Chapter 4

Ilang minuto lang ang hinintay ni Yanna at natanaw na niya ang tiyo niya na kasama si Mang Dencio na paparating. Nakasunod kay Junior at sa asong si Blacky.

"Tiyo, bilisan po ninyo! Mahina na ang pintig ng puso niya." nagmamadaling turan ni Yanna ng makita na siya ng tiyuhin.

"Sigurado kang buhay pa 'yan?" tanong ni Tunying kay Yanna habang tumatakbo ito papalapit sa pamangkin.

"Opo Tiyo, may pulso pa siya."

"Tiyo, buhatin n'yo na siya ni Mang Dencio. Dalhin natin siya sa pinakamalapit na ospital. Kailangan niyang magamot agad," nag aalalang turan ng dalaga.

"Malayo ang ospital dito, Yanna. Ilang oras ang byahe papunta roon. Si Manang Rita mo ay marunong namang gumamot. Sa bahay na lang natin gamutin ang lalaking ito. Kumpleto rin naman ang gamit sa bahay at kaya niyang alisin ang mga bala sa katawan ng lalaking 'to." Wika ni Mang Dencio sa dalaga na biglang rumehistro ang pagtataka sa mukha, ngunit hindi na rin masyadong pinansin pa ng dalaga ang sinabing iyon ni Mang Dencio.

"Tama si Dencio, Yanna. Baka hindi pa natin mailigtas ang buhay ng lalaking ito, kung dadalhin pa natin siya sa ospital." segunda ni Tunying sa sinabi ni Mang Dencio.

"Kayo po ang bahala Tiyo, kung wala naman ng pagpipilian talaga." saad na lang ng dalaga.

"Mauna na kayo ni Junior sa bahay, Ipa

handa na ninyo ang mga kakailanganing gamit kay Rita. Susunod kami sa inyo." utos ni Tunying sa pamangkin.

"Sige po, Junior tara! Bilisan natin." wika ni Yanna na mababanaag sa kanyang mukha ang pag aalala para sa lalaking nanghihina ng talaga.

Sinulyapan pa muna ng matagal ni Yanna ang mukha ng lalaking walang malay at tahimik na ipinagdasal. Pagkatapos nun ay lakad takbo na siyang bumalik ng bahay na kasunuran ang bata at ang aso.

Pagkarating ng bahay ay aligaga si Yanna na tumulong kay Manang Rita. Lahat ng iutos sa kanya ng ginang ay mabilis niyang ginagawa.

"Narito na sila!" sigaw ng batang si Junior na nasa labas ng bahay.

Lumabas agad ng bahay si Yanna upang sumalubong.

Buhat-buhat pa rin ng dalawang lalaki ang estranghero na wala pa ring malay.

"Sa silid na muna namin siya ihiga." wika ni Manang Rita.

Tatlo lang ang kwarto ng bahay ng tiyo ni Yanna at lahat ng iyon ay okupado na.

"Sigurado ka? pwede naman sa silid ko na lang." saad na tanong ni Tunying.

"Oo, Sa sala na muna kaming tatlo matutulog. Sanay naman kaming lahat mahiga sa sahig. Maglalatag na lang ako ng banig kapag matutulog na kami." sagot ni Rita.

"Ayos lang ba sa iyo Dencio?" tanong ni Tunying sa asawa ni Rita.

"Nakapagdesisyon na ang asawa ko. Kung ano ang sinabi niya ay sige na lang, para walang away." sagot ni Dencio na ikinangiti ng magtiyuhin.

"Bumira ka na naman ng kalokohan mo Dencio. Ipasok na ninyo 'yan sa loob ng maumpisahan na ang pag alis ng bala sa katawan niya." angil ni Rita sa asawa at nag utos na rin na sinunod naman ng dalawang lalaki.

Ipinasok sa loob ng silid ang lalaki at sinimulan ng gamutin ni Manang Rita at linisan ang katawan ng lalaki na katulong si Mang Dencio.

Naghintay naman ang mag tiyo sa may sala, habang ginagamot ang lalaki.

"Sino kaya siya, Tiyo? Taga-rito kaya siya?" tanong ni Yanna.

"Hindi ko kilala, Sigurado akong hindi siya taga-rito."

"Ano kayang nangyari sa kanya? Ang dami niyang pasa at sugat sa katawan. May tama pa siya ng bala ng baril. Hindi kaya biktima siya ng salvage?" curious na tanong ng dalaga.

"Maaari, Pero pwedeng isa siyang sundalo o kaya ay rebelde. Palagay ko ay tumakas siya sa mga gustong pumatay sa kanya. Sa itsura niya halatang binugbog at pinahirapan siya. Yung sugat niya sa ulo, hinala ko ay tumama iyon sa matigas na bagay." wika ni Tunying.

"Kung sundalo siya dapat may pagkakakilalan siya di po ba?" wika ni Yanna.

"Military Dog tag ba ang ibig mong tukuyin? Paano kong kinuha sa kanya o sinadyang alisin? Kung rebelde naman siya, maaaring may nakalaban sa mga kasamahan niya yan kaya siya gustong patayin." konklusyong saad ni Tunying.

"Wala ka bang nakita kanina sa tabing ilog?" tanong ng Tiyo Tunying ng dalaga sa kanya.

"Kinapa ko po kanina ang suot niyang pantalon pero wala po eh! baka po sundalo siya naka-cargo pants eh!" sagot ni Yanna.

