ARES’s POV"Iho, it's time for you to get married.Nasa tamang edad kana para magkaroon ng pamilya"suhestyon ni Papa.Napailing-iling ako ng maalala 'yun sabay lagok sa alak na nasa kopita ko."Alam mo, pare. Hindi ka naman mahihirapan humanap ng mapapangasawa, e. Ano bang pinoproblema mo?"tanong ng kaibigan kung may-ari nitong bar na kinaroroonan ko ngayon.Napabuga ako ng hangin.Tama ang sinabi n'ya, hindi naman talaga mahirap maghanap ng mapapangasawa ko. Lalo na't isa akong Ledezma."Excuse me, bigyan mo ako ng vodka”rinig kung order ‘nong babae sa waiter.Hindi ito kalayuan sa kinauupuan ko kaya napansin ko kaagad ito. Hinagod ng mata ko ang kabuuan nito, medyo wavy ang mahabang buhok nito, mala porselena ang balat nito na bumagay sa suot nitong white dress.Hindi ko masyadong makita ang mukha nito dahil nakatagilid ito mula dito sa kinaroronan ko pero sigurdo akong maganda s’ya.Maraming lalaki ‘din ang nakatingin dito mula sa iba’t-ibang table. Nag-iisa lang kasi ito at walang k
ALMERA's POV Sermun ang inabot ko pagdating sa bahay. Mabuti na lang dahil nilalagnat ako kaya hindi na nila ako masyadong pinagalitan dahil sa nangyari.Iniwan ko ang mga bagahe sa airport at pumunta sa bar kagabi. At may nakatalik na hindi kilalang lalaki pero hindi ko pinagsisihan ‘yung nangyari. I’m 25 now, kailangan kuna ‘yung maexperience at alam ko naman na hindi naman masamang tao ang lalaking ‘yun.Hindi kuna s’ya hinintay kaninang magising dahil hindi ko ‘din naman alam ang sasabihin ko. Wala akong lakas ng loob na harapin s’ya dahil wala na sa sistema ko ‘yung alak na nagpalakas ng loob ko na magawa ‘yung kagabi.Ipinagdarasal ko lang na sana h’wag ng mag krus ang landas naming dalawa. Hayaan na lang ng tandhana na one night stand lang ang nangyari sa’ming dalawa.Narinig ko sa mga katulong namin dito sa bahay ang tungkol sa mga tatakbong kandidato na nag file na ng kanilang mga COC.Hindi naman ako kinakabahan sa darating na eleksyon dahil ilang dekada ng hawak nang p
Sinalubong ni Nanay ang mga bagong dating sa labas ng kaniyang bakuran. Sumilip naman ako mula dito sa kusina dahil kita naman mula dito ang mga bagong dating. Inutusan kasi ako ni Nanay na hugasan ang mga ginamit n’ya sa pagluluto. Nilinis kuna ‘din ang kusina para hindi naman nakakahiya sa mga bisita kung maabutan nilang marumi sa bahay ni Nanay.“Marami po ata kayong kasama ngayon, Sir?”tanong ni Manang sa lalaking nakasuot ng sunglasses, shorts and white shirt.Napakalinis nitong tingnan sa suot nitong damit. Sino kaya siya? Bakit pamilyar ang siya sa’kin? Nagkita na ‘ba kami dati?“Nagpa-plano po kasi akong magtayo ng resthouse dito para naman may tutuluyan ako kapag pumupunta ako dito para hindi kuna po kayo naabala”magalang nitong sabi sa kausap.Kitang-kita ko ang tuwa sa mukha ni Nanay mukhang matagal na silang magkakilala.“Hay naku, sir. Mapalad ang matandang katulad ko dahil sa’kin ka nanunuluyan kapag nagagawi ka dito”tugon naman dito ni Nanay.“Huwag n’yo na po akong t
