Inamoy ko ang kanyang hardin, sinipsip ang tunay niyang amoy. Hinila ko ang lahat ng sapantang natira, itinataas siya at hinila ang mga kumot pababa, binuka ang kanyang mga binti nang malawak para lubusan akong makapasok sa kanya.Humigop ako ng isa pang mahabang amoy, at siya'y napatawa nang may kaba. "Mayroon bang mali?" tanong niya, na tila naglalaro ngunit nag-aalala rin.Sa halip na sumagot gamit ang mga salita, hinayaan ko na lang ang aking dila ang 'magsalita,' dinilaan siya mula sa kanyang puwit hanggang sa kanyang clit, na nagdulot ng isang matinding paghinga. "OH. MY. GOD. Gawin mo ulit 'yan!"Bumalik ako sa simula ng aking paglalakbay, at sinimulan kong dumila pataas sa kanyang basang-basa na loob, na nag-iwan sa kanya ng hingal muli. Ang susunod na 'takbo' ng aking dila ay huminto sa kanyang ngayo'y umaagos na bukana, kung saan ipinasok ko ang aking dila hangga't maaari. Ang kanyang mga balakang ay muling umangat laban sa aking mukha, na may isa pang sigaw ng kasiyahan. "O
Matapos ang hindi inaasahang sandali nila ni Mia, tahimik na nagbihis si Jal sa loob ng kwarto. Ang liwanag ng araw ay sumisilip na sa mga kurtina, at si Mia ay himbing na natutulog sa kama. Saglit niyang pinagmasdan ito, ang mukha nito ay mukhang kalmado, ngunit may bahid ng pagod mula sa emosyonal na gabing nagdaan. Sa kabila ng lahat, naroon ang tahimik na kagandahan ni Mia na tila nagsasabing nasa lugar siya ng katahimikan, kahit saglit.Alam niyang hindi tama ang umalis nang walang paalam, ngunit parang mas madali ang tahimik na paglisan kaysa sa magbitiw ng mga salitang maaaring magdagdag ng bigat sa kanilang sitwasyon. Ang gabi ay punong-puno ng emosyon, at hindi niya alam kung paano ipoproseso ang nangyari. Hindi niya rin alam kung ano ang nararamdaman ni Mia. Kaya’t kumuha siya ng papel at bolpen mula sa side table. Habang nagsusulat, ramdam niya ang bigat ng bawat salita, ngunit pinili niyang gawing simple ang kanyang mensahe:Mia,Thank you for last night. I had so much fun
At bago pa man makapagsalita si Jal, ibinaba na ni Mia ang telepono.Naiwang nakatitig si Jal sa telepono, tila hindi makapaniwala sa nangyari. Ang mga salitang gusto niyang sabihin ay nanatiling nakakulong sa kanyang lalamunan. Gusto niyang habulin si Mia, tawagan ulit ito, o kaya’y pumunta sa condo unit nito para personal na humingi ng tawad. Ngunit alam niyang huli na ang lahat. Isa lang itong one-night stand—walang kasunduan, walang obligasyon, at higit sa lahat, walang koneksyon na higit sa pisikal na sandali."Isa lang itong gabi," pabulong niyang sabi sa sarili habang bumagsak sa kanyang sofa. "No strings attached."Pinipilit niyang kumbinsihin ang sarili na tama ang kanyang desisyon. Hindi siya dapat nag-iisip ng higit pa, dahil iyon ang kasunduan. Pareho nilang alam na walang dapat asahan pagkatapos ng gabing iyon. Ngunit bakit tila may bahagi ng kanyang puso ang bumibigat?Si Mia, na nakaupo sa gilid ng kanyang kama, ay hindi mapakali. Hawak niya ang sulat ni Jal sa kanyang
