'Yon ang oras na hindi pa ako handang harapin. 'Yon ang unang pagkakataon na nagtanong si Aeon tungkol sa kaniyang ama. I wasn't ready to answer his question. Hindi ko alam kung sasabihin ko ba sa kaniya ang totoo o magsisinungaling ako at gagawa ng ibang kuwento.
Bata pa ang anak ko, hindi ko siya mapipigilan sa pagtatanong ng mga bagay na tungkol sa kaniyang ama. Alam ko na sa paglaki niya, maghahanap at maghahanap siya ng isang ama. Ngunit, hindi ko alam kung maiintindihan niya ba kapag sinabi ko ang totoo dahil . . . napakabata niya pa. My lips parted but no words came out from my mouth. Nakagat ko ang ibabang labi ko habang nakatingin sa anak ko na tila naghihintay ng sagot mula sa akin. Pareho kaming napalingon sa pinto nang bumukas 'yon. Iniluwa niyon si Arden na may dala-dalang tray na naglalaman ng pagkain, ilang prutas, at tubig. “D-Daddy!” Napalingon ako sa anak ko. Lumiwanag ang mga mata ni Aeon nang makita si Arden. My son even raised his left arm to reach for him. Pagkalapag ni Arden ng hawak na tray sa lamesa malapit sa kama ni Aeon ay agad niyang nilapitan ang anak ko at hinalikan ang kamay nito. “Is my boy hungry?” Alanganin akong ngumiti kay Aeon. “A-Anak, he's not—” Hindi ko natuloy ang sasabihin ko nang tumingin sa akin si Arden. Makahulugan siyang ngumiti. Ang mga mata niya ang nagsabi sa akin na huwag ituloy ang sasabihin ko para sa bata. Aeon looked very happy to see Arden. “He woke up four hours ago. I tried waking you up, pero napalalim yata ang tulog mo kaya hindi kita nagising. Hindi ko na itinuloy dahil alam kong kailangan mo ng tulog.” Dahan-dahan naming inangat ni Arden si Aeon mula sa pagkakahiga hanggang sa makaupo na siya ngunit nakasandal pa rin sa headboard ng kama. May bandage sa ulo ng anak ko kung saan siya inoperahan. Maingat ang naging galaw namin ni Arden para hindi siya masaktan. “Nakausap ko na ang doktor at ang sabi, may mga gamot na kailangang inumin si Aeon. I went out to get him some food dahil ang sabi ng bata ay nagugutom na siya.” Inilapit ng lalaki ang lamesa kung saan niya nilapag ang tray ng mga pagkain. “I got the food that the nutritionist advised.” Hindi ako kaagad na nakagalaw. Pinanood ko si Arden na maingat na sinubuan ang anak ko. Nang humikab ang lalaki, doon ako natauhan. Doon ko napansin ang pagod sa mga mata ni Arden na nagagawa pang ngumiti sa anak ko. “Arden, ako na muna ang magsusubo kay Aeon. Inaantok ka na, kailangan mo ring matulog.” Inagaw ko ang hawak-hawak niyang pagkain. Nang akmang susubuan ko na si Aeon, bigla itong umiling sa akin. Aeon looked at Arden who was still sitting beside him. “I-I want d-daddy.” Hinaplos ko ang pisngi ng anak ko. “Baby, d-daddy is sleepy. He needs sleep. Si Mommy muna ang magsusubo sa 'yo.” Sinubukan kong muli na subuan ang anak ko ngunit tumanggi ulit siya. Akmang iiyak na si Aeon kaya naman agad kong binalik ang pagkain kay Arden. Hindi ko gustong umiyak ang anak ko. “Don't worry, kaya ko pa.” Binigyan ako ng isang tango ni Arden upang kumbinsihin ako na kaya pa niya. Ilang minuto ko silang pinanood. Ni hindi na nga tumitingin sa akin ang anak ko. Nakapokus siya kay Arden na nagsusubo sa kaniya ng pagkain. Ilang beses ko ring narinig si Aeon na sabihin ang salitang 'daddy'. Somehow, it pained me. Nadagdagan ang inaalala ko. Paano ko sasabihin sa anak ko na hindi si Arden ang tatay niya? I couldn't afford to end the happiness in my son's eyes. Kitang-kita ko na masaya si Aeon sa presensya ni Arden. Paano ko 'yon magagawang itigil? Hindi ko kaya. “Your brother with his wife brought the bag containing your clothes and essentials earlier. Agad din silang umalis. Nilagay ko sa couch yung bag.” Private room ang kinuha ni Arden kaya malawak at may sariling restroom sa loob. Nilingon ko ang hinigaan ko kanina at nakitang sofa bed naman 'yon. Bukod doon, may dalawang couch din sa loob ng kuwarto na pinagigitnaan