Lasing na lasing si Ludwig ng matagpuan nina Arvie at Rick. Nagulat sila sa kawawa awang sinasapit ng buhay nito. Ang isang linggo buhat noong mailibing si Estella ay hindi pa sapat upang makayanan nitong tanggapin ang lahat."Ludwig, tinawagan mo kami, tapos, lasing ka na pala?" Sabi ni Arvie. Alam niya ang nararamdaman ng kaibigan. Ganito din siya noong mamatay si Lala, yun nga lang, nag uumpisa pa lang sila noon, si Ludwig, asawa niya ang namatay."Ludwig, bro, tama na," sabi ni Rick habang inaakay si Ludwig papunta sa sofa. Halos hindi na ito makatayo ng maayos dahil sa kalasingan. Kitang-kita sa mukha ni Ludwig ang pagod at sakit. Ang mga mata niya ay namumugto, at kahit lasing, ramdam na ramdam ng dalawa ang bigat ng kanyang nararamdaman."Alam mo, hindi pa rin ako makapaniwala, mga tol," sabi ni Ludwig, medyo nabubulol dahil sa alak. "Si Estella... si Estella... wala na talaga siya." Puno ng luha ang kanyang mga mata, ngunit wala nang lakas ang kanyang katawan upang patuloy na
"Sa opisina niyo ako ihatid.." nabubulol ni Ludwig kina Arvie, "ayokong umuwi sa bahay.. maalala ko lang ang asawa ko doon."Agad namang pumayag sina Ric na dalahin siya sa opisina niya. Inupo siya ng mga ito sa sofa.'Okay ka lang ba dito?" tanong ni Rick sa kanya.Hindi na sumagot si Ludwig. Nakatulog na siya ng tuluyan."Mas safe naman siya dito," sabi ni Arvie. "Hayaan natin siyang gamutin ang sugatan niyang puso.. Pero sayang si Estella.""Oo nga.." saka sila nagkatinginan at napatawa, " wala eh, ang lokong ito ang pinili.""Ludwig.. aalis na kami.." paalam ni Arvie sa lalaki, "tara na pare, mukhang tulog na siya.."Umalis na ang dalawa, habang nahihimbing na natutulog si Ludwig sa sofa.ALAM ni Raquel na ito na ang tamang pagkakataon. Mula nang mawala si Estella, alam niyang unti-unti na siyang nagkakaroon ng puwang sa buhay ni Ludwig. Pero ngayon, sa kalagayan ni Ludwig, lasing at balisa, tila ito na ang perpektong oras para tuluyang alisin siya mula sa kadiliman at ibalik sa k
Habang naglalakad palabas si Raquel, umiikot ang mga plano sa kanyang isip. Alam niyang hindi magiging madali ang susunod na hakbang, pero determinado siyang gawin ang lahat para tuluyang mapasakanya si Ludwig. Ang susi sa lahat ng ito ay ang tuluyan niyang alisin ang alaala ni Estella sa buhay ni Ludwig, at alam niya ang eksaktong paraan para magawa iyon. Pagdating sa kanyang sasakyan, tinawagan niya ang kanyang ina, si Marsha. “Mommy, hindi ko pa rin mapalapit nang tuluyan si Ludwig sa akin. Hanggang ngayon, si Estella pa rin ang laman ng isip niya,” sabi niya, nagpipigil ng luha. “Pero may naiisip ako. Kailangang mawala lahat ng bagay na nagpapaalala kay Ludwig kay Estella.” Nakangiti si Marsha sa kabilang linya, alam na niya kung saan patungo ang iniisip ng anak. "Tama ka, hija. Kapag nawala ang lahat ng alaala ni Estella, wala nang ibang matitirang pagpipilian si Ludwig kundi ikaw. Kailangan natin itong gawing maayos at walang makakahalata." Nagpatuloy sila sa pagbabalak, un
