Chapter 4-Time

[Devon Serrano]

Death is inevitable. Only God knows when or how we will die. 

Ang Dios lang ang may karapatan na bawiin ang buhay na binigay niya. Pero sa ginawa ni Ate Deanna, parang pinangunahan niya ang Dios. 

Kung totoong ang Dios lang ang may karapatan sa buhay ng mga nilalang sa mundo, bakit 'yon nagawa ni Ate Deanna? Kontrolado pa ba 'yon ng Dios? 

Hindi ako mahilig magbasa ng Bible pero alam kong pinagbabawal ng panginoon na kitilin ng mga tao ang sarili nilang buhay dahil matinding kasalanan iyon.

Kung gano'n, sinong dapat sisisihin sa nangyari? Si Ate Deanna? Ang Dios? O ang mga tao sa paligid niya? Ako?

Alam kong may problema siya noong gabing 'yon pero hindi ko binigyan ng pansin. Dapat pinilit ko siyang sabihin sa akin ang problema niya, hindi sana nangyari sa kaniya ito. Buhay pa sana siya ngayon.

"Anak ko!" Walang tigil sa pag-iyak si Mama habang nasa harap ng kabaong ni Ate Deanna. Inaalalayan siya ni Tito Arthur dahil mukhang mahihimatay na siya.

Nanatili akong nakatayo sa maluwang na pintuan ng arrangement room kung saan naroon ang gold casket ni Ate Deanna. Halos mapuno na ang silid ng mga nakikiramay pero hindi ko magawang tumapak papasok.

Nasa loob na ang mga kaibigan at blockmates ni Ate Deanna, mga kaibigan ni Mama at ni Tito Arthur. Puno ng iyakan sa loob, halatang nasasaktan sila sa pagkawala ni Ate Deanna. 

Tahimik na tumulo ang luha mula sa mga mata ko habang nakatanaw sa kabaong ni Ate. Hanggang ngayon ay ramdam ko pa rin ang pamamanhid ng buong katawan ko. Masakit na rin ang ulo at mga mata ko sa sobrang pag-iyak.

Gusto kong sumilip sa loob pero hindi ko kayang makita si Ate Deanna na nakahiga sa kabaong niya. Hindi ko kaya. Ayaw tanggapin ng puso ko na gano'n siya kabilis nawala. 

Magkausap pa kami kagabi. Humingi pa siya ng tawad. At ang masaklap, hindi ko siya nagawang patawarin kahit ang totoo ay wala naman talaga siyang kasalanan sa akin. Nadamay siya sa galit ko kay Mama. Wala siyang ibang ginawa kung hindi ang iparamdam sa akin na mahal niya ako. Napakasama kong kapatid sa kaniya. 

Inalis ko ang suot kong salamin at pinunasan ang luha sa mga mata ko gamit ang puting panyo. May humawak sa balikat ko kaya kaagad akong napalingon sa likod.

Nakasuot siya ng itim na polo na bukas ang tatlong botones. Wala sa ayos ang maikli niyang buhok at halatang nagmadali siyang pumunta rito.

"K-Kuya Jason?" Napakurap ako.

Hindi siya nagsalita pero kitang-kita sa namumula niyang mga mata na galing siya sa matinding pag-iyak. 

"I-I came as soon as I heard. Bakit hindi mo sa akin sinabi ang nangyari kay Deanna? Kung hindi pa sinabi sa akin ni Cheska ay hindi ko pa malalaman." 

Nanatili ang titig ko sa mukha niya, naghahanap ng kasagutan sa mga tanong na gumugulo sa utak ko ngayon.

"Nag-away kayo ni Ate Deanna kagabi." Bigla na lang iyon lumabas mula sa bibig ko, inaalala ang mga narinig ko kagabi nang bumaba ako ng kusina.

"Ano ba, Jason! Kaunting effort naman sa relasyon natin, oh!"

"Hindi mo naiintindihan, eh! Ngayon nga kita gustong makita!"

