“Ayaw ko pong magpakasal, ‘Nay. Pero ano ang gagawin ko? Paano ko sasabahin iyon kay Mama? Sigurado ako na magagalit siya sa akin kapag hindi ako pumunta ngayon,” maluha-luhang sabi ni Lirah habang nakatitig sa salamin. Nakasuot na siya ng puting bestida na hanggang ibaba lamang ng kaniyang tuhod. Nakalugay ang kaniyang buhok na sinuklay lamang ni Myrna.
“Mas lalo naman na wala kaming magagawa, beshy. Kaya smile kana.” Pinilit na ngumiti ni Kiray. Ang anak ni Myrna at kababa ni Lirah. Silang dalawa ang para bang mas naging mas pamilya pa ni Lirah kahit na kasambahay nila ang mga ito sa hacienda. “Para kahit naman sa picture ay maganda, ‘di ba?”
Mas lalong naging malungkot ang mukha ni Lirah. Na napansin ni Myrna kaya pinandilatan ang anak. “Tama na nga ‘yan, Kiray! Pinapalungkot mo lang lalo si Lirah. Oh, siya. Sige na. Ipapahanda ko na ang sasakyan mo, hija.”
Malungkot na tumango si Lirah. Hindi na siya sumagot at tinitigan ang sarili sa salamin. Nagpolbos lamang siya at pinahiram din ng mumurahing lipstick ni Kiray. Hindi naman kasi siya mahilig maglagay ng kolorete sa mukha. Kahit ano atang gawing pagpapalubag loob ni Kiray sa kaniya ngayon ay hindi niya magagawang ngumiti. Dahil imbes na masayang araw ay para siyang ililibing ngayon.
Ilang sandali pa ay muling bumalik si Myrna sa silid. Nagpaalam na si Lirah sa kanila at sumakay na siya sa kotse. Ngayong araw ay pupunta siya sa munisipyo kung saan siya ikakasal kay Matias Gomez. Hanggang ngayon ay hindi niya pa rin alam ang hitsura ng magiging asawa niya. O kung anong klaseng tao ba ito. Kung mabait ba sa kaniya o magiging masama. Pero hinihiling na lamang ni Lirah na mairaos na ito para mailigtas na ang kompanya nila.
Hindi nagtagal ay dumating na sila sa munisipyo. Mayroon agad sumalubong sa kaniyang matandang lalake na nagpakilalang kanang-kamay ng mga Gomez. Sinubukan niyang hanapin ang Mama at ate niya ngunit wala ang mga ito roon. Nagawa na nga ng mga ito na ipagkanulo siya sa taong hindi niya kilala tapos hindi pa siya sasamahan ngayon. Pakiramdam ni Lirah ay walang pakealam sa kaniya ang mga ito.
“Miss. Nasa loob na po si Mister Gomez. Naghihintay sa inyo,” magalang na sabi ng lalake.
Matipid na ngumiti si Lirah sa kaniya. Binuksan na nito ang pinto at pumasok siya sa loob ng opisina ng Mayor ng lugar nila. Agad na tumayo ang isang lalake na nakaupo sa may malapad na lamesa. Ito ang kanilang mayor, si Mayor Enrico. Napatingin din si Lirah sa isang lalake na nakaupo lang sa tapat ng lamesa at nakatingin sa kaniya. Biglang kinabahan si Lirah noong magtama ang kanilang mga mata. Walang kaemo-emosyon ang mga mata nito habang nakatanaw sa kaniya.
‘Pamilyar siya?’ ani Lirah sa kaniyang isipan.
“Are you Lirah Sarmiento?” nagtatakang tanong ni Matias sa dalagang papalapit sa kanila. Tumayo na rin siya at nakakunot ang noong pinagmasdan ito. Sinubukan niyang maging relax pero hindi niya maiwasang magulat. Hindi ito ang babaeng nakita niya sa loob ng kwarto ni Fernan Sarmiento.
Tumigil si Lirah noong nasa harapan na siya ng binata. “Y-Yes. Ako po,” mahina at magalang na sabi ni Lirah.
Napangisi si Matias. Hindi niya maiwasang mainis dahil parang ang hindi makabasag pinggan ang dalaga. Ang ayaw niya sa lahat ay mapagpanggap.
“Fine. I don’t care who you are. Let’s do this.”
Nangunot ang noo ni Lirah. Hindi niya alam kung bakit parang hindi niya nagustuhan ang tabas ng dila ng binata. Gwapo nga pero mukha naman siyang arogante. Pero pamilyar talaga sa kaniya ang binata.
“Ikaw si Matias Gomez?”
“Sino pa ba?”
