Maaga akong gumising para mag-enroll sa paaralan bilang kolehiyo. Dapat ay noong nakaraang taon pa ako mag-aaral sa kolehiyo pero mas pinili kong tulungan si Nanay sa palengke at mag-ipon para sa pangpaaral ko.
Hindi ko mapigilan ang saya ko dahil sa wakas ay matutupag na ang isa sa mga pangarap ko. Kursong nursing ang gusto kong makamit at sisiguraduhin kong hindi masasayang ang lahat ng pagod at paghihintay ko ng isang taon.Maraming mga kabataan ang kagaya ko na klagaya ko ang nag-enroll din sa paaaralan ng St. Martin. Habang nakapila ako para magbayad sa paunang semester ay narinig ko ang sigaw ni May at napalingon ako sa gawing kaliwa.Nagtatalon siya habang winawagayway ang dalawang kamay niya sa ere at pinagtitinginan siya ng ibang estudyante. Nakaramdam ako ng ngiti at hiya dahil sa ginagawa niya.Lumapit siya sa akin dahil hindi ako makaalis sa pila. Kailangan kong makauwi rin agad para makadiretso sa palengke at tulungan si Nanay doon."May pupuntahan ka ba pagkatapos mong mag-enroll?" tanong sa akin ni May at inaasahan ko ng tatanungin niya ito, kahit nang mga high school pa lang kami ay madalas na talaga siyang maglakwatsa."Wala pero gusto kong makauwi agad at tulungan si Nanay," sabi ko sa kanya at tumango siya at tumabi sa akin."Miss, bawal singit" sabi ng babaeng nasa likuran ko at tumingin kami ni May sa kanya at inirapan siya. Hindi naman sumingit si May at tumabi lang sa akin."Ay 'te! Mawalang galang na, pagsingit na ba yung tumabi ako sa kaibigan ko?" tanong ni May sa kanya na may halong pagkainis dahil sa inaasta nito sa amin. Hindi na sumagot paang babae at umikot lang ang mata nito tapos ay tiningnan na lang ang hawak niyang papel."Ang taray nito, wala naman palang binatbat," dagdag pa ni May at humarap na sa akin. Nagbago muli ang reaksyon ng kanyang mukha at naging masaya na ulit ito."Alam mo ba, pupunta daw dito si Joaquin," sabi niya sa akin at hindi na ako nagtaka pa dahil dito naman talaga siya nag-aaral, nakikita ko kasi ang suot niyang uniporme tuwing makikita namin siya noon kapag uuwi na."Ano naman ang bago do'n?" tanong ko sa kanya at biglang nagkaroon ng komusyon sa hallway. Sabay kaming napatingin ni May doon at nakita kong nandoon anggrupo nila Joaquin. Madaming babae ang nasiyahan ng makita sila ero ako, pinili ko na lang ituon ang atensyon ko sa mga babaeng nagkandarapa sa kanila.Nang mapadaan sila sa harapan ko ay kumaway sa akin si Joaquin. Para akong namalikmata dahil sa ginawa niyang iyon kaya yumuko na lang ako dahil alam kong ako talaga ang kinawayan niya."Uy!" sigaw ni May at hinyugyog ang braso ko. Inalis ko ang pagkakahawak niya sa akin dahil nahilo ako sa ginawa niyang iyon."Tumigil ka nga," saway ko sa kanya at naglakad siya para sundan kung saan patungo ang grupo nila at pumasok sila sa cafeteria ng eskwelahan. Sinundan ko na lang siya ng tingin at ilang sandali na mawala sila ay bumalik na sa normal ang mga tao.Hindi na ako nakapagpaalam pa kay May dahil marami pa akong gagawin sa palengke. Pagdating ko doon, abala pa rin si Nanay at tinitigan ako pagdating ko."Ano yung nababalitaan kong pinapansin ka ng Joaquin na iyon? Sinasabi ko na sayo, hindi ka pa nakakatungtong ng kolehiyo, bawal ka pa samga ganyan," sabi sa akin ni Nanay at ngumuso ako sakanya at nagmano."Ang Nanay naman, wala pa akong balak magkaroon ng nobyo," sagot sa kanya ni