"Mahal din kita," sagot ni Cherry bago niya ibaba ang telepono.Habang ibinabalik ang telepono sa kanyang bulsa, saglit siyang napaisip. Mahirap ang kanilang sitwasyon, lalo na’t nasa long-distance relationship sila, ngunit pinanghahawakan niya ang kanilang mga pangarap. Alam niyang ang sakripisyong ginagawa nila ngayon ay para sa mas magandang bukas—isang buhay kung saan hindi na sila kailangang magkahiwalay at magtitiis ng distansya."Focus, Cherry," bulong niya sa sarili bago muling bumalik sa trabaho. Ngunit kahit gaano siya kaabala, hindi niya maiwasang asamin ang araw na makakapiling niya muli si David, at makakamtan nila ang buhay na matagal nilang pinapangarap.Matapos ibaba ang telepono, muling ibinalik ni Cherry ang kanyang atensyon sa kanyang trabaho. Ang mga araw sa Blue Ocean Cruise ay tila pareho—mataas ang demand at walang tigil ang galaw ng barko, ngunit sa bawat sandali, naiisip niyang masyado na siyang naiinvolved sa kanyang trabaho. Sa kabila ng pagmamahal nila ni D
Habang abala si Cherry sa kanyang trabaho sa Blue Ocean Cruise, mas naging malinaw sa kanya ang mga bagay na kailangang bigyang-pansin sa kanyang buhay. Sa kabila ng naudlot na ugnayan nila ni Jal, hindi na siya nagpapatali sa sakit o panghihinayang. Sa halip, mas binigyang-halaga niya ang kasalukuyan at ang kanyang relasyon kay David, ang taong nagbigay sa kanya ng pag-asa at kasiguruhan.Sa bawat araw na lumilipas, abala si Cherry sa pagbibigay ng serbisyo sa mga pasahero ng cruise ship. Mula sa pag-aasikaso ng mga event hanggang sa pagbibigay ng maginhawang karanasan sa mga pasahero, tuloy-tuloy ang kanyang trabaho. Kapansin-pansin ang kanyang dedikasyon—isang dedikasyong tila mas tumibay mula nang mapagtanto niya ang halaga ng pagsusumikap at pag-asa sa hinaharap."Cherry, ang sipag mo na naman," biro ni Marites, ang kanyang pinakamalapit na kaibigan sa barko, habang inaayos ang mga mesa para sa darating na gala night.Ngumiti si Cherry at sinabing, "Kailangan lang maging producti
Sa kanyang puso, naniniwala siyang karapat-dapat siya sa kaligayahan, at sa piling ni David, nararamdaman niya ang pagmamahal na minsan niyang inakala ay hindi niya muling mararanasan.Sa gitna ng karagatan, puno ng kasiyahan at ingay ang Blue Ocean Cruise Ship habang nagaganap ang isang engrandeng event para sa mga VIP guests at crew members. Sa grand ballroom, kumikislap ang mga chandelier habang ang bawat sulok ng lugar ay puno ng dekorasyon na nagtatampok ng temang "A Night Under the Stars." Nakasuot ng eleganteng evening gowns at suits ang mga bisita, habang ang mga crew members ay nakadamit nang formal ngunit may disenyong naaayon sa tema ng okasyon.Si Cherry, na isa sa mga pangunahing tagapag-ayos ng event, ay abala sa pag-aasikaso ng bawat detalye. Hawak niya ang checklist at sinisiguradong maayos ang daloy ng programa. Ang kanyang aura ay puno ng kumpiyansa, ngunit may halong pagod."Cherry, everything looks perfect!" sabi ni Marites habang abala rin sa pag-serve ng champagn
Habang nakaupo si Cherry sa maliit na coffee shop sa loob ng cruise ship, nakatitig siya sa screen ng kanyang telepono. Ilang araw na rin simula noong huling beses siyang makausap ni David sa telepono. Ang mga text message nito ay maikli, madalas ay isang salita lang ang sagot. Alam niyang busy ito sa trabaho, pero hindi niya maiwasang makaramdam ng lungkot at pangungulila.“Ang hirap pala ng long-distance relationship, Marites,” bungad niya sa kaibigang nakaupo sa harap niya, na tila mas abala sa paghalo ng kanyang iced coffee kaysa makinig. “Gusto mo siyang kausapin, pero ang sagot niya, ‘Okay lang ako.’ Gusto mo siyang makita, pero isang picture lang ang ipapadala niya. Hindi ba siya nahihirapan? Kasi ako, hirap na hirap na.”Tumingin si Marites sa kanya, itinigil ang paghalo, at ngumiti nang medyo mapait. “Cherry, hindi mo naman siya kasama araw-araw, kaya hindi mo rin masasabi kung ano ang nararamdaman niya. Pero kung ako ang tatanungin mo…” Napailing ito. “Hindi kasi ako naniniw
