Chapter 3

ANIM na taon na ang nakalipas simula ng itinakwil si Mari ng daddy niya. Marami nang nagbago sa buhay niya. She now lives in Baguio with her 70-year-old grandma, Epiphania de Flores. Malakas pa ang lola niya kahit matanda na ito. May sarili silang ukay-ukay sa night market. May araw din na naglalako ito ng strawberry taho sa mga turista.

Payapa ang buhay niya sa Baguio. Ang maganda dito sa lugar na ‘to, kahit summer, malamig pa rin. At hindi na kailangan ng aircon sa loob ng bahay nila. Nakapundar na rin ng maliit na grocery store si Mari, pero kulang pa rin ito para sa future ng anak niya. 

Gianni Harrington, her five-year-old son, had recently started attending grade school. Dumagdag ang responsibilidad niya habang lumalaki ito. She even stopped searching her son’s father, mauubos lang pera niya kahahanap dito. Pinubaya niya na lang sa Diyos ‘yon, basta ang importante ay kasama niya ang anak at lola niya. Her son’s future is on the top of her priority list.

Busy siya sa pagliligpit ng mga gamit sa loob ng bahay. Napahinto siya nang makita niya ang isang album sa ilalim ng kabinet. She scanned the pages. Luma na ang mga litrato dito, at ang iba ay inaamag na. While turning the pages ay napahinto siya when she saw a beautiful young woman na kamukha niya. It’s her mother—Sharon de Flores.

Naalala niya no’ng kinuwento ng Ate Vina niya ang nangyari sa ina. Sharon passed away shortly after giving birth to Mari. Di man lang nakita ni Sharon ang anak niya bago ito namatay. 

Malungkot na sinara ni Mari ang album at nilagay ito sa drawer ng kabinet. Kung hindi lang siguro ito namatay, baka pinagtanggol siya nito sa daddy niya. Bigla tuloy siya nag-alala sa kapatid niyang si Vina. 

Gabi ng alas syete isinara na ni Mari ang grocery store niya. Naghanda na siya umuwi kasama si Gianni. Medyo malayo ang bahay nila pero mas pinili niya na lang ang maglakad, pupuntahan din kasi niya ang lola niya sa night market. Safe naman dahil maraming tao sa labas. 

Habang naglalakad sila ay hindi niya maiwasan ang maalala ang nangyari sa kanya for the past six years— no’ng niloko siya ni Estefan, no’ng nakipag-one night stand siya at no’ng tinakwil siya ng sarili niyang ama.

“Mom, I want to know where my dad is? Kasi do’n sa school, everyone has a dad. Ako lang ang wala,” tanong ni Gianni habang naglalakad sila papuntang night market.

Mari crouched down to his eye level. “Your dad. . . well, he’s not here with us, but that’s okay. Ikaw, ako at ng lola mo, we’re a team, and we take care of each other.”

Gianni seemed satisfied with the answer and continued walking with Mari holding her hand tightly.

As usual, maraming tao sa night market pagdating nila. Nakita niya ang Lola Epiphania niya na busy sa pag-e-entertain sa mga customers nito. Pinaupo niya si Gianni sa loob habang siya naman ay nagsimulang mag-entertain sa mga bagong customers.

“Uy, akala ko uuwi ka kaagad sa bahay?” tanong ng lola niya.

“Hindi ko kayang umuwi na hindi ka kasama, La. At saka, mababagot lang ako sa bahay,” aniya saka binaling ang tingin sa bagong customer. “Yes po? Fifty pesos na lang po ‘yan.”

Napangiti na lang si Epiphania habang pinagmamasdan ang apo. Masaya siya na kasama niya si Marigold, lalo pa’t bilang na lang ang araw niya. Tumatanda na siya at nakakaramdam na ng panghihina ng katawan.

Ilang sandali pa ay natigilan si Mari nang makita niya si Estefan kasama si Bella. Parang gusto niyang magtago pero huli na dahil nakita na siya ng mga ito. Ngumisi si Estefan saka lumapit sa booth ni Mari.

“Well, well, well, look who we have here. Little Marigold, working at the night market. How the mighty have fallen, huh?”

Marahang tumawa si Bella, her laughed coated with malicious intent. “Naalala ko pala na pinalayas ka ng pamilya mo. Life must be tough for you.”

Napakuyom na lang ng kamay si Mari. Sumiklab ang galit niya nang maalala ang panloloko ng dalawa sa kaniya noon. 

“Pinili ko ang buhay kong ‘to dahil gusto ko. I’ve built a life for myself and my son, and I’m proud of it,” lakas-loob na sabi ni Mari.

