"Mapaglaro talaga ang tadhana, hindi ba?" bulong na tanong ni Airith sa bakanteng upuan sa kanyang tabi, kasalukuyan siyang sakay ng bus. Ang mapupungay niyang mata ay kakikitaan ng lungkot na maaaninag sa repleksyon ng mamasa-masang salamin ng bintana.
Pagkatapos ng masalimuot na gabing iyon, madaling araw palang ay napagdesisyunan niya nang lisanin ang bahay ng pamilya Vergara. Hindi na siya nagpaalam. Alam niya rin namang wala silang pakialam at baka nga ikatuwa pa nila ang ginawa niyang iyon. Napatitig siya sa labas ng bintana, pinagmamasdan ang bawat gusali, imprastraktura at mga punong nadaraanan ngunit parang tumatagos sa mga iyon ang kanyang paningin. Ramdam niya ang lamig ng upuang gawa sa katad sa pamamagitan ng kanyang palad habang ang kanyang mga daliri ay abala sa pagtapik doon kasabay ng hindi panatag na pagkabog ng kanyang dibdib. Binabalot ang kanyang isip ng napakabigat niyang desisyon. Dalawang linggo na siyang buntis simula nang may nangyari sa kanila ni Sebastian, aksidenteng pangyayari kumbaga. Wala ni isa man ang nakakaalam sa pamilya Vergara kahit na mismo si Sebastian, na sigurado siyang gustong malaman iyon. Pero ibang usapan na ang maaari nitong gawin kapag nalaman nito ang tungkol doon. Nalubak ang bus na siyang nagpahinto ng kanyang malalim na pag-iisip. Kusang pumatong ang kanyang palad sa ilalim ng kanyang tiyan na para bang pinoprotektahan iyon. Ang pakiramdam ng pagkahilo ay umaakyat sa kanyang lalamunan na mas lalo pang pinatindi nang manuot sa kanyang ilong ang amoy ng gasolina. Ipinikit niya nalang ang kanyang mata at sinubukang makatulog. Sa muli niyang pagdilat, nagbago na ang tanawin sa labas ng bintana. Pamilyar na sa kanya ang manilaw-nilaw at berdeng kapaligiran. Paminsan-minsang may nadadaanang mga bahay na agwat-agwat ang distansya, ang ilan pa ay gawa sa anahaw ang bubong. Mahigit isang taon na rin ang nakalipas mula nang lisanin niya ang lugar na ito. Nakakapanibago pero sa parehong pagkakataon ay nakakaramdam siya ng kaginhawaan sa papalapit na papalapit na pagdating niya sa kanyang destinasyon. Huling nandito siya ay noong kolehiyo pa siya, nakatira sa simpleng maliit na bahay kasama ng pamilya ng dati nilang katulong na si Clara. Parang pangalawang nanay na ni Airith si Clara, laging naroon habang may hawak na tasa ng tsaa kapag kailangan niya ito. Pinapayapa siya ng alaala nilang iyon. Napagdesisyunan niyang doon muna umuwi sa bahay nito, ang tanging taong kailangan niya sa ngayon na siyang makakaintindi sa kanya nang walang paghuhusga. Nang huminto ang bus sa maliit na bayan kung nasaan ang bahay ni Clara, nakaramdam si Airith ng pinaghalong galak at pangamba. Bumaba siya ng bus, nangangatog pa nang bahagya ang kanyang mga tuhod dahil sa naging byahe. Tumambad sa kanyang paningin ang parehong maliit na pamilihan, ang parke na minsan ay kung saan siya nag-aaral noon, ang simbahan kung saan dumadalo sila ng simba ni Clara tuwing linggo. Lahat ng iyon ay naghatid sa kanya ng pakiramdam na matagal niya nang gustong muling maranasan. Hinanap ng kanyang paningin ang kinaroroonan ng bahay nina Clara. Nang matagpuan ito, naramdaman niya ang pagluwag ng buhol sa kanyang tiyan. Katulad pa rin ito ng nasa alaala niya, isang munting dalawang palapag na bahay na pinapaligiran ng puting bakod na gawa sa pininturahang kawayan. Marahan niyang tinungo iyon, bawat hakbang ay sinasabayan ng kakaibang pakiramdam habang iniensayo sa isip ang kanyang sasabihin. Pagkapasok niya sa tarangkahan ay nakita niya sa tabi ng bahay ang maliit na hardin na inaalagaan nang husto ni Clara. Ang mga bulaklak ng mga halaman doon ay parang sinasalubong ang kanyang pagbabalik sa bahay na iyon. Kasabay ng pagpapakawala niya ng malalim na buntong hininga, buo ang loob na tumayo siya sa harap ng luma at kahoy na pintuan. Pero bago pa man siya makakatok ay