Stavros’ POV
Tahimik naming binabaybay ang daan pauwi.
Aviona just got discharged a while ago. She had been staying there for three days exactly. Actually, she could already go home a day after the day she was brought in the hospital. But I asked Dr. Cruz to let her stay for another two days to check if her wound was truly fine.
Walang umiimik sa aming tatlo. Kami lamang nila Manang Eba at Aviona sa loob ng sasakyan. Ako ang nagmamaneho habang nasa likuran naman silang dalawa.
Napatingin ako sa front mirror para tingnan si Aviona. Nahuli ko siyang nakatingin sa akin ngunit agad niyang ibinaling sa may bintana ang kaniyang mga mata nang mahuli ko siya.
Napangiti ako sa kaniyang reaksyon.
I could say that something about us had improved.
Hindi na kasi siya nagwawala sa tuwing nakikita niya ako. Hindi ko na rin nakitang nanginig ang kaniyang katawan kapag nariyan ako. Gayunpaman, nanatili pa rin ang distansya sa pagitan naming dalawa. Ayaw ko siyang biglain hangga’t maaari. Masaya na ako sa pagbabagong nakikita at nararamdam ko sa kaniyang kilos sa nagdaang dalawang araw. Kaya’t laging sa sofa ako nauupo sa tuwing binabantayan ko siya.
“We’re here,” I announced as I parked the car in the garage.
“O narito na pala tayo. Mauna na kayo sa loob at magpapatulong muna ako kay Lando na ipasok itong mga gamit,” pahayag ni Manang Eba bago lumabas para tawagin si Mang Lando, ang security guard ng mansyon.
Muli kong tiningnan si Aviona sa likod gamit ang salamin.
Napatikhim siya nang muli ko siyang mahuli na nakatingin din sa akin. Kaagad niyang binuksan ang pinto ng sasakyan at tarantang lumabas rito.
I chuckled.
She’s cute.
Nagmadali akong bumaba sa sasakyan para sundan siya. Nagbigay ako ng dalawang metrong distansya sa pagitan naming dalawa.
Magkasunod kaming umakyat sa ikalawang palapag ng bahay.
Nang akmang papasok na si Aviona sa kaniyang kwarto ay kaagad ko siyang tinawag.
“Aviona.”
Napatigil ito sa dapat na gagawin. Ngunit hindi niya ako nilingon.
“Have a good rest. Ipapatawag na lamang kita kapag kakain na.”
Kita ko ang paggalaw ng kaniyang ulo. Tumango siya nang bahagya.
Nakapasok na siya. Ngunit bago pa niya maisara ang pinto ay muli ko siyang tinawag.
“Please behave. Don’t harm yourself again. You can call me or Manang Eba whenever you feel like doing it,” sinserong paalala ko.
Tumango lamang siya at agad na isinara ang pinto. Lumikha pa nga iyon ng lagabog dahil sa kaniyang pagmamadali.
Napapailing na lamang akong pumasok sa aking kwarto.
Sa loob ng tatlong araw ay salitan kami ni Manang Eba sa pagbabantay kay Aviona. Kadalasan ay siya ang nagbabantay sa aking asawa sa tuwing gising ito. At ako naman ay kapag tulog na siya. Naabutan niya lamang ako na nagbabantay sa kaniya kapag nagigising siya. O di kaya naman ay kapag may kailangang bilhin si Manang Eba sa labas.
It made me happy seeing her shocked face whenever she saw me because there was no trembling anymore. Though I could still see fear in her eyes, but it was not as intense as before that she would tremble for me.
Eksaktong kakatapos ko lang maligo nang mangatok si Magda para sabihing dumating na si Anthony.
“Sir, nasa pool area po si Sir Anthony,” sagot ni Magda nang tanungin ko siya kung nasaan ang binata.
Hindi ko naman kasi siya naabutan sa sala.
Tinanguan ko siya saka ko tinungo ang daan papunta sa pool area.
Nang makarating ako ay nahagip agad ng aking mga mata ang nakangising si Anthony. “What’s up, bro?” tanong niya nang maupo ako sa silya na nakaharap sa kaniya. Inabot nito ang baso ng juice na nakaparada sa mesa.
“Kumusta?”
Ibinalik niya ang baso sa mesa at saka patamad na sumandal sa kaniyang upuan. “Ano ka ba naman? Ako itong naunang magtanong. Kumusta ang buhay may asawa mo ha? Ano? Am I expecting a nephew or niece perhaps?” biro niya.