Ngumuso si Lirah. “Okay.” Humarap na siya sa mayor nila. Pero nahagip ng mga mata ni Lirah ang suot na bracelet ng binata. Muli niyang tiningnan ang kamay nito at wala sa sariling hinawakan iyon. Napangiti siya noong makita niya ang bracelet na ginawa niya. ‘Siya ‘yong niligtas ko!’
Hindi maiwasang mapangiti ni Lirah. Naisipan niyang suotan ito ng bracelet habang natutulog ito dahil iyon ang ginagawa niya kapag may naililigtas siyang alaga nila. Sinusuotan niyang pulang bracelet bilang patunay na survivor ang mga ito. Kaya lang ay kinabukasan nawala na ang binata kaya hindi na niya nagawang kausapin pa ito.
‘Kaya ba bigla siyang nawala kagabi?’ tanong ni Lirah sa sarili.
Nangunot naman ang noo ni Matias. Nagtataka niyang tiningnan si Lirah dahil parang natuwa ito sa suot niyang bracelet. Hindi niya alam kung kanino iyon nagmula, pero may hinala siya na galing ito sa babaeng nagligtas sa kaniya. Binawi niya ang kaniyang kamay at tiningnan nang masama si Lirah.
“What do you think you’re doing?”
“Ha? Ahm. Kasi…”
“Do you want to do this or papansinin mo lang ang mga suot ko?”
Napalabi si Lirah. “Ang sungit mo naman,” aniya at humarap na sa Mayor nila. “Mister Mayor. Ikasal mo na nga kami.”
Napatingin sa kaniya si Mayor Enrico habang nakangiwi. Pagkatapos ay tumingin din kay Matias. “Sige. Ayos na ba kayo?”
“Opo!”
Halos maiikot ni Matias ang mga mata niya sa inis. “Yes. Please. I want this done already. I havea lot of things to do.”
Kumibot-kibot ang labi ni Lirah na para bang ginagaya ang sinasabi ni Matias.
Nakita ito ni Mayor Enrico at hindi niya maiwasang mapangiti. Sa kaniyang isipan ay mukhang magiging masaya ang pagsasama ng dalawa. Kahit na alam naman niyang pinagkasundo lamang sila. Hindi na rin pinatagal at nag-umpisa na sila sa seremonyas. Isinuot ni Matias ang gintong singsing sa daliri ni Lirah at gano’n din ang ginawa ni Lirah. Pagkatapos ay may pinirmahan silang mga papel na magpapatunay na sila ay kasal na.
“And I pronounce you as husband and wife,” ani Mayor. “You may now kiss your bride.”
Nanlaki ang mga mata ni Lirah. “K-Kiss?” nagtatakang tanong niya. Tumingin siya kay Matias na nakatingin din sa ibang direksyon. Agad na nag-init ang kaniyang mga pisngi. Ni minsan ay hindi pa siya n*******n ng lalake. Sabi ni Kiray sa kaniya ay iyon daw ang pinaka importante para sa kanilang mga babae bukod sa pagkababae.
“Yes, Mrs. Gomez. Ang halik ay nagpapatunay na iisa na nga kayo.”
“Kailangan po ba talaga naming gawin iyon?”
Tumango si Mayor Enrico na lalong ikinangiwi ni Lirah. Napakamot siya sa kaniyang ulo. Ayaw niyang magpahalik kay Matias. Hindi naman ito ang first love niya. Magsasalita pa sana siya ng dahilan niya pero inunahan siya ni Matias.
“It’s just a kiss,” anito.
At nagulat na lamang si Lirah noong bigla siyang hatakin ng binata at halikan sa labi. Saglit lang iyon pero ramdam niya ang pagiging marahas ni Matias. Pagkatapos ay hindi manlang siya tiningnan ng binata at hinayaan na nanlalaki pa rin sa gulat ang mga mata.
‘Ang first kiss ko!’ sigaw ni Lirah sa kaniyang isipan.
