CHAPTER 2
Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW — PAGKAUWI ko sa bahay ay wala ang mga magulang ko. Tumingin ako sa kapatid kong gumagawa ng assignment niya. “Faiah, umuwi na ba sila mommy?” Tanong ko sa kaniya. Umiling siya sa akin. “Si Daddy umuwi saglit pero may pinakuha lang saglit. Ate 'yong bill pala ng kuryente. Binigay ko kay Daddy kanina pero hindi niya tinanggap.” Napabuntong hininga ako, medyo mataas. “Patayin na natin ang aircon at refrigerator, kakaunti naman ang laman.” Tumango siya sa akin. Ako ang magbabayad nito paniguro. Pagkatapos naming kumain ay pinapunta ko na siya sa kuwarto niya para matulog na. Napatitig ako sa kisame habang nakahiga sa kama ko. Kukulang ang pera ko sa lagay na 'to. Kailangan ko ng mas malaking sahod. Tanggapin ko nalang kaya ang alok ni Ma'am Gwen? Napabuntong hininga aji at napapikit. Nakatulog ako dahil sa pag-iisip ng paraan para magkapera. Pagkagising ko ay alas sais na pala. Dumeretso ako kaagad sa kuwarto ng kapatid ko. Nagulat nalang ako ng umiiyak na ito. “Bakit?” Lumapit ako aa kaniya. “A-Ate, hindi na raw ako papag-aralin nila mommy. Hihingi lang sana ako ng pambayad sa project namin sa school kasi alam kong ikaw magbabayad sa kuryente kaya sa kanila ako humingi pero sinigawan ako. 'Wag na raw akong mag-aral dahil gastos daw ito. Gano'n din si Daddy.” Napabuntong hininga ako at napasapo sa noo. “Alam mo namang hindi ka puwedeng tumigil sa pag-aaral 'di ba? Nasaan sila?” Inis na tanong ko. “Hindi ko po alam ate. Umalis yata.” Napahilamos ako at napabuga ng hangin. Wala na akong magagawa, na sa akin na ang responsibilidad ngayon. “Mag-aaral ka pa rin. Ako ang magpapa-aral sa 'yo. Ayusin mo na ang sarili mo at pumasok ka.” Seryuso akong napatingin sa kaniya. Bumaba na ako pagkatapos niyon para magluto. Nang bumaba siya ay nagpupunas pa siya ng mukha. “'Wag kang papaapekto ha. Mag-aral ka. Hindi puwedenf hindi.” Matapos kaming kumain at makitang pumunta siya sa school ay pumunta na rin ako sa trabaho ko. Gaya ng nakasanayan sa coffee shop muna ako. Hindi nga ako gaanong maka focus dahil sa pag-iisip ko. Kung magtatrabaho ako sa malayo ay maiiwan ko ang kapatid ko. “Vaniah, ayos ka lang?” Tanong sa akin ni Ma'am Gwen. Ngumiti nalang ako ng pilit. “A-Ayos lang po. Ma'am Gwen. Nabanggit niyo po sa akin na may kakilala po kayo sa ibang lugar na puwede akong tulungan mag hanap ng trabaho. Puwede pong malaman?” Tinignan niya ako mabuti. “Naiintindihan ko na. Pero kailangan mo kaagad umalis kinabukasan kasi currently maraming naghahanap ng tauhan doon.” Napa hilot ako sa sintido ko. Bukas kaagad? “Sa mga susunod na buwan o baka linggo wala na. Kakaunti nalang ang pag-aapplayan mo madalang na rin tumanggap.” Tumango ako kay Ma'am Gwen. “Sige po, pag-iisipan ko Ma'am Gwen.” “Basta sabihan mo lang ako ha?” Tumango ako at nagpaalam na sa kaniya dahil pupunta ako sa kainan. Buong pagtatrabaho ko ay nakatulala lang ako. Sabagay ay mas maganda nga kung bukas kaagad ako babiyahe. Para madali akong makaipon at ipapalipat ko ang kapatid ko sa apartment na mas malapit sa School. Pagbalik ko sa Coffee Shop ay may kaunti nang tao. Sasabihin ko na kay Ma'am Gwen na sigurado na ako. Wala nang atrasan, kasi kung paaabutin ko pa ng ilang araw ay walang mangyayari. Tuluyan lang