Napabalikwas ako ng bangon nang may narinig akong nabasag na bagay sa labas ng kwarto ko. Hindi ko mapigilang kabahan nang narinig ko ang pagsigaw ni Daddy.
"Huwag muna ngayon, Felicia! Kalilibing lang ni Sarah!" sigaw ni Daddy. Simula nang tumira ako rito ay palagi ko silang naririnig na nag-aaway ni Tita Felicia. Hindi ko rin nakakasundo ang tatlo kong kapatid kasi anak daw ako sa labas. Halos araw-araw nila akong pinagsasabihan ng kung anu-ano. Wala rin akong balak patulan sila kasi totoo naman. Anak ako sa labas ni Daddy. Bunga ako ng pagkakamali. At ako ang dahilan kaya muntik ng maghiwalay si Daddy at ang asawa niyang si Tita Felicia. Humiga ako sa kama habang niyayakap ang larawan ni Mommy. Hindi pa rin ako makapaniwalang wala na siya. Ang bilis-bilis ng oras. Kanina lang namin siya inilibing at ngayon ay nasa bahay na ako ni Daddy. Kinupkop niya ako kasi wala na akong ibang matutuloyan. Nangungupahan lang kasi kami ni Mommy at si Daddy naman ay may sarili ng pamilya. Nahihirapan akong bayaran ang upa at mga bills namin sa kuryente at tubig kasi lahat ng sahod ko ay napupunta sa gamot ni Mommy. Napatingin ako sa pinto nang may narinig akong pagkatok. Maingat kong inilagay sa bedside table ang larawan ni Mommy bago binuksan ang pinto. Napaatras agad ako nang nakita ko si Felicity. Nakabusangot ang mukha niya at nakakrus ang mga braso. Siya ang panganay na anak ni Daddy sa asawa niya. Mas matanda siya ng dalawang taon sa akin. "Ate Feli, may kailangan po ba kayo?" kaswal na tanong ko nang pumasok siya sa kwarto ko. "Leave the house. Ang kapal-kapal ng mukha mong tumira rito pagkatapos sirain ng Mommy mo ang pamilya namin!" galit na sigaw niya at kinuha ang ibang mga gamit ko sa loob ng closet. "Lumayas ka sa bahay na 'to!" "Hindi ako pwedeng umalis dito. Wala na akong ibang mapupuntahan, Ate Feli," saad ko at pinulot ang mga gamit ko sa sahig. "Wala akong pakialam, Sabrina! Ikaw ang dahilan kaya palagi na lang nag-aaway sina Daddy at Mommy! Kasalanan mo kung bakit nasisira ang pamilyang 'to!" panunumbat niya. Napansin ko ang pagpasok ng kambal na kapatid ni Ate Feli na sina Felipe at Felix sa loob ng kwarto ko. Napadaing ako nang biglang sipain ni Felix ang mukha ko. Gusto kong lumaban, ngunit nakita kong pumasok ang kanilang ina. "Anong nangyayari rito?" tanong ni Tita Felicia at tumingin sa akin. Lumapit ang kambal na anak niya sa kanya. "Simula ngayong araw, huwag niyo ng aawayin ang Ate Sabrina niyo." Napatayo ako agad nang narinig ko ang sinabi ni Tita Felicia. Hindi ako makapaniwalang sa kanyang bibig manggagaling ang salitang 'yon. "Mommy, why? Anak siya ng kabit ni Daddy! Bakit ba kasi kinupkop pa siya ni Daddy? Hindi natin obligasyon kung wala siyang matitirhan o mamatay siya sa gutom!" pagtataray ni Ate Feli. "Kailangan natin siya, Feli. Siya ang magiging susi para maisalba natin ang kompanya," nakangiting saad ni Tita Felicia kaya hindi ko mapigilang mapatitig sa kanya. Naagaw ni Daddy ang atensiyon ko nang nakita ko rin siyang pumasok sa kwarto ko. Hindi ko mapigilang makaramdam ng inggit nang yakapin niya ang mga anak niya. Ni hindi ko man lang naranasang yakapin ako ni Daddy kahit isang beses. Napansin ko ang pagbaba ng tingin ni Daddy sa mga gamit kong nakakalat sa sahig. "Anong ginagawa niyo rito sa kwarto ni Sabrina?" tanong ni Daddy at tumingin sa akin. "Tinutulongan lang namin siya sa