Aviona’s POV
Sa mundong aking ginagalawan ngayon, maaari akong maihalintulad sa isang may sinding kandila. Unti-unting natutunaw at nauubos. Hindi alam kung gaano katagal ngunit siguradong nauubusan na ng oras.
Alam kong lahat ng buhay, bagay at pangyayari sa mundo ay may katapusan. Kalabisan na ba kung hihilingin ko sa Maylikha na tapusin na ang aking paglalakbay?
Dahil para saan pa ang pagpapatuloy? Gayong bago pa ako magsimula ay may pumigil na sa akin na tuklasin ang kabutihan at kagandahan ng mundo.
Pagod kong iminulat ang aking mga mata. Agad na bumungad sa akin ang magarang kisame ng aking kwarto. Narito na naman ako. Sa isang hawla na kung saan ako mismo ang namiling ikulong ang aking sarili.
Bakit ba hindi pa ako namamatay? Ano pa ba ang ganap ko sa mundo? Ano pa bang kalupitan ang kailangan kong danasin bago Niya mapagpasyahang bawiin ako?
Pagod na pagod na ako. Hindi lang ang aking katawan kundi pati ang aking isip, puso, at kaluluwa.
Hindi ko alam kung gaano ako katagal na nakatitig sa kisame. Tumigil lamang ako nang makaramdam ako ng kakaibang sakit mula sa aking braso.
Unti-unti kong inilipat ang aking tingin sa aking kaliwang braso.
May benda ang aking palapulsuhan.
Muli kong naalala ang ginawa kong paglalaslas pagkagising ko kaninang madaling araw.
Akala ko ay katapusan ko na. Ngunit hindi pa pala. Dahil narito pa ako. Mulat na mulat at humihinga pa.
Sayang. Sinigurado ko pa naman na tinamaan ko ang ugat sa aking braso.
Sino kaya ang gumamot sa aking mga sugat?
Hinaplos ko ang nakabenda kong palapulsuhan. Pipisilin ko sana ito ngunit biglang bumukas ang pinto ng aking kwarto.
Mula sa aking kinahihigaan ay nakita ko si Stavros.
Nanlaki ang aking mga mata at kaagad na kumalat sa aking sistema ang takot. Napabangon ako at napaupo.
Kaagad akong umatras sa ulunan ng kama. Napangiwi ako sa sakit dahil ang naitukod ko palang braso ay iyong may sugat.
“A-anong g-ginagawa mo rito?” padepensang tanong ko.
Natigilan siya sa kaniyang paglapit dahil sa aking tanong. Bumaba ang kaniyang tingin sa kaniyang mga kamay.
Sinundan ko rin iyon ng tingin.
May hawak-hawak siyang tray ng pagkain.
Tumikhim siya. “Nagdala lang ako ng makakakain mo. Wala pa kasing laman ang iyong tiyan mula kaninang umaga. Pananghalian na ngayon,” mahinahong sagot niya.
Bakit parang ang amo niya ngayon? Hindi ba’t kagabi lamang ay galit na galit siya sa akin?
May binabalak kaya siya kaya niya ako kinakausap nang mahinahon ngayon? At nagawa niya pa akong dalhan ng pagkain.
Bumalik ang aking atensyon sa kaniya nang marinig kong muli ang kaniyang mga yabag.
“’W-wag kang lalapit!” tarantang sigaw ko sa kaniya. Hinila ko ang kumot upang matakpan ang aking katawan. Saka ko kinuha ang unan at itinakip sa aking dibdib.
Napaawang nang bahagya ang kaniyang labi dahil sa aking sigaw.
“Hindi kita sasaktan,” sambit niya nang makabawi sa pagkabigla.
Iyan din ang sabi sa akin Tata Pedro noon. Pero sa huli, lagi niya akong sinasaktan sa paraan na kailanman man ay hindi maghihilom ang mga sugat na dulot niya.