kaming hihirap kahit alam kong may pera kami. “Ma'am Gwen.” Tawag ko kay Ma'am Gwen habang nagsusuot ng apron. “Yes?” “Sigurado na po ako bukas. Anong oras po ba ang biyahe?” Tanong ko sa kaniya. “Sure na 'yan? Agahan natin kasi 7 hours ang biyahe. Sasamahan na kita papunta roon kasi malayo. At balak ko talagang pumunta roon para ibigay ang pinapabili ng kaibigan ko roon.” Tumango ako sa kaniya. “Sigurado na po ma'am. Wala na rin namang akong gagawin dito.” Sa bagay ay tapos na ako sa kolehiyo at may maipapakita na akong diploma, madali na rin siguro akong matanggap. “Aalis ka na talaga?” Nagulat ako dahil biglang sumulpot si Dione. Tinignan ko siya from head to toe. “Grabe tingin mo sa akin ah. Mamimiss mo siguro ako kaya tinatandaan mo kabuuan ko.” Nginiwian ko siya. “Kung gano'n siya na pala papalit sa akin dito Ma'am Gwen?” Tanong ko kay Ma'am Gwen. “Oo, alam ko kasi na nakakapag decide ka na ngayon. Ikaw kaya ang nakilala kong pinakamagaling mag decide, madali kang nakagawa ng desisiyon eh.” Napangiti ako sa sinabi ni Ma'am. Kamag anak niya kasi si Dione eh. “Eh mayaman ang isang 'yan eh.” Sarkastiko kong sabi at tinignan si Dione. Totoo naman. Mayaman siya at sabay lang kami grumaduate pero siya may business na kaagad. Hindi kagaya ko, ayos pa sila ng magulang niya. “What? Dito muna ako hanggat wala pang nahahanap na iba si Tita, may iba pa akong business eh.” Umiling iling ako. “Biro lang.” Nagsimula na rin akong magtrabaho at mag serve sa mga customer. Sa totoo lang ay syodad din naman itong lugar ko ngayon pero sa dami ng tao ay madaling maubusan ng trabaho, lilipat lang ako ng ibang lugar na syodad din. “Gusto mo bang maglibot mamaya pagkatapos nito? Isasama ang kapatid mo.” Tinignan ko si Dione na bumulong sa akin. “Nakain mo?” Tanong ko sa kaniya. “Ito naman, aalis ka na 'di ba? Ayaw mo bang gumala kahit saglit lang.” Napangiwi ako. “Mag-iimpake pa ako at maaga pa ako bukas.” Pagtanggi ko sa kaniya. “Hanggang alas otso lang tayo, treat ko. Ihahatid ko kayo ng kapatid mo sa bahay niyo. Samahan na rin kitang mag impake.” Umiling ako sa kaniya. “Kaya ko mag-impake mag isa.” “Sige na, ayaw mo bang makapag bonding kasama ang kapatid mo? Sigurado ako matagal ulit bago kayo mag-kikita.” Ibis akong napahilamos. Talagang gagawa 'to nang dahilan para magsisi ako eh. “Oo na sige na.” Alas syete pa naman ang uwian namin dito at 6:25 PM pa lang. Nakauwi na rin siguro ang kapatid ko. Tinext ko muna siya na mag bihis at susunduin mamaya. Deretso na rin siguro akong maghanap ng apartment niya na malapit sa school. Masiyadong rush ah. “May alam ka bang malapit na apartment sa School ni Faiah? 'Yong mura lang.” Tanong ko kay Dione. “Oo, bakit?” “Sige sa 'yo ko nalang tatanungin kapag dumaan ang ilang linggo.” “Hindi mo ba siya ililipat kaagad doon pagka-alis mo?” Umiling ako sa kaniya. Wala akong pera 'no, pamasahe ko lang ito, ilang araw na gagastusin ko sa magiging apartment ko rin at bibigyan ko pa ng isang linggong baon ang kapatid ko. “Hindi, kapag nakahanap ako ng trabaho.” Tinignan niya ako mabuti kaya pinanliitan ko siya ng mata. “Ako na muna magbabayad hanggat wala ka pang trabaho.” Aangal na sana ako ng magsalita ulit siya. “Para malayo siya, kahit ako nasa sitwasiyon mo ilalayo ko rin ang kapatid ko. Sige