“This will be our house,” ani Matias pagkapasok nila sa isang malaking bahay. Hindi maiwasang mamangha ni Lirah noong pumasok sila sa dalawang palapag na bahay. Malaki rin ang kanilang mansyon sa hacienda ngunit hindi kagaya rito na moderno ang pagkakagawa. Simple lang naman ang desenyo ngunit ang elegante para sa kaniya tingnan ng kulay nito. Itim at abo. Malayo sa paborito niyang kulay na dilaw pero maganda na para sa kaniya. Studio type ang unang palapag. Kita agad sa sala ang kusina na mayroong counter tap na humaharang papunta sa kusina. Sa tapat niyon ay ang mahabang lamesa na kasya ang walong tao. Sa gilid ng sala ay ang nag-iisang hagdan papunta sa ikalawang palapag. “Hindi ba pwedeng sa hacienda na lang ako umuwi?” tanong ni Lirah. Pumwesto siya sa likod ng mahabang sofa. Habang si Matias at nakasandig sa isa sa mga upuan sa may dining table. Bahagyang natawa si Matias. “No, you can’t. I hate to admit it. Pero mag-asawa na tayo at kailangang nasa iisang bubong tayo.” Napa
Maagang nagising si Lirah kinabukasan. Ni hindi na nga niya nagawang magbihis dahil sa labis na kahihiyan na kaniyang nararamdaman. Hindi mawala-wala sa isipan niya ang pagkalalake ni Matias. Iniisip niyang maigi kung saang banda hindi ito marunong magpaligaya dahil sa laki ng kaniyang nakita. Naalala niya na may sinabi si Kiray sa kaniya tungkol sa binata. Tumayo na si Lirah at nagbihis. Kataka-takang nakita niya ang mga gamit niya sa loob ng silid. Mukhang pinaghandaan talaga nito ang paglipat nila sa bahay na iyon. Noong makaligo na si Lirah ay nagbihis siya ng bestida niyang bulaklakin. Hinayaan niyang nakalugay ang mahabang buhok at lumabas na ng silid. Napatigil pa siya saglit noong makita niya ang silid ni Matias. “Nandiyan pa kaya siya?” mahinang tanong niya sa sarili. Napalabi si Lirah at agad na umiling. “Bahala siya.” Bumaba na si Lirah sa unang palapag at nakita niyang may pagkaing nakataklob sa lamesa. Nilapitan niya iyon at nakita niya ang piniritong itlog at sausage.
Walang tigil sa pag-iyak si Lirah habang nasa kwarto niya siya. Hindi niya pa rin matanggap na para bang walang pakealam sa kaniya ang kaniyang pamilya. Sanay na naman siya. Ngunit hindi pa rin niya magawang hindi masaktan lalo na sa pakikitungo sa kaniya ng Mama niya. Ipinagdadasal na lamang niya na maging maayos na ang lagay ng kaniyang ama at iniisip na bisitahin ito kapag wala roon ang mama at ate niya.Hapon na noong maisipang tumayo ni Lirah at bumaba. Pakiramdam niya ay nananakit ang buong katawan niya dahil wala siyang ginagawa rito sa bahay. Pinaalis niya rin kasi si Rico dahil wala na naman siyang ibang pupuntahan.“Mamaya nga ay tatanungin ko si Matias kung pwede akong pumunta sa hacienda. Mamatay ako sa buryo sa lugar na ito,” ani Lirah habang nagsasalin ng tubig sa baso. Napabuntonghininga pa siya habang tumitingin sa paligid. Hindi niya maiwasang makaramdam ng kalungkutan dahil bigla niyang na miss ang kaniyang mga alagang hayop.“Sana napakain nila nang maayos si Chucha
Magmula noong gabing iyon ay palagi nang ipinagluluto ni Lirah si Matias. Hindi naman iyon problema kay Lirah dahil sanay siyang magluto. Tinuruan siya ng Nanay Myrna niya at palagi rin siyang natulong dito. Ngunit ang pinagtataka niya lang ay kung bakit bigla na lamang natahimik ang binata noong gabing iyon. Pagkatapos ay hindi na ito nagsalita pa ulit. Nag-aalala tuloy siya na baka na pipilitan na lamang itong kainin ang mga luto niya.“Masarap naman, ‘di ba?” tanong ni Lirah kay Kiray. Hinihintay niya itong sumagot pagkatapos ipatikim ang nilutong menudo. Kasalukuyan siyang nasa hacienda ngayong araw. Nakiusap kasi siya kay Matias na kung pwede ay rito siya maglalagi tuwing araw. Pumayag naman ito basta raw uuwi siya tuwing hapon at magluluto ng hapunan nila.“Oo, besh! Ang sarap-sarap mo kaya magluto!”Nangunot ang noo ni Lirah at bahagyang napalabi. “Eh bakit gano’n siya?”Umarko ang kilay ni Kiray. Inilapag niya ang kutsara sa plato at tinitigan ang kaibigan. “Bakit? Ayaw ba ng
