Kinabukasan, habang nasa palengke kami ni Nanay ay dumaan si Joaquin. Nakaporma siya at may dala nanamang bulaklak.
"Ah, Glydel. Para sayo," sabi niya sa akin at inabot ang hawak niyang bungkos ng bulaklak. Hindi ko alam kung ano ang mararamdaman ko ng mga sandaling iyon pero kinuha ko na rin ito at ayokong mapahiya si Joaquin."Totoo nga ang tsismis," narinig kong bulong ng katabi namin at naramdaman kong kinurot ako ni Nanay sa baywang kaya napangiwi ako sandali."Para saan ito?" tanong ko kay Joaquin at ngumiti siya sa akin. May inabot na rin siyang tsokolate sa akin at kinuha ko rin iyon."Joaquin, sinabi ko na sayo kagabi, ayoko pang magkaroon ng mangliligaw ang anak ko at gusto ko makapagtapos na muna siya sa pag-aaral," sabi ni Nanay sa kanya at nakaramdam ako ng hiya dahil sa pinagsabihan ni Nanay si Joaquin."Naiintindihanko po, Aling Nena. Gusto ko lang po magpakita ng paghanga kay Glydel," sabi ni Joaquin kay Nanay at umalis na rin ito agad. Ginawaran ko siya ng isang ngiti bilang pagpapasalamat sa binigay niya.Ilang sandali lang ay nakita kng parating na naman si May at alam kng nakarating na sa kanya ang pagbibigay ng bulaklak ni Joaquin sa akin."Totoo nga!" sigaw ni May at hindi nga ako nagkakamali. Inamoy niya ang bulaklak na iyon at tuwang-tuwa pa para sa akin pero natigil ang pagsasaya niya ng pagsabihan siya ni Nanay."Ikaw, May. Huwagmong impluwensyahan si Glydel at gusto kong makatapos muna siya sa pag-aaral bago yang pagkakaroon ng nobyo," sabi niya kay May at sumimangot ito saka nilapag na ang bulaklak sa taas ng ref."Aling Mona naman, sobrang strikto talaga. Ikaw, baka mamaya tumanda ng dalaga yang si Glydel," pagmamaktol niya kay Nanay at tinawag na muli siya ng kanyang Nanay para tumulong sa pagtitinda nila."Kita mo yang si May, imbes na tumulong sa magulang ay inuuna pa ang tsismis," bulong ni Nanay habang winiwisikan ng tubig ang mga tinda naming gulay. Hindi na ako kumibo pa dahil ugali na talaga ni May ang magtungo dito at makipagkwentuhan.Hindi na ako kinibo pa ni Nanay simula ng magpunta si Joaquin kanina maliban sa kapag may iuutos siya sa paninda namin."Kanino galing iyan?" tanong ni Leroy sa akin matapos niya kaming sunduin ni Nanay. Natuon ang tingin niya sa bungkos na bulaklak na hawak ko at ngumiti ako ng tingnan ko rin ang mga bulaklak."Kay Joaquin," matipid kong sagot sa kanya at nakita kong kumunot ang kanyang noo. Alam kng may pagtingin siya sa akin pero hindi si Leroy ang tinitibok ng puso ko kahit kababata ko siya ay wala akong ibang nararamdaman sa kanya bukod sa pagiging isang kaibigan lamang."Nangliligaw siya sayo?" tanong niya muli sa akin at tumango na lang ako. Hindi na ako nagsalita dahil iba na ang awra ng kanyang mukha. Naiintindihan ko naman ang naging reaksyon niya dahil kagaya ko, alam niyang ang isang kagaya ni Joaquin ay hindi magkakagusto sa isang kagaya ko."Kita mo, pati si Leroy ay hindi nagustuhan ang pangliligaw ni Joaquin sayo," sabi ni Nanay pagkaalis ni Harold. Hindi na ako kinibo ng aking kaibigan simula ng ihatid niya kami."Syempre, Nay. Nangliligaw rin naman si Leroy sa akin, alam mo naman po iyan," sagot ko sa kanya at pinasok na namin ang mga gulay. Nasa bahay na rin si Tatay at nakita niya ang hawak kong bulaklak."Hulaan ko, kay Joaquin na naman galing iyan, ano?" tanng ni Tatay sa