"Totoo?" gulat na gulat na tanong ni Rick kay Ludwig. Lumabas silang dalawa upang mag usap. Hindi available si Arvie dahil may duty pa sa ospital. "Ayun sa nakausap kong babae, malandi daw ang babaeng itinapon doon.." sagot ni Ludwig. 'Subukan kaya nating magtanong tanong ulit doon?" suhestiyon niRick. Muli, napagkasunduan nilang magpunta ng batangas. At sa hindi inaasahang pagkakataon, may mga dumadaan sa lugar na iyon. Kaya marami silang natanong. "Yung itinapon na bangkay ng babae diyan? sabi asawa daw ng mayaman yun, kaso, nangalia pa. Hindi mo rin talaga masabi ang kakontentuhan ng mga tao sa mundo." Hanggang sa huling taong tinanong nila, iisa din ang kwento.. "Sir?" isang babae ang lumapit sa kanila, "nag iimbestiga ba kayo, tungkol kay-- kay Estella?" Bigla silang nabuhayan ng loob. Nagkatinginan sila ni Rick sa narinig. 'Kilala niyo siya?" tanong ni Ludwig sa matanda. "Umupa siya sa akin noon, mga isang linggo rin, kaso, pinaalis ko siya," may kaunting galit
Ang mga tanong ni Ludwig ay tila pumipigil sa kanya na makapag-focus sa lahat ng nais niyang gawin. Ang pagkakaroon ng damdamin para kay Estella na kanyang asawa ay tila nagiging sagabal sa kanyang paghahanap ng katotohanan. Ang pagdududa sa sarili ay lumitaw na tila siya ay naguguluhan kung paano niya dapat hawakan ang sitwasyon.Hindi niya mawari kung ano talaga ang kanyang nararamdaman. Basta na lang niya naiisip na parang mali ang lahat, subalit sa lahat ng tanong nila, iisa ang lumalabas.. isang pakawalang babae si Estella. "Rick," sabi ni Ludwig habang nagmamaneho sila papuntang kanilang susunod na destinasyon, "nararamdaman ko na may pagkukulang ako sa sitwasyon na ito. Ako ang unang lalaki sa buhay ni Estella, at sa kabila ng lahat ng nangyari, parang may mga bagay na hindi ko napansin. Tama pa ba ang ginagawa ko? Dapat ko pa bang pahirapan ang aking sarili sa paghahanap ng kasagutan sa nangyari sa kanya? o kailangan ko ng sumuko dahil tapos na naman ang lahat?" "Alam mo," s
Napapangiti si Raquel habang kausap ang mga taong binayaran niya sa lugar na iyon. Ang lahat ng impormasyong napag usapan nila upang siraan si Estela ay nagawa ng mga ito ng maayos."Magaling! May bonus kayo sa akin," nakangiti siya habang inooff ang tawag na iyon.Agad niyang tinawagan si Marsha."Mommy.. okay na, mukhang sa akin pa rin babagsak ang anak niyo," humahalakhak na sabi niya dito."Matalino ka talagang mag isip hija," masayang tugon ni Marsha habang nagdidilig ng halaman.Habang natutuwa si Raquel sa kanyang tagumpay, ang pag-uusap nila ni Marsha ay puno ng kasiyahan. Ang kanilang plano ay tila nagbubunga ng maganda para sa kanila."Alam mo, Mommy," patuloy ni Raquel, "ngayon na ang lahat ay nakaayos, sigurado akong ang kasunod na hakbang ay magiging mas madali na.""Oo, hija. Pero huwag tayong magpabaya. Dapat nating tiyakin na ang bawat detalye ay ayon sa plano para walang sagabal.""Oo naman, Mommy," sagot ni Raquel. "Lahat ay nasa kontrol ko. Baka mas maaga pa, magbub
Matuling lumipas ang anim na buwan, at unti unti, natanggap na ni Ludwig ang lahat. Bumalik na siya sa dati niyang buhay. Nasa loob siya ng opisina, ng magkaroon ng hindi inaasahang bisita, si Raquel. Kasama ng babae ang kanyang ina na si Marsha, nakangiti ito sa kanya. "Anak," niyakap siya ni Marsha," ang tagal na nating hindi nagkikita, kumusta ka na?" "Nagkikita tayo ma, hindi lang tayo nag uusap," sagot ni Ludwig. Bahagyang napangiwi ang kanyang ina sa kanyang isinagot. "Ikaw naman, napakapilosopo mo.." ibinalik ni Marsha ang ngiti sa labi. Aga "Hi Ludwig," bati ni Raquel sa kanya. Tinanguan niya lang ito. Naupo na ang mga bisita. "Aayain ka sana naming kumain anak," sabi ni Marsha, "wala ka bang napapansin kay Raquel?" Napatingin si Ludwig sa babae, bahagyang nangunot ang noo niya, "nagpaayos ka ba ng ilong?" "Hindi no!" napanguso si Raquel sa sinabi ni Ludwig. Naoffend siya ng konto, "namayat lang ako kaya mukhang tumangos ang aking ilong!" "Ah, okay.." saka ulit t