pag-aayos ng mga gamit niya, Dad," sagot ni Ate Feli. "Hindi kasi marunong magtupi ng damit si Ate Sabrina kaya tinutulongan siya ni Ate Feli," singit ni Felipe. "Totoo ba ang mga sinasabi nila, Sabrina?" tanong ni Daddy. Napansinghap ako nang napansin ang pagtitig ng mga kapatid ko sa akin. Gusto kong matawa sa mga kasinungalingan nila. Napatango na lang ako kasi ayoko rin ng gulo. "Yes, Dad. Tinutulongan lang nila ako," sagot ko at pinulot ang iba kong mga gamit. "Mabuti naman kung ganoon. Pagkatapos mo riyan, magbihis ka ng maayos kasi may ipapakilala kami sa 'yo. Nasa tamang edad ka naman. Walang problema sa akin kung magkaroon ka ng boyfriend basta kilala ko ang lalaking makakatuloyan mo," saad ni Daddy kaya napahinto ako sa ginagawa ko. "Dad, wala akong balak magkaroon ng boyfriend sa ngayon. Maghahanap pa ako ng trabaho." "Hindi mo naman kailangan magtrabaho para sa sarili mo, Sabrina. May pera naman ang pamilya natin. Ang gagawin mo lang naman ay papakasalan ang kaibigan ko," sabi ni Daddy na siyang ikinagulat ko. "Ipapakasal niyo sa akin ang kaibigan niyo?" hindi makapaniwalang tanong ko. "Kailangan ko ba talagang gawin 'yan, Dad?" "Huwag ka na lang kasing mag-inarte riyan, Sabrina. Hindi ka naman kagandahan. Pasalamat ka nga at may nagkakagusto pa sa 'yo! Para sa kompanya naman natin 'yan. Kapag sinunod mo ang sinabi ni Daddy, hinding-hindi ka na namin gugulohin," asik ni Ate Feli. "Hindi naman sa nag-iinarte ako, Ate. Pero kung 'yan ang gusto niyong gawin ko para tanggapin niyo ako, gagawin ko. Total, kaibigan naman ni Daddy 'yon." Ngumiti ako at pinigilang ipakita sa kanila na excited akong makita ang lalaking papakasalan ko. "Huwag kang mag-aalala, hija. Binata naman ang kaibigan ko," hirit ni Daddy kaya naging kampante ako na nasa tamang tao ako. Gabi na at katatapos ko lang din mag-ayos. Kanina pa pabalik-balik ang mga kasambahay sa kwarto ko. Pinapalabas na nila ako kasi naghihintay na raw ang kaibigan ni Daddy sa baba. Tiningnan ko ang sarili ko sa salamin habang naglalagay ng lip gloss. Pinahiram pa ako ni Ate Feli ng damit para magmukha akong elegante. Paglabas ko ng kwarto, napalunok ako ng laway nang nakita ko sina Ate Feli at ang kambal sa labas. "Sigurado akong maiinlove agad sa 'yo ang kaibigan ni Daddy," saad ni Ate Feli at inayos niya ang takas kong buhok. "Halika na. Kanina pa naghihintay ang kaibigan ni Daddy. Ang soon-to-be-husband mo." Hindi ko mapigilang mapangiti nang napansin ang pagiging mabait ni Ate Feli sa akin ngayon. Napatingin ako sa kamay ng kambal nang bigla nila itong inilahad sa akin. Pakiramdam ko, para akong prinsesa ngayong gabi. Pababa na kami ng hagdanan at pabilis nang pabilis naman ang pagtibok ng puso ko. Kinakabahan ako baka hindi ako magustohan ng kaibigan ni Daddy. Pero palagi namang sinasabi ni Ate Feli na ako raw ang isa sa mga tipo ng babae na magugustohan ni Edward. "Ang ganda-ganda mo, Sabrina," komplimento ni Tita Felicia nang nakita niya ako. Abot tainga ang ngiti ko pagkatapos niya akong yakapin. Pakiramdam ko, tanggap na nila ako. "Handa ka na bang makilala ang kaibigan ng Daddy mo?" Agad akong tumango at hindi pa rin inaalis ang ngiti sa labi ko. "Yes, Tita. Kinakabahan nga po ako kasi baka hindi ako magustohan." "Huwag kang kabahan. Maganda ka naman. Bagay na bagay kayong dalawa," hirit ni Tita kaya nabawasan ng kaunti ang kabang nararamdaman