akin at tumango ako at nagmano sa kanya."Ewan ko ba diyan sa anak mo, ayokong pag-usapan siya ng mga tao dito," bungad ni Nanay kay Tatay at umirap lang sa akin."Ano naman ang sasabihin ng mga tao sa anak mo?" paglalambing ni Tatay kay Nanay at ngumuso na lang ako."Aba, kanina lang ay nakarinig ako ng usapan na sinasabihan ang anak mo na isa siyang social climber dahil umaasang magugustuhan talaga ng Joaquin na iyon," sagot ni Nanay kay Tatay at tumawa lang ito."Naku, mas kilala mo ang anak mo. Wala naman masama kung liligawan ni Joaquin ang anak mo. Matalino ang anak ko at alam kng kapag dehado na siya ay marunong siyang kumawala," sagot ni Tatay kay Nanay. Hinampas ni Nanay ang braso ni Tatay dahil sa sinabi nito."Aray! Totoo naman. Kung gusto talaga ng anak mo magkaron na ng nobyo, di sana, matagal niya ng sinagot ang Harold na iyon," sagot pa ni Tatay habang hinihimas ang braso niyang pinalo ni Nanay.Ilang segundo rin na hindi sumagot si Nanay dahil may punto si Tatay sa sinabi niyang iyon."Ayoko lang na hinuhusgahan ng mga tao ang anak ko," sabi ni Nanay at nakaramdam ako ng saya sa sinabi ni Nanay. Ngayon alam ko na, nag-aalala lang naman sa akin si Nanay. Kaya ng sabihin niya iyon ay niyakap ko siya."Ang Nanay talaga, sobrang protective," sabi ko sa kanya at mas hinigpitan pa ang yakap niya sa akin. Pinatong ko sa balikat niya ang aking mukha at hinalikan ang kanyang pisngi."Aba! Nako. Ikaw sinasabi ko na sayo, mag-iingat ka palagi. Hindi mo kilala ang lalaking iyon. Baka mamaya, malaman ko na lang na nobyo mo na ang lalaking iyon," sabi pa ni Nanay sa akin at alam kong payag na siya sa pangliligaw sa akin ni Joaquin."Opo, Nay. Nangliligaw lang naman po siya," sagot ko pa at marahan niyang inalis ang pagkakayakap ko sa kanya at nagpatuloy na kami sa pag-aayos ng mga gulay.Hindi pa ako nakaranas magkaroon ng nobyo kaya kung ano ang pinagbabawal nila Nanay ay siyang susundin ko. Wala naman masama kung susunod ako dahil para sa kapakanan ko rin naman ang inaaalala nila.Nang nasa loob na ako ng kwarto, inayos ko sa isang flower vase ang mga bulakbalk na binigay sa akin ni Joaquin at inamoy ko iyon. Sobra akong nasisiyahan sa mga bulaklak na ito dahil ito ang unang beses na may nagbigay sa akin ng bulaklak at sa hindi ko pa inaasahan na tao.Kinabukasan ay gano'n ulit ang naging gawain ko ng umagang iyon. Buwan na ng bakasyon ngayon kaya naisip kong tulungan si Nanay habang wala pa akong pasok. Inaayos ko na ang bungkos ng gulay sa aming pwesto ng dumating si May. Kapag malapit na ang tanghali ay nagliligpit kami ng paninda at ilang oras rin magsasara para makapagpahinga kami. Kinuha ko ang batya sa ilalim ng tindahan at isa-isang nilagay doon ang mga kangkong, talbos at malunggay. "Gly! Kamusta? Balita ko, nakatanggap ka ng bulaklak galing kay Joaquin, ah?" tanong niya sa akin at palihim pa akong siniko dahil hindi ko siya magawang kausapin. Katabi ko kasi si Nanay at nagbibilang ng pera galing sa benta namin. Hinihiwalay niya na kasi ang magiging bayad sa pwesto at ang pambili ng gulay para bukas. Sinamaan ko na lang ng tingin si May para hindi niya na ako istorbohin pa. "May! Halika nga dito! Kakarating mo pa lang, puro chismis na agad ang inaatupag mo! Hayaan mo muna si Glydel
