Sa pagkakataong iyon ay unti-unting nanlabo ang kaniyang paningin at nasubsob sa kung saan. Nabitawan niya ang dalang bayong at napasalampak sa malamig na kalsada. Wala na siyang maramdaman kung hindi ang kawalan, kawalan ng pag-asa.
"Tulong..." iyon na lamang ang naisambit niya at tuluyan na siyang nawalan ng malay.
Sa hindi kalayuan, may isang nakaparadang kotse at animo'y may hinihintay ito. Mabilis na kumilos ang matandang lalaki na nandoon at kinuha ang kapote, nagmamadali niyang sinaklolohan ang babaeng natumba sa harapan ng kaniyang sasakyan.
"Diyos ko!" Bulalas nito saka mabilis na binuhat si Celeste. He is not dumb to let this woman in that situation. Alam niyang siya lamang ang nandoon na pwedeng makatulong rito.
Madali niyang isinilid sa kaniyang sasakyan ang babae at agad na pinaandar ang makina ng kotse. Habang nasa daan siya papunta sa hospital ay agad siyang tumawag sa kaniyang kapatid.
"Hello," sambit nito habang hawak ang telepono.
"Yes, nasaan ka na?" rinig niya sa kabilang linya.
"I will be late, I have something important to do," he replied.
"Oh, well, I am not surprise kuya, sige. Take your time." He knew that his brother is now upset. Sino nga bang hindi?
Palagi kasi siyang may excuses sa lahat ng family gathering nila, kahit noon pa. Siya ang madalas wala sa miyembro ng mga Valles.
Kung mayroon ngang tinatawag na 'black sheep' of the family, siya na yata iyon.
Sino nga ba siya? Well, he is just an ordinary old man, living beyond his limitation, aloof, alone, cold, and caring nothing but only his damn self.
Mas minadali niya ang pagtakbo ng sasakyan hanggang sa makita na niyang malapit na siya sa hospital.
"Goodness!" bulalas niya nang nandoon na siya. Agad niyang binusinahan ang nandoon para maagaw niya ang atensyon ng staffs, mabilis namang nagsilapitan ang mga ito at siya namang pagbukas ng pinto sa likod.
"Take her! Hurry!" Mando pa niya sabay labas sa driver's seat at sumama sa dalang stretcher ng mga ito. Nang makita niya nang malinaw ang mukha ng babaeng iyon ay nahinto siya, kasabay ng pagdala ng mga nurse rito papalayo sa mahabang corridor ng hospital. Nabato siya nang mapansin ang mukha nito, he remembered someone.
And that someone has the only reason, why he left breathing and choose to live.
"Cresilda." Sabi pa niya habang napahawak sa sariling bibig. It is impossible, ang dalagang sinaklolohan niya ay kamukhang-kamukha ng babaeng minahal niya noon.
"Bullshit, Llermo, you're just hallucinating again!" giit niya sabay nailing na lang.
Nagising sa kung saan si Celeste. Hindi niya alam kung nasaan siya ngayon at lalong hindi niya maintindihan kung bakit nakasuot siya ng puting damit. Nailinga-linga rin niya ang paningin sa kabuuan ng paligid.
Puting kisame, puting dingding, mga aparatong tumutunog at ang nag-iisang taong nasa isang banda at nakatanaw sa bintana. Nakasuot ito ng mamahaling suit, maputi ang buhok nito at may suot na salamin sa mata.
"S-sino ka? Nasaan ako?" Sambit pa ni Celeste na unti-unting sumandal sa hinihigaang kama.
Agad na tumalima sa kaniya ang may katandaang lalaki suot ang gulat na mukha at kung sisipatin ang hitsura nito, halatang mayaman ito.
"Nasa hospital ka ineng. Nakita kita sa daan." Sabi pa ng matandang may baritonong boses. Tipid lang ito kung magsalita, pino at kalmado ang kilos nito na sadyang tinitingnan siya sa oras na iyon, wari'y hinihintay ang reaksyon niya.
Sinipat ni Celeste ang matanda mula ulo hanggang paa. Mapuputi na ang buhok nito at may katangkaran ang taas. Maputi ito at meztiso. Angkin din nito ang may kalaparang pangangatawan na tila alagang-alaga. Nakasuot ito ng salamin pero hindi iyon nakakabawas sa angking kagwapuhan nito.
"I'm Llermo. Llermo Valles. Ikaw sino ka?" Tanong pa nito sa kaniya. Mas nagtaka si Celeste dahil ganoon na lang ang pagtitig nito sakaniya.