“Sinungaling! Sinungaling kayong lahat!” galit na bulyaw ko sa kaniya. Hindi ko alam kung saan nanggaling ang tapang na naibabato ko sa kaniya ngayon. Nagawa ko siyang tingnan, mata sa mata. “Wala kayong ibang ginawa kundi ang saktan ako! Hindi niyo nga ako sinasaktan ng pisikal pero ang dangal at katinuan ko naman ang kinuha niyo! Wala nang natira sa akin! Kinuha niyo nang lahat! Bakit ba ayaw niyo pang tumigil? Patayin niyo na lang ako para niyo nang awa.” Humina ang aking boses sa bandang huli. Wala ring ampat ang pag-agos ng luha sa aking mga mata. Napayuko ako at pilit na pinunasan ang mga luhang lumalabas.
Lumabas ang saloobing ilang taon kong itinago. At nakakatawa dahil sa harap pa ng taong hindi ko naman lubos na kilala.
“Look at me, Aviona,” utos niya.
Nawala na ulit ang tapang ko. Hindi ko na siya kayang tingnan pa ulit.
Baka galit siya dahil sinigawan ko siya.
“Look at me, please?” mas mahinahong sambit niya.
Hindi ko alam ngunit ang marinig ang kaniyang pakiusap ay naghatid ng kakaibang pakiramdam sa akin kung saan kusang kumilos ang aking mga mata upang tingnan siya.
Naroon pa rin siya kung saan siya huling tumigil. Hindi siya gumalaw. Wari ko ay nakatitig lang siya sa akin habang umiiyak ako kanina.
“Aviona,” tawag niya sa akin.
May kakaiba sa kaniyang mga mata ngayon. Hindi ko matukoy ngunit malayong-malayo ito sa nakasanayan kong mga tingin niya. Hindi ko gustong tinitingnan ang kaniyang mga mata dati dahil wala akong masalamin na emosyon mula sa mga ito. Nagkakaroon lamang kapag galit siya.
Ang mga mata niya kasi ngayon ay may kakaibang kislap.
Ano bang gusto mong iparating, Stavros?
“I’m sorry about my actions last night. I know that there is nothing that can justify the mistake that I did. But I want you to know that I’m really sorry,” seryosong aniya. Titig na titig siya sa aking mga mata na para bang nangungusap na nagsasabi siya ng totoo.
Napaiwas ako ng tingin dahil hindi ko kayang tagalan ang intensidad ng kaniyang tingin. Gusto ko mang maniwala sa mga sinabi niya ay ayaw ng isip ko.
Narinig ko ang pagbuntong-hininga niya. “If you don’t mind. I will come near you to lay down this tray on your bedside table. I swear. I will not touch you. Ilalapag ko lang ito at lalayo rin ako agad.”
Napalunok ako. Hindi ako sumagot sa kaniya.
Tinanggap niya bilang pagpayag ang aking pagtahimik.
Napapikit ako nang mariin nang maramdaman kong papalapit na siya. Pakiramdam ko ay bumilis ang pagtibok ng aking puso dahil sa kaniyang paglapit.
“I’m done.” Muli itong tumikhim. “Kumain ka na. Papaakyatin ko na lang si Manang Eba para linisin at gamutin ang sugat mo. Siya na rin ang magdadala ng iinumin mong gamot para gumaling na ang sugat mo.”
Hindi ako nag-abalang sumagot o balingan siya ng tingin. Narinig ko na lamang ang pagsarado ng pinto.
Dahan-dahan akong lumingon sa may pintuan at nakitang nakasarado na ang pinto. Saka ko lang din nalaman na tumigil pala ako sa paghinga.
Napasapo ako sa aking dibdib at hingal na hingal na huminga.
Nang bumalik sa normal ang aking paghinga ay bumangon ako at nagtungo sa banyo. Itinodo ko ang bukas ng gripo at saka naghilamos.
Ang malamig na tubig ay sapat na upang mahimasmasan ako nang bahagya mula sa mga nangyari mula kagabi. Napakapit ako sa pasimano ng lababo at tinitigan ang aking mukha.
Ang putla ng kulay ng balat ko pati ang aking labi. Dahil dito, halatang-halata ang pangingitim ng ilalim ng aking mga mata. Humupyak din ang aking mga pisngi. Tanda na nabawasan na naman ang aking timbang.
Napasuklay ako sa aking buhok. Maraming buhok ang nalagas.
Ipinangsalo ko ang aking kamay sa umaagos na tubig upang malaglag ang mga buhok na nalagas rito.
Hindi ko namalayan na masyado na palang napatagal ang aking pagbabasa.