naunahan na siya ng pagbukas niyon, bumungad doon ang nagulat na mukha ni Clara. "Airith?" naiusal nito habang namimilog ang mga mata. "Anong ginagawa mo rito?" Napalunok nang husto si Airith habang ang kanyang isang kamay ay nakadampi sa ilalim ng kanyang tiyan. "Wala akong ibang mapupuntahan," wika niya sa medyo namamaos na boses. "Kailangan ko ng makakausap, at wala na akong ibang maisip na pwedeng malapitan." Saglit na siniyasat ng nagitlang mukha ni Clara si Airith pagkatapos ay may pag-aalalang pinagmasdan siya sa mata. "Pasok ka," sambit nito pagkatapos ay gumilid upang patuluyin siya. Ang loob ng bahay ay may nakakaginhawang init na katulad pa rin ng dati, bumabalot iyon sa kanyang katawan na parang kumot. Ang amoy ng nilulutong pagkain ay humahalimuyak mula sa kusina. Naupo siya sa sala. Maliit lang iyon pero napakakomportable. Sa tapat ng luma pero malilinis na sopa ay ang maliit na TV na ginagamitan lang ng antena upang mapanoodan. Sa gitna ay ang maliit na mesa na gawa sa kawayan at kahoy. Ang daming memoryang nagbalik habang iginagala niya ang kanyang paningin. Bumalik si Clara na may dalang tasa ng tsaa. "Inumin mo muna 'to, hija." "Salamat po." tugon niya lang habang may bahagyang pagngiti. Narinig niya ang mababaw na pagbuntong hininga ni Clara, nasa mukha nito at nakapinta ang pinagsamang pagtataka at pag-aalala. "Anong nangyari?" tanong nito. Ipinatong muna ni Airith ang hawak niyang tasa sa mesa saka nagsimulang ipaliwanag ang mga nangyari nang walang pag-aalinlangan, lalo pa't alam niyang pakikinggan siya nang husto ni Clara. Ikwinento niya rito ang mga paghihirap niya sa pamilya Vergara, ang lamig ng pagsasama nila ni Sebastian, at ang nangyaring paghihiwalay nila kagabi. Sinundan iyon ng malayang pagpatak ng kanyang luha, walang halong pagpipigil. Marahang hinila ni Clara ang kanyang kamay papalapit sa hita nito at pinisil iyon. Mapupuna sa medyo may edad nitong itsura ang awa sa kanya habang nasa kalooban ang galit sa pamilya Vergara. Saglit na humito si Airith sa pag-iyak, pinahid ng kamay ang namumulang mata at pisngi, pagkatapos ay tiningnan sa mata si Clara. Nagulumihanan si Clara sa tingin na iyon ni Airith. "'Wag kang mag-alinlangang ilabas lahat ng saloobin mo, makikinig ako." wika nito na sinabayan ng matamis at nakakaginhawang pagngiti. Nababasa nitong meron pang gustong sabihin si Airith. Kasunod ng malalim na pagbuntong hininga, sinabi ni Airith ang tungkol sa kanyang pagbubutis. Sinabi niya rin na hindi iyon alam ng pamilya Vergara at wala siyang planong ipaalam sa kanila ang tungkol doon. Saglit na natigilan si Clara, sinundan iyon ng gulat na ekspresyon ng mukha nito. Sa kabila niyon ay sinuportahan pa rin siya nito at sinabing tama lang ang kanyang ginawang iyon. Kung hindi talaga siya mahal ni Sebastian ay mas mainam na ilihim niya rito ang tungkol sa kanilang anak. Mas lumambot pa ang ekspresyon sa itsura ni Clara. "Hindi ka nag-iisa, hija. Kasama mo ako sa pagharap mo nito at nandito lang kami ng tatay Hector mo. Susuportahan ka namin sa anumang desisyon mo." Saglit itong huminto, ang kanyang tingin ay dumako sa sinapupunan ni Airith. "Magiging ina ka na, isa 'yang... napakagandang bagay at hulog ng langit." Muling napuno ang mata ni Airith ng luha dahil sa sinabi ni Clara. Pagkatapos ng isang taong paghihirap na dinanas niya sa pamilya Vergara, at sa piling ng kanyang malamig na dating asawa, ay heto siya ngayon at bitbit ang gantimpala na siyang magdudulot sa kanya ng panibagong pag-asa sa buhay. Ang pag-asang muling bumangon.Ang mga araw ay naging linggo, hanggang sa naging buwan, kasabay niyon ang unti-unting paglaki ng tiyan ni Airith. May mga araw na bumibisita sila ni Clara sa lokal na doktor na siyang kumukumpirma sa mabuti niyang kalusugan pati na ang bata sa kanyang sinapupunan.Ang maliit na bayan na iyon na may