Agad niyang nahilot ang sariling ulo at inaalala ang lahat. Bahagyang napa-impit pa siya sa nararamdamang sakit doon dahil sa pagkakabenda ng kaniyang ulo.
"Sino ka?" pag-uulit pa ng ginoong si Llermo."Ako si...ako si," tumigil sa pagsasalita si Celeste at napapikit pa lalo, "hindi ko matandaan, hindi ko...hindi ko matandaan sino ako! Bakit hindi ko matandaan?" Nag-aagaw ang pagsigaw at pag-impit na boses ni Celeste na tila nagwawala.
Agad na lumapit si Llermo sa kaniya at pinindot ang buzzer ng hospital. Hinawakan siya nito at pinakalma.
"Shh...don't worry. We'll figure it out, hija." Sabi pa nito na niyakap lamang siya nang mahigpit.
"Hindi ko kilala ang s-sarili ko..." naiiyak na sambit ni Celeste.
Nang oras ding iyon ay nagsidatingan ang kumpol ng nurse at isang doktor. Agad nilang inasikaso si Celeste at tinurukan ng pampakalma. Nang mailagay ang paunang dosage ng gamot ay agad namang nahimbing ang dalaga at tuluyan nang nakatulog.
Doo'y nahiga ito ulit sa kama at inasikaso ng mga nurse. Nanatili si Llermo sa gilid ng dalaga. Nakakibit-balikat siya habang nag-iisip. Baka dahil sa nangyari, nawala ang memorya nito. Godness, how should I deal this one?
Mabuti na lang at dumating ang doktor.
Mayamaya pa ay agad tinanong ni Llermo ang doktor. "Doc, she can't remember everything." Sabi pa niya habang nakakibit-balikat.
"Well...in this point Don Llermo, she's having a paused traumatic amnesia lalo pa't nabagok ang ulo niya sa semento. Mabuti nga't nagising pa siya. Mostly in her cases, nako-coma ang patient dahil sa aftershock na gaya nito." Sabi pa ng doktor na hawak-hawak ang isang papeles.
Tanging pagtango lang ang ginawa ng matanda at iniintindi ang sitwasyong iyon.
"So...Don Llermo, as a concerned witness, ikaw lang ang pwedeng pumirma nito. She's all yours. Alam mo naman ang pinupunto ko 'di ba?" anang doktor na gustong papirmahan ang expenses ng dalaga.
Marahang tumango-tango si Don Valles at pinirmahan ang papeles na iyon. Matapos nilang mag-usap ay naiwang tuliro siya habang tanaw ang mahimbing na natutulog na dalaga.
At his sixty-five years living alone, isa siyang maituturing na black sheep o outcast sa kanilang angkan. Hindi siya nag-asawa at lalong wala siyang ni isang natipuhan na babae sa tanang buhay niya. Minsan pa nga'y napagkamalan siyang bading ng kaniyang kapatid na sina Lando at Angela. Sa tatlo nilang magkakapatid at bilang panganay ng angkan ng Valles, napili niyang manirahan sa States to make his life easier sa mga taong nanlalait at laging nakikialam sa buhay niya. May sabi-sabi kasi sa lugar nila, na isa siyang anak sa labas ng kaniyang ina at hindi siya tunay na Valles. But the hell he care? Sakaniya pinamana lahat ang kayamanan ng yumao nilang magulang, dahil bilang panganay, he has the authority of all assets within the country and of course, pati na rin ang nasa states.
Kauuwi lamang niya sa Pinas sa pagkakataong iyon para bumisita sana sa kapatid niyang si Lando na nakatira sa may Batangas. Binabagtas niya ang madilim na daan sa oras na iyon ng mapansin niya ang isang dalagang basang-basa sa ulan habang nanginginig sa paglalakad. Gayon na lamang ang pagresponde niya nang makita niya itong humandusay sa daan.
"Tulong," that was the last word he listen from that lady. Ang isang salitang tila rason upang agad niya itong dalhin sa kalapit na hospital doon.
And now, here he is. Nasa sitwasyong hindi niya alam ang gagawin. All his life, wala siyang inintindi bukod sa sarili at yaman niya, ngayon lang niya gagawin ang bagay na ito. The one which he's involved to someone he never knew, never met, and never care. Ngunit taliwas sa isip niya, nandoon ang konsensya niya na malakas ang sinisigaw na boses na h'wag niya itong pabayaan.
Tahimik siyang nakatanaw sa babaeng ni hindi niya alam kung sino. But, from that point ay naalala niyang may dala itong bagahe kanina, kaya agad niyang ipinahanap iyon sa kaniyang tauhan na nasa labas lamang ng kwarto ng hospital.