Maaga akong nagising para tulungan si Lola sa pagluto ng almusal. Maagang dumating ang mga magsasaka para daw kausapin ang mga bisita ni Nanay.“Manay, sisay a kaiba mong magayun na raraga?”-magsasakaNapatingin ako kay Nanay dahil sa tanong ng isang magsasaka habang nakatingin ito sa ‘akin. Tinatanong n’ya kung sino daw ang kasama ni Nanay na ‘raraga’ it means dalaga ‘magayun’ it means maganda ‘manay’ it means ate ‘sisay’ it means ‘sino’ in Bicol.Nagkatinginan kami ni Nanay. Hindi ko kasi pwedeng sabihin na anak ako ng Congressman dahil baka may tumangka sa buhay ko. Alam ‘din naman ‘yun ni Nanay kaya kaagad akong sumagot sa tanong ng magsasaka.“Ako tabi si Maria. Apo ni Nanay”pakilala ko sa aking sarili in Bicol language.‘tabi’ means ‘po’ in Bicol. Marami ang dialect dito sa Bicol, iba ang dialect ng Bato at iba ‘din sa Naga.“Manay. Diri namo isi na may apo palan ika na sobrang magayun, kisay po siyang egin?”tanong pa ng magsasaka na hindi matanggal ang tingin sa’kin kaya pinap
Tinawagan ako ng maraming beses ni kuya pero hindi sinasagot ang tawag nito. Mukhang sa pamilya namin ako na lang ang may pakialam sa Mommy ko kahit matagal na siyang wala.Kahit wala na ang ina ko, masakit parin na may ibang babae ng may mag mamay-ari ng puso ng Daddy ko. Lalo na kung hindi ko alam kong anong gusto niyang makuha sa pamilya namin.Nakarinig ako ng sunod-sunod na pagkatok mula sa pintuan.Alam kong si Nanay iyon kaya kaagad akong bumangon sa pagkakahiga at nagtungo sa pintuan para buksan iyon.Nanlaki ang mga mata ko ng isang lalaki ang mapagbuksan ko ng pintuan kaya kaagad kong isinara iyon at inilock bago pa siya nakapagsalita.Narinig ko ang muli nitong pagkatok pero hindi kuna ito pinansin. “Nakita niya kaya ang mukha ko?”tanong ko sa sarili.“Maria, ipinapaalam ko lang sayo na pumunta ng bayan si Nanay. Pinapasabi niya sayo na kumain ka daw bago matulog”rinig kong sabi ng lalaki sa labas ng nakasaradong pintuan.Narinig ko ang mga footsteps nito na papalayo sa pin
Tinulungan kong magtanim si Nanay ng mga sibuyas sa likod bahay. Napasigaw ako ng may mahukay ako sa lupang bolate.Hindi maipinta ang mukha kong diring-diri sa nakikitang bolate na gumagalaw sa lupa habang tawang-tawa naman si Nanay sa nangyari.“Ibig sabihin n’yan, iha. Mataba ang lupa kaya may bolate”natatawa paring sabi ni Nanay.Nakangiwi akong tumingin sa matanda.“I can’t believe it, how is it possible?”nanadidiring tanong ko.Napailing-iling si Nanay habang natatawa parin saka siya bumalik sa pagtatanim.“Ang arte mo naman. Bolate lang ‘yan, ginagawa pa nga ‘yang milo, e”Napalingon ako sa likuran ko ng may magsalita. Kaagad na tumayo ang balahibo sa katawan ko ng makitang nakatayo si Ares sa likod ko habang nagkakape.Bumuga ako ng hangin at tinaasan s’ya ng kaibilang kilay. Kuhang-kuha n’ya talaga ang inis ko, wala akong pakialam kong tatakbo s’yang Mayor sa bayang ‘to!“Really?”inis na sabi ko saka ko dinukwang ang bolate at lakas loob ‘yung sinungkit ng hawak kong bolo sak
Nagising ako sa kalagitnaan ng pagtulog ng makarinig ng kalabog at ingay mula sa kusina.“Baka may nakapasok na magnanakaw?”bulong ko sa sariliNaglakas loob akong bumangon mula sa pagakakahiga at naglakad palabas ng kwarto ko kahit napakadilim ng paligid.Kinuha ko ang walis tambo at nagtuloy-tuloy sa kusina.Hinding-hindi ako makakapayag na pagnakawan nila si Nanay.Naningkit ang mga mata ko ng maaninag ang taong naghahalungkat sa kusina kaya hinanda ko ang sarili kong paluin ito ng walis tambo.Akmang hahatawin kuna ito ng hawak kong armas kaagad na nagliwanag ang paligid.“I-Ikaw?!”hindi makapaniwalang sambit ko ng makilala ang lalaking nasa harapan ko.Napatingin ito sa hawak-hawak kong handa na s’yang hatawin sa ulo kaya kaagad ko ‘yung ibinaba.“Ano bang ginagawa mo ng ganitong oras? Napagkalaman tuloy kitang magnanakaw”inis na sabi ko.“Magnanakaw? Ang lala naman ng pag-overthink mo”tugon n’ya s’kin na ikinasama ng timpla ng mukha ko.“Hinahanap ko kasi ‘yung swtich kaya nakar