ang isang lamesa kung saan kami kumain kanina. Iniwanan ko ang dalawa at kinuha ang oras para makaligo. Ang mga bagay na tumatakbo sa isip ko ay nabawasan. Naging magaan na ang pakiramdam ko kahit papaano. Wala na akong poproblemahin sa mga gagastusin sa pagpapagaling ni Aeon dahil sagot na 'yon ni Arden, kapalit niyon ang pagpapakasal ko sa kaniya. Pagdating naman sa mga trabaho ko, mukhang kakailanganin kong tumigil upang bantayan ang anak ko. Ngunit, sisikapin ko pa ring makiusap kung puwedeng huwag muna nila ako tuluyang tanggalin. Ilang araw lang naman siguro at makakalabas na rin ang anak ko. Makakabalik din ako agad sa trabaho. Napatagal yata ang pagligo ko dahil paglabas ko, tulog na ulit ang anak ko. Nagulat pa ako dahil bagsak ang ulo ni Arden sa kama ng anak ko. Mukhang hindi siya hinayaang makalayo ni Aeon at nakatulog na siya sa gano'ng posisyon. Bumuntong-hininga ako. I picked up the blanket he gave me while I was sleeping earlier. Ikinumot ko rin 'yon sa kaniya. Kung kaya ko nga lang siyang buhatin ay bubuhatin ko siya pahiga sa sofa bed gaya ng ginawa niya sa akin, ngunit masiyadong mabigat ang lalaki para magawa ko 'yon. Ilang oras ang nakalipas at may dumating na doktor upang i-check ang anak ko. Dahil doon ay nagising si Arden, ngunit pag-alis ng doktor ay agad din siyang nakatulog. This time, lumipat na ang lalaki sa sofa bed. Ginamit ko ang oras habang tulog ang dalawa upang sagutin ang mga nagmensahe sa akin, karamihan ay nagtatanong tungkol sa trabaho ko. Tumawag pa ang isang amo ko sa akin at tinanong ako kung itutuloy ko pa ba ang trabaho ko sa kaniya. Napakaistrikto niya at isang araw lang akong wala ay nagbabanta nang tatanggalin ako. Napatagal ang pakikipag-usap ko sa kaniya. Nakiusap talaga ako na huwag muna akong tanggalin dahil ilang araw lang naman akong mawawala. Nagising si Arden noong malapit na ang lunch. Hindi ko na napigilan at agad ko siyang tinanong. “Arden, wala ka bang ibang importanteng gagawin? Hindi ka uuwi? Paano ang trabaho mo? Puwede ka namang umalis kung kailangan mo na. Hindi naman kita tatakbuhan sa kasunduan natin. Makakaya ko namang bantayan si Aeon.” Napakunot ang noo ng lalaki. Ginulo niya ang buhok habang naglalakad papalapit sa kung nasaan ako. “I've booked a hotel room near this hospital. May ilang pares din ako ng damit sa sasakyan ko. Hindi muna ako uuwi. My work can wait.” Nakagat ko ang ibabang labi ko habang pinapanood ko siyang uminom ng tubig. “S-Sigurado ka ba? Masiyado ka nang naaabala, Arden.” “Hindi ito abala sa akin. I'm doing this to help, Iyana. I'll stay here until Aeon is discharged.” Nagpakawala ako ng isang malalim na hininga. “Let's talk about the plan, then.” Nilakasan ko na ang loob ko. “Nakuha ko na ang parte ko sa kasunduan. Natulungan mo na ang anak ko. Anong plano mo?” Tinignan ko nang diretso ang mga mata ng lalaki. “Anong gagawin ko?” Seryoso itong umupo sa couch na kaharap ng inuupuan ko at sumandal doon. He placed his arms across his chest as his eyes remained staring at me. “Marry me.” “A-And?” “Quit your jobs.” “Huh?” “Quit your jobs and move into my house with Aeon.” “T-Teka . . .” Bigla akong kinabahan. Ramdam ko ang bilis ng pagtibok ng puso ko dahil doon. “Bakit kailangan 'yon?” Napakunot ang noo ng lalaki dahil sa sinabi ko. “You will marry me, Iyana. Magiging akin ka, kasama ng anak mo. You and your son will be a Gromeo, my Gromeo. Dapat lang na tumira kayo sa pamamahay ko.” Natameme ako. Hindi ako agad nakapagsalita dahil hindi ko makapa ang dapat kong sabihin. Dahil doon ay tinaasan ako ng kilay ng lalaki. “What's shocking? Ngayon mo lang naisip 'yon? You should've thought about it the moment you asked me about the offer, Iyana.”Ang mga bagay na kaakibat ng pagpapakasal ko kay Arden ay hindi ko naisip noong tinanong ko siya tungkol sa alok niya sa akin dati. Ang tanging pumasok sa isip ko ay gagamitin