Wala pang limang minuto ay nasa kamay na ni Don Llermo ang bagahe ni Celeste. Agad niyang hinalukay ang loob nito at doon nga'y nakita niya ang ID ng dalaga.
Maria Celestina H. Arevalo, III yr. Bachelor of Science in Secondary Education, major in Filipino.
Gayundin ang pagkakabigla ni Llermo sa mga oras na iyon dahil may naalala siyang gunita ng kaniyang kahapon kung saan sangkot ang apilyidong mayroon si Celeste."Arevalo," sambit pa ni Llermo sa mababang boses. Sa puntong iyon ay naalala niya ang nagdaang kahapon nila ng kaniyang mga kaibigan.***(Many years ago)"Buntis ako." Iyon lamang ang sambit ni Criselda kay Llermo."Ha? Sinong ama?" Garalgal na sambit ni Llermo sa kaibigang si Criselda."Hindi ko alam...""Anong hindi mo alam?""H-hindi ko alam." Paulit-ulit na sambit ni Criselda kay Llermo."Ako ba ang ama n'yan?" Pagtatanong pa ni Llermo sa dalaga."Hindi ko tiyak, Llermo. Marami kayo...""Ha? Akala ko ba'y ako at si Luciano lang ang nakagalaw sa'yo?"Umiling lamang ang dalaga at noo'y nagsimula nang umiyak. Halatang tuliro ito."N-nagalaw ako ni Brando..." sambit pa ni Criselda na ang tinutukoy ay ang kaibigan nilang si Brando Delgado. Tatlo silang magkakaibigan, si Brando Delgado, si Luciano Arevalo at siya na isang Valle
Makalipas ang ilang araw ng pamamalagi sa hospital ay tuluyan nang naghilom ang mga gasgas ni Celeste. Panay asikaso ang mga doktor sa kaniya, lalo pa't iyon ang kabilin-bilinan ni Don Llermo.Ang alagaan siya nang mabuti habang panay uwi ang matanda sa mansion ng nakababata niyang kapatid. Walang kaaalam-alam ang kapatid nito sa binabalak niya kay Celeste at lalong wala siyang balak na ipagbigay alam ito kaninuman.Kararating lang ni Don Llermo sa hospital habang dala ang mga nakasabit na shopping bags sa magkabila niyang kamay. Ngayon kasi ang discharge ni Celeste sa hospital, kaya't nasisiyahan si Don Llermo na masilayan itong okay na.Masiglang tinahak ng ginoo ang nasabing kwarto ng dalaga at doo'y bunungad sa kaniya ang nagtataka nitong mukha."Good morning hija. Kamusta na ang pakiramdam mo?" ani nito sa masayang himig."S-sino ka nga po pala?""I'm your daddy. Don't you remember? Oh I guess hindi pa naghihilom ang sugat mo. You're in trouble last time at naglayas ka. Nasagasaa
Parang basang sisiw si Celeste habang kinukuha ang mga sinampay sa likod-bahay ng mansion el Delgado. Isa siya sa maraming alipores ng mag-asawang sina Don Hildebrando at Ginang Natividad. Laki sa karalitaan si Celeste kaya naman wala siyang magawa nang ipagbili siya ng kaniyang mga maralitang magulang katumbas ng bayad sa pagkakautang nito sa nasabing pamilya.Edad kinse siya noon ng magsimula siyang mangatulong sa mag-asawang Delgado. Kilala sa kanilang bayan ang mag-asawa sapagkat sila lang naman ang may nagmamay-ari ng halos kapatagan at mga lupaing tinataniman ng tubo, niyogan at maisan doon.Bantulutot na winaksi ni Celeste ang mahabang kumot na nakasampay sa isang may kataasang sampayan doon, kaya naman halos matumba siya sa paghila nito."Bulaga!" iyon ang bumungad sa kaniya sa pagitan ng kumot na nasa kaniyang harapan."Ay! Ano ka ba señorito!" hintatakot na turan niya habang sapo ang sariling dibdib.Nakangiti lamang sa kaniya si Miguel na siyang panganay na anak ng mag-asaw