Kumunot ang noo ni Kuya Jason. "O-Oo, nag-away kami kagabi. Gusto niya kasi na puntahan ko siya sa bahay n'yo pero alam mo naman na hindi pa kami legal sa pamilya n'yo, 'di ba? Hindi ko siya nagawang suyuin kasi pagod ako galing ng OJT sa ospital. Tinawagan ko siya kaninang umaga pero hindi ko na siya ma-contact. Akala ko nagtatampo lang siya pero...nabalitaan ko na lang kay Cheska na patay na siya."

Sumilip siya sa loob. Halatang gusto niyang pumasok para tingnan si Ate Deanna.

"Hindi ka ba nagtaka kung bakit ka niya gustong papuntahin sa bahay namin kagabi?"

Napatingin siya ulit sa akin at binigyan ako ng nagtatakang tingin.

"Bakit ganyan ka makatanong sa 'kin? Iniisip mo ba na ako ang dahilan kung bakit ginawa 'yon ng ate mo?"

Nakipagtagisan ako ng tingin sa kaniya at hindi bumitaw. Bumuka ang bibig ko para magsalita pero biglang may nagsalita sa likod niya.

"Devs! Oh my God!" Niyakap ako ni Ate Cheska, ang close friend at blockmate ni Ate Deanna. 

Kahit nabigla ako sa pagsulpot niya ay niyakap ko na lang siya pabalik dahil nag-umpisa na siyang umiyak sa balikat ko. 

"I-I don't know what to feel." Binitawan niya ako kaya nakita ko ang namamasa niyang pisngi dahil sa luha. "Hindi ko in-expect na gagawin 'to ni Deanna. My God, may balak pa kaming pumunta sa salon next week. Bakit niya ginawa 'yon?"

"H-Hindi ko rin alam, Ate Cheska." Tumingin ako kay Kuya Jason. "Pero aalamin ko ang totoo."

Sa isang katulad ni Ate Deanna na masayahin, palaging positibo sa buhay at mapagmahal, hindi iisipin ng sinuman na kaya niyang kitilin ang sarili niyang buhay. 

Alam kong may matindi siyang dahilan. Hindi niya gagawin 'yon kung wala siyang mabigat na problema. At 'yon ang aalamin ko.

"Jason," tawag ni Ate Cheska kay Kuya Jason. "Let's go inside."

"Pero hindi nila ako kilala. Baka magtanong sila kung kaano-ano ko si Deanna," angil ni Kuya Jason.

Oo nga pala. Bukod sa akin ay alam din ni Ate Cheska ang relasyon ng kapatid ko at ni Kuya Jason.

"I will introduce you as Deanna's friend if that's what you want," Ate Cheska uttered before pulling his arm.

Sumunod ako sa kanilang dalawa at pinanood kung paano ipakilala ni Ate Cheska si Kuya Jason kay Mama at Tito Arthur. Kalmado na rin si Mama ngayon.

Habang nag-uusap sila ay naglakad ako papunta sa kabaong ni Ate Deanna.

My tears began to fall again as I saw her lying on her own casket. She looked beautiful in white dress. She was smiling peacefully.

Hinawakan ko ang salamin ng kabaong niya at tiningnan ang mga pangalan sa harap.

"If I only knew...sana sinamahan kita sa problema mo," I whispered, sobbing. "I would've treated you nicely. I'm sorry you have to go through that pain alone. I-I'm sorry, Ate..."

Pero gusto kong ipangako sa sarili ko na aalamin ko ang dahilan kung bakit niya ginawa 'to. Kahit patay na siya, gusto ko pa rin malaman ang dahilan. Hindi ako titigil hangga't hindi ko nalalaman 'yon.

"I feel like I've lost my own daughter."

Lumingon ako sa gilid ko at naroon si Tito Arthur, nakatayo sa tabi ko at nakatingin kay Ate Deanna. Panay ang singhot niya at maga na rin ang mga mata.

"Mula nang ikasal kami ni Digna, minahal ko na rin kayo ni Deanna bilang tunay na anak. I gave everything to you and to your mom...para hindi kayo mawala sa akin. Dahil gusto ko ng isang pamilyang buo at masaya. Iyon lang naman ang gusto ko, eh." 

