Semua Bab Memories of the Past [COMPLETED]: Bab 11 - Bab 20

Tuwing unang araw ng Nobyembre, ipinagdiriwang ng sambayanang Pilipino ang Araw ng mga Patay o Todo Los Santos sa Espanyol. Ang kaugaliang paggalang at pagalala sa mga yumao ay atin nang nakagisnan. Sa gawing kanluran ng bayan ng San Lorenzo matatagpuan ang sementeryo. Ito ay nababakuran ng bato at kawayan. Ang landas patungo rito ay maalikabok kung tag-araw at matubig kung tag-ulan. Malaki ang loob ng sementeryo na may panandang isang malaking krus na kahoy na makikita sa pinakagitna ng libingan. Nakasulat ang hindi na halos mabasang INRI sa isang yerong niyupi ng bagyo sa pinakatuktok ng krus. Ang loob ng libingan ay nagsisilbing galaan ng mga alagang hayop tulad ng manok, bibe, baboy o kalabawa. Pero nang araw na iyon ang mga galang hayop ay binulabog ng dalawang lalaki. Ang isa sa mga lalaki ay hindi mapalagay. Tumatagaktak ang kanyang pawis, walang tigil ang paghithit sa kangang sigarilyo habang dura nang dura. Binabantayan niya ang kanyang kasama na k

Si Don Julio ay kinikilalang siyang pinakamatalino sa San Lorenzo. Siya ay dating mag-aaral ng pilosopiya. Pero, hindi siya nakatapos. Pinahinto siya sa pag-aaral ng kanyang ina hindi sa dahilang wala silang gagastusin. Sa katunayan ay mayaman amg kanyang ina. Ang kayamanang iyon ang isang dahilan ng kanyang angking katalinuhan. Dahil nga matalino, pinangambahan ng kanyang ina ang anak ay makalimot sa Diyos. Kaya isang araw sinabi ng ina sa anak, "Mamili ka anak, magpapari ka o hihinto ka sa pag-aaral sa Kolehiyo de San Jose?" Mas pinili ng anak ang tumigil sa pag-aaral. Hindi nagtagal, ang lalaki ay nag-asawa. Pero, malas yata sa pag-aasawa dahil pagkaraan ng isang taon, siya ay nabalo. Kailangan niyang maglibang upang makalimot sa kanyang pangungulila. Nahilig siya sa pagbabasa ng aklat hanggang napabayaan niya ang kanyang kayamanan at unti-unting naghirap. Nang hapong iyon ay nagbabadya ang pagkakaroon ng masamang panahon. May m

Madilim ang gabi. Himbing na himbing na at di masalimuot nang natutulog ang mga mag-anak na nag-ukol ng paggunita sa kanilang mga yumao.  Ang ina nina Manuel at Miguel ay naninirahan sa labas ng bayan na may isang oras lakarin. Ang asawa ni Catalina na si Frederick ay isang lalaking walang puso at gahaman. Wala itonh inatupag kundi amg kanyang bisyo at pagsasabaong. Si Catalina naman ay nagmamalasakit buhayin ang kanilang mga anak. Bihira lang kung ito'y umuwi at kung magkita man ang mag-asawa lalong sakit ng kalooban ang dinaranas ni Catalina. Nang may maitustos sa masamang bisyo ng asawa, ibinenta nito ang kaunting alahas. Nang si Catalina ay wala nang maibigay siya ay pinagbuhatan na nito ng kamay. Dala ng malaking pagmamahal ay kahinaan ng loob, walang nagawa si Catalina kundi umiyak ay magtiis. Para sa kanya, ang lalaking ito ay ang kanyang Diyos at ang kanyang mga anak ay ang kanyang mga anghel. Lalo namang naghari-harian ang lalaki nang kanyang matalos ang malaki

Tatlo ang misang karaniwang iniaalay sa mga kaluluwa ng mga yumao. Mag-iikapito ng umaga nang si Padre Pedro ay makatapos ng kanyanv huling misa. Kapansin-pansin ang kanyang pananamlay."Ang kura ay maysakit," ang puna ng mga manang. "Siya'y walang sigla di-tulad ng dati."Naghubad siya ng kanyang damit pangmisa nang walang imik. Lumabas ng sakristiya at saka umakyat sa kumbento. Naraan niya bago umakyat ng kumbento ang pito o walang babae at isang lalaki na nangakupo sa bangko. Ang mga manang at manong na ito ay naghihintay sa kanya para humalik ngunit hindi niya pinansin. May mahalagang sadya ang mga taong naghihintay na ito sa kanya. Gusto nilang ipaalam kay Padre Pedro kung sino ang nais nilang magsermon sa araw ng kapistahan ng San Lorenzo. Tatlo ang pinagpipilian nila: Sina Padre Ignacio, Padre Victor o si Padre Pedro.Nagpaparamihan sila ng mga nakamit na indulgencia. Nagpapaligsahan kung sino ang may mabisang paraan para makamit ito. Para sa

Ang mga may kapangyarihan sa bayan at nayon ay nagkatipun tipon sa bulwagang pulungan ng tribunal. Mahaba at maluwang ang pulungan. May mga larawang nakasabit sa dingding. Ang bulwagan ay nakadekorasyon ang larawan ng Hari ng España na nakasabit sa pader. Sa ilalim ng larawan naroon ang isang upuang parang trono ng hari. Sa harap ng naturang upuan ay may isang mahabang mesa na sa magkabilang panig nakahanay ang mga upuan at bangko. Sa paligid ng hapag ay nakaupo na at nag uusap usap ang mga miyembro ng dalawang partido ng bayan. Ang dalawang partidong ito sa anumang pagpupulong ay hindi na nagkasundo. Ang partido Conservado na binubuo ng mga matatanda, at ang partido Liberal na kinabibilangan ng mga kabataan. Dahil sa kalakarang iyon, syempre magkahiwalay ang dalawang grupo maging sa pag-uusap. "Nakapagdududa at nakakawala ng tiwala ang ikinikilos ng kapitan" sabi ni Don Vito sa kanyang mga kaibigan, si Don Vito ang tenyente mayor at leader ng lapiang Liberal. "Tila gusto ng