“Kanina pa kita hinahanap. Andito ka lang pala.”Napatingin si Lirah sa kaniyang likuran. Naroon si Matias at nakatunghay sa kaniya mula sa labas ng kulungan ng baboy. Nakakunot ang noo nito at bahagyang nakatakip ang kamay sa ilong.“Sorry. Narinig ko kasing umiiyak si Chuchay,” ani niya. Muling pinagpatuloy ni Lirah ang ginagawang pagtingin sa mga biik.“Chuchay?”Tumango si Lirah. Tinuro niya ang nakahigang baboy na ngayon ay nagpapasuso. “Siya si Chuchay. Ito naman ay mga anak niya.”Lalong nangulubot ang noo ni Matias. Hindi siya makapaniwala na may pangalan pa ang baboy. Napailing-iling siya hanggang sa mahagip ng mga mata niya ang pulang bagay na nakatali sa isang paa ng baboy. Kanina pa siya nakakakita ng mga hayop na may pulang tali sa paanan pero hindi niya binibigyan ng pansin.“Bakit mo ba ako hinahanap?”“Nagugutom ako.”Si Lirah naman ang nangunot ang noo. “Hindi ba kakakain lang natin ng hapunan?”“Yes. But I’m hungry again. So, finish that already. Gusto kong busog ako
“Ano’ng ginagawa mo rito?” nagtatakang tanong ni Lirah kay Matias. Nakahiga ito sa kama niya na para bang sarili nito. “Hindi ka ba binigyan ng kwarto ni Nanay Myrna?”“Binigyan. Dito. Mag-asawa raw tayo kaya dapat magkasama tayo ng kwarto.”“Pwede ba?” Namaywang si Lirah. “Hindi gagawin ‘yan ni Nanay.”Alam ni Myrna na hindi naman naging maayos ang pagiging mag-asawa nila. Mabait man ito kay Matias ay sigurado si Lirah na hindi ito papaya na magkasama sila sa iisang kwarto. Huminga nang malalim si Matias at tinapik ang tabi nito. Tiningnan lamang iyon ni Lirah at hindi umalis sa may dulo ng higaan.“Huh?”“Come here.”“Hindi ako hihiga sa tabi mo, ‘no?”“Lirah. I just want to talk with you. Aalis din ako pagkatapos nating mag-usap.”Umarko ang kilay ni Lirah. Pinagkrus niya pa ang mga braso at mariing pinagmasdan ang asawa. Hindi niya alam kung bakit parang biglang may kakaiba rito. Ilang minuto lang sila nagkahiwalay.“Okay.” Naupo si Lirah sa sofa sa dulo ng kaniyang higaan. “Pero
“Bakit mo nagawa iyon, Paulina?” tanong ni Don Fernan sa asawa. Naiwan na silang dalawa sa loob ng silid. Hindi pa rin siya makapaniwala na ginawang ipakasal ng kaniyang asawa ang kanilang bunso. Masyado pa itong bata para magkaroon ng sariling pamilya.“Ginawa ko ‘yon dahil kailangan natin ng pera, Fernan. Hindi ba tama naman ang ginawa ko?”Huminga nang malalim si Don Fernan. “Ipinakasal mo si Lirah! Mali iyon!”Napasinghap si Donya Paulina. “Bakit parang kasalanan ko pa itong nangyari? Ginawa ko lang naman kung ano sa tingin ko ang makatutulong sa pamilya natin, ah? Nagagalit ka lang dahil si Lirah ang kinasal. Bakit ba masyado mong kinakampihan ‘yan anak mo?!”“I can’t believe you, Paulina!”“Fernan! Hindi ba matagal niyo nang plano ‘to ng kumpadre mo? Ano’ng mal isa pagpapakasal sa kanilang dalawa ngayon?!”“Oo! Pero hindi si Lirah!”Nag-iwas ng tingin si Donya Paulina. Ilang sandali pa ay napailing-iling na siya. “Sinasabi ko na nga ba. Nagagalit ka dahil si Lirah ang ikinasal a
“I hope everything is okay with my daughter, Matias,” ani Don Fernan kay Matias. Naiwan silang dalawa sa loob ng silid nito. Inihatid kasi ni Lirah sila Paulina palabas ng ospital. Uuwi muna kasi ang mga ito para makapagpahinga.Ngumiti si Matias. “Yes, Tito. Don’t worry. I will take care of your daughter.”Bumuntonghininga si Don Fernan. “Hindi pa rin ako makapaniwala na ikinasal kayo. But I trust you. I know that you’re a good child, Matias. Ang hiling ko lang ay h’wag mong sasaktan ang anak ko. Wala siyang alam sa mga bagay na ito. Lumaki siya sa hacienda at buong-buhay niya ay roon lang nakatuon.”“I see that you are worried at her. I promise, Tito. I will take care of her.”“Salamat. Pero may tanong ako, bakit ka pumayag na makasal sa kaniya?”Biglang nawala ang mga ngiti ni Matias. Nag-iwas siya ng tingin at bumuga ng mahinang hangin. “I don’t really have a choice. You know, Dad.”Marahang tumango si Don Fernan. Hindi lingid sa kaniyang kaalaman ang sitwasyon ni Matias. At iyon