ko. Luminga-linga ako sa paligid. Hinahanap ko ang lalaking sinasabi nila na ipapakilala ni Daddy sa akin. Napalingon ako sa kusina nang nahagip ng mga mata ko Daddy. May kasama siyang tatlong lalaki na kasing edad niya. Napaigtad ako nang naramdaman ko ang kamay nina Tita Felicia at Ate Felicity ang mga kamay nila sa beywang ko. "Let's go. Baka niinip na si Edward," saad ni Tita Felicia. Umupo ako sa harapan ng tatlong kaibigan ni Daddy. Luminga-linga ako sa paligid kasi wala akong nakitang binata. Napangiwi ako nang napansin ang malagkit na pagtitig ng matandang lalaki sa akin. "How's my daughter, Edward?" tanong ni Daddy at inakbayan ang matandang lalaki na nasa harapan ko. Napalunok ako ng laway at nilingon si Daddy. "I-Ito po si E-Edward?" nauutal kong tanong. "It's nice to finally meet you, Sabrina," sabi ng matandang lalaki at naglahad ng kamay sa akin. Tiningnan ko lang ang kamay niya. Muling bumalik ang mabilis na pagtibok ng puso ko. Umiling-iling ako. "No, Dad. Hindi ako papayag na ikasal sa kaibigan niyo!" asik ko at tumayo para umalis sana, ngunit hinawakan nina Tita Felicia at Ate Felicity ang braso ko. "Huwag mo kaming ipapahiya sa harapan ng kaibigan ng Daddy mo, Sabrina Malilintikan ka talaga sa akin!" bulyaw ni Tita Felicia. "If you'll marry me, Sabrina, isasalba ko ang kompanya niyo," sabi ni Edward. Tumayo siya at lumapit sa akin. "Ang ganda-ganda ng anak mo, Antonio. Hindi ko aakalaing magugustohan ko siya agad kahit ngayon ko lang siya nakita." "Daddy, please lang. Huwag naman ganito. Wala na bang ibang paraan para maisalba ang kompanya? Akala ko ba binata ang papakasalan ko. Bakit ganito, Dad? Ayoko. Ayokong ikasal sa lalaking 'to. Parang awa niyo na." "Sabrina, ito lang ang paraan para maisalba ang kompanya. Huwag kang mag-aalala. Mabait naman si Edward. Binata pa naman si Edward. Never siyang ikinasal," saad ni Daddy. Hindi siya makatingin sa akin. "Daddy, ayoko..." Bumagsak na ang mga luha ko, pero parang wala lang sa kanya. "Your engagement will be on Saturday evening. You will marry him, Sabrina. That's an order from me. Kung ayaw mong itakwil kita bilang anak, pakasalan mo si Edward."Ikinulong nila ako sa kwarto ko. Bantay sarado ako ng mga kasambahay at tauhan ni Daddy. Iyak lang ako nang iyak buong araw. Palagi akong nagmamakaawa kay Daddy na huwag niyang ituloy ang engagement namin ni Edward. Pero parang bingi si Daddy. Sinabi niya sa akin na hindi na pwedeng umurong kasi nakapagbayad na raw si Edward. Ayokong makasal sa matandang lalaki na 'yon. Magiging caregiver niya lang ako. Mas matanda pa nga 'yon kaysa kay Daddy. Napalingon ako sa pinto nang bumukas ito at pumasok si Ate Felicity. May bitbit siyang gown na kulay asul. Ito siguro ang susuotin ko mamaya. Nag-iwas ako ng tingin nang ilagay niya sa ibabaw ng kama ang gown. "Anong tinutunganga mo pa riyan? Magbihis ka na kung ayaw mong magalit na naman sina Mommy at Daddy sa 'yo!" singhal ni Ate Feli at tiningnan ang sarili niya sa salamin. "Ayoko. Hinding-hindi ako lalabas sa kwartong 'to," saad ko at inilayo sa akin ang gown. "Tama na ang pag-iinarte, Sabrina! Papakasalan mo lang naman si Edward. Pagkat