May at dahil sa pagiging abala namin ay hindi na kami nagkaroon pa ng pagkakataon mag-usap tungkol doon.Mabilis talaga kumalat ang usap-usapan dito sa amin dahil isa sa libangan ng mga kapwa ko tindera ay ang tsismis. Nadagdagan na agad ang kwento at may nagtatanong pa sa akin mga suki namin na kung ako ba ang nobya ni Joaquin. Tingin ko ay bumibili lang sila dito para magtanong tungkol sa bagay na iyon."Ate, totoo ba?" tanong sa akin ng isang babae at dalawang piraso ng sili lang ang binili niya. Hindi ko na siya sinagot pa at inabot na lang ang kanyang sukli. Mabuti na lang ay umalis muna sandali si Nanay para magbayad sa upa ng pwesto namin dahil kung hindi, nabulyawan niyaang mga bumili sa akin."Tara na at kailangan ko pang magluto ng hapunan at darating na ang Tatay mo," sabi ni Nanay sa akin at nilagay na namin ang mga tirang gulay sa sako.Habang nasa byahe kami ay nagbabalik sa isip ko ang bati sa akin ni Joaquin at kung bakit sa dami ng mga babae ay ako pa ang naisip niyang batiin. Ayokong tumaas ang tayog ng nararamdaman ko para sa kanya dahil imposibleng magkagusto siya sa akin."Ang lalim ng iniisip mo," sabi sa akin ni Nanay ng bigla akong magbugtong-hininga."H-ha? Ano po iyon, Nay?" tanong ko sa kanya at umiling siya habang nakangiti siya. Ngumiti na rin ako sa kanya at alam kong naiisip niya na ang laman ng isip ko ay si Joaquin.Pipilitin ko na lang na mabaling sa pag-aaral ang isip ko dahil ayokong makaramdam ng pagkadismaya si Nanay sa akin.Habang naghahapunan kami ay may kumatok sa pinto at nagkatingin kaming tatlo ni Nanay at Tatay dahil wala naman kaming inaasahang magiging bisita."Nena, tingnan mo nga kung sino iyon at baka gustong bumili ng gulay,"utos ni Tatay sa kanya at agad naman tumalima si Nanay at iniwanan ang kanyang kinakain.Matagal bago nakabalik sa hapagkainan si Nanay at may hawak siyang bulaklak."Nako, Ernesto, yang dalaga mo ay may mangliligaw na," sabi ni Nanay at niapag ang bulaklak sa lamesa. Wala akong alam sa sinasabi ni Nanay at napatingin sa akin si Tatay."Malamang, dalaga at mana sayo ang anak mo, maganda," sabi ni Tatay at kumindat siya sa akin. Sa lahat ng bagay ay sinusuportahan ako ni Tatay, si Nanay lang ang talagang strikta sa kanilang dalawa at gusto ay makapagtapos muna ako sa pag-aaral."Hindi naman ako tutol kung may mangligaw sa kanya, huwag lang ang Joaquin na iyon," sagot ni Nanay at nagpatuloy na sa kanyang pagkain.Kinabukasan, habang nasa palengke kami ni Nanay ay dumaan si Joaquin. Nakaporma siya at may dala nanamang bulaklak. "Ah, Glydel. Para sayo," sabi niya sa akin at inabot ang hawak niyang bungkos ng bulaklak. Hindi ko alam kung ano ang mararamdaman ko ng mga sandaling iyon pero kinuha ko na rin ito at ayokong mapahiya si Joaquin. "Totoo nga ang tsismis," narinig kong bulong ng katabi namin at naramdaman kong kinurot ako ni Nanay sa baywang kaya napangiwi ako sandali. "Para saan ito?" tanong ko kay Joaquin at ngumiti siya sa akin. May inabot na rin siyang tsokolate sa akin at kinuha ko rin iyon. "Joaquin, sinabi ko na sayo kagabi, ayoko pang magkaroon ng mangliligaw ang anak ko at gusto ko makapagtapos na muna siya sa pag-aaral," sabi ni Nanay sa kanya at nakaramdam ako ng hiya dahil sa pinagsabihan ni Nanay si Joaquin. "Naiintindihanko po, Aling Nena. Gusto ko lang po magpakita ng paghanga kay Glydel," sabi ni Joaquin kay Nanay at umal