Kinabukasan, nagpunta si Cherry sa deck ng cruise ship, kung saan malaya niyang natatanaw ang dagat. Ang malawak na asul na karagatan ay tila salamin ng kanyang pakiramdam—kalmado sa labas, pero malalim at puno ng alon sa ilalim.Hindi nagtagal, lumapit si Marites at naupo sa tabi niya. “Kumusta na, Cherry?” tanong nito, na halatang nag-aalala.“Natapos na,” mahinang sagot ni Cherry, pilit pinipigilan ang bagong pag-agos ng kanyang luha. “Hindi man niya diretsong sinabi, pero alam kong tapos na.”Hinawakan ni Marites ang kamay niya. “Cherry, minsan, ang pagtapos ay hindi katapusan ng lahat. Minsan, ito ang simula ng mas magandang bagay.”“Pero ang sakit, Marites,” sabi ni Cherry, tuluyang bumigay ang kanyang damdamin. “Akala ko kaya ko. Pero hindi ko pala kayang mawala siya.”“Normal lang yan,” sagot ni Marites, yakap siya nang mahigpit. “Pero tandaan mo, Cherry, ang mahalaga ngayon ay ikaw. Dapat mahalin mo muna ang sarili mo bago ang iba.”"Sa palagay mo ba, Marites, wala siyang iba
“Kung darating man siya... hindi ikaw ang kailangang matakot. Kami ng Papa mo ang bahala. Hindi ka namin papabayaan. Lalo na’t para sa mga bata ang pinoprotektahan mo.”Napayuko si Cherry, pilit pinipigilan ang luha.“Hindi ko alam, Ma, kung tama ang ginawa kong pagtatago. Baka naging makasarili ako. Baka… baka mali ang iniisip kong protektahan sila mula sa ama nila.”“Anak,” malumanay ang tinig ni Gemma, “ang isang ina, laging iniisip ang kapakanan ng anak. Hindi ‘yan pagiging makasarili. Yan ang pagmamahal. Pero… darating ang araw na hindi na kayang itago ang katotohanan. Darating ang panahon na kakailanganin mong harapin ang lahat. Kahit masakit. Kahit hindi ka handa.”Tumulo ang luha ni Cherry. Agad niya itong pinahid, ayaw niyang makita ng ina ang bigat sa dibdib niya.“Hindi pa ako handa, Ma,” halos pabulong. “Hindi ko alam kung kaya ko pang masaktan ulit.”“Anak,” mahigpit ang hawak ni Gemma sa kamay niya, “kahit kailan, hindi ka nag-iisa. Andito kami. At kahit pa single mom ka
“Anak, huwag kang mag-aalala. Malaki ang Quezon. Hindi gano’n kadaling makapunta rito. Mahigpit ang mga checkpoint, may ECQ pa. Hindi siya basta-basta makakarating dito.”Humugot si Cherry ng malalim na buntong-hininga. Hindi maikakaila ang kaba sa kanyang dibdib.“Pero Ma… ‘di ba ang swerte minsan, malupit din?” mahinang sabi niya. “Paano kung biglang mapadpad siya rito? Paano kung… makita niya ang mga bata? Paano kung malaman niya ang totoo?”Mariin ang tinig ni Gemma, puno ng paninindigan.“Huwag kang matakot. Nandito kami ng Papa mo. Kami ang bahala. Hindi ka namin papabayaan.”Tumango si Cherry pero halata sa kanyang mata na hindi pa rin siya ganap na panatag. Nagpalinga-linga siya na parang may inaabangan. Sa kanyang dibdib, ang pintig ng puso'y tila hindi mapigil, tila may kinatatakutang darating.Pinilit ni Gemma na ibahin ang usapan.“Bumili ako ng paborito mong buko. At magtitínola ako mamaya, ha? Para lumakas-lakas ang katawan mo. Palagi ka nang nagpupuyat sa trabaho.”Napa