sariling ritmong nakasanayan na niya katulad ng dati. Unti-unti ay natututunan niyang magsimula kasabay ng mga simpleng gawain sa pang-araw-araw katulad na lamang ng pagtulong niya kay Clara sa mga gawaing bahay. Higit sa lahat ay ang nakahiligan niyang gawin tuwing hapon: ang pagdidilig at pag-aalaga ng halaman na kay Clara niya lang din natutunan. Sa gabi naman ay nauupo lang siya sa hardin na iyon sa ginawa ni Hector na kawayang upuan, makikinig ng mapayapang tunog ng mga tuyong dahon na tinatangay ng hangin at huni ng mga kuliglig. Tatanaw sa naggagandahang bituin sa kalangitan at paminsan-minsang kumakanta habang sapo ang kanyang tiyan.Isang dapit-hapon, habang pinagmamasdan nila ang
"Bakit hindi mo man lang ipinaalam sa'kin ang nangyayari sa'yo sa loob ng isang taon, Airith?" Umalingawngaw sa kabuuan ng kwarto ang boses ni Arthur kung nasaan sila ngayon. Mapapansin din ang pagbakas ng ugat nito sa may sintido nito na naglalarawan kung gaano ito kagalit ngayon. "Isang buong taon?" mariin pa nitong dugtong.Hindi mapakali si Airith sa pagkiskis ng kanyang isang palad sa kanyang hita habang nakasapo sa sinapupunan ang isa. Nakaupo lang siya sa kama habang tinatanggap ang panenermon ni Arthur."S-Sir Arthur, kalmahan niyo lang po ang sarili niyo. Maaaring maapektuhan po ang ipinagbubuntis ng anak ninyo." malumanay na saad ni Clara, nakatayo lang ito malapit sa may pinto habang may pag-aalala sa itsura.Narinig nila ang malalim na pagbuntong hininga ni Arthur. "Ang mga siraulong pamilyang iyon," bulong nito, partikular na nakatingin kay Clara. "Anong karapatan nilang ganituhin ang anak ko?"Muli, hindi umimik si Airith sa sinabing iyon ni Arthur. Ayaw niya lang magsab
Bumagsak ang balikat ni Airith dahil sa sinabing iyon ni Arthur. Gayunpaman ay hindi siya nawalan ng pag-asang baguhin ang isip nito.Lumuhod siya sa harapan nito, mapupuna sa mata ang pagmamakaawa. "Nakikiusap po ako sa inyo, Papa. Huwag niyo na pong parusahan ang pamilya ni Sebastian. Kalimutan nalang po natin ang nangyari sa'min."Nagsalubong ang kilay ni Arthur dahil sa suhestiyon ng anak. Ganito ba talaga kamahabagin si Airith? Siya itong inapi ng pamilya Vergara, hindi ba't siya dapat itong mas nakakaramdam ng galit sa pamilyang iyon?Si Clara, na mas tumindi pa ang pag-aalala sa mukha nang lumuhod si Airith, ay dali-daling lumapit sa kanya upang alalayan siyang muling maupo sa kama. "Jusko hija, hindi mo kailangang gawin 'to," nag-aalalang sambit nito pagkatapos ay binalingan ng tingin si Arthur. "Sir, nakikiusap rin po ako sa inyong pakinggan niyo nalang ang hinihiling ng inyong anak. Mas importante ang kalagayan ni Airith ngayon kaysa sa paghihiganti sa pamilya Vergara. Isa p
Matapos ng ilang saglit ay napagdesisyunan din ni Airith na bisitahin ang simbahan. Sa kalagitnaan ng kanyang paglalakad sa tahimik na kalsada, isang itim na kotse ang huminto sa kanyang tabi.Sa una ay napakunot lang ang noo niya dahil wala siyang ideya kung bakit iyon huminto nang ganoon kaalanganin. Pero nang makita ang dalawang lalaking nakaitim na bumaba mula roon at parehong nakabonet, doon na siya nagsimulang kabahan. Dahil sa pagkabigla ay hindi na niya nagawa pang maikilos man lang ang kanyang mga paa upang subukang tumakbo."Sumama ka sa'min nang mahinahon. Pangakong hindi ka namin sasaktan." utos na sambit ng isang lalaki habang pwersadong hinila ang kanyang kamay papasok sa back seat."S-sino kayo? Anong kailangan niyo sa'kin?" usisa ni Airith sa nanginginig na boses.Hindi nag-abalang tumugon ang mga ito. Itinali ng isang lalaki ang kanyang dalawang kamay sa kanyang likuran at piniringan ang kanyang mata ng itim na panyo. Wala na siyang nagawa kung hindi ang sumama nalang