niya ako upang makuha ang kumpanya niya. Hindi ko agad naisip ang malalalim na kapalit ng desisyon ko. Hindi lang ako ang bibitbit ng apilyedo niya kundi pati ang anak ko. Sampung araw ang itinagal ni Aeon sa ospital bago siya tuluyang ma-discharge. Sa loob ng sampung araw na 'yon, kasama ko si Arden sa pagbabantay. Parang wala ngang naging silbi ang pag-book niya ng hotel dahil dalawang beses lang siyang natulog doon. Sa mga sumunod na araw, sa hospital na siya natulog kasama ko. Ang dahilan ng lalaki, hindi raw siya makatulog sa hotel. Isa pa, mabilis na na-attach ang anak ko sa kaniya. Paanong hindi kung hanggang ngayon, hindi ko pa rin nasasabi sa anak ko na hindi niya tunay na ama si Arden. Ang dahilan? Pinigilan ako ng lalaki. “Aeon is too young for a heartbreak. Hindi rin maganda ang lagay ng bata ng
“Do you want it cash or through bank?”“Cash, hijo. Wala akong bangko.”Hindi na ako nakasingit nang mag-usap sina Aling Mildred at Arden. Ang babae na rin mismo ang nagsabi sa lalaki ng tungkol sa utang ko. Nakaramdam ako ng hiya habang nakatayo sa tabi ni Arden at nakikinig sa kanilang usapan.Nilabas ni Arden ang wallet niya. Binuksan niya 'yon at hindi ko nabilang kung ilang cards meron ang lalaki. Bumunot siya ng isa sa mga 'yon at sinenyasan ang isa sa mga tauhan niya na lumapit.“There's a bank five minutes away from here. Please withdraw one hundred thousand pesos and give it to her.”Lumingon si Arden kay Aling Mildred na mukhang nagulat. Mukhang hindi siya makapaniwala na pagkatapos ng halos apat na taon ay mababayaran na ang utang ko sa kaniya kasama ang pinatong niyang interes, sinobrahan pa nga ni Arden. “You may come with him, Aling Mildred.” Walang sinayang na oras si Aling Mildred. Agad siyang umalis kasama ang tauhan ni Arden. Kagat ko ang ibabang labi ko habang pin
Bakit naman ako matutulog sa iisang kuwarto kasama si Arden?“H-Hindi, ah!”Ikakasal kami, oo, pero sa tingin ko ay hindi naman namin kailangang magsama sa iisang kuwarto. That would be awkward for the both of us, sigurado ako.Tumango si Arden sa akin at umiwas ng tingin. Ibinaling niya ang atensyon sa loob ng buong kuwarto. “Saan mo gusto?” “Nasaan ang mga gamit ko?” “Sa kuwarto sa tabi ng kuwarto ni Aeon.” Dali-dali akong tumayo sa kama at lumabas ng master bedroom. Nasa isang regular room ang mga gamit ko, tanda na 'yon naman talaga ang kuwartong nakalaan para sa akin kaya dapat lang na ro'n ako manatili. Agad akong pumasok doon at sinimulang ayusin ang mga gamit ko. Naramdaman ko ang pagsilip ni Arden sa loob ngunit hindi na siya nagsalita pa. Sandali lang 'yon at agad ding umalis ang lalaki.Ilang mga damit ko lang muna ang nilabas at inayos ko. Nang dumating ang alas sais ay pinuntahan ko ang anak ko sa kuwarto niya.Hayon, abala pa rin si Aeon sa paglalaro. Binabawi yata
Wala naman akong balak umatras. Alam ko naman na kailangan ko siyang bayaran. Nakuha ko na ang gusto ko mula sa kaniya, kaya dapat makuha niya rin ang gusto niya. Pagkatapos ng pag-uusap namin ni Arden, tila wala nang balak pa ang antok na dalawin ako. Gusto ko pa siyang tanungin. Gusto ko pang makausap si Arden tungkol sa bagay na kanina pa gumugulo sa isip ko, ngunit hindi sapat ang lakas ng loob ko noong kaharap ko pa ang lalaki kaya ako na mismo ang nagpaalam na matutulog na. Gusto niya akong maging handa emotionally . . . and physically, para sa kasal namin. Ibig sabihin ba niyon ay . . . Napapikit ako at napalunok dahil sa kaba. I shouldn't be thinking about it at this point of time. Kinabukasan, nagising ako na wala na si Arden. Mahimbing pa rin na natutulog ang anak ko nang iwanan ko siya sa kuwarto niya. Bumaba ako at nagulat nang pagpasok ko sa kusina ay may babae nang nagluluto ro'n. Base sa hitsura ay nasa early 50's na siguro siya. Agad itong ngumiti nang makita