Nagbalik kami sa palengke at habang binababa namin sa tricycle ang mga gulay na tinda namin ay bigla na naman dumating ang kotse ni Joaquin. Muli ko siyang nakita at ngayon, paninindigan ko ang aking desisyon kanina. Kumaway siya sa akin at hindi ko pinansin iyon kahit ang totoo, gustong-gusto kong kumaway rin sa kanya. Lumapit pa siya sa amin at akmang kukunin ang dala kong gulay pero lumapit sa akin si Leroy at siya na ang kumuha ng aking dala. "Salamat," sabi ko kay Leroy at inayos ang aking buhok. Diretso lang ang aking tingin kahit nakikita ko sa gilid ng aking paningin ang pagtitig ni Joaquin sa akin. Nakita kong nagtataka siya sa kinikilos ko ng sandaling iyon. "Maaari ba kitang yayain kumain sa labas?" tanong ni Joaquin sa akin pero nagbingi-bingihan ako at nagsimuang maglakad papasok sa palengke. "Ano, Glydel? Pwede ba?" tanong niya muli sa akin at nagulat ako ng malamang sumusunod pa siya sa akin. Lumingon ako sa kanya at humalukipki
Habang nasa kwarto ako at nagpapahinga, hinalungkat ko ang aking kabinet para maghanap ng damit na susuotin ngayong gabi. Wala akong bagong kasuotan dahil bibihira akong bumili ng damit. Kung maaari pa naman gamitin ang mga luma kong damit ay pinagtitiisan ko ang mga ito. Agad kong kinuha ang pulang dress na may puting bulaklak sa laylayan nito at pinagmasdang maigi para malaman kung maayos na ba ito. Agad akong naligo dahil ang usapan naming oras ni May ay alas otso. Ilang minuto na lang ang mayroon ako para makapag-ayos. Paglabas ko ng kwarto, nakita ko sa lamesa sila Nanay at Tatay. Parang may pinag-uusapan silang importante kaya naman binati ko lang sila saka nagpaaalala sa kanila na ngayong gabi ang pyesta. "Mag-iingat kayo ni May!" sabi sa akin ni Nanay at agad naman akong tumango saka dumiretso na sa banyo. Minadali ko ang aking pag-aayos dahil ayokong magpahintay kay May. Pagkatapos kong maligo ay agad akong dumiretso sa kwarto para magbihis ng marinig ko na ang pagdating
Nagtagal pa kami ng ilang oras sa pagdidiriwang na iyon at patuloy na nakikipaghalo-bilo si May sa mga iba niya pang kaibigan at nobyo. Pero habang pinanonood ko si May at nasa tabi lang ng ilang mga lamesa, hindi umalis si Joaquin sa aking tabi. May ilang mga babae ang lumalapit sa kanya at inaalok siya para sa isang sayaw pero wala siyang pinaunlakan kahit isa doon. “Ano ba ang nagustuhan mo sa akin?” tanong ko sa kanya matapos ko siyang tingnan ng ilang Segundo. Napangiti siya at lumabas ang biloy sa kanyang mukha at agad akong nakaramdam ng pagkatuwa pero hindi ko pinahalata iyon sa kanya. “Ibang-iba kasi sa mga babae sa bayan na ito, ayon sa kwento ng iilan sa akin,” sagot sa akin ni Joaquin na labis kong pinagtaka kaya kumunot ang aking noo at matalim ko siyang tinitigan. Tila hindi naman niya napansin ang pagbabago ng aking emosyon at masaya pa rin siya. “Ah, ang ibig mo bang sabihin ay nakausap mo na ang ilan sa mga babae sa bayan na ito at nagawa mo an rin alamin kung sino