"Excuse me lang ano, wala ni isa sa mga kuko at hibla ng buhok mo ang gusto ko, Marcus." She pinned her eyes to his balls."Katawan lang ang malaki sa'yo." Pahabol pa niya rito kaya naiwang nakanganga ito sa sinabi niya.Sa pagkakasabi niya'y para siyang nabunutan ng tinik. Agad niyang binuksan ang pinto. Dala ang tray ay agad na kumaripas siya ng lakad papanaog sa ibaba. Doo'y hindi niya sinasadyang mabangga ang pigura ng isang lalaki."Celeste?" ani ni Miguel na nakasuot pa ng corporate attire ng kompanya nila."Miguel..." Balisang sambit ni Celeste, halatang may nangyaring hindi maganda ngunit bago pa man magkausap nang payak ang dalawa ay umalingaw-ngaw mula sa ibaba ng hagdan ang nakasunod na pigura ng ina nito. Nakasimangot ito at nakakunot ang noo."Magandang hapon po, señora." Ani ni Celeste."Walang maganda sa hapon, hija. Sige na bumaba ka na at pagsilbihan mo ang mga paparating na bisita." Sabi pa ni Doña Natividad."Bisita ho?" pagtatanong pa ni Celeste."Oo, darating ang
Naiyak siya sa sandaling iyon. Niyakap niya ang sariling bagahe at naisipan ang isang desisyon. She must run away. Dapat siyang umalis sa lalong madaling panahon. She has nothing left, wala na ang pamilyang itinakwil siya, wala na rin siyang pag-asa para kay Miguel, wala na rin ang pangarap niyang maiahon ang sarili sa putikang kinasasadlakan niya. Nawalan na siya ng rason para lumaban. Siguro'y panahon na para lumayo sa Delgado, bagama't malaki ang otang na loob niya kay Don Brando, siguro'y mas mainam na rin na mawala siya roon para mas maging madali kay Miguel ang pagtanggap sa babaeng nararapat dito."Mahirap pero kailan," mahinang anas niya habang yumuko at pinahiran ang luha gamit ang manggas ng suot niyang damit. Marahan pa niyang sinapo ang sariling tiyan at muling tumayo. Sa sandaling iyon, she left with no choice but to let go.Hindi siya nabibilang sa lugar na iyon. Kailangan na niyang hanapin ang tunay niyang ama.Dala ang kaniyang bagahe ay napagpasyahan ni Celeste na uma
Makalipas ang ilang araw ng pamamalagi sa hospital ay tuluyan nang naghilom ang mga gasgas ni Celeste. Panay asikaso ang mga doktor sa kaniya, lalo pa't iyon ang kabilin-bilinan ni Don Llermo.Ang alagaan siya nang mabuti habang panay uwi ang matanda sa mansion ng nakababata niyang kapatid. Walang kaaalam-alam ang kapatid nito sa binabalak niya kay Celeste at lalong wala siyang balak na ipagbigay alam ito kaninuman.Kararating lang ni Don Llermo sa hospital habang dala ang mga nakasabit na shopping bags sa magkabila niyang kamay. Ngayon kasi ang discharge ni Celeste sa hospital, kaya't nasisiyahan si Don Llermo na masilayan itong okay na.Masiglang tinahak ng ginoo ang nasabing kwarto ng dalaga at doo'y bunungad sa kaniya ang nagtataka nitong mukha."Good morning hija. Kamusta na ang pakiramdam mo?" ani nito sa masayang himig."S-sino ka nga po pala?""I'm your daddy. Don't you remember? Oh I guess hindi pa naghihilom ang sugat mo. You're in trouble last time at naglayas ka. Nasagasaa
Gayundin ang pagkakabigla ni Llermo sa mga oras na iyon dahil may naalala siyang gunita ng kaniyang kahapon kung saan sangkot ang apilyidong mayroon si Celeste."Arevalo," sambit pa ni Llermo sa mababang boses. Sa puntong iyon ay naalala niya ang nagdaang kahapon nila ng kaniyang mga kaibigan.***(Many years ago)"Buntis ako." Iyon lamang ang sambit ni Criselda kay Llermo."Ha? Sinong ama?" Garalgal na sambit ni Llermo sa kaibigang si Criselda."Hindi ko alam...""Anong hindi mo alam?""H-hindi ko alam." Paulit-ulit na sambit ni Criselda kay Llermo."Ako ba ang ama n'yan?" Pagtatanong pa ni Llermo sa dalaga."Hindi ko tiyak, Llermo. Marami kayo...""Ha? Akala ko ba'y ako at si Luciano lang ang nakagalaw sa'yo?"Umiling lamang ang dalaga at noo'y nagsimula nang umiyak. Halatang tuliro ito."N-nagalaw ako ni Brando..." sambit pa ni Criselda na ang tinutukoy ay ang kaibigan nilang si Brando Delgado. Tatlo silang magkakaibigan, si Brando Delgado, si Luciano Arevalo at siya na isang Valle
