Matagal na silang magnobyo ni Maria—mahigit tatlong taon na. Mula pa noong sila ay nasa unang taon ng high school, magkasama na sila. Mahal na mahal niya si Maria; hindi iyon kailanman nabura sa kanyang puso. Pero si Maria ay tahimik at mahinhin, hindi katulad ni Rowena. Wala itong mga ginagawang mapusok o mga kilos na nagbubukas ng mga damdaming tila matagal nang natutulog sa loob niya. Si Rowena, iba.
Nang una nilang makilala si Rowena, kaibigan agad ito ni Maria. Naging malapit sila sa isa’t isa dahil magkaklase sila at madalas na magkakasama sa mga group projects at extracurricular activities. Ngunit sa kabila ng pagiging kaibigan ni Rowena kay Maria, nararamdaman ni Roland ang kakaibang tensiyon tuwing magkasama silang dalawa. May mga sandaling tila lumalalim ang tingin ni Rowena. At may mga oras na nahuhuli niya ang kanyang sarili na napapaisip tungkol dito.
Ngunit pinipigilan niya ang mga damdaming ito. Mahal niya si Maria, at ayaw niyang sirain ang kanilang relasyon. Subalit, hindi niya rin maalis sa isip na sa bawat pagkakataon na nagiging mas malapit siya kay Rowena, nararamdaman niya ang isang bagay na hindi niya nararamdaman kay Maria.
Nang gabing iyon, habang sila’y nasa campsite at nagbabantay ng bonfire, umupo si Roland malayo sa karamihan, sinisilip ang mga nag-aapoy na kahoy habang sinusubukan niyang itulak palayo ang mga gumugulo sa kanyang isipan. Dumaan si Rowena, nakita siyang nag-iisa, at umupo sa tabi niya.
“Roland…” simula ni Rowena, na may malambing na tono sa boses. “Pasensya ka na kanina, hindi ko naman intensyon na guluhin ang isip mo.”
“Hindi… okay lang,” sagot ni Roland, pero hindi siya makatingin ng diretso kay Rowena. Paano nga ba siya titingin sa babae na iyon, ngayong alam niyang may nararamdaman din siya para dito?
Tahimik sandali ang paligid, tanging ang tunog ng mga nasusunog na kahoy at ang ihip ng hangin ang naririnig nila. Nagpatuloy si Rowena, mas malapit na ngayon kay Roland. “Pero hindi mo maitatanggi na may naramdaman ka rin, di ba?” Halos pabulong niyang sabi, sabay lagay ng kamay sa braso ni Roland.
Natigilan si Roland, pinilit na huwag tingnan si Rowena. Naramdaman niyang bumilis ang tibok ng kanyang puso. Totoo nga, may naramdaman siya. Ngunit alam niyang mali ito. Mali ito para kay Maria.
“Rowena, mahal ko si Maria. Matagal na kaming magkasintahan, at hindi ko siya ipagpapalit,” mariing sagot ni Roland, pero halata sa kanyang boses ang pag-aalinlangan. Hindi niya na kailangan pa ng ibang paliwanag. Ang totoo, naguguluhan siya.
Ngumiti si Rowena, tila alam niya ang kalituhan sa loob ni Roland. “Hindi naman kita pinipilit na iwan si Maria. Pero Roland, hindi mo ba naiisip na minsan… may hinahanap kang iba? Alam kong mahal mo siya, pero hindi ba’t minsan may mga bagay na hinahanap-hanap ng katawan mo? Mga bagay na hindi kayang ibigay ni Maria?”
Natigilan si Roland sa sinabi ni Rowena. Totoo nga ba iyon? Matagal na silang magkasama ni Maria, at totoo namang hindi sila ganoon kapusok sa kanilang relasyon. Si Maria ay laging mahinahon, laging pinipili ang tamang oras at lugar para sa lahat ng bagay. Hindi siya katulad ni Rowena, na laging nagpapakita ng init at kapusukan.
“Hindi ko hinahanap ang mga ganung bagay, Rowena,” tugon ni Roland, bagaman may halong pagkukunwari. “Basta’t kasama ko si Maria, sapat na iyon sa akin.”
Ngumisi si Rowena at tumayo, tumingin sa kanya ng malalim. “Roland, ikaw pa rin ang makakaramdam kung sapat nga iyon. Pero kung may tanong ka sa sarili mo, baka hindi nga.”
Bigla siyang iniwan ni Rowena, tumalikod ito at bumalik sa campsite kung nasaan ang iba. Naiwan si Roland na tila nalilito pa rin sa kanyang mga nararamdaman. Bakit ba hindi niya matanggal sa isip si Rowena? Bakit, sa kabila ng pagmamahal niya kay Maria, tila may bahagi ng kanyang sarili na hindi mapigilan kundi mag-isip tungkol kay Rowena?