Limang taon ang matuling lumipas…"Mommy, bakit hindi kami sa regular school nag-aaral?" tanong ni Caleb kay Estella habang siya’y abala sa paghuhugas ng kanilang pinagkainan. Ang mga bata ay naglilinis ng lamesa matapos ang kanilang tanghalian.Napatingin siya sa kanyang anak. Mula nang magdesisyon siyang i-homeschool ang mga ito, madalas na nag-uungot si Caleb, at ngayon, tila muling nagtanong ang batang ito. Hindi niya masisisi ang kanyang mga anak sa pagnanais na maranasan ang buhay sa regular na paaralan—nagsimula na rin siyang mag-alinlangan kung tama ang ginawa niyang desisyon.Ang kanyang poultry at piggery business ay nagboboom. Salamat sa pamana ni Lala, na umabot ng halos anim na pung milyon ng maibenta niya ang lahat. Nagulat siya na sa kanya nito ipinamana ang lahat ng ari-arian nito, isang pamana na tila kumikilos sa sarili nitong paraan ng pagpapabuti ng kanilang buhay.Ipinagbili iyon lahat ni Ram. Ang lalaki ang nakakatulong niya sa lahat, hands-on siya sa business, a
Sobrang lungkot si Ram. Kung ano ano ang sumasagi sa kanyang isipan. Simula bayan, lalakarin lang niya hanggang bahay, para makapag isip siya ng tama. Iba pala talaga kapag nagmahal ang puso. Ang tama sa kanya ay sobra sobra. Sari sari ang pumapasok sa kanyang isipan, marahil, isinama na ni Ludwig sina Estella. Wala na siyang habol doon. Legal na asawa yun. Habang naglalakad si Ram, ang bigat sa kanyang dibdib ay lalong bumibigat sa bawat hakbang. Hindi na niya mabilang kung ilang oras na siyang naglalakad, parang wala na siyang pakialam kung gaano kalayo ang mararating niya. Pakiramdam niya ay wala nang halaga ang oras o direksyon—lahat ay mistulang nawalan ng saysay mula nang mawala sa kanya si Estella at ang mga anak nila. Ang tahimik na gabi ay parang sumasalamin sa kanyang kalungkutan. Ang mga ilaw ng poste ay nagbibigay ng malabong liwanag, habang ang mga dahon ng puno ay sumasayaw sa hangin na tila binubulong sa kanya ang mga alaala ng mga masasayang araw kasama si Est
"Ayoko ng makarinig ng kasinungalingang mo, Raquel.." malumanay na sabi ni Ludwig kay Raquel, "tama na.. mamamatay ka na, sinungaling ka pa." "Totoo ang sinasabi ko, Ludwig, "sagot ni Raquel, "maniwala ka naman sakin, please naman.." Ang kanyang mga luha ay patuloy na umagos, dahil sa takot na maaaring gawin ni Ludwig sa kanilang dalawa. Ang labis na pagpapatakbo nito ng mabilis at ang granadang hawak nito ang nagbibigay pangamba lalo sa kanya. "Pinaghiwalay niyo kami ng asawa ko, ngayon, muntik mo na akong ipapatay. Ganyan ka ba magmahal, Raquel?" naningkit ang luhaang mata ni Ludwig. "Ako naman ang nauna, Ludwig, ako.. Hindi si Estella.. Kahit pinalabas naming patay na siya, parang wala pa rin sa akin ang puso mo. Gaano ako katagal maghihintay upang mahalin mo ulit?" "Mabuting tao si Estella, Raquel," napapailing si Ludwig, "hindi mo siya kayang pantayan." Parang kutsilyo na tumusok sa kanya ang sinabing mga salita ni Ludwig. Labis siyang nasasaktan at hindi makapaniwala