“We cooked chicken adobo with pineapples. Meron pa sa kusina.” “I'm too tired to eat, Iyana.” Maging sa boses ng lalaki ay halata ang pagod. Mabibigat ang hakbang niya paakyat sa hagdan hanggang sa maabutan niya ako.“Matutulog na ako. Matulog ka na rin, Iyana.”Inunahan na akong umakyat ni Arden sa taas. Napailing na lang ako habang papunta sa sarili kong kuwarto. Hindi ko naman siya pipilitin kung gano'n. Sayang lang dahil gusto ko sana siyang makausap. Kinabukasan, nagising ulit ako nang hindi na naabutan pa si Arden. Gaya kahapon ay naabutan ko ulit si Nanay Lina sa kusina. Sa araw na 'to, ako ang nagluluto habang si Nanay Lina naman ay nag-aayos ng mga groceries na pinamili ni Tatay Rico. Noong dumating kami rito ay walang kalaman-laman ang kusina, ngunit halos dalawang araw pa lang kami rito ay punong-puno na ito. “Maaga na ako pumunta rito pero hindi ko pa rin siya naabutan. Napanis din ang itinira nating ulam kagabi para sa kaniya. Hindi ba 'yon kumain, hija?”Umiling ako
Ako naman ngayon ang gutom! Maaga akong nagising kinabukasan dahil sa gutom. Hindi kasi ako kumain kagabi para sana sabayan si Arden sa pagkain. Hindi ko naman alam na uuwi pala ang lalaki na nakakain na.Kung alam ko lang talaga na gano'n ang mangyayari, sumabay na lang sana ako sa dinner namin kagabi. Kaya ko lang naman sinadyang hindi kumain ay para gumawa ng paraan upang makausap ko si Arden.Sana pala ay hindi ko na lang ginawa!Paggising ko ay diretso agad ako sa kusina. Masiyadong maaga ang gising ko dahil wala pa si Nanay Lina. Nang tignan ko ang orasan na nakasabit sa pader sa kusina, nakita ko na alas singko pa lang ng umaga.Masiyadong maaga para magluto ako ng umagahan kaya naman sliced bread with nutella na lang muna ang kinain ko. Halos maubos ko na ang isang plastic ng tinapay nang biglang may pumasok sa kusina.I was shocked when I saw Arden. Mukhang hindi rin inaasahan ng lalaki na makikita niya ako sa kusina nang ganito kaaga.“Good morning, Iyana.”“G-Good morning.
“I am here to drop some documents for Arden.”Nakagat ko ang ibabang labi ko. He spoke so casual na parang kahapon lang ang huling pagkikita naming dalawa.“Wala si Arden dito, Rion.”“Can you give these to him for me instead?”Inabot ng lalaki sa akin ang isang black na folder na agad ko namang tinanggap.Ngumiti siya sa akin. “Thank you, Iyana. That's all. I'll go ahead.”Sigurado akong halata na sa mga mata ko na naluluha ako. Hindi ko inakalang magkikita pa kami ulit. He was my only bestfriend.“Engineer Rion Axibal, para ka namang others!”Hindi ko na napigilan pa ang mga luha ko mula sa pagbagsak. Dahil doon ay bahagyang napatawa ang lalaki. Humagulgol na ako nang tuluyan na siyang lumapit sa akin upang yakapin ako.I knew it. Inaasar niya lang talaga ako! “A-Akala ko, hindi mo na ako kilala!”“Girl, I missed you.” “I missed you too!”Humiwalay kami sa yakap sa isa't isa. Rion wiped the tears on my face gently using his thumbs. “I can't belive I didn't see you for fours year
“Oh, no. Don't think about divorce, Iyana. Tingin mo ba papakawalan ka pa ni Arden?”Rion's words left me hanging in the air. Sa loob lamang ng ilang oras, ang kalmado kong isipan ay nagulo. Parang may bagyo sa loob ng utak ko at hindi ako mapakali.Umalis ang lalaki pagkatapos makuntento sa aming pag-uusap. Nangako naman siyang babalik sa tuwing wala siyang gagawin sa trabaho.It felt nice talking to him again. Masaya akong nakausap ko ulit ang nag-iisa kong kaibigan, pero ginulo niya ang utak ko!Maaga kaming nagluto ni Nanay Lina kaya maaga rin ang pagkain nila ng dinner. Dahil doon ay maaga ko ring napatulog ang anak ko. Agad din akong naligo at bumaba sa sala. It was exactly five minutes after nine o'clock pm when the door swung open. Niluwa niyon si Arden na ang mga mata ay agad akong hinanap. “Good evening.” He looked better than the first night he came from work. Mukhang hindi masiyadong pagod ngayon ang lalaki. Agad akong tumayo. “Ipapainit ko na 'yong ulam. Hinintayin ki