Ang tunog ng makinang gumugulong sa kalsada ay tumugma sa tibok ng puso ni Dianne Abrenica—mabilis, hindi mapakali, at puno ng kaba. Nakatanaw siya sa bintana ng lumang bus na naghatid sa kanya mula sa kanilang probinsya sa Bukidnon papunta sa marangyang lungsod ng Davao. Sa kanyang kaliwang kamay, mahigpit niyang hawak ang isang sobre na naglalaman ng kontrata—ang piraso ng papel na magbabago ng kanyang buhay. Naisara niya ang kanyang mga mata upang pigilan ang sariling magdalawang-isip.
"Para kay Eric," paulit-ulit niyang bulong sa sarili. Si Eric, ang bunsong kapatid niya, ay nag-aagaw-buhay dahil sa lumalalang sakit sa bato. Ang kidney transplant na kinakailangan nito ay higit pa sa kaya nilang makuha kahit na magtanim sila sa bukid araw at gabi.
Naputol ang kanyang pag-iisip nang biglang sumigaw ang konduktor, “Terminal na! Davao City!” Bumaba si Dianne mula sa bus, dala ang isang maliit na bag at ang kaisa-isang piraso ng pag-asa na natitira sa kanyang pamilya. Pagdating niya sa harap ng mataas at modernong gusali ng Manalo Canning Food Industry, nanikip ang kanyang dibdib. Napakalaki at napakagara ng opisina; para sa isang tulad niyang sanay sa simpleng pamumuhay, ito'y tila ibang mundo. Ang malinis na marmol na sahig, ang mabangong simoy ng aircon, at ang maayos na uniporme ng receptionist ay nagbigay sa kanya ng pakiramdam na hindi siya nababagay dito.
Ngunit kailangan niyang ituloy ito—wala nang atrasan. “Miss Abrenica?” tawag ng receptionist. “You may proceed to the twelfth floor. Mr. and Mrs. Manalo are waiting for you.” Napapikit si Dianne. “Kaya mo ’to,” bulong niya sa sarili bago siya sumakay sa elevator. Habang papataas ang numero sa elevator screen, bumibigat ang pakiramdam niya. Ang bawat ding ng elevator ay parang paalala na papalapit siya sa hindi niya kilalang hinaharap. Pagbukas ng pinto, bumungad sa kanya ang isang magarang opisina na tila dinisenyo ng isang sikat na arkitekto. Sa gitna nito, nakita niya ang mag-asawa—si Tiffany, na nakaupo sa isang sofa, at si Drake, na nakatayo sa tabi nito. “Miss Abrenica, salamat at nakarating ka,” malumanay na bati ni Tiffany.
Sa unang tingin, nakita ni Dianne ang kagandahan nito: matangkad, maputi, at tila isang modelo sa dami ng alahas at magandang damit. Subalit napansin din niya ang maputlang mukha at bahagyang panghihina nito—tila pinapatunayang totoo ang sinabing kondisyon ng puso nito. Si Drake, sa kabilang banda, ay nakatayo nang diretso, matangkad at guwapo, na may isang presensya na nagpapakaba sa sinumang kaharap niya. Ito ay nagmamay-ari ng Manalo Canning Food Industry at CEO ng kompanya. Bagama’t seryoso ang kanyang mukha, may bakas ng kabaitan sa kanyang mga mata na nagbigay ng kaunting ginhawa kay Dianne. "Upo ka muna, Miss Abrenica," yaya ni Tiffany.
Sa mahigpit na paghawak ni Drake sa kamay ng asawa nito, nakita ni Dianne ang kanilang pagmamahalan. Tila wala nang mas hihigit pa sa pagmamahalan ng dalawang taong nasa harap niya, at naramdaman niya ang bigat ng responsibilidad na dala ng kanyang desisyon. Pinag-usapan nila ang detalye ng kontrata: ang responsibilidad ni Dianne bilang surrogate, ang mga benepisyo ng kanyang pamilya, at ang mahigpit na kondisyon na dapat niyang sundin. Ang halagang ibabayad sa kanya ay higit pa sa anumang napanaginipan niya, ngunit kaakibat nito ang pangakong wala siyang magiging kaugnayan sa bata pagkatapos ng isang taon. "Alam ko pong hindi madali ito," sabi ni Tiffany, na bahagyang nakangiti. "Pero ikaw ang napili namin dahil nakita namin kung gaano ka responsable at kung gaano mo kamahal ang iyong pamilya. Sana, makita mo rin kung gaano namin kamahal ang magiging anak namin." Napatitig si Dianne kay Tiffany.