Sa pagkakataong iyon ay unti-unting nanlabo ang kaniyang paningin at nasubsob sa kung saan. Nabitawan niya ang dalang bayong at napasalampak sa malamig na kalsada. Wala na siyang maramdaman kung hindi ang kawalan, kawalan ng pag-asa."Tulong..." iyon na lamang ang naisambit niya at tuluyan na siyang nawalan ng malay.Sa hindi kalayuan, may isang nakaparadang kotse at animo'y may hinihintay ito. Mabilis na kumilos ang matandang lalaki na nandoon at kinuha ang kapote, nagmamadali niyang sinaklolohan ang babaeng natumba sa harapan ng kaniyang sasakyan."Diyos ko!" Bulalas nito saka mabilis na binuhat si Celeste. He is not dumb to let this woman in that situation. Alam niyang siya lamang ang nandoon na pwedeng makatulong rito.Madali niyang isinilid sa kaniyang sasakyan ang babae at agad na pinaandar ang makina ng kotse. Habang nasa daan siya papunta sa hospital ay agad siyang tumawag sa kaniyang kapatid."Hello," sambit nito habang hawak ang telepono."Yes, nasaan ka na?" rinig niya sa k
Naiyak siya sa sandaling iyon. Niyakap niya ang sariling bagahe at naisipan ang isang desisyon. She must run away. Dapat siyang umalis sa lalong madaling panahon. She has nothing left, wala na ang pamilyang itinakwil siya, wala na rin siyang pag-asa para kay Miguel, wala na rin ang pangarap niyang maiahon ang sarili sa putikang kinasasadlakan niya. Nawalan na siya ng rason para lumaban. Siguro'y panahon na para lumayo sa Delgado, bagama't malaki ang otang na loob niya kay Don Brando, siguro'y mas mainam na rin na mawala siya roon para mas maging madali kay Miguel ang pagtanggap sa babaeng nararapat dito."Mahirap pero kailan," mahinang anas niya habang yumuko at pinahiran ang luha gamit ang manggas ng suot niyang damit. Marahan pa niyang sinapo ang sariling tiyan at muling tumayo. Sa sandaling iyon, she left with no choice but to let go.Hindi siya nabibilang sa lugar na iyon. Kailangan na niyang hanapin ang tunay niyang ama.Dala ang kaniyang bagahe ay napagpasyahan ni Celeste na uma
"Excuse me lang ano, wala ni isa sa mga kuko at hibla ng buhok mo ang gusto ko, Marcus." She pinned her eyes to his balls."Katawan lang ang malaki sa'yo." Pahabol pa niya rito kaya naiwang nakanganga ito sa sinabi niya.Sa pagkakasabi niya'y para siyang nabunutan ng tinik. Agad niyang binuksan ang pinto. Dala ang tray ay agad na kumaripas siya ng lakad papanaog sa ibaba. Doo'y hindi niya sinasadyang mabangga ang pigura ng isang lalaki."Celeste?" ani ni Miguel na nakasuot pa ng corporate attire ng kompanya nila."Miguel..." Balisang sambit ni Celeste, halatang may nangyaring hindi maganda ngunit bago pa man magkausap nang payak ang dalawa ay umalingaw-ngaw mula sa ibaba ng hagdan ang nakasunod na pigura ng ina nito. Nakasimangot ito at nakakunot ang noo."Magandang hapon po, señora." Ani ni Celeste."Walang maganda sa hapon, hija. Sige na bumaba ka na at pagsilbihan mo ang mga paparating na bisita." Sabi pa ni Doña Natividad."Bisita ho?" pagtatanong pa ni Celeste."Oo, darating ang
Parang basang sisiw si Celeste habang kinukuha ang mga sinampay sa likod-bahay ng mansion el Delgado. Isa siya sa maraming alipores ng mag-asawang sina Don Hildebrando at Ginang Natividad. Laki sa karalitaan si Celeste kaya naman wala siyang magawa nang ipagbili siya ng kaniyang mga maralitang magulang katumbas ng bayad sa pagkakautang nito sa nasabing pamilya.Edad kinse siya noon ng magsimula siyang mangatulong sa mag-asawang Delgado. Kilala sa kanilang bayan ang mag-asawa sapagkat sila lang naman ang may nagmamay-ari ng halos kapatagan at mga lupaing tinataniman ng tubo, niyogan at maisan doon.Bantulutot na winaksi ni Celeste ang mahabang kumot na nakasampay sa isang may kataasang sampayan doon, kaya naman halos matumba siya sa paghila nito."Bulaga!" iyon ang bumungad sa kaniya sa pagitan ng kumot na nasa kaniyang harapan."Ay! Ano ka ba señorito!" hintatakot na turan niya habang sapo ang sariling dibdib.Nakangiti lamang sa kaniya si Miguel na siyang panganay na anak ng mag-asaw