Maaga akong nagising para tulungan si Lola sa pagluto ng almusal. Maagang dumating ang mga magsasaka para daw kausapin ang mga bisita ni Nanay.
“Manay, sisay a kaiba mong magayun na raraga?”-magsasaka
Napatingin ako kay Nanay dahil sa tanong ng isang magsasaka habang nakatingin ito sa ‘akin.
Tinatanong n’ya kung sino daw ang kasama ni Nanay na ‘raraga’ it means dalaga ‘magayun’ it means maganda ‘manay’ it means ate ‘sisay’ it means ‘sino’ in Bicol.
Nagkatinginan kami ni Nanay. Hindi ko kasi pwedeng sabihin na anak ako ng Congressman dahil baka may tumangka sa buhay ko. Alam ‘din naman ‘yun ni Nanay kaya kaagad akong sumagot sa tanong ng magsasaka.
“Ako tabi si Maria. Apo ni Nanay”pakilala ko sa aking sarili in Bicol language.
‘tabi’ means ‘po’ in Bicol. Marami ang dialect dito sa Bicol, iba ang dialect ng Bato at iba ‘din sa Naga.
“Manay. Diri namo isi na may apo palan ika na sobrang magayun, kisay po siyang egin?”tanong pa ng magsasaka na hindi matanggal ang tingin sa’kin kaya pinapasok na ako ni Nanay sa kwarto ko.
Tinanong ng magsasaka kung kanino daw akong anak dahil hindi daw nila alam na mayroong apo si Nanay na kasing ganda ko.
Kaya ayaw kung lumabas, e.Dahil madami lang ang maghihinala na hindi talaga ako apo ni Nanay.
Dahil sobrang aga pa naman kaya bumalik ako sa higaan ko at muling natulog.
Tanghali na ng magising ako.Sinigurado ko munang wala na ang mga lalaking bisita ni Nanay sa bahay n’ya bago ako lumabas.
Dumungaw ako mula sa malaking bintana. Kitang-kita ko mula dito ang mga magsasakyang abalang-abala sa pagtatanim ng palay.
“Oh, iha. Gising kana pala, halika na muna at kumain”yaya sa’kin ni Nanay.
Napansin kung nakabihis itong pang magsasaka. May basket ‘ding nakapatong sa mesa na tila may lamang pagkain.
“Nagluto ako ng turon at pancit para hatiran ng pagkain ang mga magsasaka at si Mayor”saad n’ya na tila nabasa kung ano ang nasa isip ko.
“Tulungan kuna po kayo”alok ko.
“Naku, iha. Dito kana lang sa bahay, mahirap na baka maraming makakita sayo dito at makilala kung sino ka talaga”nag-aalalang sabi n’ya habang hinahanda ang iba n’ya pang gagawin.
“Bigyan n’yo po ako ng luma n’yong daster at sombrero na gawa sa abaka para hindi nila ako makilala at maniwala silang apo n’yo po ako”suhestiyon ko.
Hindi s’ya nagsalita na tila tinitimbang ang suhestiyon ko. Alam n’ya naman kasing hindi ako magpapatalo, e.
“Okay, sige. Mapilit ka, e”payag n’ya.
Malawak naman akong ngumiti bago sinimulang kumain para hindi ako magutom mamaya.
“Nga pala, Nanay. ‘Yung tinutukoy n’yong Mayor ang may-ari ng sakahang lupa dito?”nguminguyang tanong ko sa matanda.
Tumango s’ya. “Oo, sila ang pamilya nila ang may pinakamalawak na sakahan dito sa bayan ng Bato”
“Alam mo bang binibili ng Daddy mo ang lupa nila noon para pagtayuan ng LCC Mall? Pero hindi sila pumayag dahil mas mahalaga daw sa mga taga Batoeñoes ang lupang pangsakahan para hindi na tumaas ang presyo ng bigas”pahayag ni Nanay.