ARES POV“Nay, ano po ba ang pagkatao ni Maria”tanong ko sa Nanay n’ya habang nagluluto ito.Ngumiti ito at makahulugang tumingin sa’kin kaya tumikhim ako.“Hay, naku, Mayor. Maldita ang batang ‘yon pero napakabait, kung liligawan mo s’ya magiging masaya ako”nakangiting sabi nito.“Maldita?”bulong ko.Natawa ako ng maalala kong paano ako nito supladahan at malditahan.“Gising kana pala, iha”saad ni Nanay nang makita si Maria.Napatingin ako sa dalaga na bagong gising.Napakaganda parin nito kahit hindi pa nagsusuklay.Si Maria na ata ang pinakamagandang babaeng nakita ko sa buong mundo.Tumayo ako sa pagkakaupo at ipinaghila s’ya ng upuan.Nagpasalamat naman s’ya sa’kin kaya hindi ko napigilan ang sarili kong ngumiti.“What’s wrong?”tanong ko sa kaniya ng makaupo ako sa kinauupuan ko.Mukhang hindi maganda ang gising nito dahil nakalukot ang mukha.“I can’t sleep kagabi kasi mainit”nakabusangot na sabi nito.“And your hair?”tanong ko sa kaniya dahil buhaghag ang buhok nito hindi katulad
Nagising akong masama ang pakiramdam ko pero pinilit kong pumunta sa Naga City para maglibot-libot sa Mall para maghanap ng ireregalo sa kasal ni Ares at Chin-Chin.Nakakahiya naman kasi na wala man lang akong ireregalo tapos flower girl pa ang anak kong si Amarie.Hindi ko alam kung ano ang ireregalo ko sa kanilang dalawa kaya medyo natagalan ako sa paglilibot.Napahilot ako sa sentido ko ng makaramdam ng pagkirot mula ‘don, mabuti pa siguro kong kumain na muna ako para makainom ng gamot.“Ayos ka lang, Almera?”Nag-angat ako ng tingin sa lalaking nagsalita.“Oh, ikaw pala Mike”saad ko ng makilala ang lalaki.“Namumutla ka, ah. Ayos ka lang ba?”nag-aalalang tanong nito kaya ngumiti ako at tumango.“A-Ayos lang, medyo sumama lang ang pakiramdam ko”tugon ko.“Mukhang hindi nga talaga maganda ang pakiramdam mo, pwede kitang samahan magpa-check-up kung gusto mo”anito.Umiling ako. “Hindi na, ayos lang naman ako”“Hindi mo ata kasama si Amarie?”tanong n’ya.Tumango ako. “Oo, eh. Medyo mas
CHIN-CHIN’s POVSunod-sunod ang pinakawalan kong buntong hininga habang hinihintay ko si Ares. Buong araw itong wala dito sa bahay kaya halos hindi ako mapakali.This past few months simula ng dumating si Almera at Amarie nasa kanila ang buong atensyon ni Ares.Sinusubukan kong intindihin pero malapit na akong mapuno, tao lang ‘din ako. May hangganan ang pasensya ko.Kanina ko lang nalaman na buntis ako kaya pala ‘nong nakaraan palagi akong nasusuka at nahihilo. Excited akong sabihin ‘yon kay Ares pero wala pa s’ya hanggang ngayon kaya umiinit na talaga ang ulo ko.Late na ng makauwi si Ares galing kina Almera at Amarie, ngayong nandito na s’ya bahay medyo humupa ang pag-aalala ko.Kanina pa ako hindi mapakali, gusto kuna sana nga s’yang sunduin kaso bigla s’yang dumating.“Sorry, I’m late”aniya.Ngumiti ako. “Wala ‘yon, sabay na tayong kumain”Tumango s’ya at ngumiti sa’kin bago kami sabay na nagtungo sa kusina.Napakagat ako sa ibabang labi ko ng mapansin na tila bagong gising ito.
