JANIYA'S P.O.V
PAGKAKAIN NG HAPUNAN KAHAPON AY DINALA NA AKO NI MAMAY SA KWARTO KUNG SAAN DAW AKO PANANDALIANG MANANATILI. And, oh, when I say "Mamay", ang tinutukoy ko lang ay walang iba kundi si Manang Gervacia. Sabi niya kasi ay iyon talaga ang tawag sa kanya ng nakatira sa bahay. At since may possibility na dito na rin ako tumira, pinagamit na rin niya sa akin ang "Mamay" na nickname niya. And let me correct what I just said yesterday— she is not weird. At ipinaliwanag niya na rin sa akin kung bakit ganoon siya. "Siya nga pala, kalimutan mo na sana ang naging asal ko nang una tayong magkita sa labas kanina. Sorry, hindi lang talaga ako sanay na may bumibisita rito sa mula kasi nang may mangyari kay Yvonne—” Kusa siyang huminto sa pagsasalita at napakagat-labi pa. Para bang may nasabi siyang hindi niya dapat sabihin. "Ano po bang… nangyari kay Miss Yvonne? Kanina niyo pa po kasi nababanggit na may nangyari sa kanya—” "Wala! Wala iyon!” mabilis niyang putol sa akin. Sinabayan niya pa iyon ng pagkumpas ng mga kamay niya. "Ang ibig ko lang sabihin, tumatanda ang mga tao. At kapag tumatanda tayo, eh, normal nang nawawalan tayo ng mga kaibigan, 'di ba? Ganoon din ang nangyari kay Yvonne.” Napatango na lang ako kahit sa loob-loob ko ay parang hindi ako kumbinsido na iyon lang ang sinasabi niyang nangyari kay Yvonne. Pero again, bahala na. Labas naman na iyon siguro sa business ko. Ang mahalaga sa ngayon, may maayos akong tutulugan at hindi ko kakailanganing sumilong sa ilalim ng kung saang tulay at makipag-agawan ng pagkain sa mga street children. Bumaling ako ng higa at patulog na sana nang biglang may kumatok sa pinto ng kwarto kung nasaan ako. At sino pa ba iyon kundi si Mamay? Kaming dalawa lang naman ang nandito at wala nang iba pa. Unless may multo. Dali-dali akong bumangon at pinagbuksan siya ng pinto. "Tulog ka pa ba? Naku, pasensiya na. Naisip ko lang kasi na daanan ka at baka sakaling gising ka pa. Isasama kasi sana kita sa palengke. Kung gusto mo lang naman,” bungad niya agad sa akin. Nang bumaba ang tingin ko sa mga kamay niya ay nakita ko na dala niya ulit ang basket na dala niya kahapon nang una kaming magkita. "Ano? Gusto mo bang sumama?” Napangiti ako at napatango agad. "Opo, sama po ako. Magbibihis lang po ako saglit,” sabi ko. "Sige. Bilisan mo lang at mag-aalas kwatro na ng umaga. Masarap mamalengke ng mas maaga dahil makakasiguro tayo na sariwa pa ang mga isda, gulay, prutas, at karne. Sige na, maghihintay na lang ako sa baba.” Pagtalikod niya ay agad kong sinara ang pinto at nakangiting kinuha ko ang bag ko para maghanap ng maayos na damit. Napili kong isuot ang isang kulay puting shorts at yellow-green na pang-itaas. Simple lang tingnan iyon pero sakto na rin para mag-stand out pa rin ako sa karamihan. Lalo na at palengke ang pupuntahan namin. Naghilamos lang din ako at naglagay ng baby powder sa mukha. Tsaka ko itinali ang buhok ko— messy bun style— at nag-spray na ng pabango bago ako bumaba. Gaya ng sinabi ni Mamay ay inabutan