na mga mata nito na animo ay luluwa na.

                “P-pero anak niyo si Dan,” ani ni Maria. “Ikaw ang may kagagawan kaya sila naaksidente. Pinatay niyo ang sarili niyong anak, Lola Teresa?”

                “Ano naman?” tanong ni Lola Teresa. “Saka bakit ganyan ka magtanong. Dapat ay magpasalamat ka dahil nauwi pa dito si Dan. Kung hindi dahil sa akin ay baka nasa maynila pa rin sila ni Lilybeth habang tayo ay iniwan nilang nagungulila. Hindi ka ba masaya? Dahil sa ginawa ko ay nakasama na natin siya muli.”

                Napalunok naman si Maria sa sinabi ng kaharap niyang matanda.

                “Bakit hindi niyo p agad sinabi sa akin?” tanong ni Maria.

                “Bakit? Ano ba kita? Kailangan ko bang sabihin lahat sa iyo ng mga ginagawa ko at mga desisyon ko?” tanong ni Teresa kay Maria. Hindi nagustuhan ni Maria ang sinabi sa kanya ng matanda. Sa panayam nito ay parang wala siyang halaga sa bahay na ito. Siya ay isa lamang katulong , at ginagamit niya bilang alalay.

                Sumisiklab unti unti ang galit ni Maria sa matanda. Hindi niya maatim na matapos ng lahat ng ginawa niya ay ganito pa rin siya itrato ng  matanda na animo ay isang katulong nila sa bahay.

                “Ang sa akin lang ay sana nagsabi kayo,” ani ni Maria kay Teresa.

                “Loka loka!” sigaw ni Teresa rito. “Hindi ko kailangan sabihin sa iyo! Ako ang magdedesisyon kung ano ang gusto kong gawin. Naiintindihan mo? “

                Hindi naman sumagot si Maria.

                “Oh? Wala ka nang sasabihin? Umalis ka na sa kwarto ko aber at ako ay mamahinga na.”

                Napakuyom ng kamao si Maria. Ilang segundo lang ang lumipas ay lumuwag na ang kamao niyang nakasara.

                Naglakad siya patungo sa pinto ngunit bago umalis ay tumigil muna siya upang magsabi kay Teresa.

                “May nahuli akong dalaga na kukumpleto ng inyong ritwal para mabuhay si Dan,” ani ni Maria. “Iginapos ko siya sa sikretong silid na nasa baba ng hagdan.”

                Tila nagliwanag naman ang mga mata ni Teresa sa kanyang narinig dahil sa sinabi ni Maria.

                “Talaga? Sino naman iyon? Sigurado ka bang birhen pa ang dalagang iyon?” tanong ni Teresa na may ngit sa labi dahil sa wakas ay kumpleto na ang kanilang alay.

                “Hindi ko kilala ang babaeng iyon ngunit sigurado akong birhen pa iyon,” ani naman ni Maria.

                “Magaling Maria! Iyan ang gusto ko sa iyo,” sabi ni Teresa saka tumawa ng malakas.

                “Pwede na po ba natin simulan ang ritwal?” tanong ni Maria pagka’t nais na niyang mabuhay ang kanyang minamahal na si Dan sa mas lalong madaling panahon.

                “Hindi ka na natuto, Maria,” ani ni Teresa rito. “Hindi ngayon ang magandang oras upang magritwal kailangan ay sumisilay ang buwan sa kalangitan upang mas epektibo at mas malakas. Tamang tama ay kabilugan ng buwan bukas. Pwede na nating gawin an gating ritwal.”

                “Kasama niyo po ba ako??” tanong ni Maria.

                “Sasama ka pero wala kang gagawin kundi ang manood lamang,” ani ni Teresa. “Wala ka naman kasing alam. Bukas na tayo mag – usap. Napagod ako sa pagdadasal ko kanina. Nais ko ng mamahinga.”

                Tumango naman si Maria saka lumabas ng pintuan.

MARIA POINT OF VIEW

Marahan kong isinara ang pintuan ng babaeng huklubang na matandang byuda. Nais kong ibalibag pasara ang kanyang pinto ngunit hindi ko pa pwedeng gawin iyon. Kailangan ko pa siya para mabuhay ang aking mahal na asawang si Dan.

Impaktitang matanda! Siya ang dahilan kung bakit naaksidente at namatay si Dan. Hindi ko akalaing magagawa niya iyon sa kanyang anak mapauwi lang dito si Dan.

Akala ko ay ako na ang pinakamasamang  tao sa bahay na ito ngunit mas maitim pala sa akin ang budhi ng matandang iyon.

Dumiretso na ako sa aking kwarto upang mamahinga na rin.

Sigurado naman akong hindi na makakawala ang babaitang iginapos ko sa ilalim ng hagdan dahil mahigpit ang pagkakatali ko sa kanya.

Isa pa ay kinandado ko na rin ang pintuan gamit ang padlock kaya makawala man siya sa kanyang pagkakagapos ay hindi pa rin siya makakalabas.

Madami siyang tinamong saksak sa akin. Nag enjoy ako masyado sa malambot nyang likod. Hindi ko namalayan na kay rami na pala ng pagkakasaksak ko sa kanya. Mukhang hindi na aabutan ng liwanag ang babaeng iyon.

