ZENNARA
“T–Timothy?” tanong ko sa sarili ko. Limang taon na ang lumipas pero sigurado ako na siya si Timothy na siya ang dati kong asawa. Hindi ako maaaring magkamali. Siya nga ang ex-husband ko kahit pa isang beses ko lang siyang nakita noon. “Honey, sinaktan niya ako.” umiiyak na sumbong ng babae. “Anong ginawa mo sa asawa ko?” galit na tanong niya sa akin. “Siya ang unang nanakit,” sagot ko sa kanya at nakatingin ng diretso sa mga mata ko. “Is that true?” tanong niya sa babae. “No, siya ang unang nanakit sa akin. Nakikita mo ba itong damit ko. Ang anak niya ang may gawa nito.” sagot ng babae at napatingin naman si Timothy sa damit ng babae. “Ibibili na lang kita ng bago,” sabi niya sa babae. “No, honey gusto ko na siya ang bumili ng bagong damit ko. Ang anak niya ang may kasalanan kaya dapat lang na siya ang magpalit nito.” “Miss, pay her dress. Bayaran mo ang maruming damit ng asawa ko.” sabi niya sa akin. Kumunot ang noo ko. Hindi ba niya ako nakikilala? Tanong ko sa sarili ko. Kung sabagay ay sino ba ako para maalala niya. Sa loob ng dalawang taon naming pagsasama ay hindi naman niya ako tinuring na asawa at nagkita lang kami noong pinapirma niya ako ng divorce papers. Pero habang nakatingin ako sa kanya ay parang may kakaiba sa kanya. Parang may kamukha siya pero hindi ko lang maisip sa ngayon. “Why are you staring at my husband? May gusto ka ba sa kanya?” galit na tanong sa akin ng babae. “Hindi ko babayaran ang damit dahil walang kasalanan ang anak ko. Puwede nating tingnan ang CCTV footage. At kung sakali nga na may mali ang anak ko ay babayaran ko ang damit niya.” lakas loob na sabi ko kay Timothy. “Honey, kanina pa siya. Paulit-ulit niyang pinapamukha sa akin na sinungaling ako,” umiiyak pa rin ito. “Alam mo, Miss magbayad ka na lang para matapos na ito. You’re wasting our time.” sabi niya sa akin. “Wasting your time? O time ko? Alam niyo kung busy kayo, busy rin akong tao. Pagod ako sa flight ko and please lang hindi lahat ng tao ay dapat inaapi niyo lalo na ang bata. Babayaran ko kayo? Pero paano naman ang anak ko na sinipa at sinaktan ng asawa mo? Anong laban sa kanya ng five year old na bata?” galit na tanong ko sa kanya. Naging tahimik ito. Tumingin siya sa akin pero umiwas ako ng tingin. “If that’s the case, here’s the check. Para matapos na ito,” sabi niya at may inilabas itong tseke. Naglakad ito papunta sa akin. At habang papalapit siya sa akin ay umaatras naman ako. Para siyang hari kung maglakad. Nag-uumapaw ang kagwapuhan niya at kapangyarihan. He looks intimidating na para bang siya ang tao na kailangan kong iwasan. Ang taong hindi ko gugustuhin na makasalubong. “Tanggapin mo na ang pera at ‘wag kang magpapakita sa amin. Dahil sa susunod ay hindi na ako magpapakita ng awa sa ‘yo. May kasalanan man o wala ang asawa ko ay sa tingin mo sino ang paniniwalaan ko? Take this money at umalis ka na sa harapan ko.” malamig na sabi niya sa akin. Nilagay niya sa kamay ko ang tseke. At nang tingnan ko ay one hundred thousand ang nakalagay dito. Galante pala siyang tao. Alam ko ang ginagawa niya. Gusto na niya itong matapos dahil ayaw niyang masira ang reputasyon niya. “Lumipas man ang mga taon ay masama ka pa ring tao. I don’t need your money,” sabi ko sa kanya at pinunit ko ang tseke sa harapan nila. Tumalikod ako at naglakad palayo. Iniisip ko kung ano ba ang saysay ng pakikipagtalo ko sa kanila. Para saan at nakikipagtalo ako? Alam ko na kahit ako pa ang tama ay walang magbabago. Ang mayaman