Pinulot ko agad ang mga gamit ko sa sahig nang nagising ako. Kailangan ko ng umalis bago magising ang lalaking nakasama ko kagabi. Babalik pa ako sa traveller's inn upang kunin ang mga gamit ko roon. Nandoon lahat ng mga dokumentong kakailanganin ko sa pag-apply ng trabaho. Chineck ko muna ang lahat ng mga gamit ko bago ako nag-check out. Nakahinga ako ng maluwag kasi umabot pa ako. Kapag nahuli ako ng dating kahit isang oras lang, magbabayad na naman ako uli. Baka maubos ang ipon ko. Kailangan kong magtipid simula ngayong araw kasi wala pa akong trabaho. I-susumite ko pa ang mga requirements na 'to sa kompanyang ina-apply-an ko. Pagkatapos kong i-sumite ang mga requirements, inubos ko ang natitirang oras ko sa paghahanap ng matutuloyan. Bukas ay magsisimula na akong magtrabaho bilang isang janitress sa Jacobs Corporation. Hindi kasi ako nakapagtapos ng pag-aaral kasi kapos sa pera. Kahit bed space o maliit na kwarto ay ayos lang sa akin. Ang importante ay hindi ako matutulog sa da
Napahawak ako sa pisngi ko nang sampalin ako ni Daddy ng malakas. Namamanhid na ang pisngi ko kasi apat na silang sumampal sa akin. Si Edward, Ate Feli, Tita Felicia, at si Daddy. "Look what you have done, Sabrina!" sigaw ni Daddy at sinampal ang kabilang pisngi ko. "Anong ginawa mo kay Edward? Nag-aagaw buhay siya! Si Edward na lang ang pag-asa nating maisalba ang kompanya, pero anong ginawa mo? Pinabugbog mo pa siya!" "Dad, hindi ko siya pinabugbog -" "Ang lakas ng loob mong sumagot kay Daddy, Sabrina!" putol ni Ate Feli sa sasabihin ko. "Ipapakulong kita kapag may nangyaring masama kay Edward!" galit na singhal ni Daddy. Nag-angat ako ng tingin sa kanya kasabay no'n ang pagbagsak ng mga luha ko. "Dad, wala akong kasalanan. Hindi ko nga kilala ang lalaking gumawa nito kay Edward. Huwag niyo po akong ipakulong..." "Kung sinunod mo lang sana ang sinabi ko hindi aabot sa ganito ang problema natin, Sabrina!" Dinuro-duro ako ni Daddy. "Anong gagawin mo ngayong nanganganib ang buhay
Kinaladkad ako ni Tita Felicia palabas ng dorm ko. Ibabalik niya raw ako sa mansiyon at sisiguradohin nilang hindi na ako makakatakas. Kapag nagising si Edward, ikakasal kami agad. Kapag namatay naman ay ipapadampot nila ako sa mga pulis. "Ayokong sumama sa inyo!" sigaw ko. Pinagtitinginan na kami ng ibang kasama kong nakatira sa dorm. "Ang tigas-tigas talaga ng ulo mo! Puro na lang problema ang ibinibigay mo sa amin!" bulyaw ni Tita Felicia at hinila ang braso ko. Agad niyang ni-lock ang pintuan ng kotse nang nakapasok na ako sa loob. Sinubokan ko itong buksan, pero ayaw talaga. Para akong kinidnap sa sitwasyon ko. Hinila ni Tita Felicia ang buhok ko pagpapasok sa loob ng mansiyon. Para akong makakalbo sa lakas ng pagkahila niya. Nakita ko ang mga kapatid kong nakaupo sa couch. Tumayo si Ate Feli at naglakad papalapit sa akin at tinulongan ang Mommy niya na kaladkarin ako paakyat ng hagdanan. "Hinding-hindi ka lalabas hangga't hindi nagigising si Edward, Sabrina! Ipapakulong ka
"Ayos ka lang ba?" nag-aalalang tanong ni William nang nakita niya akong nagsusuka na naman. Huminga ako ng malalim. Wala akong balak sabihin sa kaniya na buntis ako. Nahihiya na rin kasi ako kay William. Tinutulongan niya akong makatakas sa pamilya ko. Hindi ko nga kayang buhayin ang sarili ko rito kung wala siya tapos ngayong buntis ako, dagdag gastosin na naman. "Ilang araw ka ng ganiyan. Ayos ka lang ba talaga, Sabrina?" Hinawakan niya ang noo ko. "Buntis ako, William. At nahihiya na ako sa 'yo kasi dumagdag lang ako sa mga gastosin mo," pag-amin ko. His jaw dropped. "But how? Wala ka namang boyfriend, Sab." Tinawanan niya pa ako. "Magpahinga ka na lang. Kung anu-ano na ang iniisip mo. Imposibleng magdadalang tao ka tapos wala kang boyfriend." "Buntis nga ako. Hindi ako nagbibiro, William. At ayokong pasanin mo ang lahat ng problema ko. Maghahanap ako ng trabaho rito. Kailangan kong makapag-ipon para may pera ako gagamitin." Bakas sa mukha ni William, na hindi pa rin siya ku