ko nga siya na nakaupo sa sofa. Tumayo rin siya agad pagkakita sa akin. "Masyado mo naman akong pinagmukhang matanda sa ayos mo, hija,” aniya. Hindi ko alam kung compliment iyon o panunuya, pero sigurado akong biro iyon kaya ako natawa. "Eh… Kaya nga po ako nag-ayos ng ganito, para maisip nila na hindi po ako ang mas matanda sa ating dalawa. Kapag hindi po ako nag-ayos, hay naku, baka isipin nila na ako ang Mamay at kayo ang daisy,” ganting biro ko rin. "Daisy?” nakakunot-noong saad niya. Tumango ako. "Daisy, as in daisy-sais anyos!” Hindi ko napigilang mapahalakhak sa sarili kong biro. Tumawa rin si Mamay. Ayos. Bumenta ang jokes ko sa kanya. No'ng unang beses kong makita siya, parang nakakatakot magsalita kasi napakaseryoso niya at parang hindi niya alam ang salitang "joke". First impressions can sometimes be wrong pa rin talaga. *** SA PALENGKE. Magkasabay kaming naglalakad ni Mamay at kanina pa lang ay hindi na nakaiwas sa pansin ko ang pagsunod ng tingin sa amin ng mga tao na andito. And when I say "pagsunod ng tingin", ang tinutukoy ko ay ang literal na pag-360 degrees ng mga ulo at leeg nila. Nakaka-conscious tuloy. "Niya, anong gusto mong ulam mamaya?” tanong ni Mamay sa gitna ng paglalakad namin. "Ho? Kahit… Kahit ano na lang po. Hindi naman po ako maselan sa ulam,” sagot ko. Sinigang, Mamay! Sinigang na baboy ang gusto ko! Sa karinderya lang ako nakakakain ng gano'n, limited pa per order. Madamot pa sa sabaw at laman ang tindera. Gusto ko ng sinigang, iyong maraming laman, sabaw, at gulay! Gusto ko iyong ako na iyong sasawaan at kusang susuko sa sinigang! Naghuhumiyaw sa utak ko ang mga katagang iyon pero nahihiya naman akong magsabi. Ako na nga itong pinatira pansamantala, maglalakas-loob pa ba ako na mag-request ng ulam? Sumobra naman na yata ako sa kakapalan. Ng mukha. "Sige na, huwag ka nang mahiyang magsabi. Tuwing umaalis si… ang may-ari ng bahay, nag-iiwan siya palagi ng allowance sa akin para sa pagkain at kung anu-ano. Masyadong malaki iyon para sa akin. Kaya ngayon na nandito ka na, sige lang. Magsabi ka lang ng gusto mong kainin at lulutuin o bibilhin natin iyan,” bulong niya sa akin na sinabayan niya pa ng pagtaas-taas ng mga kilay niya. Napangiti naman ako. Na-excite rin ako bigla. Siyempre, pagkain na ito, eh. Napahagikhik ako sa isip. "O, ano? Nakapag-isip ka na ba ng gusto mong ulam?” ulit niya sa tanong. This time, mabilis na akong tumango. "Sinigang na baboy, Mamay,” pabulong ko ring sabi sa kanya. Tumawa siya bigla. "Ay, bet ko rin iyan! Sakto, makulimlim pa at mukhang uulan.” Hinawakan niya ang isang kamay ko at mabilis akong hinila palapit sa isang tindahan. "Bigyan mo nga ako ng pangsigang. Baboy, dalawang kilo. Siguraduhin mong sariwa ang lahat, ha? Kung hindi, hindi na rin ako babalik sa iyo,” sabi ni Mamay sa babaeng nagtitinda na parang halos kaedad niya lang. "Oo naman, makakasiguro kang sariwa ito lahat! Lalo na at para sa iyo, Basya— o, sino itong kasama mong maganda? Siya ba ang mapapangasawa ng alaga mo—” "Magtigil