“Tss.” Inirapan ko siya. “Kung makapagsalita ka riyan ay parang hindi mo ako sinermunan noong huling beses na nagkita tayo ah,” puna ko saka uminom ng juice.
“Ano ka ba naman? Syempre natural na sermonan kita noon. Ang gago mo kaya. Pero mukhang bumubuti naman ang marriage life mo ngayon eh. Balita ko kina Ismael hindi ka na raw nag-aaya na mag-bar since the last time. Nagrereklamo na nga sa akin si Cortez dahil mag-isa na lang daw siya gumigimik tuwing Biyernes. Aba, ang sabi ko nga, maghanap na rin siya ng mapapangasawa dahil in no time, mag-aasawa na rin kaming tatlo nila Ismael at Zach. Minura lang ako ni gago,” tatawa-tawang kwento niya.
Napahalakhak din ako sa sinabi niya. It was true that I was not inviting them to a Friday night out anymore since Aviona’s incident happened. Mas nagpokus kasi ako sa kompanya at sa pagbabantay sa kaniya. “Kapal ng apog mong sabihin na malapit ka nang mag-asawa pero ni anino ng girlfriend mo, hindi pa namin nakikita.”
Napakamot ito sa kaniyang ulo. “Makikilala niyo rin siya. Kapag ikakasal na kami,” nakangising sabi niya. “So ano nga ang real score niyo ni Misis? Nagkakamabutihan na ba? O may balak ka pang hiwalayan iyan kapag nakuha mo na ang kompanya nang buo?” seryosong tanong niya.
Natahimik ako. Nawala na sa isip ko ang kasunduan sa pagitan namin ni Aviona dahil sa mga nangyari. Kung noon ay halos patakbuhin ko na ang oras para mailipat na nang buo sa pangalan ko ang kompanya ng aking ama para makapagpa-annul na kami ni Aviona, ngayon naman ay hindi ko na alam kung gusto ko pa iyong ituloy. Para kasing gusto ko na lang na bantayan at alagaan ang aking asawa. Gusto ko siyang makitang maging maayos. Gusto kong makitang nagagawa niya nang ngumiti nang walang takot at pagkasuklam sa kaniyang mga mata. Gusto ko siyang makitang bumangon. At higit sa lahat ay gusto kong pagbayarin kung sino man ang nagkasala sa kaniya. I would surely do everything just to find justice for her.
“Hoy, Bienvenelo!” bulyaw ni Anthony sa akin. “Lutang lang, dre?” sarkastikong tanong niya.
Hindi ko pinansin ang kaniyang pang-aasar. Tinitigan ko siya nang mabuti. “I need your help again, bro.”
Napakunot ang kaniyang noo at mas lalong sumeryoso ang kaniyang mukha. “Anong problema? May nangyari ba, p’re?” nagtatakang tanong niya.
“I need you to become my representative for my meetings and business gatherings,” pagsiwalat ko sa dahilan kung bakit ko siya pinapunta rito.
Bumakas ang gulat sa kaniyang mukha. “Kinakabahan na ako sayo, Stavros ha. Umamin ka nga. May malubhang sakit ka ba?” Gumihit ang pag-aalala sa kaniyang mukha.
Tinawanan ko siya. “Gago!”
Nalukot ang mukha niya sa reaksyon ko. “Hoy, tanga! Baka kasi may sakit ka na pala tapos hindi ka lang nagsasabi sa amin!”
Napilitan akong ikwento ang sitwasyon ni Aviona ngayon. Sinabi ko sa kaniya na gusto kong tutukan ang aking asawa kaya sa bahay na muna ako magtatrabaho. “You just need to attend meetings in my behalf.”
Nilunok niya ang nginunguyang cake bago nagsalita. “Hoy, mahal ang bayad ko ah.”
“Tss. Alam ko.”
Napangiti siya nang malapad. “Naks! Iba talaga kapag galante ano?” natutuwang asar niya.
Napailing na lang ako sa kaniyang kabibohan.
“Pero ikaw ha! Kailan ka pa nagkaroon ng ganiyang pag-aalala sa isang babaeng nito mo lang nakilala?”
Ibinaling ko ang tingin ko sa pool. “She’s my wife. And it’s my responsibility to take care of her and share her burdens,” napapangiting sagot ko.