“Nay, hindi po muna kita masasamahan sa pagtitinda ngayong tanghali dahil may kailangan akong gawin sa eskwelahan,” pagpapaalam ko kay Nanay ng matapos naming pagtulungan ayusin ang mga gulay na paninda namin.“Oh siya sige at papuntahin mo muna dito si Pamela at siya na muna ang tutulong sa akin,” sagot niya at agad na akong umalis. Hindi ko na nagawa pang magmano sa kanya dahil basa ang mga kamay nito dahil sa pagwiwisik ng tubig sa mga gulay.Alas singko pa lang ng umaga iyon kaya naman may ilang oras pa ako para makatulog. Naalimpungatan ako ng marinig ko si Nanay na sumisigaw kaya dali-dali akong lumabas ng kwarto para tingnan kung ano ang nangyayari.“Nay! Bakit? Anong nangyari?” tanong ko sa kanya at nakita kong tuwang-tuwa sila ni Pamela at may hawak pang maraming pera. Naguluhan ako dahil sa nangyayari pero ang isa sa naisip ko ay nanalo siguro sa lotto si Nanay kaya ganito ka
Matapos ang ginawa ng mga babaeng iyon ay agad kumalat sa buong Campus ang ginawa ni Joaquin sa kanila dahil sa akin at kumalat na rin ang tungkol sa pangliligaw niya sa akin. Hindi na ako nakatanggi pa sa mga nagtatanong sa akin dahil sa balitang iyon pero gusto ko na lang umalis agad dahil nakakatanggap ako ng dalawang klaseng pagtrato sa mga estudyante.May iilan na naging mabait sa akin at may iilan rin sa kanila ay naging masama ang timpla sa akin sa loob lamang ng isang araw. Ito ang iniiwasan kong mangyari kaya mas nais kong lumayo kay Joaquin pero nalaman na ng lahat at kailangan ko na lang tanggapin ang bagay na iyon.Nang matapos ang klase, nakita kong hinihintay ako ni Joaquin sa labas ng kwarto at nang makita niya ako, agad siyang lumapit sa akin at kinuha ang aking bag.“Anong nangyayari?” tanong ko sa kanya pero hinawakan niya ang aking kamay at sabay na kaming naglakad papaalis sa eskwelahan.
"Glydel Hugasan mo na ang mga gulay at kangkong naman ay pagsama-samahin mo! Halagang sampung piso kada isang tali!" saigaw sa akin ni Nanay habang pumupungas pa ako dahil maaga niya akong ginising. Alas-tres pa lang ng madaling araw ay pinabangon niya na ako para tulungan siya sa mga paninda. Nag-aasikaso naman si nanay para maghiwa ng mga repolyo at karot para gawin rekado sa chopsuey. Kahit malamig pa ng oras na iyon ay lumabas na ako ng bahay. Madilim pa sa paligid pero may ilang mga tao na ang lumalabas. Kagaya namin, naghahanda na rin sila para mag-ayos ng paninda sa palengke. Binuksan ko na lang ang radyo para malibang habang ginagawa ko ito at maapos sa kangkong, talbos naman ang sunod kong tinali. Inabot ako ng ilang oras dahil tagdalawang sako kada gulay ang tinapos kong ayusin. "Gisingin mo na ang kapatid mo pata makagayak na, tanghali na naman siyang makakarating sa eskwelahan," sabi sa akin ni Nanay at sumunod ako agad sa kanya. P
Maaga akong gumising para mag-enroll sa paaralan bilang kolehiyo. Dapat ay noong nakaraang taon pa ako mag-aaral sa kolehiyo pero mas pinili kong tulungan si Nanay sa palengke at mag-ipon para sa pangpaaral ko. Hindi ko mapigilan ang saya ko dahil sa wakas ay matutupag na ang isa sa mga pangarap ko. Kursong nursing ang gusto kong makamit at sisiguraduhin kong hindi masasayang ang lahat ng pagod at paghihintay ko ng isang taon. Maraming mga kabataan ang kagaya ko na klagaya ko ang nag-enroll din sa paaaralan ng St. Martin. Habang nakapila ako para magbayad sa paunang semester ay narinig ko ang sigaw ni May at napalingon ako sa gawing kaliwa. Nagtatalon siya habang winawagayway ang dalawang kamay niya sa ere at pinagtitinginan siya ng ibang estudyante. Nakaramdam ako ng ngiti at hiya dahil sa ginagawa niya. Lumapit siya sa akin dahil hindi ako makaalis sa pila. Kailangan kong makauwi rin agad para makadiretso sa palengke at tulungan si Nanay doo