Teka. Mukhang masarap kainin ang mga tulad niyang dalaga. Sariwa, malambot, hindi pa matanda. Batang bata pa. Siguradong napakalambot ng kanyang karne.

Masarap sigurong gawing steak ang mga laman ng dalaga na iyon. Nangangati na agad ang aking kamay upang iluto siya. Ako mismo ang tatadtad ng kanyang katawan.

Isinara ko na ang pintuan ng aking kwarto at lumingon kay Dan.

“Madaling araw na mahal ko bakit gising ka pa?”  tanong ko kay Dan. Nilapitan ko siya at idinikit ang aking tainga sa kanyang bibig. “Ano ang iyong sinasabi? Naririnig mo ang usapan namin ng nanay mo?”

“Wala iyon, may hindi kami pagkakaintindihan kanina mahal ko,” ani ko  sa kanya. “Paano ba naman ay siya ang dahilan kung bakit ka naaksidente. Bilang iyong asawa ay talagang sasama ang aking loob sa ginawa ng nanay mo.

“Anong huwag na magalit sa kanya? Intindihin? Dan, please huwag mong ipagtanggol ang nanay mo. Maling mali siya. Hindi niya dapat ginawa iyon sa iyo. Saka isa pa ay marami pa namang paraan upang pauwiin ka ngunit mas pinili niyang patayin ka? Anong klaseng ina siya.”

“Oo na, sige na. Hindi ko na aawayin ang nanay mo alang alang sa iyo. Kung hindi mo lang sya ina ay baka tinadtad ko na iyon ng sampal. Baka nabunot ko na ang anit niya sa inis. Nakapangigil kasi mahal, Alam mo ba ang pakiramdam na iyon? Nasaktan lang ako. Isa pa ay hindi niya man lang sa akin ipinaalam. Hindi niya sa akin sinabi.”

Napa ikot ang aking mata dahil sa pagtatanggol ni Dan sa kanyang ina. Ang sama ng ugali ng nanay niya pero ipinagtatanggol niya pa kaysa sa akin?

“So gusto mong mag – away tayo, Dan?” tanong ko sa kanya. “Pwede huwag na muna nating pag usapan ang iyong ina? Kumukulo lang ang aking dugo.”

“Ano iyon? Ang ating anak na si Gilda? Nandoon sa kabilang kwarto at natutulog na ng mahimbing. Katatapos ko lang kasi siyang sukalayin. Alam mo naman ang ating anak ay gustong gustong nagpapasuklay sa  kanyang ina.”

THIRD PERSON POINT OF VIEW

Napahagikgik si Maria habang nakatingin kay Dan na animo ay kinakausap din siya ng patay. Patuloy siya sa pagsasalita na animo ay isang buhay na tao pa ang kanyang nasa harap.

“Oo na nga. Kapag nakalabas ka nga dto ay dadalhin kita agad sa kanya. Alam mo ban a miss na miss ka na rin ng anak natin. Pero syempre hindi ko pwedeng ipakita ka ng ganyan sa harap niya. Alam mo naman iyon medyo maarte.”

“Kwekwentuhan? Gusto mong kwentuhan kita ng mga nangyari sa araw ng anak natin? Wala naman masyadong kakaiba. Nagpunta lamang kami sa parke para makapaglaro siya. Nagpaslide pa nga siya sa akin. Sobrang tuwang tuwa siya. Akala mo nga ngayon lamang siya nakapunta sa parke.”

“Ano ililibre mo kami pag nakalabas ka na dito? Pangako iyan ha. Ilibre mo kami ng anak mo ng ice cream,” ani ni Maria saka niyakap ang inuuod na katawan ni Dan. “Ang sweet sweet mo talaga mahal. Kaya kita nagustuhan eh. Bukod sa makisig ka ay gentleman ka pa. Alam mo kamukhang kamukha mo nga si Gilda. Hawig na hawig kayo. Manang mana sa iyo ang anak mo.”

Tanging ang boses lamang ni Maria ang maririnig na ingay sa kabuuan ng kanyang silid. Walang Dan na sumasagot sa kanya. Gawa lamang iyon ng kanyang malawak na imahinasyon.

Habang ang inuuuod na bangkay ni Dan ay nasa tabi niya at umaalingasaw ay ang tingin pa rin ni Maria sa lalaki ay isang taong buhay na buhay habang masayang nakikipag usap sa kanya.

Sininghot ni Maria ang suot ni Dan na barong.

“Ang bango mo naman, mahal,” ani ni Maria saka muling napahagikgik dito. “Ako? Oo naman kaliligo ko lamang ng aking sikreto. Alam mo mahal may bago nanaman akong ipapalit na pandilig sa aking makinis na balat. Oo, may nakuha ako kanina. Yung sinungkit ko sa labas ng bintana. Mukhang mas gaganda ang kutis ko kapag napaligo ko ang kanyag dugo.”

“Ano? Tulog na tayo?” tanong ni Maria. “O sige na nga. Goodnight! Bukas ay isang mahalagang araw sa ating lahat. Bukas na bukas rin ay gagawin na namin ang ritwal, mahal,”

                Kinumutan ni maria ang kanyang sarili pati na ang lalaking katabi niya. Saka ipinikit ang mata upang matulog ng mahimbing.