Aviona’s POV“Mahal na mahal ka ng Tata Pedro, Ana.”“Ikaw kaya ang pinakapaborito ko sa lahat! At ikaw din ang pinakamaganda rito.”“Ang ganda mo talaga, anak.”“Akin ka lang, Ana. Akin lang ang katawan mo!” Nasundan iyon ng isang kahila-hilakbot na halakhak.Para akong nakaahon mula sa pagkalunod. Hingal na hingal akong napabangon sa aking kama. Napahawak ako sa aking dibdib. Ang sakit nito. Parang may pumipiga rito. Ang isa kong kamay ay naglakbay sa aking pisngi. Humihikbing pinahid ko ang luhang umagos sa aking pisngi. Pinagsamang luha, pawis, at sipon ang bumasa sa aking mukha.Nagising na naman ako mula sa isang bangungot. Napaatras at napasandal ako sa headboard ng kama. Niyakap ko ang aking mga binti habang walang tigil na humahagulgol. Sa tuwing nagigising ako mu
Aviona’s POVNanigas ako sa aking kinatatayuan nang salubungin ko ang seryosong mukha ni Stavros habang siya ay nakapamulsa lang na nakatitig din sa akin.Ilang sandali kaming nagsukatan ng tingin.“What are you doing here?” pagputol niya sa katahimikang namamagitan sa amin.Wala sa oras na napalunok ako dahil sa klase ng tingin na ipinupukol niya sa akin. Galit ba siya dahil lumabas ako sa kaniyang mansyon? Napakagat ako sa aking pang-ibabang labi. “A-ahm…” Hindi ko alam kung paano magsisimulang magpaliwanag. Ayaw kong magkamali dahil baka saktan niya ako.Sa kaniyang itsura ngayon ay hindi malabong ganoon ang mangyari. Ganitong tingin din kasi ang natatanggap ko mula kay Tata Pedro noon bago niya ako umpisahang saktan.“I’m waiting, Aviona,” muling salita niya.&
Stavros’ POVPalingon-lingon si Aviona sa paligid.Sa tingin ko ay hinahanap niya ang nakalarong tuta kanina.Naalala ko kung paano ko siya sinundan sa kaniyang paggagala kaninang madaling araw. Noong nagising kasi siya ay eksaktong kagagaling ko lang sa banyo noon para umihi. Kitang-kita ko kung paano siya takot na takot na nagising sa kaniyang pagtulog. Hanggang sa lumabas siya ng kaniyang kwarto sa tulong ng CCTV na naka-install sa kaniyang kwarto.Doon na ako nagpasyang lumabas para sundan siya. Ginawa ko ang lahat para hindi niya maramdaman ang aking presensya. Pinanatili ko ang malayo ngunit sapat na distansya sa pagitan naming dalawa para mabantayan siya.Kaagad akong naalarma nang makita ko siyang napatigil sa tapat ng kusina. Ang nasa isip ko kanina ay mabuti na lamang at sakto ang aking paggising. Dahil baka maisipan na naman niya
Stavros’ POV“What happened?” Hindi ko naitago ang interes sa kaniyang ibinalita.Umayos si Denillon sa pagkakaupo. “I visited the orphanage. Nagawa kong makausap ang isa sa mga namamahala doon. She is called Sister Janet. I asked her if there is someone named Tata Pedro living there. She told me that Tata Pedro is the founder of the orphanage, Peter Sarmiento to be exact. But he just died a year ago due to heart attack.”Hindi naituloy ni Denillon ang dapat na idudugtong dahil biglang sumulpot si Aviona mula sa garden. Napatingin siya sa amin kaya’t tinawag ko na rin siya.“Come here,” aya ko.Alanganin siyang lumapit sa kinaroroonan namin. Hindi niya nakalimutang dumistansya sa amin. “B-bakit?”“Aviona, this is Denillon Gomez, one of my friends. And Denillon,
Stavros’ POV“How’s everything in the office?” I asked Dominic over the phone. I just finished taking a bath and was now patting my hair with a towel.“Everything’s fine, Mr. Bienvenelo. Mr. Madrigal is taking care of everything.”I could hear the sound of a busy keyboard from the other line. “That’s good. Send me the financial report since I left there then,” I ordered.“Yes, Mr. Bienvenelo. I will send it immediately once I get it from the finance department.”“And also, keep me updated about everything there. Give me a call when something happens.”“Copy, Mr. Bienvenelo.”Ibinaba ko na ang tawag at inihagis sa laundry basket ang ginamit na towel. I walked towards the closet and got some casual clothes.