Napatango-tango ako saka sinulyapan ang malawak na sakahan na maraming mga magsasaka ang tulong-tulong sa pagtatanim ng palay.
“Teka, Nanay. Pati po ba ‘yung Mayor na kilala n’yo ay nagtatanim ‘din ng palay ngayon?”muli kong tanong.
“Oo, kasama s’ya laging magtanim at mag-ani kaya nga nagpapagawa s’ya ngayon ng rest house sa bakante nilang lote para may bahay na daw s’yang mapagpapahingahan kapag pumupunta s’ya dito”tugon ni Nanay sa’kin.
Napatango-tango naman ako. Mukhang mabuti s’yang tao kaya ngumiti ako kay Nanay.
Buhat-buhat ko ang isang basket na punong-puno ng turon at ibinahagi iyon sa mga magsasaka. Kitang-kita ko ang pagod sa mga mukha nila at saya dahil sa dala-dala naming pagkain ni Nanay para sa kanila.
“Nay. Dapat hindi na kayo nag-abala pang magdala ng makakain namin, madulas pa naman ang daan baka kung mapaano kayo”rinig kong sabi nang tinatawag na Mayor ni Nanay sa kaniya na may bahid ng pag-aalala sa kaniyang boses.
Sinang-ayunan naman ito ng mga magsasaka na nakarinig. May katandaan naman kasi si Nanay pero matigas ang ulo ayaw magpa-awat.
“Okay lang ako, Mayor. Kasama ko naman ang apo kung si Maria”anang ng matanda kaya kaagad akong nag-iwas ng mukha ng balingan ako ng lalaki na puno ng putik ang mga paa.
“Ngayon lang kita nakita, Maria. Nice to meet you”anito saka inabot ang kamay.
Tumingin ako kay Nanay na malawak ang ngiti sa mga labi bago ko tinanggap ang kamay nito.
“Nice meeting you”mahinang sabi ko na tama lang sa pandinig n’ya.
“Grabe, Mayor. Nagmukha kang kape sa kaputian ng kamay ni Maria”natatawang sabi ng isang magsasaka kaya kaagad kung binawi ang kamay ko.
Nagsuot na nga ako ng sweetshirt at pinatungan iyon ng lumang-luma ng daster ni Nanay para magmukha akong ordinaryong babae pero bakit ganon?
“Ay, naku. Kakauwi lang kasi ni Maria galing sa Maynila, e. Bale saleslady siya sa Mall doon kaya aircon…kaya ayan pumuti ng husto”natatawang sabi ni Nanay.
“Ay, ganun ba? Kaya pala, Nay ngayon ko lang siya nakita”saad ni Mayor.
Yumuko ako ng mapansing sinisilip nito ang mukha ko. Kaya sinenyasan ko si Nanay na bumalik na kami sa bahay niya.
“Ay, naku iha. Magpainit ka sa araw, dahil sa sobrang kaputian mo kaya mabibisto ka kaagad ng mga tao dito”pabulong na sabi ni Nanay bago kami umalis.
Nagulat kami ni Nanay nang madatnan namin si Daddy sa labas ng bahay niya. Mukhang kanina pa ito naghihintay sa pagdating namin dahil madalim ang mukha nito.
“Long time no see, Maribeth”bati nito kay Nanay.
“Sige na Nay. Ako na ang kakausap kay Daddy”baling ko sa katabi bago pa siya makasagot kay Daddy.
“Sige, Congressman mauuna na ako sa loob”paalam niya bago pumasok sa loob ng bahay.
Nilapitan ko naman si Daddy. Tinanggal ko ang sombrero na gawa sa abakang nasa ulo ko at inayos ang nagulo kung buhok.
“Daddy. Why are you here?”tanong ko sa kaniya.
“Ako dapat ang nagtatanong sa’yo niyan, Leonor”anito na tila may bahid ng galit sa boses.
Bumuga ako ng hangin. “Okay, I’m sorry for not letting you know where I am”
“Pack your things and let’s go home”utos nito.