na, bayaran mo nalang kapag may trabaho ka na.” Napakamot ako sa batok ko. “Sige na, ikaw bahala.” Maaga nga kaming pinaalis ni Ma'am Gwen dahil narinig niya ng usapan namin. Nasa likuran lang namin eh, maririnig niya talaga. “Saan tayo pupunta ate?” Tanong sa akin ng kapatid ko. Nasa kotse na nga kami ni Dione. “May sasabihin ako sa 'yo mamaya.” Tumango lang siya sa akin. Gaya nga ng sinabi ni Dione ay namasyal lang kami. Akala ko nga ay simpleng pasiyal lang pero nagulat nalang ako nang siya na ang bumili ng ibang gagamitin ko kapag nasa apartment na ako. “Hindi mo naman na kailangang gawin 'to Dione.” Nahihiya tuloy ako dahil ilang beses siyang rejected sa akin tapos mabait pa rin siya. Hindi ko naman kasi masisisi ang sarili ko kung ayaw ko pa talaga kahit ligaw lang. “Wala ito. Kausapin mo na kapatid mo nandito na tayo sa may apartment.” Lumabas kami ng kapatid ko sa kotse at naiwan si Dione sa loob. “Bakit 'tong apartment ate?” Hindi ko pa kasi sinasabi sa kaniya na rito muna siya hanggat nagtatrabaho palang ako. “Dito ka muna titira habang wala ako. Magtatrabaho ako sa ibang lugar, gusto mo ba?” Kita kong nagulat siya at napayuko. Pero tumingin din siya sa akin. “Oo naman ate. Pagkatapos ko mag-aral sa senior high sasama ako sa 'yo.” Tumango ako sa kaniya. Madali talagang kausap ang isang 'to. Tinawag ko na rin si Dione para siya ang mag check sa apartment, hindi kasi ako maalam sa ganito. May nilampasan nga kaming isang apartment dahil sabi niya ayaw niya roon. May chinecheck din daw siya kasi. “Sige na tignan mo na magiging kuwarto mo,” sabi ni Dione at pumunta muna kami sa labas. “Salamat Dione ha.” Napapakamot ako sa batok ko. “Wala nga 'yon. Kung kailangan mo ng tulong syempre tutulungan kita. Isa pa.” Tumingin siya sa akin at ngumiti. “Sana 'wag mong isara ang puso mo sa ibang tao. Hindi lahat ng bagay 'gano'n' Ang magiging kahinatnan. Alam kong kapag tumagal ka roon may makikilala ka ring taong magiging para sa 'yo. Hindi ako magagalit kasi kung hindi naman tayo para sa isa't isa bakit ko pipilitin.” Napatitig ako sa kaniya. “D-Dione.” “Hindi mo kailangang mag sorry sa akin. Mag-iingat ka roon ha? Susubukan kong tignan ang kapatid mo minsan.” Napangiti ako tumango tango sa kaniya. “Salamat ulit, Dione.” Kung sana, kung sana gano'n kadali na magbukas ng puso para sa mga tao baka matagal ko nang pinili si Dione. Wala akong reklamo sa ugali niya at sa lahat na yata ng bagay ay nasa kaniya na. 'Yon nga lang ay ako ang problema. Hindi ko magawang magmahal dahil iniisip ko palang ang kakahinatnan sa dulo. Tama siya, hindi nga lahat ng bagay ay mauuwi sa wala patungkol sa pag-ibig, pero hindi ko pa rin magawang makumbinsi ang sarili ko. Siguro may iksaktong oras para rito. Sa ngayon ay magfo-focus muna ako sa pagtatrabaho. Umuwi na kami sa bahay pagkatapos naming nabili ang mga bibilhin at nagawa ang gustong gawin. Inutusan ko na nga kaagad ang kapatid ko na mag impake na rin. “'Wag mong i-impake lahat, baka naman dalhin mo ang buong kuwarto mo roon.” Naka cross arm na sabi ko sa kaniya. “Hehe, hindi naman ate. Magpapaalam ba tayo sa kanila ate?” Tinignan ko siya ng nakataas ng kilay. “Oo naman, magulang pa rin natin sila.” Lumabas na ako sa kuwarto niya pagkatapos ko siyang sabihan. Nakaimpake na rin naman na ako