Pagkatapos ng hearing pumunta dito sa bahay si kuya para dalawin si Amarie.May dala s’yang pasalubong para sa pamangkin n’ya kaya tuwang-tuwa si Amarie lalo na ng makita nito ang Jollibee.“Kuya, thank you for visiting us”nakangiting sabi ko sa kanya habang nakatingin kami pareho kay Amarie na binubuksan ang mga laruan na regalo n’ya.“No need to thank me”baling n’ya sa’kin pagkuwa’y hinawakan n’ya ang ulo ko saka hinaplos ang buhok ko kaya ngumiti ako sa kanya ng malawak.Hindi kami perpektong magkapatid pero nagpapasalamat ako dahil may kuya ako na katulad n’ya.Ilang taon ‘din akog nagtanim ng sama ng loob sa ginawa n’ya ‘non kay Ares pero s’ya na lang ang nag-iisang pamilya ko at kuya ko.“Nga pala, pumunta si Ares sa hearing kanina. Akala ko nga dito s’ya tumuloy”anito.“Oo, s’ya ang pumunta dahil hindi ako nakapunta”mabilis kong tugon sa kanya.“Isa pa, may fiance na s’ya ngayon kaya paniguradong s’ya ang unang pupuntahan n’ya kaysa kay Amarie”dagdag ko pang sabi.Alam kong hin
Araw ng hearing ngayon pero hindi ako makapunta dahil nilalagnat si Amarie.Hindi ko kayang iwanan ang anak ko kahit hindi naman gaanong kataas ang lagnat n’ya. Hindi ‘din kasi ako mapapakali pagdating sa hearing dahil lilipad lang ang isip ko kay Amarie.Hinaplos ko ang mukha n’ya habang mahimbing s’yang natutulog, pinainom kuna s’ya ng gamot kanina baka sakaling paggising n’ya wala na ang lagnat n’ya.Napabuga ako ng hangin ng sipatin ko ang noo n’ya mainit parin ‘yon kaya nag-aalala ako.“How’s Amarie?”tanong ni Ares nang dumating s’ya.Kaagad n’yang dinaluhan si Amarie at kagaya ko sinipat n’ya ‘din ang noo ng bata.“Hindi kita masasagot if she’s okay kasi may lagnat parin s’ya”tugon ko sa kanya.“Dalhin na kaya natin s’ya sa hospital?”baling n’yang sabi sa’kin.“Nagpa-check up na kami kagabi dahil mataas ang lagnat n’ya sabi ng doktor sipon lang daw”saad ko.S’ya naman ang napabuga ng hangin sabay baling sa anak namin. Mukhang narinig n’ya ang boses ng Papa n’ya kaya nag dilat n
Nakapagpapintura na ako ng bahay bago dumating ang mga furniture katulad ng nasa plano.Tagaktak ang pawis ko habang inaayos ang mga furniture.Si Amarie naman ay walang sawang nagtatalon sa sofa.“Papa!”sigaw n’ya ng makita si Ares sa pintuan.Napahawak ako sa noo ko ng tumalon s’ya mula sa sofa at bumagsak sa sahig. Kaagad naman s’yang dinaluhan ni Ares at buong lakas s’yang kinarga.“Amarie, h’wag ka basta-bastang tatalon, anak. Paano kung mabalian ka?”problemadong sabi ko ng lapitan silang dalawa ng Papa n’ya.“Papa”humihikbing sabi nito sabay yakap sa leeg ng Papa n’ya.Napabuga ako ng hangin at napailing-iling. Inalo naman ito ni Ares at pinatahan sa pag-iyak.“Your Mom is right, honey. H’wag na h’wag kang tatalon bigla baka mabagok ang ulo mo or mabalian ka ng buto”malumanay na sabi nito sa bata habanh hinaplos ang buhok nito.Nilapitan ko sila at hinalikan si Amarie sa ilong.“I’m sorry, baby”paghingi ko ng paumanhin.“Sorry, Mama”anito sabay yakap sa’kin kaya kinuha ko ito mul