Napangiwi ako nang naramdamanan kong nabasa ang benda sa aking kamay.
Pinatay ko ang gripo at saka lumabas. Pabagsak akong umupo sa kama at sinimulang tanggalin ang benda.
Ang hirap. Palibhasa ay isang kamay lang ang aking gamit.
“Argh!” inis na ungot ko.
Tok tok tok!
“Si Eba ito, anak. Papasok na ako ha?”
Naabutan ako ni Manang Eba na hirap na hirap na magtanggal ng benda.
“Ay nako kang bata ka! Bakit naman pinipilit mong tanggalin ang benda sa kamay mo,” alalang saway niya sa akin. “Nako! Bakit mo naman binasa ito, anak!” tarantanta niyang saad.
Tumigil ako sa pagkalikot dahil inagaw na ni Manang Eba ang aking ginagawa. Tumitig na lang ako sa kaniya.
“Masakit ba ang sugat mo, anak?” sipat niya sa aking kamay matapos niyang tanggalin ang basang benda. “Nako! Ano ba naman kasi naisipan mo at hiniwa-hiwa mo ang kamay mo. Hindi naman ito tadtaran. Ang mga kabataan talaga ngayon!” Nililinis niya na ang sugat ko. May dala-dala siyang medicine kit kanina.
Hindi ko namalayang tumulo na pala ang luha ko. Napahikbi ako.
Napatingin na sa akin si Manang Eba dahil sa aking paghikbi.
Lalong nalukot ang kaniyang mukha sa pag-aalala. Kinulong niya sa kaniyang mga palad ang aking mukha. “Nako! Bakit ka umiiyak, anak? Masakit ba? Naging marahas ba ako sa paggamot ha? Bakit ka umiiyak?”
Napahagulgol na ako sa mga sinabi niya.
“Nako pasensya ka na, anak. Hindi ka naman kasi nagsasalita eh—”
Niyakap ko siya. Isinubsob ko ang aking mukha sa kaniyang balikat.
Nabigla siya ngunit makalipas ang ilang saglit ay niyakap niya ako pabalik at hinaplos ang aking buhok. “Ikaw na bata ka! Ano bang pinagdaraanan mo? Pwede ka namang magkwento sa akin. Sinasaktan ka ba ni Stavros ha?”
Dahil sa kaniyang ginawa ay hindi lang ang aking pisikal na katawan ang kaniyang niyakap. Niyakap niya rin ang malamig kong puso.
Bakit po? Bakit ngayon Niyo lang po ako binigyan ng taong handang makinig at mag-alala sa akin?
Bakit ngayon lang po kung kailan wala na akong dahilan pa para lumaban?
Aviona’s POV“Kain lang nang kain, iha.” Natapos nang gamutin at balutin ng benda ni Manang Eba ang aking sugat. Kaagad niya akong pinakain nang matapos. Nagpresinta akong kumain nang mag-isa ngunit nagpumilit siyang subuan ako. Ang katwiran niya ay hindi raw ako makakakain nang maayos dahil sa aking sugat. “Lagi kitang hinihintay na bumaba upang mabantayan ka naming kumain. Ang kaso naman ay madalang ka lamang na lumabas sa kwarto mong ito.” Muli siyang sumalok ng pagkain gamit ang kutsara saka isinubo sa akin. Nilunok ko muna ang pagkain sa aking bibig bago nagsalita. “Pasensya na po kayo. Hindi po kasi ako sanay na humarap sa mga tao,” pag-amin ko.“Naiintindihan ko naman. Ang sa akin lang, kung may problema ka, magsabi ka sa amin. At kung wala man kaming maibigay na adbays, kahit papaano naman ay may napagsabihan ka. May nakinig sa iyo. Tulad nga ng napanood ko sa tibi, malaking gaan sa pakiramdam ang paglalabas at pagsas
Stavros’ POV“Mr. Bienvenelo, ready na po ang lahat. Kayo na lamang po ang hinihintay sa board room,” ani Dominic pagkapasok sa aking opisina.Sa narinig ay tumalima na ako at tumayo. Isinuot ko ang aking coat at saka hinigpitan ang aking necktie.Si Dominic naman ay nakatayo lamang sa harapan ng aking mesa, hinihintay akong makapag-ayos.Nang makuntento ako ay lumakad na ako palabas ng aking opisina.Nanatiling nakabuntot si Dominic sa akin.“Do I have any appointment after this?” This was a hell week. Kung hindi ako uma-attend ng mga meetings ay natatambakan naman ako ng mga papel na nangangailangan ng final review at pirma ko. Minsan ay kumikirot na ang ulo ko sa dami nang kailangang gawin. May ipinapatayo na kasing bagong hotel sa katabing syudad. Kaya ganoon na lamang kaabala ang lahat ng em