"A-anong ibig mong sabihin? K-kasal?" gulat na tanong ni Airith, mas humigpit pa ang pagkakahawak nito sa magkabilang kwelyo ng blazer jacket na nakapulupot sa kanyang katawan."Hayaan mo akong magpaliwanag," saad ni Stephen, naging desperado ang mga mata nito. "Our company is on the verge of bankruptcy. Ako lang ang tanging makakapagsalba ng aming kumpanya." Saglit itong huminto. "May tradisyon ang aming pamilya, marahil ay alam mo 'yon. Saka ko lang pwedeng manahin ang aming kumpanya kapag kasal na ako. And I chose you Airith, to have a fake marriage with me."Tila saglit na nahilo si Airith dahil sa narinig. Pekeng kasal upang maisalba ang kumpanya nila? Anong nangyari sa pamilya Vergara sa loob ng mahigit dalawang taon at humantong sila sa ganito?Bago niya nilisan ang pamilya Vergara ay nasa masaganang estado pa noon ang kanilang kumpanya. Naalala niya ang pag-uusap nila noon ng kanyang ama tungkol sa gagawin nito sa kanila at agad pumasok sa kanyang isip na baka naapektuhan niy
Hindi agad nakasagot si Arthur na tila may kausap sa kabilang linya ng tawag. "I'm sorry Airith, sa ibang araw nalang natin 'to pag-usapan. May importanteng meeting pa kami." Pagkasabing iyon ni Arthur ay pinatay nito ang tawag.Napabuntong-hininga nalang si Airith pagkatapos ay muling ibinulsa ang kanyang cellphone. Humarap siya sa salamin at pinagmasdan ang sarili.Ang kanyang ama nga ang may kagagawan ng palihim na pamiminsala sa kumpanya ng pamilya Vergara sa puntong namimiligro ito ngayong bumagsak. Ginawa iyon ng kanyang ama sa kagustuhang ipaghiganti siya sa ginawa ng pamilya Vergara sa kanya noon. Nalalagay rin lang na naging isang malaking papel siya sa ginawang iyon ni Arthur.Muling bumalik sa kanyang alaala ang malamig na mukha ni Sebastian. Ang lalaking ibinaon niya na sa limot kasabay ng pagpapahilom ng sugat niya sa kanyang puso."Ayoko nang makita pa ang lalaking iyon, pero anong gagawin ko?" bulong na tanong niya sa sarili.Isang butil ng luha ang dumaloy sa kanyang p
Sumunod na linggo ay isinama siya ni Stephen papunta sa bahay ng pamilya Vergara. Iniwan niya si Alicia sa pangangalaga ni Clara. Nang tanungin siya ni Clara kung saan siya pupunta ay sinabi niya lang na gusto niya munang magbakasyon. Hindi niya gustong magsinungaling pero ayaw niya lang mag-alala sa kanya si Clara. Isa pa ay baka mabanggit nito ang kanyang gagawin sa kanyang ama.Huminto ang pulang Porche katabi ng ibang kotse sa parking space ng bahay ng pamilya Vergara. Bumaba mula roon si Stephen na nakasuot ng itim na notch lapel suit na pinaparisan ng itim ding bowtie habang puting long sleeve ang kanyang nakapanloob. Agad na umikot ito upang pagbuksan si Airith ng pinto.Marahang bumaba si Airith, ang kanyang tingin ay nakapako lang sa bahay ng pamilya Vergara. Kasabay ng pagbilis ng kabog ng kanyang dibdib, hindi mabilang na alaala ang muling hinukay ng kanyang memorya patungkol sa kanyang karanasan sa bahay na iyon. Halos lahat ng iyon ay mapapait, bilang lang sa daliri ang m
Masaya silang sinalubong ng mayordoma na walang iba kung hindi ay si Estela na dating katulong lang ng pamilya Vergara. Ito ang siyang sumasalubong sa mga bisitang dumarating. May hawak-hawak itong malapad na folder na malamang ay listahan ng pangalan ng mga bisita.Agad na nagbalik sa alaala ni Airith ang ginawang mga pang-aapi sa kanya ni Estela noon. Sa totoo lang ay naimpluwensyahan lang ito ni Minerva kaya lang nito nagawa iyon sa kanya sa kagustuhang magpabibo. Sa ibang salita ay kung mabuti ang pakikitungo sa kanya ni Minerva at Adelaida ay mabuti rin ang pakikitungo nito sa kanya.Daig pa ni Estela ang linta kung makasipsip sa pamilya Vergara, kaya hindi na nakakapagtaka pa kung may ganito na itong estado ngayon. Naalala pa ni Airith ang dating mayordomo ng pamilya Vergara na isa ring ubod nang lupit sa kanya."Maligayang pagbabalik, Sir Stephen. Hinihintay na po kayo ni mada—" Natigilan si Estela nang dumako ang tingin nito kay Airith. Nanlaki pa ang mata nito na para bang na