ay mayaman at ang tingin nila sa sarili nila ay mas mataas sila sa kahit na sino. Sasayangin ko lang ang oras ko sa kanila. Nang makarating na ako sa labas ay tinawagan ko na ang kaibigan ko kaya inabangan ko na lang sila. Pagpasok ko sa loob ng sasakyan ay kaagad akong tinanong ng anak ko. “Okay lang po ako. Ikaw nasaktan ka ba?” nag-aalala na tanong ko kay Zevi. “I’m okay, mommy. Hindi naman po masakit ang kurot at sipa niya. Para lang pong kagat ng langgam.” sagot niya sa akin dahilan para bigla na lang tumulo ang luha ko. Ni minsan ay hindi ko sinaktan ang mga anak ko. Pero ibang tao lang ang gagawa. Naiinis ako sa sarili ko dahil hindi ko man lang ito napigilan. Ang sakit sa puso na wala akong nagawa. Pero pinapangako ko na ito na ang huling beses na may mananakit sa mga anak ko dahil hindi na ito mauulit pa. “Mommy, don’t cry. Okay lang po ako,” nakangiti na sagot sa akin ni Zevi at tinuyo ang mga luha na pumapatak sa mga mata ko. “Sorry, baby. Sorry kung late si mommy. Sorry dahil nasaktan ka,” sabi ko sa kanya. “Mommy, wala ka pong kasalanan. Bad lang po talaga ang babae ‘yon,” sabi sa akin ng anak ko. Hinaplos ko ang pisngi niya at ganun rin ang mukha ng isa kong anak. “Ano man ang mangyari ay palagi ko kayong ipagtatanggol. Mahal na mahal ko kayong dalawa,” sabi ko sa kanila. “We love you, mom.” malambing na sabi nila at niyakap nila ako. Kaagad namang gumaan ang pakiramdam ko sa ginawa nila sa akin. Iba talaga ang binibigay na saya sa akin ng mga anak ko. Nang makarating na kami sa bahay na titirhan namin ay naka-hinga na ako ng maluwag. As long as nasa tabi ko ang mga anak ko ay magiging malakas ako at magiging maayos ang lahat. Dahil sa pagod sa byahe ay mabilis na natulog ang kambal kong anak. Nakatingin lang ako sa kanila habang mahimbing silang natutulog. At habang pinagmamasdan ko sila ay hindi ko maiwasan na mag-isip. Kahit pa anong gawin ko ay bumabalik sa alaala ko ang mukha ni Timothy. Noong naghiwalay kami ay iyon na ang una at huli na nakita ko siya. Kaya halos hindi ko rin matandaan ang mukha niya. Pero kanina ay alam ko na siya ‘yon. May asawa na siya ngayon at mukha naman siyang masaya. Ang swerte, ang swerte ng asawa niya dahil kasama niya ito. Hindi tulad sa akin na mag-isa ako palagi sa bahay. Pero ano nga ba ang aasahan ko dahil hindi naman niya ako mahal at ganun rin ako sa kanya. Pero kanina ko pa iniisip. “Hindi ba talaga niya ako namukhaan? Hindi ba niya ako kilala?” tanong ko sa sarili ko.THIRD PERSON POV“Honey, are you okay?” tanong ni Timothy sa kanyang asawa ng tuluyang mawala sa paningin niya ang babae.“Do I look okay?” naiinis na sagot ni Olivia sa kanyang asawa.Naiinis siya dahil nahuli niya ang asawa niya na nakatitig sa papalayong likod ng babae.“Let’s go,” napabuntong hininga na lang ang lalaki dahil sa napansin niya sa kanyang asawa.“Bakit mo hinayaang maka-alis ang babaeng ‘yon?” naiinis na tanong ni Olivia.“She’s just a waste of time kaya hayaan mo na lang siya. Ibibili na lang kita ng maraming ganyan,” sabi ni Timothy sa kanyang asawa.“Sana hinayaan mo na lang muna ako na pahirapan siya. Napahiya ako sa mga tao dito,” galit na turan ng babae.“Hahayaan kita kung wala tayo sa public place. Naisip mo ba kung ano ang mangyayari kung sakaling may lumabas na video? Masisira ako, tayo. At hindi ko hahayaan ang nais mo. Don’t worry dahil kakausapin ko ang management dito,” sabi ni Timothy.“Tsk!” asik nito at hindi na lang pinatulan ni Timothy. Naisip rin