Sa likod ng mapagpakumbabang boses nito, nakita niya ang desperasyon—isang inang gustong magbigay ng buhay kahit hindi siya maaaring magdala nito. Napahawak siya sa kanyang tiyan, na noo’y patag pa, at muling inalala ang dahilan kung bakit siya naroon.
"Pumapayag po ako," mahinang sabi ni Dianne, ngunit puno ng determinasyon ang kanyang tinig. Sa sandaling iyon, ramdam niya ang bigat ng desisyong ginawa niya—isang hakbang na hindi na niya maibabalik. Habang ang tinig niya’y nanginginig, ang puso niya ay tila nakikipag-agawan ng tibok sa kaba at pag-asa.
Si Tiffany ay ngumiti, bakas sa mukha nito ang pasasalamat at kaginhawaan. Hinawakan niya ang kamay ni Dianne, malamig ngunit may bahid ng init na dulot ng kanyang sinseridad. "Maraming salamat, Dianne. Hindi mo lang alam kung gaano mo kami natutulungan. Ang desisyong ito… ang pagbibigay mo ng pagkakataon para sa amin na magkaroon ng anak… hinding-hindi namin malilimutan."
Habang si Tiffany ay nagsasalita, napansin ni Dianne si Drake na tahimik lamang, nakaupo sa tabi ng asawa. Malalim ang tingin nito, ngunit hindi niya mabasa ang laman ng kanyang isip. Ang guwapo niyang mukha ay parang nililok, ngunit sa likod ng maamong ekspresyon nito ay tila may bigat na dinadala. “Kung may kailangan ka, huwag kang mag-atubiling magsabi,” dagdag pa ni Drake, sa wakas ay nagsalita, ngunit diretso at walang emosyon ang kanyang tinig. Ang paraan ng pagsabi nito ay parang mekanikal—hindi malamig ngunit hindi rin mainit. Alam ni Dianne na para kay Drake, ang buong sitwasyon ay isa lamang transaksyon.
Tumango si Dianne. “Salamat po. Sisiguraduhin ko pong gagawin ko ang lahat ng makakaya ko.” Sa kabila ng maayos na usapan, may kung anong biglang bumagabag kay Dianne habang papalabas siya ng opisina. Nang humarap siya kay Tiffany at Drake kanina, nakita niya ang magkabilang dulo ng sitwasyon: ang pagmamahal na dumadaloy sa mag-asawa at ang malamig na distansya na tila binabalot nito. Bakit parang masakit sa kanila ang maging masaya? tanong niya sa sarili habang tinatanaw ang malalaking gusali sa labas. Ang isang bahagi ng kanyang pagkatao ay nagtanong kung handa ba talaga siya para sa lahat ng ito. Pero sa bawat hakbang niya papalayo, iniisip niya si Eric, ang kanyang kapatid, at ang pamilya niyang umaasa sa kanyang desisyon. Sa isip niya, iisa lang ang malinaw: Ito ang tama kong gawin. Sa loob ng opisina, habang nakaalis na si Dianne, binalingan ni Tiffany si Drake.
“Sa tingin mo ba, tama ang desisyon natin na siya ang napili?” tanong nito, ang tinig ay puno ng kaba. Tumango si Drake, ngunit sa kabila ng pagtango ay nanatiling seryoso ang mukha niya. “Siya ang tamang tao, Tiffany,” mahinang sagot nito. Ngunit sa loob-loob niya, hindi niya maalis ang alalahanin na tila may paparating na unos na hindi pa niya nakikita. Habang pabalik si Dianne sa kanyang pansamantalang tinutuluyan, hawak pa rin niya ang kopya ng kontrata. Hindi niya maiwasang magtanong sa sarili: Ano ang naghihintay sa akin sa panibagong kabanata ng aking buhay? Ang gabi sa Davao ay tahimik, ngunit sa isipan ni Dianne, ang bawat hakbang papunta sa buhay na ito ay tila naglalakad siya sa isang mundo na hindi niya alam kung magiging paraiso o isang bangungot.