Aviona’s POVCan’t you stay for us? Can’t you stay for the people you’ve just met but truly cared for you?Paulit-ulit kong naririnig ito sa aking utak na dinaig pa ang sirang plaka.Ilang araw na ang lumipas simula noong kumain kami ni Stavros sa hardin ng kaniyang mansyon. Pero hindi na nawala sa isip ko ang kaniyang sinabi. Hindi ko siya nagawang sagutin noon dahil nablangko ang aking utak at talagang nagulat ako sa kaniyang itinanong. Nakadagdag sa pagkalutang ko ang pagkadismayang nakita ko sa kaniyang mukha. Kaya nang makabawi ako ay iniwan ko siyang mag-isa sa hardin. Kaagad akong dumiretso sa kwarto noon at buong araw na nagkulong.Dinalhan na lamang ako ni Manang Eba ng makakain para sa tanghalian at hapunan. Tinanong niya pa ako kung masama ba ang aking pakiramdam kaya ako nagkulong sa kwarto.
Aviona’s POV“Aviona?”Naibalik ako sa realidad nang marinig ko ang pagtawag ni Stavros sa akin.Nakakunot ang kaniyang noo habang nakatingin sa akin. Binitawan niya na ang basong hawak at saka tumayo.Kinuyom ko ang aking mga kamao at napaatras.Lalong lumalim ang linya sa kaniyang noo. “What are you doing here?”Napakagat ako sa aking pang-ibabang labi. Hindi ko alam kung paano sasagot sa kaniya. Nagsisisi ako kung bakit pa ako bumaba. Sana ay tiniis ko na lang ang pagkauhaw ko at nanatili sa aking kwarto.“Are you okay?” paos niyang tanong. Ang pamumungay ng kaniyang mga mata ay gaya ng kay Tata Pedro. Nag-umpisa siyang humakbang papunta sa aking direksyon.Napapikit ako nang mariin para kalmahin ang sarili. Sa kabila ng masamang pakiramdam
Stavros’ POVI looked at her pleadingly as I shook my head. “Don’t do this, baby.”It was a horror seeing her standing on that banister. I didn’t think that I’d be going to regret requesting for a balcony in this room.She wiped her tears and shook her head. “H-hayaan niyo na akong magpahinga,” she begged.No! I wouldn’t let her do that. I would be selfish once again.Parang may sariling utak ang aking mga paa na tumakbo patungo sa kaniya nang makita kong tumalikod siya sa amin.“Anak!” Napasigaw si Manang Eba nang magtangkang tumalon si Aviona.Kaagad kong niyakap ang kaniyang baywang at saka siya hinatak pababa.Hindi siya nagtagumpay.“I’m sorry, baby. I had to touch you.” Napau
"Is Aviona awake already?" naalala kong itanong kay Manang Eba."Ang alam ko ay oo. Sabi nila Magda ay nasa hardin siyang muli," sagot ni Manang Eba na abala sa pagpupunas ng lababo."Did she already eat?""Hindi pa, Ser Stabros. Hindi pa siya pumupunta sa hapagkainan. Baka dumiretso na naman iyon sa hardin para magdilig ng halaman o gumuhit," sagot niya."Oh." Napatango ako sa kaniyang sagot. "Do we still have fresh milk?"Humarap sa akin si Manang Eba at ngumisi. "Oo. Nariyan sa fridge."Kaagad kong inubos ang aking kape at saka nagtungo para kumuha ng tray.Mabuti na lamang at may naluto nang agahan si Manang Eba. Kaya ay naglagay na lamang ako sa plato ng pagkain at naglagay ng gatas sa baso."Para kay Aviona ba 'yan, Ser Stabros?" singit ni Manang Eba nang matapos ako sa paglalagay ng gatas.Napakamot ako sa aking kilay at tipid na napangiti. "Yeah."Narinig ko ang impit na sigaw ni Manang Eba. "Iba ka na talaga, ser!" kantyaw niya.Natatawa akong napailing sa kaniya.Kung dati a