ZENNARA“Tanga ka b—Zennara?” Halatang nagulat siya na muli akong makita. Na para bang nakakita siya ng multo sa nakikita niya ngayon.“Kumusta ka na, mommy?” tanong ko sa kanya.“B–Buhay ka?”“Dapat po ba patay na ako? Hindi ka po ba masaya na nakabalik na ako?” nakangiti na sabi ko at niyakap ko siya pero bigla na lang niya akong tinulak.“Huwag mo nga akong hawakan.” “Wala naman po akong nakakahawang sakit. Galit pa rin po ba kayo sa akin? Limang taon na po ang lumipas, mommy.” sabi ko sa kanya.“Dahil sa ‘yo kaya nawala ang lahat sa amin. Wala kang utang na loob,” sabi niya sa akin.“Mommy, tinuring niyo man lang ba akong anak?” tanong ko sa kanya.“Hindi,” mabilis na sagot niya sa akin.Inaasahan ko na ito na ang magiging sagot niya sa akin kaya hindi ganun kasakit. Simula ng bumalik ako dito ay ihinanda ko na ang sarili ko. Sa loob kasi ng limang taon ay hindi man lang siya nagbago. Wala pa rin pa lang nagbago sa ugali niya.“Sige po, mauna na ako sa inyo.” sabi ko sa kanya at
ZENNARAWalang sumalubong sa akin nang pumasok ako sa loob ng bahay. Hindi ko alam kung nasaan silang dalawa ngayon. Inayos ko muna ang mga binili ko bago ako pumunta sa room nilang dalawa. Hindi na ako kumatok dahil iniisip ko na baka tulog silang dalawa.Nang binuksan ko ang pinto ay nakaupo silang dalawa sa kama nila. Papasok na sana ako ngunit narinig ko silang dalawa na nag-uusap.“Sa tingin mo makikilala na natin ang daddy natin?” tanong ni Zian sa kakambal niya.“Hindi ko alam, pero hindi naman natin alam ang name niya. Kung alam natin ay mabilis lang natin siya mahahanap lalo na nasa Pilipinas na tayo.” sabi naman ni Zevi.“Pero hindi naman sinasabi ni mommy kung sino ang daddy natin kaya hindi natin alam, kuya. Pero ayaw ko rin na umiyak si mommy. Ayaw kong magtanong dahil alam ko na iiyak na naman siya.” bakas sa boses ni Zian ang pag-aalala.“Hayaan na lang muna natin. Kasi kung may daddy talaga tayo ay dapat hinahanap niya tayo. Sana ay hinahanap niya at hindi niya sana hin
ZENNARA (CONTINUATION OF FLASHBACK) “Zen, ang gwapo mga anak mo.” “Please po, ‘wag mo silang ilapit sa akin.” sabi ko sa kanya. “Hanggang kailan ka ba magiging ganyan? Anak mo sila at hindi nila kasalanan ang kasalanan ng ama nila. Kaya please lang ‘wag mo silang idamay sa galit mo,” sabi niya sa akin. Sa una ay binalewala ko ang mga sanggol na nasa harapan ko pero ng umiyak sila ay bigla na lang akong umiyak. Gusto ko silang pabayaan pero hindi ko pala kaya. Hindi ko kayang marinig na umiiyak sila. Humagulgol ako at ilang ulit kong sinampal ang sarili ko. Galit ako sa sarili ko dahil naging masama ako sa mga anak ko. “Sorry mga anak ko,” umiiyak na sabi ko sa kanila ng ibigay na sila sa akin. Tumigil na sila sa pag-iyak pero hindi ako. Ngayon ako natauhan sa mga ginawa ko sa anak ko. Naging masama akong ina sa kanila. Alam ko sa sarili ko na wala silang kasalanan pero dinamay ko sila sa galit ko. “Papalakihin ko kayo kahit pa mahirapan ako. Simula ngayon ay mamahalin ko kayong
ZENNARA“Hindi mo ako puwedeng pa-alisin sa company na ito,” sabi ko sa kanya.“At sino ka naman para magsabi niyan? Ako ang asawa ng may-ari ng company na ito. Ako ang magdedecide kung sino ba ang dapat na manatili at kung sino ba ang dapat na umalis,” galit ang mga mata na sabi niya sa akin.“Really? Pero may kontrata ako dito at nakasaad rin sa kontrata na kailangan niyo akong bayaran ng 10 million kapag umalis ako dito o kapag pinaalis niyo ako ay puwede akong mag-demand ng double the price,” nakangisi na sabi ko sa kanya.“Kalokohan!” sigaw niya sa akin.“Kailangan ko pa bang ipakita sa ‘yo ang kontrata?” nakangisin na tanong ko sa kanya.“Hindi ka puwede dito, hindi!” sigaw niya sa akin.“Bakit naman hindi? Maayos akong magtrabaho at isa pa ikaw ang may mali dito. Kahit saan tayo dalhin na dalawa ay ipagtatanggol ko siya. Wala kang karapatan na manakit dahil sa gusto mo lang,” sabi ko sa kanya.“Pakialamera ka! Humanda ka kapag nalaman ito ng asawa ko. Siya mismo ang magpapaalis