Parang piniga ang puso ko nang makita ang sakit sa mga mata niya. Alam ko at ramdam ko na tinuring niya talaga kami ni Ate Deanna bilang tunay na anak. Nakikita ko rin na mahal na mahal niya si Mama. 

"Pero kahit pala ibigay ko ang lahat, wala akong magagawa kung oras niya na." He looked at me, giving me a painful smile. "Ang ganda niya pa rin kahit natutulog, 'no?" A tear fell from his eye. "Pareho kayong maganda ng ate mo."

Napangiti ako. "I wish she was just sleeping, Tito Arthur. Pero tama ka, ang ganda niya pa rin."

Hinaplos niya ang likod ng ulo ko bago ako niyakap.  

"Alam kong mahirap, alam kong mabigat para sa 'yo at kay Digna...pero nandito lang ako para sa inyo," bulong niya.

Maya-maya ay lumapit na rin si Kuya Jason at Ate Cheska sa kabaong ni Ate Deanna. Si Tito Arthur naman ay umupo sa tabi ni Mama dahil nagsimula na naman itong umiyak. Hindi ko siya magawang lapitan dahil hindi ko naman maramdaman na kailangan niya ako. 

Tiningnan ko si Kuya Jason at nakatulala lang siya habang tahimik na umiiyak. Inalalayan ko naman si Ate Cheska dahil nagsimula na siyang humagulhol at halos matumba na. 

"W-Why did you do this, Deanna? Bakit hindi mo sa 'kin sinabi na may problema ka?" tanong ni Ate Cheska sa pagitan ng pag-iyak. "I-I thought you were okay. I-I didn't know na may pinagdadaanan ka na pala."

"Wala rin siyang sinabi sa akin," segunda ni Kuya Jason. "Basta ang alam ko lang, iyak siya nang iyak at gusto niyang puntahan ko siya kahit madaling-araw na." 

Napatingin ako sa kamao niya nang kumuyom ang mga iyon.

"Takot na takot siya," dagdag niya. "Tinatanong ko siya kung anong problema pero ayaw niyang sabihin. Kahit hindi ko siya kasama, ramdam ko ang panginginig niya. Kaya imbes na ako ang imbestigahan mo, tanungin mo muna ang sarili mo kung bakit nagkagano'n si Deanna. Nasa puder n'yo siya."

Umakyat yata lahat ng dugo sa ulo ko. He was talking to me...obviously.

"Sinasabi mo bang may kasalanan ako kung bakit nagpakamatay ang kapatid ko?"  

"Devs," saway ni Ate Cheska, hinawakan pa ako sa braso. "Stop it. Nasa harap tayo ni Deanna."

"I guess we have a lot to talk about," I told him before I marched my way out of the room.

Sumunod naman si Kuya Jason at umupo kami sa puting bench na nasa labas. 

"Hindi ko sinasabing may kasalanan ka sa nangyari kay Deanna," panimula ni Kuya Jason. "Pero hindi  mo ba naisip na baka alam ng mama mo kung bakit ginawa 'yon ng kapatid mo? Nasa bahay n'yo siya kagabi bago siya nagpakamatay."

"I don't know. Hindi pa kami nag-usap ni Mama," sagot ko habang nakatulala sa harap. "At kung alam niya ang dahilan, hindi niya hahayaang gawin 'yon ni Ate Diana. Mahal na mahal niya ang panganay niya."

"Ang Tito Arthur mo?"

"Pwede ba?" Nilingon ko siya. "Tigilan mo ang pag-imbestiga sa kanila. Wala silang alam. Pumunta sila ng cruise party kagabi at imposibleng may alam sila. Ang sigurado lang ako ay may matinding problema si Ate Deanna na mag-isa niyang kinimkim. At kung meron man akong iiimbestigahan ay ikaw 'yon, Kuya Jason."

He let out a short, sarcastic laugh as he shook his head lightly. 