"Magandang umaga, Ser Stabros!" bati ni Manang Eba nang makita niya akong papasok sa kusina. "Magandang umaga rin, Manang Eba," bati ko pabalik."Kape?" alok niya sa 'kin. Tumango ako sa kaniya. "Yes, please," sagot ko saka umupo sa high chair. Nangalumbaba ako sa bar counter at tamad na pinanood si Manang Eba sa pagtimpla ng aking kape. Napapapikit-pikit pa ako. At muntik nang masubsob sa counter kung hindi lang ako nagulat sa biglaang pagharap ni Manang Eba. Nagtungo siya sa aking harapan at saka inilapag ang tasa ng kape sa bar counter. "Kape niyo po, ser. Mukhang napuyat po kayo ah," pansin niya. Tipid akong ngumiti at tumango. "Medyo lang, Manang Eba," pagsisinungaling ko. Alas kuwatro na ng madaling araw ako nakabalik sa aking silid. Tandang-tanda ko pa kung paanong nagtapos ang aming usapan ni Aviona. Narinig kong tumikhim si Aviona. Para kasing nabuhol ang dila ko nang matapos niyang sabihin ang napakahalagang katagang iyon sa akin. "A-ahm... M-matutulog na ako, S-Sta
"Bago tuluyang malagutan ng hininga si papa, nagawa niya pa ring humingi ng tawad sa akin sa huling pagkakaon." Napalunok ako. "And that's when I realized the consequences of not listening to someone's explanation. Madaming oras ang nasayang dahil sa pagpapadala ko sa aking galit." Natahimik ako saglit. At humugot muna ng panibagong lakas para magsalita. Nanghihina na kasi ako sa sobrang bigat ng emosyon na nailabas ko sa pagkukwento. "But you know what? Minsan, napapatanong pa rin talaga ako sa Diyos. Kung bakit palagi niyang binabawi sa 'kin ang mga taong minamahal ko. Una, si mama. Tapos noong napatawad ko na si papa, saka Niya siya binawi sa akin." Totoo naman. Dumating ako sa punto ng buhay ko na nalugmok ako dahil parehas ng mga magulang ko ang nawala sa akin. Hindi na ako nakabalik pa sa probinsya ni mama kahit na wala na si papa. Kaya sa mansyon ako nagluksa noon. Umabot ako sa hindi pagkain at buong magdamag na pagkukulong sa kuwarto. Walang lumabas na mga luha. Pero sobr
"P-po?" gulantang kong tanong. Nginitian niya lamang ako sa aking reaksyon. "P-pero, bakit po ako? Nariyan naman po ang asawa niyo." Bakit niya ipagkakatiwala sa akin ang isang napakaimportante at napakalaking trabaho? Nahihibang na ba siya? O baka naman dala ng kaniyang unti-unting panghihina? Nanghihina siyang napahalakhak. "Bakit hindi ikaw? Ikaw lamang ang nag-iisa kong anak. Kaya ikaw dapat ang susunod na mamahala n'on," sagot niya. "P-pero po--" "Gusto ko munang magpahinga, Stavros. Huwag na huwag mong sasabihin kay Milagros ang tungkol sa bagay na ito," huling bilin niya bago niya ako palabasin ng kwarto. Matapos ang usapan na iyon, ipinagsawalang-bahala ko na lamang iyon. Baka kasi ay naapektuhan lang siya ng mga iniinom niyang gamot. Hanggang sa isang gabi, balak ko sanang bumaba para uminom ng tubig nang marinig ko ang malakas na boses ng asawa ni Don Steban mula sa kanilang kwarto. Napatigil ako sa akmang pagbaba at pinakinggan ang kanilang usapan. Masama man
"That night, I wasn't able to sleep well because of the thoughts that were running inside my head. Pansamantala kong nakalimutan ang pagkadismaya ko sa eskwelahan. And was just thinking about my dad." Napabuntong-hininga ako. "I didn't know that I was able to feel that way for him after all the grudges that I was holding. Milagros told me that if I've made up my mind and chose to stay with them, then I'd just contact her for her to send someone to fetch me. "And after one night of thinking and weighing everything, I've decided to accept the offer. But I told her that I needed to finish my graduation ceremony first before leaving our bario. Milagros really did send someone to fetch me. I was able to bid goodbye to Koi and his family before leaving," patuloy ko. "Naging malungkot sila sa aking pag-alis. Ngunit ipinangako ko naman na babalik din ako sa aming probinsiya kapag natapos na ang lahat. Pero hindi ko alam na hindi na pala ako muling makakabalik pa sa bayang sinilangan ko." Nak