Stavros’ POVI had my fingers crossed. I was sitting on the bench outside the emergency room. I also stood up from time to time to peak at the door of the ER, expecting that the door would open anytime soon.Masyado akong nag-aalala sa kalagayan ni Aviona. Masyadong madami ang nawalang dugo sa kaniya. I still hoped that she’s going to be fine.Ako lang mag-isa ang sumama sa ospital. Gusto mang sumama ni Manang Eba ay sinabihan ko siyang maiwan na muna upang maghanda ng gagamitin ni Aviona habang naririto pa siya sa ospital. Mamaya rin ay susunod na iyon.Naagaw ng aking atensyon ang pagtunog ng aking cellphone. Hindi ko ito pinansin noong una. Wala na sana akong balak pang sagutin ito. Ngunit muli itong tumunog.Napipilitan kong kinuha sa aking bulsa ang cellphone at saka iyon sinagot. “What?”“H
Stavros’ POV The silence was deafening. I was here, sitting in the corner, away from my wife.It had been an hour since Aviona was transferred in this private room.She was there, lying and sleeping soundly on the hospital bed. Her face was serene. She looked so peaceful. You wouldn’t think that she was going through something hard, something deep.Napalingon ako sa pinto nang marinig kong may kumatok dito. Maya-maya pa ay dahan-dahan itong bumukas. Pumasok mula roon si Manang Eba.“Ser Stabros…” bati niya saka bahagyang yumukod.Tinanguan ko siya at saka itinuro ang bedside table.Hindi siya agad na kumilos. Tumingin ito sa kinahihigaan ni Aviona. Tinitigan niya ito. Ilang sandali lamang ay nasaksihan ko kung paano niya pasimpleng pinunasan ang ilalim ng kaniyang mga mata.&n
Aviona’s POV“Nagpakasal sila. At sa huli ay nagkaroon sila ng mga anak. Namuhay silang magkasama at masayang-masaya.” Isinara ni Sister Janet ang librong hawak niya. “At d’yan nagtatapos ang kwento natin para sa araw na ito.”Ang ganda ng kwento! Kwento iyon ng isang prinsesang naligaw at napahamak sa isang syudad tapos ay iniligtas ng isang ordinaryong lalaki. Nahulog iyong lalaki sa prinsesa kaya’t ginawa niya ang lahat para mapasagot ang prinsesa kahit na pinahirapan siya ng amang hari nito.“Oh, nariyan na pala ang Tata Pedro niyo!” nakangiting sabi ni Sister Janet na nakatingin sa aming likuran.Napukaw ang atensyon ko dahil sa sinabi ni Sister Janet. Agad kaming napalingon at nakita namin si Tata Pedro na may hawak-hawak na mga supot ng tsokolate.“Tata Pedro!” excited namin
Aviona’s POV“Nako kung nakita mo lang ang reaksyon ni Ser Stabros noong dumating siyang hindi pa namin nabubuksan ang pinto ng banyo mo. Para siyang magbubuga ng apoy anumang oras. At noong hindi niya kayang buksan iyong pinto sa pagtadyak, nagpakuha siya ng bareta kay Jessa. Sinira niya kaya ang pinto ng banyo mo para lang mailigtas ka,” masiglang kwento ni Manang Eba na may kasama pang mga aksyon.Lihim akong napabuntong-hininga.“At saka kung nag-alala kami ng mga kasambahay nang makita namin ang kalagayan mo noon, mas grabeng pag-aalala ang naramdaman ni Ser Stabros para sayo,” naging malumanay ang boses na dugtong niya.Tipid ko siyang nginitian. Hindi ko magawang maniwala sa kaniyang ikinuwento. Napakaimposibleng mag-alala si Stavros sa akin ng ganoon. Sa hinuha ko ay sinosobrahan lamang ni Manang Eba ang kaniyan