"Sinabi ko na sa 'yo, Devon. Wala akong alam. Kung may mga naging problema man kami ni Deanna nitong nakaraang linggo ay napag-uusapan namin iyon. Hindi umaabot sa puntong itinatago niya ang problema niya."

Napailing ako. "Kung hawak ko lang sana ang phone ni Ate Deanna." 

Hindi namin nakita ang phone ni Ate Deanna. Makakatulong sana iyon para malaman namin kung sino ang huli niyang nakausap bago siya nagpakamatay.

Napatingin ako sa phone ni Kuya Jason nang iabot niya sa akin iyon.

"Basahin mo ang conversation namin ng ate mo bago siya namatay. Wala akong binura diyan."

"Phone ni Ate Deanna ang kailangan ko—"

"Kung 'yan lang ang magpapatigil sa 'yo para paghinalaan ako, basahin mo."

Nakipagtagisan kami ng tingin sa isa't isa. Nasa mga mata niya ang pagiging determinado na linisin ang pangalan niya sa akin kaya wala na akong nagawa kundi kunin ang phone niya.

Kaagad kong binasa ang convo nilang dalawa ni Ate Deanna. Una kong nakita ang huling message ng kapatid ko sa kaniya bandang 4:33 a.m.

From: Love

I will always love you, Jason. I'm sorry for all the things that I've done. You've done nothing wrong. Lahat ginawa mo para mapasaya ako. I'm sorry kung hindi na kita maipapakilala kay Mama. Time is the only greatest enemy. 

Parang piniga ang puso ko nang basahin ko 'yon. I couldn't help but to feel jealous that my own sister left a short, farewell message to her boyfriend. Hindi niya nagawang magpaalam sa akin.

"Tulog na ako nang i-send niya sa akin 'yan. Kinabahan kaagad ako nang mabasa ko 'yan paggising ko," kwento ni Kuya Jason. Nang tingnan ko ang mukha niya ay nakatingala na siya sa kisame habang tahimik na umiiyak. "I tried calling her but to no avail. Gustuhin ko man na puntahan siya kanina, hindi ko na nagawa dahil may klase pa ako."

The fact that my sister clearly stated in her message that Jason did nothing wrong, I couldn't help but to feel ashamed. Hinusgahan ko siya kaagad.

"Ayos lang ako." Mukhang nabasa niya ang iniisip ko. "Hindi kita masisisi kung pinaghinalaan mo ako." Tumingin siya sa akin at ngumiti—'yong ngiting puno ng sakit. "Alam mo kung saan ako mas nasasaktan ngayon? Iyong ang dami naming pangarap ng kapatid mo, pero naglaho lahat ng iyon. Alam mo bang may balak kaming magpakasal kapag naging stable na kami pareho?"

Parang binabayo nang malakas ang dibdib ko ngayon habang nakatingin sa kaniya. Alam kong magkaiba kami ni Kuya Jason: kapatid ako at boyfriend siya, pero alam ko na parehong sakit lang ang nararamdaman namin ngayon dahil sa pagkawala ng isang taong importante sa amin. 

"Gusto kong magwala. Gusto kong magalit. Pero anong magagawa ko, 'di ba? Hindi na mabubuhay ulit si Deanna. Ang tanging magagawa ko lang ngayon ay hanapin ang katotohanan sa pagpapakamatay niya."

"And how would you do that?" I asked him. 

"Tulungan mo ako." Dahan-dahan siyang lumingon sa akin.

"No," I replied, full of conviction. "I want to know the truth but I don't need your help."

"Pero kapag nagtulungan tayo, baka mahanap natin ang sagot."

Umiwas ako ng tingin at nag-scroll down sa convo nila ni Ate Deanna. 

"We have different ways to know the truth. You take yours..." I stopped scrolling through his phone when I saw a certain message sent by my sister two days ago. "I'll take mine..." 

From: Love

Love, kinukulit ako ni Yael. Please talk to him. He almost kissed me when I was alone inside our room.

Umangat ang sulok ng labi ko at tumingin ulit kay Kuya Jason. Confusion was written on his face.

"However, I think I'll need your little help on this one." 

"W-What kind of help?" tanong niya.