Maingay ang tunog ng mga pinggan habang naghuhugas si Cherry sa kusina. Sa tabi niya, nakaupo si Mikee sa baby chair, habang si Mikaela ay nakahiga sa crib, at si Mike ay tahimik na natutulog. Tumunog ang kanyang cellphone—si Marites ang tumatawag."Hello, Marites? Kumusta ka na diyan sa barko?""Cherry! Grabe, ang dami kong kwento. Alam mo ba, umuwi na sina Capt. Jal at Capt. Prescilla sa Pilipinas. Kasama nila ang baby nilang si Miguel.""Talaga? Bakit sila umuwi?""Natatakot sila na baka mahawa ang baby nila sa COVID. May mga kaso pa kasi dito sa barko. Nakadaong kami pansamantala sa Vietnam, pero hindi pa rin ligtas.""Oo nga, mahirap na. Buti na lang at nakauwi sila. Dito nga, todo ingat ako sa mga bata. Laging naghuhugas ng kamay at nag-aalcohol.""Kumusta naman ang trabaho mo bilang CSR na work-from-home?""Okay naman. Nakakapagod, pero kinakaya para sa mga anak ko.""At si David? Kumusta na?""Ah, si David... Wala na kaming komunikasyon. Pinapalabas ko lang na siya ang ama ng
Si Madam Luisa ay biglang humarap kay Heidy, ang mga mata ay puno ng galit at tapang. “Heidy, tama na. Wala nang ibang maaaring pumili ng landas ni Jal kundi siya. Kung may sinuman sa atin na hindi nararapat sa Pereno, ikaw yun. May ilang bagay na hindi mo kayang tanggapin.”“Wala akong sinasabi na hindi tama, Lola,” sagot ni Heidy.Si Jal, na tila nakaramdam ng pagkabigo, ay lumapit kay Prescilla at hinawakan ang kanyang kamay. “Pres, hindi mo kailangang magpaliwanag pa. Ako na ang bahala.”“Alam ko naman, Jal. Ang gusto ko lang ay maging bahagi ng pamilya ninyo. Hindi ko po kailanman hangad na masaktan kayo,” sabi ni Prescilla, ang boses ay puno ng lungkot.Madam Luisa ay niyakap si Prescilla. “Huwag kang mag-alala. Sa atin, hindi lang pangalan ang mahalaga. Ang pagmamahal natin sa isa’t isa, yun ang magdadala sa atin.”Si Jal ay tumingin kay Heidy, at tinanong ang kanyang ina. “Ma, sana... sana tanggapin mo na ang aming desisyon.”Mabilis na tumingin si Heidy kay Jal, at sa wakas,
Pagdating sa mansyon ng mga Pereno, tahimik si Prescilla. Pinatuloy siya, inalalayan, at tila ba pinaparamdam na siya’y bahagi na ng pamilya. Ngunit hindi pa rin niya makalimutang malamig na pagtanggap ni Heidy.Tahimik na naglakad si Prescilla habang pumasok sila sa loob ng mansyon. Alam niyang hindi madaling baguhin ang lahat, at hindi pa rin nawawala ang takot sa kanyang puso. Sa kabila ng mainit na pagtanggap ng mga kasambahay at ng mga naririnig niyang papuri kay Miguel, nararamdaman pa rin niyang hindi siya ganap na bahagi ng pamilya ni Jal.“Jal, sigurado ka bang... okay lang ‘to?” tanong ni Prescilla habang huminto sa gitna ng sala, isang kamay na nakahawak sa bag at ang isa ay nakayakap kay Miguel. “Parang ramdam kong... may lamat pa rin.”Si Jal ay tumingin sa kanya, mahigpit na hinawakan ang kamay ni Prescilla. “Pres, hindi madaling baguhin ang puso ng mga tao, lalo na kung sanay sila sa ibang pamumuhay. Pero wag mong isipin na hindi mo kaya. Isa-isa nating patutunayan sa k
Maliwanag ang sikat ng araw nang magising si Prescilla. Sa kanyang tabi, mahimbing na natutulog si Miguel, ang kanilang isang buwang gulang na anak. Habang pinagmamasdan niya ang maamo nitong mukha, unti-unting napuno ang kanyang puso ng damdaming hindi maipaliwanag—halo ng kaba, tuwa, at pag-asa.Ilang oras na lang, lilipad na sila pauwi ng Pilipinas. Sa wakas, matapos ang mahigit isang taon ng pagka-stranded sa Vietnam dahil sa pandemya, may pahintulot na silang makauwi. At higit sa lahat, matatapos na rin ang pagbitbit nila ng lihim. Lihim na sila’y isang buong pamilya na.“Pres, gising ka na pala.” Lumapit si Jal habang may hawak na tasa ng kape. “Tinimplahan na kita. Saka... naka-pack na ‘yung mga gamit. Inaantay na lang natin ang sundo pa-airport.”“Salamat, Jal.” Hinawakan ni Prescilla ang tasa at umupo sa gilid ng kama. “Hindi ko pa rin mawari ang nararamdaman ko. Parang... ang bilis ng lahat.”“Ako rin. Pero sa bawat pagdikit ng paa ko sa lupa, palapit nang palapit sa 'Pinas,