Sinundo ako ni Dustine sa hotel kung saan ako tumutuloy dahil tinawagan ko ito para sa kanya ulit sumabay pauwi sa Bicol.Alas singko ako ng umaga dumating kaya kay Nanay ako tumuloy, mabuti na lang dahil gising na ito.“Kumusta ‘yong inasikaso mo ‘don, iha?”tanong ng matanda habang nagluluto ng agahan.“Kinausap ko pong Abogado na kilala ko at s’ya na po ang bahala sa annulment ko, mag u-update na lang po sa’kin tungkol ‘don”pahayag ko.Napatango-tango naman ang matanda.“Next week na ang hearing, pupunta ka?”anito.Tumango ako sa kausap bilang tugon.“Opo”mabilis kong sabi.“Wala po ba si Jannet? Weekened ngayon di’ba?”tanong ko sa matanda.Umiling ito. “Iwan ko sa batang ‘yon, pero nakikitulog ‘yon sa co-teacher n’ya kapag tinatamad na umuwi”“Nga pala, buo na ‘yung bahay mo.Pintura na lang ang kailangan ‘non at mga gamit pwede na kayong lumipat ni Amarie. Nagtanim ‘din pala ako d’yan ng mga halaman para malagyan ng tanim ang bahay mo”pahayag nito.Ngumiti naman ako at nagpasalamat
CHIN-CHIN’s POVHindi ko maiwasang hindi makaramdam ng selos habang nakikitang nakangiti si Ares kapag tumatawag si Almera para kumustahin ang anak.Alam kung wala naman dapat akong ikaselos pero hindi ko pwedeng itago ‘tong nararamdaman ko.Hating-hati na ‘din ang oras n’ya sa’kin dahil sa pag-aalalaga n’ya kay Amarie.Pero wala naman akong magagawa, hindi ako pwedeng mag demand kay Ares ng oras dahil baka mag-away lang kami.Bumuga ako ng hangin bago nagtungo sa kusina para magluto ng almusal.Sana mabuntis na ako para makuha ko ang atensyon ni Ares na palaging nakatutok kay Amarie.“Good morning”nakangiting bati sa’kin ni Ares habang karga nito si Amarie.“Good morning”bati ko sa kanila ng bata pagkuwa’y pilit na ngumiti sa kanya para hindi n’ya mahalata na malalim ang iniisip ko.“Ayos ka lang? May nararamdaman kabang kakaiba?”tanong sa’kin ni Ares.Umiling ako. “Paggising ko masakit na ang ulo ko at nahihilo ‘din ako”“Ako na ang magluluto ng almusal natin, bumalik kana lang sa k
ALMERA’s POVInis na inis akong inaayos ang kotse ko. Bakit nga pa na flat ang gulong? Dito pa talagang sa part na wala man lang katao-tao na pwedeng tumulong sa’kin.Kinuha ko sa loob ng sasakyan ang isang bottled water, binuksan ko ang takip ‘non at kaagad na tinungga ang lamang tubig.Napabaling ako sa sasakyan na paparating kaagad agad ko itong pinara para makahingi ng tulong.“Anong nangyari?”tanong ng lalaki ng ibaba nito ang bintana ng driver seat.“Na flat ang gulong ng kotse ko, pwede mo ba akong tulungan?”tanong ko sa kanya.Tahimik akong nagpasalamat ng lumabas s’ya mula sa kotse n’ya.Sinamahan ko naman s’ya papunta sa nakahinto kong sasakyan.Tiningnan n’ya ang gulong ng kotse ko para i-check ‘yon.“Mukhang malaki ang butas ng gulong dahil sa pako”saad nito.Pako? Napakamot ako sa leeg ko dahil wala pa naman akong pamalit na gulong.“Saan kaba pupunta Almera, bakit parang luluwas ka ata?”tanong nito.Napanganga ako dahil kilala ako nito, mukhang pamilyar ‘din s’ya sa’kin p
ARES POV’sHalos buong maghapon kong tinuruan si Amarie na mag bisikleta, marunong na s’ya kaso minsan kasi tinatamad na s’yang tapakan ang pedal ng bike dahil nangangalay na daw ang binti n’ya kaya pinagpahinga kuna muna.Nakaupo sa kandungan ko si Amarie habang nanonood kami ng Frozen 2. ‘Yun daw kasi ang paborito nilang panoorin n’ya kasama ang Mama n’ya.“Ito na ang meryenda n’yo”nakangiting sabi ni Chin-Chin dala ang pizza na kanina n’ya pinagkakaabalahan na lutuin.“Wow, thank you, Tita”pumapalakpak na sabi ni Amarie.Gustong-gusto n’ya talaga ang kumain at hindi s’ya maselan sa pagkain.“Thank you, hon”nakangiting pasalamat ko sa kanya.Ibinaba n’ya iyon sa round table bago umupo sa tabi ko. Hindi ako mahilig sa pizza kaya si Amarie na lang ang sinubuan ko habang abala sa panonood.“Ano nga palang sabi ni Almera? Sasama ba s’ya sa Palawan?”tanong sa’kin ni Chin-Chin.Umiling ako. “Hindi ko pa alam, may aasikasuhin daw kasi s’ya pero si Amarie mukhang pasasamahin n’ya sa ‘tin”