ng mga gamit ko. Kinaumagahan ay maaga nga si Ma'am Gwen na pumunta rito para sunduin ako. Alas tres pa nga lang ng madaling araw. Hinila ko ang kapatid ko para magpaalam na. Inuna namin kay mommy dahil nandito siya sa kuwarto niya. “Mommy.” Ako ang nagsalita. Napatingin siya sa kabuuan namin. “Magtatrabaho pala ako mommy, itong kapatid ko ililipat ko muna sa apartment na malapit sa school para hindi magpasahe lagi.” Tinignan niya kaming mabuti bago tumango ng dahan dahan. “O-Oh sige. Tama 'yan. Para m-mapag-aral mo ang kapatid mo, mag-iingat kayo.” Ramdam ko ang pagkaalanganin ni Mommy kaya lumapit kami sa kaniya at humalik sa pisnge, hinalikan niya rin kami sa pisnge. Pagkatapos niyon ay nagpaalam na kami. “A-Ate, kay Daddy na.” Tinapik ko ang balikat niya. Takot kasi siya kay Daddy at Mama's girl ito. Samantalang ako mama at Papa's girl. “Magpapaalam lang naman tayo.” Pagkababa namin ay nagbibilang siya ng pera niya. May kaharap ngang alak si Daddy pero hindi pa ito lasing dahil hindi pa nakalahati. Sigurado rin ako na pang sugal niya ito. “Daddy.” Tinignan niya kaming dalawa at kahit ang dala naming maleta. Gaya kay mommy ay sinabi namin kung ano ang totoo. Matagal bago siya nakapagsalita habang nakatingin sa pera niya. “Sigurado kayo?” Napatigil ako sa seryusong tanong ni Daddy. “Opo.” Napatango tango siya at binigyan kami ng pera. Umalis na siya pagkatapos niyon nang walang ibang salitang iniwan. Well, ganiyan talaga ang pagmamahal ng ama, sadyang 'di lang sila magkaayos ni mommy. “Itago mo na 'yan tara na.” Nang maihatid namin ang kapatid ko sa apartment ay nagpaalam na ako sa kaniya. Kumaway na rin ako kay Dione na nasa tapat ng mall. Napabuntong hininga ako habang nakatingin sa daan na nililisan ang lugar namin. Sana maging maayos pa sila.CHAPTER 3Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—ITO ang unang araw na makikita ko ang buong lugar dito sa tinuluyan ko ngayon. Gabi na kasi noong nakarating ako buti nalang talaga at may kakilala si Ma'am Gwen kaya sinabihan niya nalang ang kakilala niya, kaya may maayos na apartment ako ngayon. Pagkagising ko ay naligo ako kaagad at nagluto ng umagahan ko. Nagbaon na rin pala ako baka sakaling tanghaliin ako sa paghahanap. Ayaw ko nang bumalik at bumili sa labas dahil sayang naman.Nang matapos akong kumain at ibalot ang kakainin ko mamayang tanghali ay nilagay ko na ito sa mini back pack ko. Hindi nga halatang back pack eh sa liit niya. Nagsuot nga ako ng formal attire kasi trabaho ang pasukan ko. Loong sleave siya na polo at itatali siyang ribbon sa braso. Tinack in ko nalang ito sa high waisted kong black pants. Nagdala na rin nga ako ng black coat ko para tanggap agad lalo sa sa mga company.Nang masiguro ko na nadala ko lahat ng requirements ko ay tumayo na ako para umalis sa ap