Seryuso ko naman siyang tiningnan. Mukhang hindi siya nagbibiro sa utos niya sa’kin but I look away.
“I can’t Daddy mas gusto ko dito kay Nanay”giit ko habang nasa malayo pa ‘din ang tingin.
“Let’s go home”pakiusap niya.
Nagpanggap ako na tila walang naririnig.
“I don’t want to go home anymore. Kung si kuya tanggap niya ang babaeng ‘yun na balak mong pakasalan…”tiningnan ko si Daddy.
“Pwes! Ako hindi! Hinding-hindi ko siya matatanggap, over my dead body”galit na sabi ko saka nagtatabog na naglakad papasok sa loob ng bahay ni Nanay.
Pinigilan kung tumulo ang mga luha ko papasok sa kwarto ko. Ipagpapalit niya ang Mommy ko sa walang kwentang babaeng ‘yun? No way!
Umuwi ako ng Pilipinas to comfirm kung totoong may matagal ng karelasyon si Daddy at balak niya na itong pakasalan without my consent.
Ang mas masakit pa dahil ilang taon lang ang tanda nito sa’kin. I can’t believe it!
Tinawagan ako ng maraming beses ni kuya pero hindi sinasagot ang tawag nito. Mukhang sa pamilya namin ako na lang ang may pakialam sa Mommy ko kahit matagal na siyang wala.Kahit wala na ang ina ko, masakit parin na may ibang babae ng may mag mamay-ari ng puso ng Daddy ko. Lalo na kung hindi ko alam kong anong gusto niyang makuha sa pamilya namin.Nakarinig ako ng sunod-sunod na pagkatok mula sa pintuan.Alam kong si Nanay iyon kaya kaagad akong bumangon sa pagkakahiga at nagtungo sa pintuan para buksan iyon.Nanlaki ang mga mata ko ng isang lalaki ang mapagbuksan ko ng pintuan kaya kaagad kong isinara iyon at inilock bago pa siya nakapagsalita.Narinig ko ang muli nitong pagkatok pero hindi kuna ito pinansin. “Nakita niya kaya ang mukha ko?”tanong ko sa sarili.“Maria, ipinapaalam ko lang sayo na pumunta ng bayan si Nanay. Pinapasabi niya sayo na kumain ka daw bago matulog”rinig kong sabi ng lalaki sa labas ng nakasaradong pintuan.Narinig ko ang mga footsteps nito na papalayo sa pin
Tinulungan kong magtanim si Nanay ng mga sibuyas sa likod bahay. Napasigaw ako ng may mahukay ako sa lupang bolate.Hindi maipinta ang mukha kong diring-diri sa nakikitang bolate na gumagalaw sa lupa habang tawang-tawa naman si Nanay sa nangyari.“Ibig sabihin n’yan, iha. Mataba ang lupa kaya may bolate”natatawa paring sabi ni Nanay.Nakangiwi akong tumingin sa matanda.“I can’t believe it, how is it possible?”nanadidiring tanong ko.Napailing-iling si Nanay habang natatawa parin saka siya bumalik sa pagtatanim.“Ang arte mo naman. Bolate lang ‘yan, ginagawa pa nga ‘yang milo, e”Napalingon ako sa likuran ko ng may magsalita. Kaagad na tumayo ang balahibo sa katawan ko ng makitang nakatayo si Ares sa likod ko habang nagkakape.Bumuga ako ng hangin at tinaasan s’ya ng kaibilang kilay. Kuhang-kuha n’ya talaga ang inis ko, wala akong pakialam kong tatakbo s’yang Mayor sa bayang ‘to!“Really?”inis na sabi ko saka ko dinukwang ang bolate at lakas loob ‘yung sinungkit ng hawak kong bolo sak