"Uuwi na pala kami, Ludwig.." paalam ni Estella sa lalaki. "Maraming salamat, at nakilala ko ang aking mga anak.. Salamat sayo, at kay Ram sa pagpapalaki sa mga bata na maayos at mabuti." malungkot ang mga ngiti ni Ludwig sa kanya. "Maaari mo naman silang dalawin kung nais mo," nakangiting sabi ni Estella dito. "Okay na ko.. salamat, salamat sa inyo, mga anak!" niyakap ng mahigpit ni Ludwig ang mga bata, "salamat sa inyo at pinagbigyan niyo si daddy.." "Opo, daddy, ingat po kayo," sagot ni Calvin. "Bye po daddy," sabi naman ni Caleb. "Estella.." niyakap siya ng lalaki, "ikaw pa rin ang pinakamamahal ko hanggang sa huli.. alagaan mo ang sarili mo at ang mga bata.. maging masaya sana kayo ni Ram.." Hindi nila akala, na iyon na pala talaga ang huling pagkakita nila.. "UUWI na tayo?" tanong ni Raquel kay Ludwig. Masayang masaya ito. "Oo, uuwi na tayo," nakangiting sagot naman niya dito. Naninibago man, masayang sumama si Raquel sa kanya. Hindi alam ng babae, kung ano a
Nakatayo si Ram sa malayo, nakatutok ang tingin sa masayang eksena sa playground. Ang mga bata ay tumatakbo sa paligid, naglalaro at nagtatawanan, habang si Estella at Ludwig ay nag-uusap na tila ang lahat ay maayos na muli. Saksi siya sa pagbuo ng isang mundo na gusto niyang maging bahagi, ngunit sa kabila ng mga ngiti at tawanan, naramdaman niya ang matinding sakit sa kanyang puso. "Ngunit paano naman ako?" tanong niya sa sarili habang pinapahid ang pawis sa kanyang noo. Alam niyang mahalaga si Estella kay Ludwig, at wala siyang magagawa kundi ang manood sa malayo habang unti-unting bumabalik ang kanilang koneksyon. Ang mga alaala ng kanilang mga sandaling magkasama ay bumalik sa kanyang isip. Ang mga tawanan, mga pangarap na pinagsaluhan, at ang mga tamang desisyon na nagdala sa kanila sa isang bagong simula. Pero ngayon, tila naiiwan siya sa dilim habang ang kanyang puso ay naglalaban sa pagseselos at pag-asa. “Bakit hindi ko sila matanggap?” tanong niya sa sarili, kasabay ng p
Habang papasok sina Estella at ang mga bata sa restaurant, ramdam ni Ram ang bigat ng kanyang puso. Lahat ng nangyayari ay tila naglalaro sa kanyang isipan—ang takot na mawalay kay Estella, ang pag-aalala para sa mga bata, at ang pangambang baka hindi sila maging maayos ng kanilang ama. Nang makapasok, nakita ni Estella si Ludwig na nakaupo sa isang sulok, tahimik na nag-aantay. Ang kanyang hitsura ay puno ng pagka-abalang nag-aalala. Nagkatinginan sila, at sa loob ng isang segundo, parang nagkaroon ng diyalogo sa kanilang mga mata—mga tanong, mga alaala, at mga damdaming hindi pa natatapos. “Ludwig,” mahinang tawag ni Estella habang papalapit sila. “Nandito na kami.” “Salamat na nagpunta kayo,” sagot ni Ludwig, masiglang tumayo at sinimangutan ang mga bata. “Sila ba ang mga anak ko?” Tanong nito na puno ng pag-asa. “Oo, sila nga,” sagot ni Estella, nakatingin sa kanyang mga anak na tahimik na nagmamasid kay Ludwig. “Sila si Caleb at Calvin.” “Hello, kids!” bati ni Ludwig, su
Mabigat ang kanyang mga paa, ng dumating kina Estella. Wala noon ang mga bata dahil nasa paaralan. Bandang alas diyes pa lang noon.Akala niya, naroon si Estella, ngunit wala. Lumabas na siya ng bahay nito, at tinungo ang kanyang bahay. Pagbukas niya ng pinto, biglang may bumagsak sa kanyang kwarto.'Magnanakaw!" sa loob loob niya.Dahan dahan siyang umakyat ng hagdanan, saka mabilis niyang sinipat ang pinto.Nagulat siya kung sino ang naroroon, isang babaeng naka night gown. Kitang kita ang kabuuan ng katawan nito sa manipis na kasuotan. Wala itong panloob.Ang kanyang laway ay agad niyang nalunok. Hindi siya makapaniwala. Dahan dahan itong lumapit sa kanya.Hinawakan ni Estella ang kanyang mga kamay, at inilagay sa suso nito, "please.. ayokong ganito tayo.." saka siya hinalikan ni Estella sa labi.Binuhat niya ito, patungo sa pasimano ng bintana. Iniupo ni Ram si Estella doon, at hinubad ang night gown na suot nito.Agad siyang sumuso sa malalambot nitong dibdib, Habang unti unting