"Hindi mo masasabi. Marami ng nagsusuot ng cargo pants ngayon, kahit hindi sundalo. Minsan ang mga rebelde ay nagsusuot din ng ganun para makapanlinlang ng kalaban."

"Ganun po ba? sabagay! Pero kawawa naman siya, Grabe yung pagpapahirap na ginawa sa kanya." wika ni Yanna.

"Naawa ka kaagad, di ka pa sigurado kung mabuting tao ba iyang tinulungan mo." saad ni Tunying na ikinangiti ni Yanna.

"Tiyo, hindi lang ako ang tumulong sa kanya. Tayong lahat na nandito sa bahay." paalalang wika ni Yanna.

Napabuntong hininga si Tunying. Hindi siya nakakontra sa pamangkin.

"Sana ay magising siya agad para malaman natin kung sino siya at kung ano ba ang nangyari sa kanya." saad ni Tunying.

"Sana nga po, Tiyo. Nang maipaalam natin sa pamilya niya ang nangyari sa kanya."

Tumayo ang tiyo ni Yanna sa kinauupuan nito sa sala at sinundan ng tingin ng dalaga ang tiyuhin.

"Mabuti pa ay magpalit ka na ng damit. Basa pa rin iyang suot mo, hindi mo na namalayan." utos at pagpapaalala ni Tunying kay Yanna.

"Ay oo nga po pala! sige po maliligo na po muna ako."

Lumabas muna ng bahay si Tunying at iniwan na rin sa sala ang pamangkin.

Inasikaso ni Yanna ang sarili at ng siya ay matapos ay hinanap ang tiyuhin.

Nakita niya ang Tiyo Tunying niya at si Mang Dencio na nag uusap sa kusina at nagmemeryenda. Naghahanda na rin ng lulutuin para sa hapunan nila ang tiyo ng dalaga.

"Magluluto na po pala kayo? Hindi pa po ba tapos si Manang Rita?" tanong ng dalaga.

"Tapos na, Yanna. Naalis na namin ang mga bala sa katawan nung lalaki." sagot ni Mang Dencio.

"Pwede ko na po bang pasukin si Manang Rita sa loob ng silid ninyo, Mang Dencio? Tiyo, okay lang po ba?"

"Pwede naman. Sige pasukin mo na sa silid si Manang Rita mo." sagot ni Dencio at tinanguan lang siya ng ulo ng tiyo niya.

"Sige po!"

Kahit na bukas ang pintuan ng kwarto ay kumatok pa rin si Yanna.

"Pumasok ka, Yanna."

"Kumusta na po siya, Manang?"

"Mas maayos na ang paghinga niya ngayon kesa kanina. Siguradong lalagnatin siya ng ilang araw, kailangan siyang mabantayan dahil baka kumbulsyunin. Kapag bumaba na ang lagnat niya ay magiging okay na rin siya."

"Pwede pong ako na lang ang magbantay sa kanya ngayong gabi. Dito na po muna ako sa tabi niya magsusulat. Sanay naman po akong nagpupuyat sa gabi."

"Sigurado ka?" naniniguradong tanong ni Rita sa dalaga.

"Oo naman po, Manang. Pagod kayo sa maghapon di po ba? Kung sakaling may mangyari naman po ay madali ko naman kayong matatawag."

"Kung talagang gusto mo siyang bantayan, E di sige, ikaw ang magbantay sa kanya sa gabi at ako naman sa araw. Si Dencio na muna ang maghahatid at magsusundo kay Junior sa paaralan."

"Pasensiya na po sa naging abala, Manang."

"Wala ka namang dapat na hingin ng pasensiya. Ako man ang makakita ng taong nangangailangan ng tulong ay gagawin ko rin ang iyong ginawa." nakakaunawang turan ni Manang Rita.

Ganoon nga ang ginawa nilang pag aalaga sa pasyente nila. Salitan sila sa pagbabantay ni Manang Rita sa lalaki.

Makalipas ang dalawang araw.

Nagtitipa si Yanna sa laptop niya sa loob ng silid nila Manang Rita ng marinig niyang umungol ang lalaki. Tumigil sa ginagawa niya si Yanna at pinakiramdaman niya muna ang lalaki.

Nang makita ni Yanna na nagigising na ang lalaki ay doon lang niya tinawag sina Manang.

"Manang, gising na siya! Nagising na po siya!" pasigaw na pagtawag ng dalaga.

"Si-sino ka?! Nasaan ako?" tanong ng lalaki ng lapitan siya ni Yanna.

'Huwag ka munang kumilos, hindi pa magaling ang mga sugat mo." saad ni Yanna at inalalayan ang lalaki.

Napatitig sa mukha ni Yanna ang lalaki at mababakas sa mukha nito ang pagkalito.

"Huwag kang mag alala, narito ka sa bahay ng tiyuhin ko. Ako si Yanna, ako ang nakakita sa iyo sa tabing ilog na walang malay. Ikaw, sino ka? Anong nangyari sa iyo at bakit ka pinagbabaril?"

Kumunot ang noo ng lalaki. "Hindi ko alam, hindi ko matandaan kung sino ako. Bakit wala akong maalala na kahit na ano?!" Naguguluhang tanong ng lalaki kay Yanna na ikinaawang ng bibig ng dalaga.

"Bakit hindi ko matandaan kung sino ako?!" tanong muli ng lalaki.

"Nagka-amnesia ka?!" patanong na sagot naman ni Yanna.