Kinabukasan, habang patuloy ang mga gawain sa camping activity-, pinilit ni Roland na ibalik ang focus niya sa mga bagay na mahalaga. Si Maria ang mahalaga. Paulit-ulit niya itong sinasabi sa kanyang sarili. Ngunit sa tuwing makikita niya si Rowena, tila may kurot sa kanyang puso. Hindi niya maalis sa isip ang halik na iyon—ang init, ang damdamin sa likod nito.
Habang sila’y nagkakainan ng tanghalian, tahimik si Roland, malayo ang tingin habang pinagmamasdan ang bawat kilos ni Rowena. Nakaupo ito kasama ang mga kaibigan, tumatawa, at tila walang nangyari. Ngunit tuwing makikita niyang tumingin ito sa kanya, nararamdaman niyang may lihim na mensahe sa mga tingin na iyon.
“Huy, Roland, okay ka lang?” tanong ni Marco, isa sa kanyang mga kaibigan, na nakapansin sa pagiging tahimik niya.
“Ha? Oo, okay lang. Napapagod lang siguro,” sagot niya, pero sa totoo’y hindi lamang pagod ang dahilan ng kanyang pananahimik. Iniisip niya ang mga sinabi ni Rowena kagabi. Totoo bang may hinahanap siyang kulang sa relasyon nila ni Maria? O dala lamang ito ng tukso?
Hindi na niya namalayan na palapit na si Rowena sa kanila. Umupo ito sa tabi niya, malapit pa rin ang tingin sa kanya. “Roland, mamaya may activity- tayo. Puwede ba kitang makasama?” tanong ni Rowena, may halong pilyang ngiti.
Bago pa makasagot si Roland, sumingit si Marco. “O, mukhang solo flight- kayo ni Rowena ah. Masaya ‘to!” Napangiti si Marco, tila walang alam sa tensiyon sa pagitan nila ni Rowena.
Ngumiti si Rowena, tumingin kay Roland na tila nag-aanyaya. “Sige na, Roland. Hindi naman ito masama, di ba?”
Walang nagawa si Roland kundi ang sumang-ayon. Sa loob-loob niya, alam niyang dapat niyang iwasan si Rowena, ngunit tila nawiwili na rin siyang makasama ito. May bahagi ng sarili niya na natutukso.
Nang dumating ang oras ng activity-, nakahanap ng pagkakataon si Rowena na mas mapalapit kay Roland. Nagsimula silang maglakad sa kagubatan kasama ang iba pang grupo, ngunit naramdaman ni Roland ang bawat sulyap ni Rowena sa kanya. Habang tumatakbo ang oras, tila palakas nang palakas ang hatak ng tukso sa kanya. Ang halik na iyon ay nagpasiklab ng damdaming matagal na niyang sinisikap na pigilan.
“Roland,” bulong ni Rowena habang magkatabi sila sa trail. “Hindi mo kailangang pigilan ang sarili mo. Alam kong nararamdaman mo rin ito.”
Napahinto si Roland, tumingin sa kanya ng diretso, pero hindi alam kung ano ang isasagot. Totoo bang nararamdaman din niya ang sinasabi ni Rowena?
Ngunit sa loob niya, alam niyang mali ito. Mahal niya si Maria, at hindi niya kayang saktan ito. Tumalikod siya at sinubukang ipagpatuloy ang kanilang activity, ngunit ang isipan niya’y puno pa rin ng kaguluhan.
Sa pagtatapos ng araw, naupo si Roland sa isang bangko malapit sa kanilang campsite, malalim ang iniisip. Ano nga ba ang dapat niyang gawin? Alam niyang mahal niya si Maria, ngunit ang atraksiyong nararamdaman niya kay Rowena ay nagdadala ng pagkalito sa kanyang puso.
Hindi niya alam kung paano haharapin ang susunod na mga araw—kung paano niya pipigilan ang damdaming unti-unting sumisibol para kay Rowena habang pinoprotektahan ang relasyon niya kay Maria. Ang isang bagay lang ang tiyak: kailangang magpasiya si Roland bago pa tuluyang masira ang lahat.