"Maaari ko bang makita ang mga anak ko?" tanong ni Ludwig kay Ram, "gusto ko lang silang makilala ng personal." "Susubukan kong tanungin si Estella kung nais niya,' sagot ni Ram, " wala ako sa posisyon para magdisisyon. Lalakarin na ba natin ang pagpafile ng kaso?" "Wag na!" maagap na sagot ni Raquel. Nangunot ang kanilang mga noo, ng marinig ang boses ni Raquel. "Bakit naman?" tanong niya dito, "kailangang managot ang mga nanakit sa aking kapatid!" "I--ibig kong sabihin, hindi na kailangan. Ayaw ko ng gulo. Uuwi na lang kami ng Maynila. Maayos na naman si Ludwig, makakapagmaneho na siya." "Hayaan mo Raquel, wag na nga tayong magfile ng kaso," nakangiti si Ludwig, subalit malungkot ang kanyang mga mata.Napansin ni Ram ang biglaang pag-aalangan ni Raquel. Hindi ito ang inaasahan niyang reaksyon mula sa isang taong nakakita ng kanyang kapatid na binugbog ng mga hindi kilalang tao. Alam niyang may mali, ngunit hindi niya alam kung ano ang motibo ni Raquel."Bakit bigla mong guston
Nakabalik na si Ram kina Estella. Nag aalala ang mukha nito. "Kumusta na si Ludwig? Hindi ba siya masyadong nasaktan? Nahuli ba ang gumawa?" Sunod sunod na tanong ni Estella kay Ram, "naipablotter na ba? Na x-ray na ba siya? CT scan?" Tinitigan ni Ram si Estella. Ang kanyang mata ay napuno ng selos. Lalo pa at halata ang pag aalala ni Estella kay Ludwig. Si Ram ay tahimik na nakatayo sa harap ni Estella, pinagmamasdan ang bawat kilos at reaksyon nito. Ang kanyang mga mata ay nagdilim sa dami ng mga tanong ni Estella tungkol kay Ludwig—halatang malalim pa rin ang nararamdaman nito para sa lalaking minsan niyang minahal. "Estella," malamig na sabi ni Ram, pilit pinipigilan ang selos na lumalagablab sa kanyang dibdib. "Ligtas na si Ludwig. Hindi siya seryosong nasaktan." Nakahinga nang maluwag si Estella, ngunit agad ding bumalik ang pag-aalala. "Sigurado ka? Kailangan nating malaman kung sino ang nasa likod ng nangyari sa kanya. Hindi pwedeng basta-basta na lang iyon. Paano kung m
Nagising si Ludwig na masama.amg pakiramdam ng katawan. Umiikot ang kanyang paningin. Habang tinitingnan ang puting liwanag na nasa kisame, binabalikan niya ang alaala kung bakit siya naroroon. Marahil, ospital iyon. Dahan dahan niyang ibiniling ang kanyang ulo. Naroon ang kanyang ina, sa kabilang kama naman, ay naroon si Raquel. "Anak!" bungad sa kanya ng kanyang ina, "kumusta ka na? may masakit ba sayo? tatawag ako ng doctor.." nagmamadali itong tumayo, subalit nahawakan niya ito, "Ba-bakit anak?" "Nasaan ako?" tanong niya. Napatingin sila sa pinto, at iniluwa nito si Ram. Nang pumasok si Ram, agad na bumigat ang hangin sa silid. Ang mga mata ni Ludwig ay nagtama sa kay Ram, puno ng tanong at tensyon. Si Raquel, na nakaupo sa tabi, biglang sumimangot, ngunit hindi makatingin nang direkta kay Ram. Alam niyang siya ang dahilan kung bakit nangyari ang lahat ng ito—ang lahat ng gulo, ang kalituhan, at ang pananakit kay Ludwig. “Ludwig, mabuti at gising ka na,” malamig na bung