Kinabukasan, habang nag-iisip siya tungkol sa mga desisyon at pagkakataon sa kanyang buhay, biglang tumunog ang kanyang telepono. Tumawag si Tiffany, ang kanyang boses ay puno ng sigla. “Hello, Dianne! Good morning! Ngayon pala ang appointment natin sa doctor. Papasundo ka namin sa driver at hihintayin ka namin ni Drake sa hospital.”Dahil sa balitang iyon, naramdaman ni Dianne ang pag-akyat ng kaba sa kanyang puso. “Good morning, Tiffany! Salamat sa pagtawag. Oo, excited na ako, pero medyo kinakabahan din,” sagot niya, ang kanyang boses ay nanginginig ng kaunti.“Magkita-kita tayo sa hospital. Susunduin ka ng driver ko at huwag kalimutan ang iyong mga dokumento. Simulan muna natin ang pagpacheck-up” excited na tugon ni Tiffany. Matapos ang ilang minuto ng pag-uusap, nagpaalam si Dianne at huminga ng malalim. Ang puso niya ay puno ng pag-asa at takot, ngunit handa na siyang harapin ang darating.Para kay Eric at sa kidney transplant nito.Nang makasakay siya sa sasakyan, naramdaman ni
Parang isang alon na walang humpay sa pag-agos, ang mga simpleng kilos ni Drake—ang pag-abot ng tubig nang hindi niya hinihingi, ang pagbukas ng pintuan, at ang mga alalay nito sa bawat pagkakataong tila nawawala siya sa kanyang sarili—ay nagiging mga paalala na hindi lamang siya isang surrogate sa mata ng lalaking ito.Habang binabaybay ng kanilang sasakyan ang daan pauwi, ramdam ni Dianne ang bigat ng kanyang damdamin. Parang may umaalimpuyo sa kanyang dibdib na hindi niya mapigilan. Sa tuwing lumilingon si Drake upang tanungin kung okay lang siya, ang kanyang mga mata ay nag-aalok ng malasakit na tila bumabalot sa kanyang pagkatao.Drake: (bahagyang tumingin sa rearview mirror) "Dianne, tahimik ka. May iniisip ka ba? Sabihin mo kung may kailangan ka, ha?"Ang simpleng tanong na iyon ay tila isang sibat na tumagos sa puso ni Dianne. Sa tono ng boses ni Drake, naroon ang sinseridad na bihira niyang marinig sa ibang tao.Dianne: (pilit na ngumingiti) "Wala po, Sir. Pagod lang siguro s
Naramdaman niyang unti-unting lumalapit si Tiffany kay Drake habang hawak nito ang kamay ng kanyang asawa.Tiffany: (masayang bumulong kay Drake) "Ang bilis ng panahon, mahal. Ilang buwan na lang, makikita na natin ang anak natin."Bahagyang ngumiti si Drake at tumango. Ngunit hindi maipaliwanag ni Dianne kung bakit parang may nakatagong lungkot sa mga mata nito. Napako ang tingin ni Dianne sa kanilang dalawa. Sa kabila ng pagiging mag-asawa nila, parang may distansya sa pagitan ng kanilang mga damdamin na hindi niya maipaliwanag.Pagkatapos ng procedure, iniwang mag-isa si Dianne sa recovery room. Habang nakahiga, pilit niyang nilalabanan ang mga emosyon na nagugulo sa kanyang isip. Ngunit biglang bumukas ang pinto, at pumasok si Drake.Drake: (malumanay na boses) "Dianne, okay ka lang ba? Kamusta ang pakiramdam mo?"Nagulat si Dianne sa kanyang pagpasok. Hindi niya alam kung paano haharapin ang lalaki na tila lumalapit sa kanya sa paraang hindi niya maintindihan.Dianne: (mahina ang