CHAPTER 4Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—“Look Dad. She's my girlfriend. Right? Love?” Pagkasabi ng lalaking humigit sa akin ay napatulala ako. Gulat akong Napatingin sa kaniya at hindi nakapagsalita. Bigla niya akong kinikindatan tapos ay parang may gusto siyang sabihin na 'sakayan mo nalang'.Napalunok ako ng ilang beses at nanlalaki ang matang bumaling ang tingin sa ama niya. Peke akong napangiti at nangangapa ang sasabihin.“You can't fool me son.” Seryusong sabi ng tatay niya kaya napalunok ako. Bakit ba ako nadadamay sa problema na 'to.“N-No Dad. She just look like that si-since we are hiding our relationship and she didn't expect na ipakilala ko siya sa 'yo. I'm s-sorry that, we hide it.” Gusto kong sampalin sa mukha ang lalaking 'to dahil pati ako ay pinapakaba niya. Kakalabit pa siya na parang gustong sabihing magsalita rin ako.“Y-Y-Yeah I'm so s-sorry for this s-stupidity,” sabi ko kaya napa pisil siya sa balikat ko. Totoo naman eh, katàngàhàn 'to.“She's V-Vaniah Da
CHAPTER 5Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—KINAUMAGAHAN ay napapahikab ako habang bumabangon. Grabe parang pagod na pagod ako kahapon dahil doon sa lalaking Kaizen ang pangalan. Sa dami ba naman kasi ng tao ako pa talaga nahila, sa akin pa napunta. Hindi ko kasi sila napansin na nag-uusap dahil nga nakafocus ako sa paghahanap ng trabaho. Bigla nalang may hihigit.Napabuntong hininga nalang ako at tumayo. Sa pagtakas kong 'yon makakahalata naman siguro siya na ayaw ko. Chineck ko ang cellphone ko baka may tawag pero wala naman, hindi naman naka silent ito.Bigla akong napa 'O' nang mapansin ang isang text na tanggap na ako sa trabaho bilang isang cashier sa mall. Parang gusto ko tuloy magtalon talon dahil sa wakas may trabaho na ako. Per day kasi sila nagpapasahod kaya ina-applyan ko. Need ko kasi ng pang araw araw na budget ko ngayon. Pansamantala lang 'yon kapag natanggap ako sa mga companies na ina-applyan ko ay aalis na rin ako sa mall.Nakita kong pang morning shift pala ako.
CHAPTER 6Vaniah Feumi Dellona POUNT OF VIEW—PANIBAGONG araw nga nanaman pero 'di ko na alam kung saan ako pupulutin. Grabe paano ba naman kasi ako makakaipon nito kung may tuksong lumalapit. Hindi ako makapag focus.Napaisip ako habang naliligo. What if sabihin ko sa kaniya ang totoo na ayaw ko at tantanan niya na ako. Teee kasi halata naman eh na hinahanap niya ako kahit saan. Hindi rin naman maiwasang nandoon ako dahil doon nga ang may trabaho, roon din ang daan papunta at pauwi. Saan ako lulugar sa lagay na 'yan?Naiyak ako ng walang luha.“Ano ba naman kasi 'yan! Bakit kasi ako pa!” Kahit ganito ako na hindi naniniwala sa pag-ibig na 'yan ay ibig sabihin wala na akong awa, hindi na ako mahihiyang tumanggi sa mga tao. Ako kasi 'yong tipong taong hindi ko kaagad matangihan lalo na kapag kakilala ko. Pero ang lalaking 'yon. Parang ang hirap niyang tanggihan dahil nilibre ako.Ano naman siya kaya ang unang humingi ng tulong. Nagbihis nalang ako at nakaisip ng sasabihin ko kung saka
CHAPTER 7Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—WALA na akong ibang ginawa sa buong chapter ng buhay ko rito kung hindi ang taguan si Kaizen. Matapos kasi nang makapag usap kami nakaraan ay tinaguan ko ulit siya. Joke ko lang na pag-iisipan ko dahil ang totoo nakaisip na ako at hindi talaga. Hindi ako papayag. Binigyan ko na nga ng suggestion 'di pa sumunod. Gosh I can't imagine myself being in a relationship na mabubuwag sa dulo. Like hello? That's what I know, love is painful. Love has ending.“Hay naku! Anong klaseng buhay ba itong pinasok ko.” Nasabi ko nalang sa sarili dahil wala na akong mapuntahan. Biglang may tumabi sa akin na bata.“Do you have a problem sis?” Napa 'o' ako, tinignan niya ako mabuti habang may nagtatakang mukha. Batang lalaki.“Nothing actually. It's just adults thinks too much.” Napatawa ako. Gagi, adults naman na talaga ako, wala na akong 18 or 19.“My mother also like that. I want to know how it feels I want to be an adult.” Nanlalaki ang mata kong napating