Kinabukasan ay gano'n ulit ang naging gawain ko ng umagang iyon. Buwan na ng bakasyon ngayon kaya naisip kong tulungan si Nanay habang wala pa akong pasok. Inaayos ko na ang bungkos ng gulay sa aming pwesto ng dumating si May. Kapag malapit na ang tanghali ay nagliligpit kami ng paninda at ilang oras rin magsasara para makapagpahinga kami. Kinuha ko ang batya sa ilalim ng tindahan at isa-isang nilagay doon ang mga kangkong, talbos at malunggay. "Gly! Kamusta? Balita ko, nakatanggap ka ng bulaklak galing kay Joaquin, ah?" tanong niya sa akin at palihim pa akong siniko dahil hindi ko siya magawang kausapin. Katabi ko kasi si Nanay at nagbibilang ng pera galing sa benta namin. Hinihiwalay niya na kasi ang magiging bayad sa pwesto at ang pambili ng gulay para bukas. Sinamaan ko na lang ng tingin si May para hindi niya na ako istorbohin pa. "May! Halika nga dito! Kakarating mo pa lang, puro chismis na agad ang inaatupag mo! Hayaan mo muna si Glydel
Nagbalik kami sa palengke at habang binababa namin sa tricycle ang mga gulay na tinda namin ay bigla na naman dumating ang kotse ni Joaquin. Muli ko siyang nakita at ngayon, paninindigan ko ang aking desisyon kanina. Kumaway siya sa akin at hindi ko pinansin iyon kahit ang totoo, gustong-gusto kong kumaway rin sa kanya. Lumapit pa siya sa amin at akmang kukunin ang dala kong gulay pero lumapit sa akin si Leroy at siya na ang kumuha ng aking dala. "Salamat," sabi ko kay Leroy at inayos ang aking buhok. Diretso lang ang aking tingin kahit nakikita ko sa gilid ng aking paningin ang pagtitig ni Joaquin sa akin. Nakita kong nagtataka siya sa kinikilos ko ng sandaling iyon. "Maaari ba kitang yayain kumain sa labas?" tanong ni Joaquin sa akin pero nagbingi-bingihan ako at nagsimuang maglakad papasok sa palengke. "Ano, Glydel? Pwede ba?" tanong niya muli sa akin at nagulat ako ng malamang sumusunod pa siya sa akin. Lumingon ako sa kanya at humalukipki
Habang nasa kwarto ako at nagpapahinga, hinalungkat ko ang aking kabinet para maghanap ng damit na susuotin ngayong gabi. Wala akong bagong kasuotan dahil bibihira akong bumili ng damit. Kung maaari pa naman gamitin ang mga luma kong damit ay pinagtitiisan ko ang mga ito. Agad kong kinuha ang pulang dress na may puting bulaklak sa laylayan nito at pinagmasdang maigi para malaman kung maayos na ba ito. Agad akong naligo dahil ang usapan naming oras ni May ay alas otso. Ilang minuto na lang ang mayroon ako para makapag-ayos. Paglabas ko ng kwarto, nakita ko sa lamesa sila Nanay at Tatay. Parang may pinag-uusapan silang importante kaya naman binati ko lang sila saka nagpaaalala sa kanila na ngayong gabi ang pyesta. "Mag-iingat kayo ni May!" sabi sa akin ni Nanay at agad naman akong tumango saka dumiretso na sa banyo. Minadali ko ang aking pag-aayos dahil ayokong magpahintay kay May. Pagkatapos kong maligo ay agad akong dumiretso sa kwarto para magbihis ng marinig ko na ang pagdating