Stavros’ POV Tahimik naming binabaybay ang daan pauwi.Aviona just got discharged a while ago. She had been staying there for three days exactly. Actually, she could already go home a day after the day she was brought in the hospital. But I asked Dr. Cruz to let her stay for another two days to check if her wound was truly fine.Walang umiimik sa aming tatlo. Kami lamang nila Manang Eba at Aviona sa loob ng sasakyan. Ako ang nagmamaneho habang nasa likuran naman silang dalawa.Napatingin ako sa front mirror para tingnan si Aviona. Nahuli ko siyang nakatingin sa akin ngunit agad niyang ibinaling sa may bintana ang kaniyang mga mata nang mahuli ko siya.Napangiti ako sa kaniyang reaksyon.I could say that something about us had improved.Hindi na kasi siya nagwawala sa tuwing nakikita niya ako. Hindi
Aviona’s POV“Mahal na mahal ka ng Tata Pedro, Ana.”“Ikaw kaya ang pinakapaborito ko sa lahat! At ikaw din ang pinakamaganda rito.”“Ang ganda mo talaga, anak.”“Akin ka lang, Ana. Akin lang ang katawan mo!” Nasundan iyon ng isang kahila-hilakbot na halakhak.Para akong nakaahon mula sa pagkalunod. Hingal na hingal akong napabangon sa aking kama. Napahawak ako sa aking dibdib. Ang sakit nito. Parang may pumipiga rito. Ang isa kong kamay ay naglakbay sa aking pisngi. Humihikbing pinahid ko ang luhang umagos sa aking pisngi. Pinagsamang luha, pawis, at sipon ang bumasa sa aking mukha.Nagising na naman ako mula sa isang bangungot. Napaatras at napasandal ako sa headboard ng kama. Niyakap ko ang aking mga binti habang walang tigil na humahagulgol. Sa tuwing nagigising ako mu
"Is Aviona awake already?" naalala kong itanong kay Manang Eba."Ang alam ko ay oo. Sabi nila Magda ay nasa hardin siyang muli," sagot ni Manang Eba na abala sa pagpupunas ng lababo."Did she already eat?""Hindi pa, Ser Stabros. Hindi pa siya pumupunta sa hapagkainan. Baka dumiretso na naman iyon sa hardin para magdilig ng halaman o gumuhit," sagot niya."Oh." Napatango ako sa kaniyang sagot. "Do we still have fresh milk?"Humarap sa akin si Manang Eba at ngumisi. "Oo. Nariyan sa fridge."Kaagad kong inubos ang aking kape at saka nagtungo para kumuha ng tray.Mabuti na lamang at may naluto nang agahan si Manang Eba. Kaya ay naglagay na lamang ako sa plato ng pagkain at naglagay ng gatas sa baso."Para kay Aviona ba 'yan, Ser Stabros?" singit ni Manang Eba nang matapos ako sa paglalagay ng gatas.Napakamot ako sa aking kilay at tipid na napangiti. "Yeah."Narinig ko ang impit na sigaw ni Manang Eba. "Iba ka na talaga, ser!" kantyaw niya.Natatawa akong napailing sa kaniya.Kung dati a
"Magandang umaga, Ser Stabros!" bati ni Manang Eba nang makita niya akong papasok sa kusina. "Magandang umaga rin, Manang Eba," bati ko pabalik."Kape?" alok niya sa 'kin. Tumango ako sa kaniya. "Yes, please," sagot ko saka umupo sa high chair. Nangalumbaba ako sa bar counter at tamad na pinanood si Manang Eba sa pagtimpla ng aking kape. Napapapikit-pikit pa ako. At muntik nang masubsob sa counter kung hindi lang ako nagulat sa biglaang pagharap ni Manang Eba. Nagtungo siya sa aking harapan at saka inilapag ang tasa ng kape sa bar counter. "Kape niyo po, ser. Mukhang napuyat po kayo ah," pansin niya. Tipid akong ngumiti at tumango. "Medyo lang, Manang Eba," pagsisinungaling ko. Alas kuwatro na ng madaling araw ako nakabalik sa aking silid. Tandang-tanda ko pa kung paanong nagtapos ang aming usapan ni Aviona. Narinig kong tumikhim si Aviona. Para kasing nabuhol ang dila ko nang matapos niyang sabihin ang napakahalagang katagang iyon sa akin. "A-ahm... M-matutulog na ako, S-Sta