Sa labas ng silid, naririnig niya ang malalim na boses ni Drake, nakikipag-usap sa doktor. Hindi niya mapigilan ang sarili—ang tahimik na pagnanais na sana’y siya ang laging nasa tabi nito, ang makaramdam ng malasakit na higit pa sa trabaho o kontrata.Habang tumutulo ang ulan mula sa mga ulap, tila ganoon din ang kanyang damdamin—isang bagyo ng emosyon na pilit niyang nilalabanan ngunit hindi maikakailang unti-unti nang nananaig.Drake: "Doc, ano ang dapat gawin at hindi dapat para sa kalagayan ni Dianne? Gusto kong siguraduhin na maayos ang lahat," seryoso niyang tanong, ramdam ang malasakit sa kanyang tinig.Napatingin ang doktor kay Drake, nag-aadjust ng salamin sa ilong bago magsalita.Doktor: "Well, Mr. Manalo, ang pinakamahalaga ngayon ay siguraduhin natin na wala siyang stress. Kailangan din niya ng sapat na pahinga, tamang nutrisyon, at regular na monitoring para masigurado nating maayos ang pagbuo ng embryo. Ang gestational surrogacy ay hindi biro, at critical ang unang mga l
Sa bawat patak ng luha ni Drake, tila mas lalong tumitibay ang desisyon ni Dianne. Sa kabila ng sariling sakit na dala ng kanyang nararamdaman, isang malinaw na pangako ang namuo sa kanyang puso. Magiging siya ang ilaw sa gitna ng dilim, hindi para palitan ang puwang na iniwan ni Tiffany, kundi para maging sandalan ng isang lalaking tila nawalan na ng dahilan upang magpatuloy."Bakit? Bakit nangyari ito? Hindi ko kayang mawalan siya... hindi ko kayang magpatuloy nang walang kanya..." Ang boses ni Drake ay puno ng sakit, halos hindi marinig sa bigat ng damdaming bumabalot sa kanya. Tila naglalaman ng bawat luha na hindi niya magawang pahintulutang tumulo.Napansin ni Dianne ang panginginig ng katawan ni Drake. Ang mga mata nito, puno ng kirot, ay nagtatago ng malalim na pighati na kahit ang pinakamatatag na tao ay maaaring bumagsak. Sa sandaling iyon, ang lalaking inaakala niyang walang kapantay sa lakas at tikas ay nagmistulang isang taong nawalan ng lahat.Hinawakan ni Dianne ang kam
“Hindi ko alam kung paano ko haharapin ang lahat ng ito,” sagot ni Drake, ang boses ay puno ng lungkot at pighati. “Wala na siya Dianne ,iniwan na ko ni Tiffany. Papaano ko harapin ang buhay kung wala na siya!”“Drake, hindi ko kayang punan ang puwang ni Tiffany. Wala akong karapatang gawin iyon,” ani Dianne, ang tinig ay puno ng paggalang at malasakit. “Pero nandiyan ang anak niyo, at ang anak na iyon ay magsisilbing dahilan kung bakit kailangan mong magpatuloy. Ang bata, pati na rin si Tiffany, ay magbibigay sa iyo ng lakas.”Tumahimik si Drake sa mga sandaling iyon, at ang mga mata nito ay puno ng pighati. Ang mga salitang sinabi ni Dianne ay tumama sa kanyang puso, ngunit ang lungkot na kanyang nararamdaman ay parang isang ulap na hindi agad natatanggal. Hindi siya makapaniwala na ganito ang mangyayari sa kanilang buhay.“Paano ko magiging sapat para sa bata?” tanong ni Drake, ang kanyang boses ay bahagyang nanginginig. “Paano ako maging mabuting ama sa kanya na ngayon ang kanyang
Ang malamig na hangin na dumampi sa kanyang mukha ay hindi nakapawi ng init na dulot ng mga luha na patuloy na pumapawi sa kanyang mga mata. Kailangan niyang makarating sa ospital kung saan nakaratay ang katawan ni Tiffany. Kailangan niyang masaktan pa ng higit upang magkaalaman kung gaano siya kalungkot, kung gaano siya kalupit na iniwan ni Tiffany.Nais niyang makita ang katawan ni Tiffany. Hindi para maghanap ng sagot, kundi para magpaalam. Gusto niyang hawakan ang kamay nito, gusto niyang ipadama na hindi siya maghihintay na mag-isa. Sa mga huling sandali ng buhay ni Tiffany, kailangan niyang magbigay ng pasasalamat at magpaalam ng maayos. Ang mga bagay na hindi niya nagawa habang buhay pa ito ay nais niyang magampanan ngayon.Pagdating sa ospital, naglakad si Drake sa malalamig na pasilyo. Habang papalapit siya sa kwarto ng mga bangkay, ramdam niya ang kakaibang presensya—ang tahimik na kalungkutan na sumasabay sa kanyang mga hakbang. Pagpasok sa kwarto, ang unang bagay na nakita