ka, Martina! Ang aga-aga, open wide na open wide iyang bunganga mo,” putol ni Mamay sa sinasabi ng babae. Hinila niya rin ako palapit lalo sa kanya. "Ito si Niya, bisita namin siya. Kararating niya lang kahapon.” Alanganin kong nginitian ang tindera sabay bati ng "good morning" at "hello”. Pero sa isip ko ay tumatak na ang sinabi nito kanina. Mapapangasawa ng alaga ni Mamay? Ako? Pagkabigay ng tindera sa mga pinamili ni Mamay ay hinila niya na ako agad palayo— palabas ng palengke. "U-Uuwi na po tayo? Pero kasisimula pa lang po nating bumili—” "Okay na muna ito. Mag-uutos na lang ako mamaya sa kakilala ko para ipamalengke tayo,” sabi niya at nagmamadaling patuloy lang akong hinila. "Pero maaga pa naman po—” "Madilim at baka umulan na. Wala tayong dalang payong. Baka magkasakit ka pa, kargo de konsensya pa kita kapag nagkataon.” Tinikom ko na lang ang bibig ko at hindi na ako nagsalita hanggang sa makabalik kami sa bahay. "Umakyat ka na sa kwarto mo at magpahinga ka na muna. Kung gusto mo, matulog ka muna ulit. Tatawagin na lang kita mamaya kapag kakain na.”JANIYA'S P.O.VGAYA NG HULA NI MAMAY, UMULAN NGA NG ARAW NA IYON.Buong araw kaming nasa loob lang ng bahay pero hindi na kami nagkita ulit maliban no'ng kumain kami ng tanghalian. Pakiramdam ko tuloy, iniiwasan niya ako. Pero bakit?Nakapagwalis-walis na rin ako sa baba kanina at hinugasan ang iilang kasangkapan na naiwan sa lababo; pero hindi pa rin kami nagkita ni Mamay. Hanggang sa bumalik na lang ako sa kwarto para magpahinga. Kanina, inasahan ko pang tatawagin niya ako nang mag-alas tres ng hapon para sa merienda. Pero kahit iyon ay hindi rin nangyari.What if umalis siya pagkakain ng tanghalian kanina at hindi na nagpaalam sa akin? What if ako lang mag-isa rito ngayon?Napalunok ako. Huwag naman sana…Napapitlag ako at muntik pang mapasigaw nang biglang may kumatok sa pinto ng kwarto."Niya?” rinig kong tawag sa pangalan ko. Boses iyon ni Mamay.Dali-dali akong tumakbo papunta sa pinto ng kwarto at pinagbuksan si Mamay."Nag-merienda ka na ba? Nagluto ako ng nilagang saging na
SV'S P.O.VI JUST CAME FROM A VERY LONG, FRUSTRATING FLIGHT AND THIS WAS WHAT'S IN STORE FOR ME. AN UNKNOWN AND A SURE INSANE WOMAN ATTACKED ME, CALLING ME A "THIEF" IN MY OWN HOME. "You're still the same woman who just attacked me a few minutes ago, right? Bakit parang ang amo mo ngayon? Can't speak now? Cat got your tongue?” I said in annoyance as I stare at that crazy… girl. Alright, forget it when I addressed her as a "woman". Because by looking at her right now, I could firmly say that she was just a f***ing child. A fourteen-year-old maybe. She helplessly looked at Mamay, as if begging for her help."Vicencio, huwag mo namang takutin si Niya, ano ka ba? Paano siya makakapagpaliwanag niyan, eh, para mo na siyang inihahanda sa bitay,” Mamay said, scolding me apparently.Hindi ko siya pinansin. I turned my gaze back on the little girl."Who are you?” I asked.The girl finally looked at me with a glint of clear embarrassment written all over her face."“J-Janiya”. A-Ako si Janiya