Sa mga sumunod na araw, naging mas mabigat ang pakiramdam ni Roland. Ang bawat sandali na nagkakaroon sila ng pagkakataong magkasama ni Rowena ay nagiging mas mapang-akit. Ramdam na ramdam niya ang paghila ng tukso, habang si Rowena naman ay tila walang balak tigilan ang ginagawang paglalapit sa kanya. Isang mali—isang hakbang lamang—at posibleng magiba ang lahat ng itinayo niyang relasyon kay Maria. Nasa harap siya ng isang mahirap na desisyon. Mahal niya si Maria, matagal na silang magkasama, at sa bawat oras na tinitingnan niya ito, hindi niya maisip na saktan siya. Ngunit sa bawat pagkakataon na magkasama sila ni Rowena, nararamdaman niyang ang kanyang mga katawan at isip ay sinisilaban ng tukso. Tila binubuhay ni Rowena ang isang damdaming matagal nang patay sa kanya—isang bagay na hindi niya kailanman naramdaman kay Maria.Isang araw, nagkaroon muli sila ng pagkakataong magkasama ni Rowena. Pagkatapos ng klase, naiwang mag-isa si Roland sa silid-aralan, abala sa paggawa ng repor
Si Roland ay tila nasa gitna ng isang nag-uumpugang bato. Alam niyang mahal niya si Maria—ang babaeng minahal niya ng matagal, ngunit nitong mga nakaraang linggo, unti-unting bumibigat ang distansya sa pagitan nila. Hindi iyon dahil sa paglamlam ng pagmamahal niya sa kanya, kundi dahil sa mga pangyayaring hindi niya kontrolado. Si Maria, ang kanyang matagal nang nobya, ay abala sa pangangalaga sa kanyang ina-inahan, si Sister Teresa, na nagkasakit.Dahil sa pagkakasakit ni Sister Teresa, halos lahat ng oras ni Maria ay nauubos sa ospital. Kailangan niya ang suporta ni Maria, ngunit tila unti-unting nawawala ang kanilang koneksyon. Mas madalas nilang kanselahin ang kanilang mga date at hindi na rin sila madalas magkita. Sa bawat pagkakataong magkita sila, may hinanakit sa pagitan nila, bagama't walang direktang salita na binibitiwan. Mahal pa rin siya ni Maria—iyan ang alam ni Roland—ngunit ramdam niyang may kulang na, may nawawala.At doon nagsimulang pumasok si Rowena—ang mapang-akit
Simula noon nagiging patago na ang relasyon nila ni Rowena na sila lang nakakaalam. Ang pagtataksil ni Roland ay 'di na mapipigilan pa bugso ng init ng laman at natutunan na rin niyang mahalin si Rowena. Sa tuwing anjan si Maria mga lihim na pasulyap ang gingawa nila .Lihim sila nagkikita ni Rowena hanggang sa di nila napigilan ang sarili naganap ang di dapat maganap.Rowena: [nakangiti habang hinahaplos ang braso ni Roland, tila nagpapahiwatig ng malalim na damdamin] "Roland, may sasabihin ako sa'yo."Roland: [umiiwas ng tingin ngunit ramdam ang tensyon sa kanilang paligid] "Ano na naman ba, Rowena? Hindi ba’t sinabi ko na sa'yo na hindi dapat tayo nagkikita nang ganito?"Rowena: [malambing na bumulong sa kanya habang ang mga daliri niya ay banayad na naglalaro sa kamay ni Roland] "Alam mo naman na hindi ko kayang hindi ka makita. Lalo na ngayon... mas kailangan mo ako. Hindi ba?"Roland: [napatingin sa kanya, dama ang pang-aakit sa bawat salita ni Rowena, ngunit pinipilit pigilan an
Ang Kaarawan ni Rowena ay ginanap sa malalayong bahagi ng resort, sa isang nakatagong silid na tahimik at walang ibang tao, nandoon sina Rowena at Roland. Ang paligid ay puno ng mga bulaklak at mga ilaw na nagliliwanag, tila sadyang inihanda para sa espesyal na araw na ito. Subalit, sa likod ng saya ng selebrasyon, nandoon ang isang lihim—ang kanilang pagnanasa sa isa’t isa na hindi na kayang ipagkaila pa.Rowena: [nakangiti habang nakatayo sa harap ng salamin, isinuot ang kanyang gown na tila lumulutang] "Roland, tingnan mo ako. Maganda ba ako?"Roland: [nakatayo sa likuran, tiningnan siya nang may pagkamangha] "Sobrang ganda, Rowena. Para kang diwata sa gown na iyan."Rowena: [lumingon sa kanya, ang mga mata ay nagliliyab sa saya] "Sana nga nandiyan si Maria para makita ito. Pero sa totoo lang, mas gusto kong makita ang reaksyon mo kaysa sa kanya."Roland: [napangiti ngunit nag-alinlangan] "Mali ito, Rowena. Ibang usapan na naman kapag nandiyan si Maria. Alam mo naman na siya ang ma