"May dapat tayong pag-usapan," tipid niyang sagot. Nanatili pa akong nakatanga. "Pasok po muna kayo," aya ko nang ako ay matauhan. Binuksan ko ang pinto at saka siya iginiyang pumasok. Tahimik siyang sumunod at inilibot ang kaniyang paningin sa kabuuan ng aming bahay. "Pagpasensyahan niyo na po ang maliit naming bahay," ani ko. Akala ko ay mandidiri siya, ngunit kataka-takang nanahimik lamang siya at tiningnan ako nang diretso. "Upo po muna kayo. Gusto niyo po ba ng kape o tubig?" tanong ko. "Hindi na kailangan," sagot niya. Pinagkrus niya ang kaniyang mga paa at pinagsalikop ang kaniyang mga palad sa ipinatong sa kaniyang tuhod. "Ang pangalan mo ay Stavros, tama ba ako?" Tumango ako. Halatang-halata sa kaniyang mukha na nagtitiis lamang siya na ako ay kausapin. Hindi na naman ako nagtataka. Bakit nga ba naman siya hindi magkakaganoon kung ang kaharap niya ay ang bunga ng pagtataksil ng kaniyang asawa? "Ano po bang sadya niyo sa pagpunta rito?" diretsang tanong ko
"Ayos ka lang ba, Stavros? Kanina ka pa nananamlay ah. Ano ba kasing napag-usapan niyo ni Mrs. Purita?" nag-aalalang tanong ni Koi sa akin habang naglalakad na kami pauwi. Tipid akong napangiti at saka umiling. "Wala lang, Koi. Tungkol lang doon sa pinakiusap niya sa akin noong isang araw," malamyang palusot ko. "Eh bakit ka biglang nanlambot? Okay ka pa naman kanina ah," pagpupumilit niya. Umiling ako sa kaniya. "Wala lang. Bigla lang sumama ang pakiramdam ko. Napasama ata pagbababad ko sa initan kanina. Mukhang hindi na ako makakatulong kina Aling Delia." Napakamot ako sa aking batok. "Nako! Ayos lang 'yon. Sasabihin ko na lang kina nanay. Saka kailangan mo ring magpahinga. Halos hindi ka na nagpapahinga sa kakaaral at kakatrabaho simula nawala si Aling Lourdes," saad niya. Napangiti ako nang mapait sa saad niya. Tumigil ako sa paglalakad nang mapatapat na kami sa daan pauwi sa kanila. Humarap sa akin si Koi at saka ako nginitian. Tinapik niya ang aking balikat at saka sina
“I stood firm with my decision of not living with my father. At the age of 13, I already lived with myself. Aling Delia would always ask me to stay with them instead. But I would always refuse them because I didn’t want to leave my mother’s house.” Ipinikit ko ang aking mga mata. “Pero ang pinakarason nang pagtira ko roon ay dahil nararamdaman ko pa rin ang presensya ni mama.”Napasinghap ako ng hangin dahil pakiramdam ko ay mauubusan na ako ng hininga sa pagkukwento.Nanatili pa ring tahimik lang si Aviona sa kabilang dako.“I strived hard to survive. I worked and study at the same time. Kahit anong trabaho basta marangal ay pinapasok ko. Ipinagpatuloy ko ang pagsama kina Aling Delia tuwing Sabado at Linggo. At kapag naman sa madaling araw bago ako pumasok sa eskwela, pumupunta ako sa palengke para maging kargador. Pagkauwi ko naman sa hapon galing sa paaralan, babalik ulit ako roon para tulungan sina Aling Delia sa pagliligpit ng mga kagamitan.”Binuksan ko ang aking mga mata at tumi
“Stavros.”Naramdaman ko ang paglapat ng palad ni Aling Delia sa aking kanang balikat. Napapikit ako nang mariin. Sa kaniyang ginawa ay muli na namang namuo ang luha sa aking mga mata.“Palagi lang kaming narito, anak,” pakikiramay niya sa aking nararamdaman.Ilang beses akong pumikit upang pigilin ang aking luha hanggang sa naramdaman ko ang pangangatal ng aking mga labi. “Sa-salamat—” Napalunok ako dahil sa pagkabasag ng aking boses. Huminga ako nang malalim bago muling magsalita. Ngayon, sa mas maayos na bigkas. “S-salamat po, Aling Delia.”Kakatapos lang na mailibing ni mama. Tatlong araw lamang ang kaniyang naging burol dahil wala namang ibang kamag-anak na hinintay. Sa loob ng ilang araw na iyon ay wala akong tulog na maayos. Kung hindi pa ako pipilitin ni Aling Delia para matulog ay hindi pa ako aalis mula sa tabi ng kabaong ni mama.Sa loob ng tatlong araw na iyon, si Aling Delia lamang ang nagawa kong kausapin. Naroon si Don Steban, sinusubukan akong kausapin, ngunit hindi ko