Five years later... "Congratulations, Mommy!" nakangiting bati sa akin ng anak ko habang hawak ang diploma ko. Nandito kami ngayon sa isang fastfood restaurant upang ipagdiwang ang graduation ko. Katatapos lang ng graduation namin at hindi ko aakalain na makakapagtapos ako ng pag-aaral. May mga panahon na sukong-suko na ako, pero nawawala ito agad sa tuwing nakikita ko si Evara. Sa kanya ako humuhugot ng lakas kaya ko nakaya lahat ng mga problema ko. "Congrats, Future Architect Turner!" bati sa akin ni William at ibinigay sa akin ang chocolate cake. "Thank you, Wil. Kung hindi mo ako tinulongan baka namulubi na kami ng anak ko ngayon," tugon ko. Sa pagiging freelance artist at digital artist ko, naitaguyod ko ang aking pag-aaral at ang buhay ng anak ko rito sa Canada. Hindi naging madali sa akin ang lahat lalo na't may mga panahong mahina ang bentahan at wala akong mga clients. Hindi ako tumigil sa pagdarasal na sana kayanin ko ang lahat-lahat. Si William ang naging kaagapay ko
Sa condo ni William kami didiretso kung saan nakatira ang girlfriend niya. Gusto niya itong sorpresahin. Hindi niya kasi sinabing uuwi siya ngayon. Habang nasa biyahe kami, hindi ako mapakali. Hindi ko alam kung bakit muli akong nakaramdam ng ganito: takot at kaba. Limang taon na ang nakaraan, pero hindi ko pa rin nakalimutan ang taong 'yon. Hindi ako pwedeng magkamali. Si Ryan Jacobs ang nakita ko. Naputol ang pag-iisip ko nang biglang yumakap ng mahigpit sa akin si Evara. Hinaplus-haplos ko ang buhok niya nang napansing tulog ito. Baka nananaginip na naman siya. "We're here," masayang sabi ni William nang huminto ang taxi na sinasakyan namin sa harap ng malaking condo. "Pagmamay-ari mo 'to?" Namamanghamg tanong ko habang nasa malaking building ang paningin ko. "Oo. One of my investment," sagot niya habang tinutulongan ang taxi driver na ibaba ang aming mga gamit. "You'll live her. Marami namang vacant rooms sa loob." Tumangu-tango na lang ako at hinila ang maleta namin ni Evar
Pinagmasdan ko si William na nakaupo sa sa labas ng condo habang sinusunog ang mga larawan nila ni Maris. Hindi pa rin siya humihinto sa pag-iyak. Ramdam ko ang sakit na nararamdaman niya ngayon. Pati mga gamit na ibinigay ni Maris sa kaniya, sinunog niya rin. Huminga ako ng malalim at humakbang papalapit sa kaniya. Hinawakan ko ang balikat niya at inabot ang panyo. "Tama na 'yan. Pumasok ka na sa loob. Baka nilalamok ka na rito," sabi ko at tiningnan ang mga larawan nilang unti-unting nasusunog. "Para ka namang hindi lalaki. Makakahanap ka pa ng mas better kay Maris. Habulin ka naman ng mga babae. Makakalimutan mo rin siya." "Sampung taon. Sinayang niya ang pinagsamahan namin. Nang dahil lang nasa malayo ako ay nagawa niyang mangaliwa," sabi ni Knight at pinunasan ang mukha niya. "Kasalanan ko 'to. Kung hindi ako pumayag na pumunta sa ibang bansa hindi siya maghahanap ng iba." "Wala kang kasalanan, Wil. Mas mabuti na 'yung nalaman mo ng maaga ang pagtataksil niya. Huwag ka ng umi