Tahimik ang gabi. Tanging ang tunog ng malamig na hangin mula sa aircon at banayad na huni ng kuliglig mula sa labas ng hotel room ang maririnig. Maliit lang ang kwartong iyon, ngunit tila naging isang santuwaryo para kay Prescilla at Jal—isang lugar kung saan sila muling binuo ng kapalaran.Nakaupo si Prescilla sa gilid ng kama, pinapadede si Miguel. Malamlam ang ilaw, saksi sa mga matang punong-puno ng pagod, saya, at pangarap para sa anak. Sa harapan niya, tahimik na umiinom ng kape si Jal, nakaupo sa isang lumang silya. Sa bawat higop niya sa mainit na inumin, may lungkot sa kanyang mga mata, ngunit higit doon ang pagnanais na ayusin ang lahat ng nasira noon.“Ang bilis ng panahon,” bulong ni Prescilla, halos hindi marinig kung hindi dahil sa katahimikan ng gabi. “Parang kahapon lang, nasa isolation facility pa ako.”Tumango si Jal. “Oo,” mahinang tugon niya. “Pero ngayon, andito ka na. Kasama na natin si Miguel.”Napatingin si Prescilla sa lalaki, may bahid ng pag-aalinlangan ngu
Isang buwan na ang lumipas mula nang huling magkausap si Prescilla at Jal sa video call. Isang buwan na ang nakalipas simula nang marinig niya ang masiglang tawa ng anak nilang si Miguel. At ngayon—sa wakas—hawak na niya ang resulta ng huling COVID test. Negative. Malaya na siya. Malaya na siyang muling mayakap ang pamilyang matagal na niyang pinangarap.Tahimik ang paligid ng discharge area. Ang amoy ng antiseptic at malalaking puting pader ay tila nagpapalakas ng kabog sa dibdib ni Prescilla. Hawak niya ang maliit na bag, parang kaya pa niyang magsingit ng ilang mga pangarap sa bawat sulok ng kanyang isipan. Ang mga simpleng blusa at faded jeans na suot niya ngayon ay nagbigay ng pakiramdam ng pagiging malaya. Ngunit kahit nakatago ang kanyang mukha sa mask, ang mga mata niyang punong-puno ng pangarap at takot ay nag-aalab pa rin sa pagkatalo at paghihirap.Sa loob ng kanyang maliit na backpack ay naroon ang mga lumang sketch—mga guhit ng buhay na tinangka niyang magtulungan muli sa
Sa Gitna ng Laban: VietnamTahimik ang paligid. Malinis ang maliit na hotel room kung saan pansamantalang tumuloy si Jal Pereno kasama ang kanilang anak. Maaga pa, pero tirik na ang araw sa labas. Sa kabila ng sikat ng araw, tila may malamig na hangin na pumapawi sa init—hindi sa katawan, kundi sa puso.Nakatayo si Jal sa harap ng bintana. Suot pa rin niya ang parehong t-shirt na gamit niya kahapon. Halos hindi niya namamalayan ang paglipas ng oras. Mula sa kanyang kinatatayuan, tanaw niya ang malalayong gusali, ang banayad na trapiko sa ibaba, at ang mga taong tila wala namang alalahanin sa buhay. Iba sa sitwasyon niya ngayon. Iba sa realidad na kinasadlakan nila.Hawak niya ang cellphone. Bukas ang video call app. Tinitigan niya ito ng matagal. Ilang beses na niyang sinubukang tawagan si Prescilla pero palaging hindi nasasagot.Napalingon siya sa crib na nasa tabi ng kama. Doon, mahimbing na natutulog ang kanilang sanggol. Mahigpit na yakap nito ang maliit na stuffed toy na binili n