CHAPTER 8Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—NAGDIDILIG ako ng mga halaman ngayon at napapaisip. Nang makaalis kasi kanina si Kaizen ay umuwi na rin ako kaagad. Alas kuwatro palang naman ng hapon kaya napag-isipan ko munang mag dilig. Medyo malaki na rin itong mga halaman noong nilipat ko. Kailangan ko na rin lang talagang alagaan pa ng mabuti para hindi mamatay dahil sa paglipat. Mga talong, kamote at kamatis ito. Hindi ko na tuloy alam kung anong sasabihin ko. Paano ko sasabihin sa kaniya na wala akong trabaho at hindi puwedeng sumama ako sa kaniya lagi para magkunwari. Kailangan kong makapag ipon kaagad. Iniisip ko palang magiging tuition ng kapatid ko ay nababalîw na ako. Oo nga at sinabi niyang magtatrabaho rin siya sa bakasiyon, pero kasi ako nakapag aral ako nang magulang ko ang nag provide dahil ayos pa naman noon. Gusto ko ring makapag aral ang kapatid ko kaya ako na ang gagawa ng paraan.Napahinga ako ng malalim dahil gusto ko siyang tulungan pero parang naiipit ako lalo
CHAPTER 9Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—“Let's go.” Nagulat ako dahil kabubukas ko palang sa pintuan ng kuwarto ko ay si Kaizen agad ang bungod.“What the fvck, what are you doing here.” Tinampal tampal niya ang bunganga niya at sinabing pananalita ko raw. Inirapan ko siya.“Tara na, ililibot kita sa bago mong trabaho.” Nanlalaki ang mata ko at napatingin sa orasan.“Ang aga palang eh. Ganito ba dapat kaaga? You didn't text me.” Kagigising ko nga lang, alas kuwatro palang ng madaling araw oh.“At paano ka naman nakapasok dito?”“Nakausap ko 'yong may ari. Ililibot nga kita.” Napailing iling ako at bumalik sa higaan ko para matulog ulit. Inaantok pa ako eh ang aga naman nito.“What the. Tumayo ka na riyan. Marami pa akong surprise sa 'yo.” Hinila niya ako sa paa pero makapit ako.“Tinatamad pa ako. 10 minutes bigyan mo ako ng 10 minutes.” Tumigil siya kaya napa hinga ako ng maluwag.“Magimpake ka na.” Gulat akong napatingin sa kaniya.“Ba't mo ako pinapaimpake.” Lumapit siya sa
CHAPTER 10Vaniah Feumi Dellona POINT OF VIEW—KAILAN na nga ba ulit ako nakipag plastikan sa mga taong alam ko na ang ugali? High school palang yata ako noon at kaming dalawa ng kaibigan ko ay gawain na namin ang makipag plastikan once na may narinig kaming bagay na sinasabi tungkol sa amin. Hindi kami basta nalang papayag sa mga gano'n.Madalas kasi at nangunguna kami ng kaibigan ko sa klase at may isang nakikipag unahan na hindi namin alam na may galit pala, sa amin kasi ng kaibigan ko, masaya kaming nag aaral at pangarap naming mapataas ang grade para maging proud ang mga magulang namin. Wala sa amin ang ranking pero Ang napagkasunduan namin ay ga-graduate kami sa highschool na parehong may honor.Sa totoo nga niyan ay 'di rin namin ine-expect na halos nangunguna talaga kami, wala kaming pakialam kung sino pa sa aming dalawa basta may honor kami ay okay na. Tapos bigla nalang naming malalaman na may nagagalit na pala at ayaw malamangan. Noong una nga ay hinayaan namin pero bigla