Si Sister Teresa, ang kanyang inang-ampon, ay lumala ang kondisyon. Isang araw, habang nag-aaral si Maria sa kanyang kwarto, tumunog ang kanyang cellphone. Ang tawag mula sa mga madre ay nagbukas ng pinto ng isang masakit na katotohanan.“Maria, kailangan naming makausap ka. Si Sister Teresa… pumanaw na siya,” sabi ng madre sa kabilang linya.Dahil sa balitang ito, nagdilim ang kanyang paningin. Parang bumagsak ang mundo niya sa mga salitang iyon. “Hindi… hindi maaaring totoo ito!” umiiyak na sabi ni Maria.“Pumunta ka na sa Cebu, Maria. Kailangan namin ang iyong tulong sa mga dapat asikasuhin,” patuloy ng madre, ngunit hindi na narinig ni Maria ang iba pang mga salita.Habang nasa gitna ng mga damdaming magulo, dumating ang isang malungkot na balita. Pumanaw si Sister Teresa, ang ina-inahan ni Maria, dahil sa malubhang karamdaman. Ang mundo ni Maria ay tila gumuho. Mula pagkabata, si Sister Teresa ang nagsilbing sandigan niya, at ngayong wala na ito, pakiramdam ni Maria ay nag-iisa s
Pagdating niya sa opisina, nakita niya ang kanyang ama, si Don Leonardo, nakaupo sa sulok ng silid. Laging matapang at masigla ang ama niya, pero ngayon, tila ibang tao ang nasa harap niya—parang naglaho ang dating sigla nito. Nakatitig ito sa bintana, walang imik."Ama..." mahinang tawag ni Roland.Lumingon si Don Leonardo. Puno ng lungkot at pagkatalo ang mga mata nito. "Anak... hindi ko alam kung paano tayo makakabangon mula rito."Nagpatuloy ang usapan, at narinig ni Roland ang lahat ng detalye—ang mga gusaling bumagsak dahil sa kakulangan ng maintenance, ang mga partner nilang nag-pull out ng kanilang mga investment, at ang mga taong nawalan ng tiwala sa kanila. Ang masakit pa, may mga nakabinbin pang kaso na isasampa laban sa kompanya."Paano nangyari 'to? Paano tayo umabot sa ganito, Ama?" Halos pabulong na tanong ni Roland habang pilit niyang sinasapantaha ang mga nangyayari.Tumayo si Don Leonardo, nagsalita ng mabigat. "Masyado tayong naging kampante, Roland. Naisip kong hab
Isang gabi pagkatapos ng kanilang klase, matapos ang isang araw na puno ng bigat ng emosyon, hindi na nakayanan ni Roland ang nararamdamang lungkot. Sa halip na hanapin ang tamang paraan upang harapin ang kanyang mga problema, ginawa niyang outlet ang init at tukso. Walang paalam o pangamba, nagpasya siyang dalhin si Rowena sa isang mamahaling hotel pagkatapos ng kanilang klase."Roland, sigurado ka ba dito?" tanong ni Rowena habang magkahawak sila ng kamay habang papunta sa hotel. Hindi ito pagtutol kundi tila may halong kasiyahan ang kanyang boses."Oo, Rowena," sagot ni Roland, may lamlam sa kanyang mga mata, "Gusto ko lang makalimot. Sandaling pahinga mula sa lahat ng problema."Hindi na nagtanong pa si Rowena. Sa totoo lang, Tuwang tuwa ito sa paanyaya at gusto niya rin makapiling ang pinakamamahal niyang si Roland. Pero ngayong wala si Maria, sinunggaban ni Rowena ang pagkakataon.Sa bawat sulok ng silid, naglalaro ang mga anino ng dalawang katawan na nagtatampisaw sa init ng pag
Nasa malalim na pag-iisip si Roland nang matapos ang tawag nila ni Maria. Sa isang linggo, babalik na si Maria mula sa Cebu matapos tapusin ang lahat ng kailangan sa libing ni Sister Teresa. Bagamat masaya siyang maririnig na babalik na ito, may halong guilt at kaba ang kanyang dibdib. Paano niya haharapin si Maria? Paano niya sasabihin ang nangyari sa pagitan nila ni Rowena?Na ilang ulit na niya ito niloloko.Habang nakaupo siya sa gilid ng kama, narinig niya ang pagbukas ng pinto ng banyo. Si Rowena, bagong ligo at nakatapis lang ng tuwalya, ang lumabas. Bumungad ang amoy ng sabon at ang maputi nitong balat na nangingintab mula sa tubig. Lumapit ito kay Roland, walang alinlangang yumakap sa kanya mula sa likod, at hinalikan siya sa pisngi at umupo sa harap niya."Narinig kita kanina, may kausap ka. Si Maria ba?" tanong ni Rowena habang ang kanyang mga daliri ay naglalaro sa balikat ni Roland.Tumugon si Roland nang walang emosyon, "Oo, si Maria. Babalik na daw siya sa isang linggo.