Nagising ako sa kalagitnaan ng pagtulog ng makarinig ng kalabog at ingay mula sa kusina.“Baka may nakapasok na magnanakaw?”bulong ko sa sariliNaglakas loob akong bumangon mula sa pagakakahiga at naglakad palabas ng kwarto ko kahit napakadilim ng paligid.Kinuha ko ang walis tambo at nagtuloy-tuloy sa kusina.Hinding-hindi ako makakapayag na pagnakawan nila si Nanay.Naningkit ang mga mata ko ng maaninag ang taong naghahalungkat sa kusina kaya hinanda ko ang sarili kong paluin ito ng walis tambo.Akmang hahatawin kuna ito ng hawak kong armas kaagad na nagliwanag ang paligid.“I-Ikaw?!”hindi makapaniwalang sambit ko ng makilala ang lalaking nasa harapan ko.Napatingin ito sa hawak-hawak kong handa na s’yang hatawin sa ulo kaya kaagad ko ‘yung ibinaba.“Ano bang ginagawa mo ng ganitong oras? Napagkalaman tuloy kitang magnanakaw”inis na sabi ko.“Magnanakaw? Ang lala naman ng pag-overthink mo”tugon n’ya s’kin na ikinasama ng timpla ng mukha ko.“Hinahanap ko kasi ‘yung swtich kaya nakar
ARES POV“Nay, ano po ba ang pagkatao ni Maria”tanong ko sa Nanay n’ya habang nagluluto ito.Ngumiti ito at makahulugang tumingin sa’kin kaya tumikhim ako.“Hay, naku, Mayor. Maldita ang batang ‘yon pero napakabait, kung liligawan mo s’ya magiging masaya ako”nakangiting sabi nito.“Maldita?”bulong ko.Natawa ako ng maalala kong paano ako nito supladahan at malditahan.“Gising kana pala, iha”saad ni Nanay nang makita si Maria.Napatingin ako sa dalaga na bagong gising.Napakaganda parin nito kahit hindi pa nagsusuklay.Si Maria na ata ang pinakamagandang babaeng nakita ko sa buong mundo.Tumayo ako sa pagkakaupo at ipinaghila s’ya ng upuan.Nagpasalamat naman s’ya sa’kin kaya hindi ko napigilan ang sarili kong ngumiti.“What’s wrong?”tanong ko sa kaniya ng makaupo ako sa kinauupuan ko.Mukhang hindi maganda ang gising nito dahil nakalukot ang mukha.“I can’t sleep kagabi kasi mainit”nakabusangot na sabi nito.“And your hair?”tanong ko sa kaniya dahil buhaghag ang buhok nito hindi katulad
Madalim na sa labas pero hindi parin ako nakakapagdesisyon kung pupunta ako sa resthouse ni Mayor or hindi.Kinagat-kagat ko ang ibaba kong labi, hindi ‘din naman kasi ako mapapakali kong hindi ko ako pupunta but I don’t want to go either.Bumuga ako ng hangin at nagbibis. Siguro kailangan kong pumunta para alamin kong ano ba ang gusto n’ya bakit pinapapunta n’ya ako sa resthouse.“Oh, nakabihis ka ata iha? May pupuntaha ka?”tanong sa’kin ni Nanay ng makita niya akong nakaayos.“Mamaya kuna lang po ipapaliwanag, Nay. Aalis na po ako”paalam ko sa kaniya.Nagmamadali akong lumabas ng bahay at nagpahatid sa trycicle sa resthouse.Lakas-loob akong pumasok sa bakuran. Niloloko n’ya ba ako? Wala namang tao at sobrang dilim pa?Napakurap-kurap ang mga mata ko kasabay ng pagbuka ng bibig ko ng biglang magliwanag ang buong paligid.Napa-wow ako ng makita ang buong lugar. Napaka-cozy ng pagkakagawa at napaka-simple lang ng interior design.“Nagustuhan mo?”Napalingon ako sa lalaking nakatayo sa