Nagtagal pa kami ng ilang oras sa pagdidiriwang na iyon at patuloy na nakikipaghalo-bilo si May sa mga iba niya pang kaibigan at nobyo. Pero habang pinanonood ko si May at nasa tabi lang ng ilang mga lamesa, hindi umalis si Joaquin sa aking tabi. May ilang mga babae ang lumalapit sa kanya at inaalok siya para sa isang sayaw pero wala siyang pinaunlakan kahit isa doon. “Ano ba ang nagustuhan mo sa akin?” tanong ko sa kanya matapos ko siyang tingnan ng ilang Segundo. Napangiti siya at lumabas ang biloy sa kanyang mukha at agad akong nakaramdam ng pagkatuwa pero hindi ko pinahalata iyon sa kanya. “Ibang-iba kasi sa mga babae sa bayan na ito, ayon sa kwento ng iilan sa akin,” sagot sa akin ni Joaquin na labis kong pinagtaka kaya kumunot ang aking noo at matalim ko siyang tinitigan. Tila hindi naman niya napansin ang pagbabago ng aking emosyon at masaya pa rin siya. “Ah, ang ibig mo bang sabihin ay nakausap mo na ang ilan sa mga babae sa bayan na ito at nagawa mo an rin alamin kung sino
“Nay, hindi po muna kita masasamahan sa pagtitinda ngayong tanghali dahil may kailangan akong gawin sa eskwelahan,” pagpapaalam ko kay Nanay ng matapos naming pagtulungan ayusin ang mga gulay na paninda namin.“Oh siya sige at papuntahin mo muna dito si Pamela at siya na muna ang tutulong sa akin,” sagot niya at agad na akong umalis. Hindi ko na nagawa pang magmano sa kanya dahil basa ang mga kamay nito dahil sa pagwiwisik ng tubig sa mga gulay.Alas singko pa lang ng umaga iyon kaya naman may ilang oras pa ako para makatulog. Naalimpungatan ako ng marinig ko si Nanay na sumisigaw kaya dali-dali akong lumabas ng kwarto para tingnan kung ano ang nangyayari.“Nay! Bakit? Anong nangyari?” tanong ko sa kanya at nakita kong tuwang-tuwa sila ni Pamela at may hawak pang maraming pera. Naguluhan ako dahil sa nangyayari pero ang isa sa naisip ko ay nanalo siguro sa lotto si Nanay kaya ganito ka
Matapos ang ginawa ng mga babaeng iyon ay agad kumalat sa buong Campus ang ginawa ni Joaquin sa kanila dahil sa akin at kumalat na rin ang tungkol sa pangliligaw niya sa akin. Hindi na ako nakatanggi pa sa mga nagtatanong sa akin dahil sa balitang iyon pero gusto ko na lang umalis agad dahil nakakatanggap ako ng dalawang klaseng pagtrato sa mga estudyante.May iilan na naging mabait sa akin at may iilan rin sa kanila ay naging masama ang timpla sa akin sa loob lamang ng isang araw. Ito ang iniiwasan kong mangyari kaya mas nais kong lumayo kay Joaquin pero nalaman na ng lahat at kailangan ko na lang tanggapin ang bagay na iyon.Nang matapos ang klase, nakita kong hinihintay ako ni Joaquin sa labas ng kwarto at nang makita niya ako, agad siyang lumapit sa akin at kinuha ang aking bag.“Anong nangyayari?” tanong ko sa kanya pero hinawakan niya ang aking kamay at sabay na kaming naglakad papaalis sa eskwelahan.
"Glydel Hugasan mo na ang mga gulay at kangkong naman ay pagsama-samahin mo! Halagang sampung piso kada isang tali!" saigaw sa akin ni Nanay habang pumupungas pa ako dahil maaga niya akong ginising. Alas-tres pa lang ng madaling araw ay pinabangon niya na ako para tulungan siya sa mga paninda. Nag-aasikaso naman si nanay para maghiwa ng mga repolyo at karot para gawin rekado sa chopsuey. Kahit malamig pa ng oras na iyon ay lumabas na ako ng bahay. Madilim pa sa paligid pero may ilang mga tao na ang lumalabas. Kagaya namin, naghahanda na rin sila para mag-ayos ng paninda sa palengke. Binuksan ko na lang ang radyo para malibang habang ginagawa ko ito at maapos sa kangkong, talbos naman ang sunod kong tinali. Inabot ako ng ilang oras dahil tagdalawang sako kada gulay ang tinapos kong ayusin. "Gisingin mo na ang kapatid mo pata makagayak na, tanghali na naman siyang makakarating sa eskwelahan," sabi sa akin ni Nanay at sumunod ako agad sa kanya. P