Ang kanyang tinig ay namamaos sa pinaghalong pagluha at pighati, tila sinasakal ng mga emosyon na hindi niya maipaliwanag. Hinaplos niya ang malamig na kamay ni Tiffany, pilit na sinasariwa ang mainit nitong haplos noong buhay pa ito. Ang sakit ay tila walang katapusan—isang bangungot na hindi niya kayang gisingan."Ang dami pa nating pangarap, Tiffany," patuloy niya, habol-hininga sa gitna ng mga hikbi. "Ang baby natin... Akala ko magkakasama tayong tatlo. Akala ko... magiging masaya tayo bilang isang pamilya. Bakit ngayon pa? Bakit ikaw? Bakit ganito?"Nagsimula na ring magluha ang mga nakatayo sa paligid. Ang pamilya ng driver na kasama sa aksidente ay tahimik na nagluluksa sa kabilang bahagi ng silid. Ang kanilang mga iyak ay nagmistulang koro ng kalungkutan, nagdadala ng mas mabigat na hangin sa lugar. Ang bawat tao sa silid ay tila nabalot ng isang madilim na ulap ng kawalan at paghihinagpis.Inilapit ni Drake ang noo niya sa noo ni Tiffany, para bang kahit sa huling pagkakataon
Ngunit kasabay ng saya, hindi maiwasang sumagi sa isip ni Dianne ang mga gastos sa nalalapit na operasyon. Alam niyang mahal ito, at kahit gaano kalaki ang naipon nila, tila hindi pa rin sapat. Pigilin man niya, nagsimulang bumalik ang pangamba sa kanyang isipan.“Eric,” simula niya, “alam mo naman, di ba? Kahit ano, gagawin ko para matulungan ka. Huwag kang mag-alala sa pera. May paraan tayo.”Tahimik ang kabilang linya bago muling nagsalita si Eric. “Ate, alam kong malaki na ang mga sakripisyo mo. Pero huwag mo masyadong gawing pasanin ang lahat. Nandito rin kami para tumulong. Ayaw ni Mama na masyado kang ma-stress.”Ngumiti si Dianne kahit hindi siya nakikita ng kapatid. “Eric, pamilya tayo. Lahat ng ito, para sa atin. Huwag mong isipin na mag-isa kang lumalaban. Malapit na, Eric. Magiging maayos ang lahat.”Matapos ang ilang minuto ng pag-uusap, nagpaalam si Eric at iniwan si Dianne sa kanyang mga iniisip. Tahimik niyang hinaplos ang kanyang tiyan habang iniisip ang responsibilid
Ang mga salita ni Drake ay paulit-ulit na umuugong sa kanyang isipan:"Ang pinakamahalaga ay ang magawa mong tama ang papel mo bilang surrogate. Kung magagawa mo iyon, wala nang ibang hihilingin pa."Paulit-ulit na bumabalik ang bawat salita, na parang isang malamig na alon na tinatangay ang bawat hibla ng emosyon sa kanyang puso. Kahit gaano niya pilit alisin ang bigat ng mga salitang iyon, hindi niya magawa. Sa bawat ulit nito sa kanyang isip, mas tumitindi ang kirot—parang isang paalala na siya ay bahagi lamang ng plano, isang tao na may layunin ngunit walang halaga higit pa roon.Habang siya ay nakaupo sa sofa ng kanyang kwarto, tahimik niyang hinaplos ang kanyang tiyan. Ramdam niya ang mahinang galaw ng bata sa loob nito, at kahit papaano, nagbigay iyon ng kaunting ginhawa. Subalit, kasabay ng aliw na iyon, naroon din ang sakit ng pagkakulong sa isang relasyon na tila hindi nagbibigay ng puwang para sa damdamin niya bilang isang tao."Ang tanga-tanga ko," bulong ni Dianne sa sari