Halos buong hapon kami nag-aayos ng mga furniture dito sa resthouse kaya naupo muna ako sa sofa ng ilang minuto para magpahinga.“Komportable ka sa sofa? Hindi naman masyadong malambot?”tanong n’ya sa’kin.“Umupo ka kaya para malaman mo”naiinis na sabi ko.“Gusto ko kasing ikaw ang mauna”anito.“Ewan ko sa’yo”naiinis paring sabi ko.“Maria”tawag n’ya sa pangalan ko.“Ano?!”taas kilay na tanong ko. Nagulat na lang ako ng lumuhod s’ya sa paanan ko.“Ano bang ginagawa mo?”tanong ko.“Buntis kaba?”tanong nito na ikinagulat ko.“A-Ano?”gulat na sabi ko.“Kagabi, naduwal ka. Tapos palagi kang naiinis sa’kin, di’ba sign ‘yun na buntis ang babae?”paliwanag n’ya.Halos matawa naman ako sa sinabi n’ya.“Ano bang sinabi mo d’yan? Hindi ako buntis”paninigurado ko.Nakita ko sa pagmumukha n’ya na hindi s’ya kumbinsido sa sinabi ko.“May period ako ngayon kaya sigurado akong hindi ako buntis”giit ko.“Talaga? Sigurado ka?”sunod-sunod n’yang tanong na ikinataas ng kilay ko.“Bakit? Gusto mo ng ebide
Maaga akong nagising para samahan si Ares na mamili ng mga kakailanganin n’ya sa resthouse.Nagtaka ako ng makitang marami s’yang tsinelas na binili para sa mga bata.“Para kanino ang mga ‘yan?”tanong ko sa kaniya.“Naalala mo ‘yung mga batang kalaro ko ng patentero? Sila ang bibigyan ko ng mga tsinelas, napansin ko kasi na lumang-luma na ang suot nila, ‘yung iba wala talagang tsinelas na ginagamit”paliwanag n’ya kaya humanga ako sa kaniya.He’s very considerate, kind and demure.“Ikaw ano ang gusto mo?”tanong n’ya sa’kin.Ngumiti ako. “I want ice cream”Tumango s’ya. “Okay, bili tayo”“Damihan natin para mabigyan ‘din natin lahat ng bata”nakangiting saad ko.Napabaling ako sa kaniya ng maramdamang nakangiti s’ya habang nakatitig sa’kin.“Oh, bakit mo ako tinititigan ng ganyan? Bahala ka, mataas pa naman ako maningil”sabi ko na ikinatawa n’ya naman.“Handa kitang bayaran basta ikaw,baby”aniya sabay hawak sa beywang ko.Napangiti naman ako. “Let’s go!”Kitang-kita ko ang saya sa mukha
Nagising ako ng may maramdamang humahalik sa balikat ko mula sa aking likuran.“Hi, baby. Good morning”bati n’ya sa’kin saka n’ya hinalikan ang pisngi ko.Napangiti naman ako dahil sobrang kampante ako sa pagtulog dito sa kama.Nakakarelax talaga kaya siguro sobrang tanghali na akong nagising.“How’s your sleep?”tanong n’ya.“Tinatanong pa ba ‘yan?”natatawang sabi ko dahil halatang-halata naman na sobrang sarap ng tulog ko.“Naghanda na ako ng breakfast mo, gusto mo dahil kuna lang dito?”tanong n’ya.Umiling ako. “No, sa dinning na lang ako mag be-breakfast”“Before that, pwede kabang dumungaw sa bintana?”aniya.Kumunot ang noo ko sa sinabi kaya kaagad akong bumangon mula s pagkakahiga at nagtungo sa glass window.Napanganga ako ng makita ang mga rosas sa bukaran. Iba’t-iba ang kulay ‘non kaya namangha ako.Malawak ang ngiti sa labi ko ng yakapin ako ni Ares mula sa aking likuran.“You like it?”tanong n’ya.“A lot”masayang sabi ko sabay lingon sa kaniya kaagad n’ya namang inangkin ang