"Bago tuluyang malagutan ng hininga si papa, nagawa niya pa ring humingi ng tawad sa akin sa huling pagkakaon." Napalunok ako. "And that's when I realized the consequences of not listening to someone's explanation. Madaming oras ang nasayang dahil sa pagpapadala ko sa aking galit." Natahimik ako saglit. At humugot muna ng panibagong lakas para magsalita. Nanghihina na kasi ako sa sobrang bigat ng emosyon na nailabas ko sa pagkukwento. "But you know what? Minsan, napapatanong pa rin talaga ako sa Diyos. Kung bakit palagi niyang binabawi sa 'kin ang mga taong minamahal ko. Una, si mama. Tapos noong napatawad ko na si papa, saka Niya siya binawi sa akin." Totoo naman. Dumating ako sa punto ng buhay ko na nalugmok ako dahil parehas ng mga magulang ko ang nawala sa akin. Hindi na ako nakabalik pa sa probinsya ni mama kahit na wala na si papa. Kaya sa mansyon ako nagluksa noon. Umabot ako sa hindi pagkain at buong magdamag na pagkukulong sa kuwarto. Walang lumabas na mga luha. Pero sobr
"P-po?" gulantang kong tanong. Nginitian niya lamang ako sa aking reaksyon. "P-pero, bakit po ako? Nariyan naman po ang asawa niyo." Bakit niya ipagkakatiwala sa akin ang isang napakaimportante at napakalaking trabaho? Nahihibang na ba siya? O baka naman dala ng kaniyang unti-unting panghihina? Nanghihina siyang napahalakhak. "Bakit hindi ikaw? Ikaw lamang ang nag-iisa kong anak. Kaya ikaw dapat ang susunod na mamahala n'on," sagot niya. "P-pero po--" "Gusto ko munang magpahinga, Stavros. Huwag na huwag mong sasabihin kay Milagros ang tungkol sa bagay na ito," huling bilin niya bago niya ako palabasin ng kwarto. Matapos ang usapan na iyon, ipinagsawalang-bahala ko na lamang iyon. Baka kasi ay naapektuhan lang siya ng mga iniinom niyang gamot. Hanggang sa isang gabi, balak ko sanang bumaba para uminom ng tubig nang marinig ko ang malakas na boses ng asawa ni Don Steban mula sa kanilang kwarto. Napatigil ako sa akmang pagbaba at pinakinggan ang kanilang usapan. Masama man
"That night, I wasn't able to sleep well because of the thoughts that were running inside my head. Pansamantala kong nakalimutan ang pagkadismaya ko sa eskwelahan. And was just thinking about my dad." Napabuntong-hininga ako. "I didn't know that I was able to feel that way for him after all the grudges that I was holding. Milagros told me that if I've made up my mind and chose to stay with them, then I'd just contact her for her to send someone to fetch me. "And after one night of thinking and weighing everything, I've decided to accept the offer. But I told her that I needed to finish my graduation ceremony first before leaving our bario. Milagros really did send someone to fetch me. I was able to bid goodbye to Koi and his family before leaving," patuloy ko. "Naging malungkot sila sa aking pag-alis. Ngunit ipinangako ko naman na babalik din ako sa aming probinsiya kapag natapos na ang lahat. Pero hindi ko alam na hindi na pala ako muling makakabalik pa sa bayang sinilangan ko." Nak