"Huwag mong isipin na hindi kita kayang tanggapin, Dianne," sabi ni Drake, ang boses nito ay puno ng pag-unawa. "Hindi kita pinipilit maging siya. Alam mo ang hirap na pinagdadaanan ko. Alam ko ang mga takot mo. Pero nandiyan ka pa, at yun ang mahalaga. Hindi mo kailangang maging perpekto."Hindi makapaniwala si Dianne sa narinig. Hindi siya sanay sa mga salitang iyon mula kay Drake. Alam niyang hindi perpekto ang kanilang sitwasyon, at maraming bagay ang hindi nila kayang kontrolin. Ngunit sa mga simpleng salitang iyon, naramdaman niyang hindi siya nag-iisa sa kanyang laban. Sa lahat ng paghihirap at sakit, may isang tao na nandiyan para tanggapin siya—bawat pagkatalo, bawat takot, bawat pagluha.Hindi nagtagal, nagdesisyon silang magpahinga. Pareho silang tahimik, ngunit ang katahimikan ay hindi na puno ng kalungkutan at takot. May kaunting liwanag na nagsimula muling pumasok sa kanilang puso—isang paalala na kahit na mahirap, may mga pagkakataon pa ring magpatuloy, magbagong-buhay,
Habang lumapit si Dianne, tiningnan ni Drake ang mga mata nito. Tinutok ni Dianne ang kanyang mga mata kay Drake, ngunit hindi niya matukoy kung ano ang nararamdaman nito. Malumanay, ngunit mariin ang tinig ni Drake nang magsalita ito, "Kumusta ang check-up? Kumusta ang baby?"Walang emosyon sa boses ni Drake, ngunit ang mga mata nito ay nagsisilibing salamin ng kalungkutan at pagkabahala."Okay lang," sagot ni Dianne, ang tinig niya ay mabigat, puno ng hindi nasabing sakit. "Normal lang ang lahat. Magandang senyales."Ngunit sa mga salitang iyon, pakiramdam ni Dianne ay hindi pa rin siya nakakapagbigay ng sapat na sagot. Naramdaman niya ang bigat ng kanyang mga salita, hindi dahil sa hindi totoo ang sinabi niya, kundi dahil sa katotohanan ng sitwasyon nila. Ang bawat salita, bawat sagot, bawat kilos—lahat ay nagiging isang patibong ng hindi pagkakaintindihan at nakatagong sakit.Umupo si Dianne sa kabilang sofa, pinipilit niyang maging kalmado. Ngunit ang sakit na hindi pa rin naaali
Habang tahimik na nakaupo si Dianne sa loob ng klinika, ang mga mata niya ay nakatuon sa mga pangarap at alaala na naglalaro sa kanyang isipan. Ang bawat pader ng clinic ay tila nagiging mas malapit sa kanya, puno ng mga mukha at kwento ng mga tao na dumarating at umaalis, ngunit siya—siya ay naroroon pa rin, mag-isa. Kahit na ang kanyang katawan ay naroroon, parang ang kanyang isipan ay naghahanap ng mga sagot sa mga tanong na hindi kayang sagutin ng ibang tao."Ms. Dianne?" tawag ng nurse, na gumising kay Dianne mula sa malalim na pagninilay. Ang kanyang mga mata ay mabilis na naghanap ng koneksyon, ngunit wala. Walang Drake, na siyang nagiging kanyang lakas sa mga huling linggo. Walang Tiffany, na siya ring dahilan kung bakit naroroon siya ngayon, nagdadala ng isang buhay na minsang naging bahagi ng dalawang pusong nagmamahalan.Tumayo si Dianne, ang katawan ay naglalakad ng mekanikal, ang mga hakbang ay mabigat at puno ng pangarap. Ang bawat hakbang na papunta sa gabinete ng dokto
Ang salitang “ninyo” ay parang balakid na pilit niyang sinisingit sa bawat pangungusap, para paalalahanan ang sarili kung saan siya nakatayo sa buhay ni Drake. Siya’y isang surrogate, walang iba.Pagkarating nila sa bahay, inuna ni Drake na bumaba at buksan ang pinto para kay Dianne. Bagamat pagod sa maghapong trabaho at emosyon, pinilit niyang maging magaan ang kilos. Sa kabila ng pagkakulong sa lungkot at trabaho, may bahagi sa kanya na ayaw ipakita kay Dianne ang kanyang kahinaan.“Goodnight, Dianne,” sabi ni Drake bago ito tumuloy sa sariling kwarto.“Goodnight,” sagot ni Dianne, ngunit nang maisara na niya ang pinto ng kanyang silid, doon na pumatak ang mga luhang kanina pa niya pinipigilan.Sa loob ng kwarto, tahimik niyang hinaplos ang kanyang tiyan, na para bang kinakausap ang sanggol na kanyang dinadala. “Anak,” bulong niya, “patawad kung naiisip kong sana’y akin na lang ang ama mo. Pero surrogate mother lang ako, hindi ko dapat hinahayaang makuha ako ng damdaming ito.”Haban