ZENNARAPagkatapos kong magbihis ay nagtrabaho na ulit ako. Lumabas ako dahil may kailangan akong kunin sa isa kong ka-trabaho. Hindi ko binigyang pansin ang tingin sa akin ng ibang mga nagtatrabaho dito. Wala akong pakialam sa kanila at hindi rin ako nagsisisi na ipinagtanggol ko ang babae kanina.“Let’s talk,” sabi sa akin ni Ryan.“About what?” Tanong ko sa kanya.Hinawakan niya ang kamay ko at hinila ako papunta sa loob ng office. Nang makapasok kami ay agad kong binawi ang kamay ko.“Why are you here?” Tanong niya sa akin.“Bakit? Bawal ba ako dito?” Tanong ko rin sa kanya.“Alam mo ang sagot d’yan. Sa tingin mo ba matutuwa si Sir Timothy kapag nalaman niya na nandito ka? Kaya please lang magresign ka na.”“Matagal na kaming tapos kaya wala ng dahilan para mag-aalala ka. Ginagawa ko lang ang trabaho ko at labas ang personal kung buhay sa trabaho ko. Wala akong balak na magresign dahil may kontrata ako,” saad ko sa kanya.“Huwag kang magpapakita sa kanya kung ayaw mong masira ang
ZENNARA“Good morning, Miss Reyes.” malamig na bati sa akin ni Timothy habang nakaupo siya sa upuan ko.“Good morning, Sir.” magalang na bati ko sa kanya.“So, you’re the new employee from abroad? Ikaw pala ang pinadala dito ni Mrs. Miller?” tanong niya sa akin habang diretso na nakatingin sa akin.“Yes, Sir.” sagot ko at yumuko ako dahil ayaw kong salubungin ang malamig niyang mga mata. “I think maling tao ang pinadala nila sa akin.”“Paano mo nasabi ‘yan, Sir? Hindi mo pa naman nakita kung paano ako magtrabaho. Balak mo na ba akong tanggalin sa trabaho ko?” tanong ko sa kanya sabay angat ng ulo ko.“Hindi ako magbabayad ng ilang milyon para sa breach of contract. Will see kung paano ka ba talaga magtrabaho, Miss Reyes.” mahina ang boses niya pero alam ko na may ibang ibig sabihin siya.Tumayo siya at inayos niya ang necktie niya. Akamang lalabas na sana siya sa pinto pero bigla na lang siyang nagsalita.“Pagsisihan mo na dito ka pa sa company ko pumasok. Next time hindi na kita haha
ZENNARAHindi ko inaasahan na sa pagdating namin sa bahay ay may kotse na ako. Ang bilis talaga ni Mrs. Miller. “Hindi niyo po ito kailangang gawin,” sabi ko sa kanya dahil may kasama pang driver ang binigay niya.“Ayaw ko na mapagod ka sa trabaho mo. Ewan ko ba sa ‘yo, may pera ka naman pero bakit ayaw mong bumili ng sasakyan.” “Bibili naman po ako pero sa weekend pa,” nakangiti na sabi ko sa kanya.“Ang tagal pa nun.”“Thank you po,” malambing na sabi ko dahil alam ko naman na magtatampo siya agad kung hindi ko ito tatanggapin o kung umangal pa ako.“Mamita!” sigaw ng mga anak nang makita nila si Mrs. Miller.“Kumusta ang mga gwapong apo ko.”“We’re good po. How about you, mamita? Napagod ka po ba sa flight mo? Bakit naman hindi ka nagsabi na uuwi ka? Sana sinundo ka namin ni mommy.” madaldal na sabi ni Zian.“Na-miss ko talaga ang pagiging madaldal mo.”“Me too, mamita. I miss you so much. Marami po akong kwento sa ‘yo. Alam niyo po ba noong dumating kami dito ay may witch na nana