JANIYA'S P.O.VDAHIL SA PAGMAMAKAAWA NI MAMAY AT DAHIL NA RIN SA KAWALAN KO NG PAGPIPILIAN, NANATILI PA RIN AKO SA MANSION DE CASTILLEJOS. KAPALIT NG KONDISYON NA IPAPALIWANAG SA AKIN NI MAMAY ANG MGA PINAGSASASABI NI VICENCIO KANINA."Alam mo kasi Niya, hindi lumaki si Yvonne na kasama na ako. Itong mga nalalaman ko, kwento niya lang din sa akin at… base na rin sa mga nasaksihan ko nitong kasama ko na sila ni Vicencio,” pagsisimula ni Mamay.Nandito na ulit kami sa kwartong ipinagamit niya sa akin. Kasalukuyan kaming umiinom ng maligamgam na gatas at kumakain ng tinapay."Sabi ni Yvonne noon, hindi niya na maalala kung kailan sila unang nagtagpo ni Crisanto, ng papa mo. Basta ang alam niya lang daw, lumaki siya at nagkamalay na magkasama na silang dalawa. Sobrang close raw nila sa isa't-isa. Umabot pa sa punto na napagkakamalan na silang magkarelasyon. Pero hindi raw naging totoo iyon kahit kailan.”"Hindi po naging si Yvonne at Papa? Kahit kailan?” paniniguro ko."Iyon ang sabi ni Y
"ALAS OTSO NG GABI, NAKAUWI NA IYON PANIGURADO. ALAS SAIS TALAGA ANG UWI NIYA, PINAKA-LATE NA ANG ALAS OTSO.”Pero hanggang ngayon, mag-aala una na ng madaling araw ay wala pa rin siya. Kagaya kaninang umaga, inabot na ng paglamig ang mga pagkain na hinanda ko."Matulog ka na kaya, Niya? Baka nagka-emergency siya sa trabaho kaya hindi nakauwi agad. May pasok ka pa bukas, 'di ba?”Napapitlag ako nang biglang sumulpot si Mamay sa tabi ko. Kasalukuyan akong nasa salas at naghihintay sa pagdating ni Strike.Gusto ko pa sanang maghintay, kahit ilang minuto pa. Pero hindi na ako nagpumilit pa dahil ayokong pag isipan ako ni Mamay ng hindi maganda."Sige po, magpapahinga na po ako,” paalam ko at tumayo na."Sige na. Ako na ang bahalang magtabi ng mga iniluto mo,” saad ni Mamay.Bago ako diretsong umakyat sa hagdan, napasulyap pa ako sa kusina kung saan nakalatag sa malaking mesa ang ilang putahe ng pagkain.Pangalawang beses mo na akong in-Indian, Strike. Bakit ba ganiyan ka? ***MASAKIT AN
JANIYA'S P.O.VTAHIMIK LANG AKO HABANG PALIHIM NA PINAGMAMASDAN SI STRIKE.Nakasakay ako ngayon sa back seat ng kotse niya dahil oo, napilitan na rin akong sumabay sa kanya kaysa gawin ang ultimatum na binigay niya— ang maglakad ako papunta sa school na pinapasukan ko. Malayu-layo rin kasi iyon, 'no?!Habang pinagmamasdan ko siya, hindi ko maiwasang hindi mapansin ang pisikal na itsura niya. Matangkad siya— probably, 6 feet and 5 inches. Perpekto ang mukha niya kahit seryoso at walang visible na emosyon. Kapag nakangiti naman, hindi ko alam kung ano nang itsura niya dahil hindi ko pa naman siya nakikitang ngumiti. Perpekto rin ang built niya. Perpekto rin ang style ng pananamit niya. Pati ang pagdadala niya ng sarili niya, perpekto. Ah, basta. Lahat na yata ng kabuuan niya ay perpekto. Maliban sa ugali. "Can you back off? Ayoko sa lahat iyong tinititigan ako.”Ano raw?Napatingin ako sa salamin na nasa harapan ng sasakyan niya at ganoon na lang ang gulat ko nang magtama ang mga mata