"Dianne," mahina niyang sabi, bahagyang nabigla sa pagdating nito."Hindi mo kailangang saktan ang sarili mo nang ganito, Drake. Wala kang mapapala sa pagpilit mong magtrabaho hanggang makalimot. Hindi mo kailangang dalhin mag-isa ang lahat ng ito," sabi ni Dianne, may paninindigan sa boses.Tumayo si Drake, iniwas ang tingin sa kanya. "Ano pa bang magagawa ko, Dianne? Hindi ko kayang bumalik sa dati. Hindi ko kayang mawala siya."Lumapit si Dianne at mahigpit siyang niyakap. "Drake, wala nang makakabura sa sakit na nararamdaman mo. Pero hindi mo kailangang magdusa nang mag-isa. Nandito ako. Kami ng anak niyo ni Tiffany, nandito kami."Unti-unting bumigay ang matagal nang kinikimkim ni Drake. Bumagsak ang kanyang mga luha, habang si Dianne naman ay tahimik na inalo siya. Ang gabing iyon sa opisina ay nagsilbing isang maliit ngunit mahalagang hakbang para kay Drake—isang paalala na kahit sa gitna ng pinakamadilim na sandali, may liwanag pa rin na naghihintay sa kanya.Sa yakap ni Diann
Nang sumunod na araw, hinarap ni Drake ang salamin, tinignan ang sarili, at napagtanto ang kawalan niya ng direksyon nitong nakaraang buwan. Ang mga salamin sa kanyang mga mata ay sumasalamin sa lalaking minsan ay puno ng determinasyon, ngunit ngayon ay natabunan ng sakit at kawalan. Huminga siya ng malalim, at sa unang pagkakataon, nagdesisyon siyang bumangon, literal at figuratively, mula sa pagkakadapa ng kanyang damdamin.Nagpunta siya sa barbershop, isang simpleng bagay na matagal na niyang binalewala. Habang ginugupit ang kanyang buhok, naramdaman niya ang tila bagong simula sa bawat bagsak ng gunting. Ang kanyang clean-shaven look, na dati ay parte ng kanyang araw-araw na imahe bilang isang negosyante, ay muling bumalik. Ngayon, tila hindi lang ito pisikal na pagbabago kundi isang paalala sa kanya na ang buhay ay kailangang magpatuloy, kahit pa mabigat ang dala.Pagkatapos ng maikling trip na iyon, nagdesisyon siyang bumalik sa kanyang opisina. Alam niyang marami siyang naiwang
Si Dianne ay hindi para magbigay ng solusyon—hindi para gawing madali ang lahat. Wala siyang lakas na baguhin ang nakaraan ni Drake. Ang hindi niya kayang gawin ay ang ipilit na burahin ang sakit. Ngunit ang kaya niyang gawin ay maging naroroon, maging kasama. Ang pagiging naroroon sa gitna ng dilim, sa gitna ng takot, ay ang pinakamahalagang hakbang. Hindi pa nila natapos ang laban, ngunit sa bawat araw na nagdaan, si Dianne ay patuloy na nagsisilbing gabay para kay Drake, na hindi siya mag-iisa.At sa simpleng hakbang na iyon—ang pagkain ng hapunan—nagbigay ito ng simbolo ng isang bagong pag-asa, isang hakbang na magdadala ng liwanag sa isang mundo ng dilim. Hindi ito ang simula ng kaligayahan, ngunit ito ay simula ng isang pagbabago. Hindi madali ang magpatuloy, ngunit ang mga unang hakbang patungo sa isang bagong simula ay palaging nagsisimula sa pagtanggap sa ating sarili at sa ating mga pagkatalo.Habang si Dianne ay nagmamasid, isang tahimik na pangako ang sumik sa kanyang puso