Napataas na lang ng kilay si Estefan, pilyong ngiti ang ginawa niya. “Oh, of course you’re proud of it. Yung nagbebenta ka ng ukay-ukay sa night market. Such a glamorous life you’ve got now.”

Tumikhim si Bella. Napatingin siya kay Gianni na nakaupo lang sa loob. Napangiti siya na may panunuya. “Your son’s father must be proud, too, wherever he is. Or alam niya ba na may anak siya?” Marahang natawa si Bella.

Mas lalong napahigpit ng pagkuyom ng kamay si Mari. Hindi na niya kayang tiisin pa ang masasakit na salita ng dalawa. 

Tiningnan niya ng seryoso ang dalawa. “You have no right to judge me. You both betrayed me, Estefan. You, who cheated on me with my. . .” Napalingon siya kay Bella. “. . . ex-best friend a day before our wedding.”

“Wala kayong karapatan na pagsalitaan niyo ako ng ganyan, na kayo lang din naman gumawa nito,” dagdag pa niya.

Napayuko na lang si Bella. Dinig ng mga tao sa night market ang sinabi ni Mari. Nakaramdam ng kahihiyan ang dalawa kaya naman mas lalong lumakas ang loob ni Mari.

“I may not have the wealth or the status I had before, but I have a son. Gagawin ko ang lahat, Estefan, para sa anak ko.”

Natahimik na lang ang dalawa. Guilty sila sa ginawa nila kay Mari.

Hinawakan ni Bella ang braso ni Estefan, dahil kanina pa sila pinagtitinginan ng mga tao. “Let’s go. Mahuhuli na tayo sa dinner.”

Nakahinga nang maluwag si Mari nang makalayo na ang dalawa. Pero at least nagkaro’n na ng closure sa past niya. 

Pagkauwi niya mula sa night market ay napabukas siya ng drawer. Hinahanap niya ang passbook niya. Malungkot niyang binalik ito sa lalagyan nang mabasa ang mahigit isang daang libong piso na savings niya. Ito pa lang naipon niya simula nang binuksan niya ang grocery store two years ago. Parang hindi na kakayanin pa ng tindahan niya dahil kinakain lang ito sa renta at bills, tapos kakarampot lang na net sales ang natatanggap niya, buwan-buwan. 

Kailangan na siguro niya maghanap ng trabaho. 

Kinabukasan, habang naglalakad si Mari sa daan papuntang tindahan ay napahinto siyang makita ang malaking banner sa gate. Nasa tapat siya ng isang soon-to-open na hotel, ang Hotel de Sinclair. 

Nakalagay sa tarpaulin ang listahan ng mga hinahanap nila. Habang binabasa niya paisa-isa ang job list ay naagaw ang atensyon niya sa hotel concierge. Eksaktong tourism ang natapos niya. 

May sarili din kasing hotel ang mga Harrington. Gusto kasi ni Robert na si Mari ang mag-ma-manage nito noon. Pero ngayon na wala na siya, posibleng si Kate na ang namamahala ngayon.

Kaagad siyang nag-send ng resume sa Hotel de Sinclair. Nakapasa siya sa phone interview at binigyan siya ng mga requirements para sa pre-employment. 

Minimum salary lang ang binigay sa kaniya para sa three months probationary. Lalaki lang ang sahod niya kapag maganda ang performance niya at maging regular employee siya. 

Tinanggap niya ‘yon kahit minimum pa ang sahod. Ang importante, hindi na siya araw-araw mamomroblema sa bayarin niya sa renta at bills ng grocery store niya. Gagalingan niya na lang ang performance niya para tumaas ito.

Nasa Philippine Statistic Authority (PSA) office ngayon si Mari para i-process niya ang Certificate of No Marriage Record (CENOMAR). Isa kasi sa requirement ng hotel ito dahil may program sila para sa mga single-mom na kagaya niya. May additional lang na two thousand pesos na allowance every month kaya kumiribels na siya.

Ilang sandali pa ay bumalik na sa kinauupuan ang staff dala ang papel. Bakas sa mukha ng babae ang pagkalito niya. 

“Ma’am, hindi po kayo qualified sa cenomar.”

Napakunot ng noo si Mari. “Ano? Bakit naman?” Naguguluhan siya sa sinabi nito. Nampa-prank ba ‘to?

Huminga nang malalim ang babae, pati siya ay hindi siya makapaniwala dahil hindi naman siguro pupunta si Mari sa PSA kung alam nito ang status.

“Kinasal na po pala kayo, Ma’am.”

Nanlaki ang mata ni Mari nang marinig niya ‘yon. Wala siyang maalala na kinasal siya. Well, papunta na do’n pero nagloko si Estefan. Gulong-gulo ang isip ni Mari. 

“Po? Paano nangyari ‘yon?” gulat niyang tanong.