JANIYA'S P.O.V3:00 P.M., MAIN HALL.Nagmamadali akong tinanggal ang suot kong apron at hair net. Katatapos lang ng part time shift ko sa school cafeteria dahil medyo maraming estudyante ang bumili kanina; dahil na rin siguro walang klase buong araw. May iba pa na sa cafeteria na talaga tumambay para doon mag-"review".Lumingon ako sa paligid para hanapin ang bag ko bago lumabas ng cafeteria at magtungo sa Audio Visual Room. Kung nagmumura lang ako ay malamang na napamura na ako nang wala akong makitang bag sa paligid."Nia! Bilisan mo na, saktong alas tres na, o! Baka ma-late ka na at ma-forfeit sa pagkuha ng exam!” sigaw sa akin ni Adrianne. Kanina pa siya nasa labas at naghihintay sa akin."N-Naiwan ko yata iyong bag ko sa room!” nag-aalalang ganti ko ng sigaw sa kanya.Naiiyak na ako nang mga oras na iyon. Idagdag pa na pasado alas tres na ng hapon. Lagpas na sa call time ng mga magte-take ng exam.Makalipas ang ilang segundo, bigla na lang sumulpot si Adrianne sa harapan ko."Kum
JANIYA'S P.O.VBinigyan kami ng panel ng forty minutes para magsagot ng scholarship examination. At honestly speaking, pwera rin ang pagyayabang ay nadalian lang ako sa halos lahat ng item sa exam. Kung ire-rate ko— solid 9.5/10.Pagkatapos kuhanin sa amin ang answer sheets ay pinalabas na rin kami agad."Woah, woah, woah! What's with that smile? I see good news already!” nakangiting salubong sa akin ni Adrianne paglabas ko ng AVR. Mukhang kanina pa siya naghihintay sa akin.Hindi ako sumagot. Nilawakan ko lang ang ngiti ko at nagpatiuna na sa paglalakad."Alam mo, sure ako na kasama ka na sa mga beneficiary ng scholarship na iyon. With your brains and all? Tsk, tsk! Sure win ka na, 'day!” puri niya pa.Napailing-iling na lang ako. Aminado rin naman ako na tama siya. Alam ko sa sarili ko na may malaking advantage ako para sa scholarship. Hindi man ako mag-top, alam kong hindi ako pwedeng mawala sa list."So tell me, kasama ka 'no?” pangungulit pa niya.Nagkibit-balikat lang ako."Buka
MAMAY'S P.O.VPAKANTA-KANTA PA AKO HABANG NAG-AALIKABOK SA MGA NAGGAGANDAHANG PIGURIN NG YUMAONG SI YVONNE NANG BIGLA AKONG MAPATALON. BIGLA BA NAMANG NAG-RING ANG CELL PHONE KO NA NAKALAGAY PA MAN DIN SA LOOB NG BRA KO!Jusmio!Natatarantang binitawan ko ang feather duster at nahulog iyon sa sahig. Kinuha ko rin ang cell phone ko at sinagot ang tawag. Bakit ko nga ba ito sinagot, eh, unknown number ang tumatawag?"Hello? Is this Mrs. Gervacia—”"Miss,” diin kong pagtatama sa babaeng tumawag. "Miss lang at wala pa akong asawa. Mang-aaba-abala ka nang may ginagawa ang tao 'tapos mali lang ang itatawag mo.”"Oh, I'm sorry, Miss Gervacia.”"Iyan! Iyan! Madali ka naman palang kausap!” nasisiyahang sabi ko. Nag-okay sign pa nga ako kahit hindi niya naman ako nakikita."This is Miss Selin Tobias, guidance councilor po ako sa school na pinapasukan ni Janiya. Kilala niyo ho ba siya?” sabi ulit ng babae na puros pa Ingles kaya naman palang mag-Tagalog. Pinahirapan niya pa ang buhay niya."Oho,