"May dapat tayong pag-usapan," tipid niyang sagot. Nanatili pa akong nakatanga. "Pasok po muna kayo," aya ko nang ako ay matauhan. Binuksan ko ang pinto at saka siya iginiyang pumasok. Tahimik siyang sumunod at inilibot ang kaniyang paningin sa kabuuan ng aming bahay. "Pagpasensyahan niyo na po ang maliit naming bahay," ani ko. Akala ko ay mandidiri siya, ngunit kataka-takang nanahimik lamang siya at tiningnan ako nang diretso. "Upo po muna kayo. Gusto niyo po ba ng kape o tubig?" tanong ko. "Hindi na kailangan," sagot niya. Pinagkrus niya ang kaniyang mga paa at pinagsalikop ang kaniyang mga palad sa ipinatong sa kaniyang tuhod. "Ang pangalan mo ay Stavros, tama ba ako?" Tumango ako. Halatang-halata sa kaniyang mukha na nagtitiis lamang siya na ako ay kausapin. Hindi na naman ako nagtataka. Bakit nga ba naman siya hindi magkakaganoon kung ang kaharap niya ay ang bunga ng pagtataksil ng kaniyang asawa? "Ano po bang sadya niyo sa pagpunta rito?" diretsang tanong ko
"Ayos ka lang ba, Stavros? Kanina ka pa nananamlay ah. Ano ba kasing napag-usapan niyo ni Mrs. Purita?" nag-aalalang tanong ni Koi sa akin habang naglalakad na kami pauwi. Tipid akong napangiti at saka umiling. "Wala lang, Koi. Tungkol lang doon sa pinakiusap niya sa akin noong isang araw," malamyang palusot ko. "Eh bakit ka biglang nanlambot? Okay ka pa naman kanina ah," pagpupumilit niya. Umiling ako sa kaniya. "Wala lang. Bigla lang sumama ang pakiramdam ko. Napasama ata pagbababad ko sa initan kanina. Mukhang hindi na ako makakatulong kina Aling Delia." Napakamot ako sa aking batok. "Nako! Ayos lang 'yon. Sasabihin ko na lang kina nanay. Saka kailangan mo ring magpahinga. Halos hindi ka na nagpapahinga sa kakaaral at kakatrabaho simula nawala si Aling Lourdes," saad niya. Napangiti ako nang mapait sa saad niya. Tumigil ako sa paglalakad nang mapatapat na kami sa daan pauwi sa kanila. Humarap sa akin si Koi at saka ako nginitian. Tinapik niya ang aking balikat at saka sina
“I stood firm with my decision of not living with my father. At the age of 13, I already lived with myself. Aling Delia would always ask me to stay with them instead. But I would always refuse them because I didn’t want to leave my mother’s house.” Ipinikit ko ang aking mga mata. “Pero ang pinakarason nang pagtira ko roon ay dahil nararamdaman ko pa rin ang presensya ni mama.”Napasinghap ako ng hangin dahil pakiramdam ko ay mauubusan na ako ng hininga sa pagkukwento.Nanatili pa ring tahimik lang si Aviona sa kabilang dako.“I strived hard to survive. I worked and study at the same time. Kahit anong trabaho basta marangal ay pinapasok ko. Ipinagpatuloy ko ang pagsama kina Aling Delia tuwing Sabado at Linggo. At kapag naman sa madaling araw bago ako pumasok sa eskwela, pumupunta ako sa palengke para maging kargador. Pagkauwi ko naman sa hapon galing sa paaralan, babalik ulit ako roon para tulungan sina Aling Delia sa pagliligpit ng mga kagamitan.”Binuksan ko ang aking mga mata at tumi
“Stavros.”Naramdaman ko ang paglapat ng palad ni Aling Delia sa aking kanang balikat. Napapikit ako nang mariin. Sa kaniyang ginawa ay muli na namang namuo ang luha sa aking mga mata.“Palagi lang kaming narito, anak,” pakikiramay niya sa aking nararamdaman.Ilang beses akong pumikit upang pigilin ang aking luha hanggang sa naramdaman ko ang pangangatal ng aking mga labi. “Sa-salamat—” Napalunok ako dahil sa pagkabasag ng aking boses. Huminga ako nang malalim bago muling magsalita. Ngayon, sa mas maayos na bigkas. “S-salamat po, Aling Delia.”Kakatapos lang na mailibing ni mama. Tatlong araw lamang ang kaniyang naging burol dahil wala namang ibang kamag-anak na hinintay. Sa loob ng ilang araw na iyon ay wala akong tulog na maayos. Kung hindi pa ako pipilitin ni Aling Delia para matulog ay hindi pa ako aalis mula sa tabi ng kabaong ni mama.Sa loob ng tatlong araw na iyon, si Aling Delia lamang ang nagawa kong kausapin. Naroon si Don Steban, sinusubukan akong kausapin, ngunit hindi ko