“May karapatan pa ba ako?” Umupo si Xoe sa kama, matapos siyang masuri.
Namumugto ang mga matang nakatingin sa kaibigan at tila may kung anong bumara sa kanyang lalamunan dahilan upang manginig ang kanyang boses. “Ngayong andito na si Kendra… Saan ako sa buhay niya?” tanong niya.
Maya-maya pa ay natawa si Xoe habang pinupunasan ang luhang tumakas sa kanyang mga mata. “Bakit pa ako nag aaksaya ng luha. Ang hirap pagbuntis, masyadong nagiging emosyonal.” Muli pa siyang tumawa na tira nasisisraan ng bait.
Binuka ni Maggie ang kanyang braso upang bigyan ng mainit na yakap ang kaibigan. Sa ilang taon nilang pagkakakilanlan, alam niya kung gaano ka mahal ni Xoe si Jake.
“Ano ka ba? Ikaw ang asawa… Mag-asawa kayo sa mata ng Diyos at sa mata ng batas. Sa inyong dalawa ng babaengiyon, ikaw nag mas may karapatan. Kaya huwag ka nang mag-alala. Gusto mo aminin mong may anak din kayo, at dinadala mo siya ngayon.” pag-aalo sa kaibigan.
Nagkibit balikat si Xoe at mahinang itinulak si Maggie. “Maaari ngang mag-asawa kami. Pero sa papel lamang iyon. Hindi naman niya ako pinakasalan dahil mahal niya ako. At alam ko iyon. Wala nang papalit pa sa puso ni Kendra kay Jake.”
“Sa ngayon, hanggang hindi ako siguradong ako ang pipiliin, hindi ko ipapaalam ang pagbubuntis ko.” Determinadong sagot ni Xoe.
“Hindi mo na iyan maitatago. Habang tumatagal lalaki at lalaki ang bata sa sinapupunan mo. At magkasama kayo sa iisang bahay. Kaya paano mo maililihim sa kanya?”
“Bahala na. Basta sa ngayon, ayoko na munang ipaalam.”
Nagpaalam si Xoe kay Maggie at muling hinarap ang asawa matapos niyang makapagpalit ng damit.
“Xoe,” Agad na nilapitan ni Jake si Xoe ng mapansin niya itong papalabas ng kanyang opisina.
“Kanina pa kita gustong makausap. May ginagawa ka ba?” tanong nito.
Mariing tinitigan ni Xoe ang asawa habang hinihintay ang sasabihin nito. Napansin niiyang lumiwanag na ang kaninang madilim na mukha ni Jake at tila ba nabuhayan ito ng loob. Tila alam na niya kung para saan ang pag-uusapan nila.
“Tungkol saan?” maang na tanong ni Xoe na pinipilit itago ang nararamdamang sakit at pinilit na ngumiti.
Inaya niya sa loob ng kanyang opisina si Jake. At inalok ng maiinom. Nagpasalamat naman ang lalaki sa kanya.
“Tungkol sana kay Kendra.”
“Gising na ba siya? Wala ka nang masyadong aalalahanin pa dahil ligtas ang bata at si Kendra.”
“Alam ko.” Ngumiti si Jake ng matamis. “Alam kong kaya mong iligtas sila. At may tiwala ako sa galing mo.” pagpuri niya sa asawa.
“Kailan pa pala bumalik si Kendra? Nito lang din ba?” Kaswal na tanong ni Xoe bago uminom ng tubig at umupo sa kanyang upuan.
“Tatlong buwan na ang lumipas. Gusto ko sanang sabihn sayo, pero masyado kang abala dito sa ospital at hindi na tayo nagkaroon ng oras na mag-usap pa para sabihin sayo ito.” tila naman naiwan sa ere ang kamay ni Xoe na may hawak na baso nang sabihin iyon ni Jake.
“Masasabi mo ba ngayon ang kasarian ng pinagbubuntis niya.” kaswal na tanong ni Jake, na tila hindi iniisip ang nararamdaman ng babaeng nasa kanyang harapan… Ang babaeng kanyang pinakasalan.
Marahang inilapag ni Xoe ang basong kanyang hawak. “Mahirap pa sabihin sa ngayon. Malalaman natin ang kasarian ng bata kapag nasa apat na buwan na ito o di kaya ay mas mabuti kung mga limang buwan para sigurado na ang kasarian ng bata sa sinapupunan. Ngayon kasi, masyado pang maaga. Malabo pang malaman.”
“Nagpasuri kami noon. At ang sabi ay babae, pero base sa sinasabi mo, baka nga lalaki. Pero gusto ko sana babae, pero kung lalaki man iyon, ay okay lang basta anak ko at si Kendra ang ina.”
Ibinaba ni Xoe ang kanyang kamay upang di mapansin ni Jake na nakakuyom ito. Tila naman may pumiga sa puso niya. At sa kanyang pagkakarinig ang may lamat niyang puso ay tuluyang nabasag.
“Nga pala may pakiusap ako.”
“Ano yun?” Nanatiling walang emosyon ang mukha ni Xoe. Pinipigilan ang pagsabog nito.
“Ngayong nandito si Kendra at maselan ang kanyang kalagayan… Gusto ko sana siyang alagaan. Pwede bang dalhin ko siya sa bahay at doon muna manirahan sa atin?” pakiusap ni Jake.
‘Binuntis mo na nga, dadalhin mo pa sa bahay natin?’ Gustong sabihin iyon ni Xoe ngunit nanatili na lamang siyang tahimik.
“Wala ba siyang ibang mapupuntahan? Saan siya nakatira nitong mga nakaraan tatlong buwan?” Tanong ni Xoe.
“Sa motell lamang. Alam mo naman siguro ang nangyari sa pamilya niya. Tyaka sa ngayon mas makakabuting doon siya sa bahay natin. Bukod sa maalagaan ko siya at matututukan ang mga pangangailangan, ay andoon ka rin upang tuguan kung magkaroon man siya ng problema sa kanyang pagbubuntis.”
Nagtaas ng kilay si Xoe sa paliwanag ni Jake.
‘Buti sa kanya, alalalang-alala ka. Paano naman ako? Paano ang nararamdaman ko?’ tanong ni XOe sa sarili habang tahimik na nakatingin sa asawa.
Nag-iwas ng tingin si Xoe at nagkunwari na lamang na may ginagawa sa kanyang kompyuter. “Bahala ka. Ikaw naman ang bumili ng bahay na iyon. At bihira lang din naman ako sa bahay.” saad ni Xoe.
“Salamat.” sagot ni Jake na ikinangiti niya.
“May isa pa pala akong pabor… Kung okay lang sayo.” Nag aalangang sabi ni Jake.
“Ano yun?” tanong ni Xoe.
“Gusto ko sanang maghiwalay na tayo.”
Tila binagsakan ng langit ang mundong ginagalawan ni Xoe. Ang kaninang durog niyang puso ay muli pang dinurog ng pinung pino hanggang sa maging abo ito. Dahil ang kanyang natitirang karapatan ay gustong bawiin ng kanyang minamahal.“J-jake…” Nabasag ang boses niya.“Diba ilang beses ko sinasabi sayo, tawagin mo akong kuya mo.”“Pero hindi kita kuya.” Mahinang sambit nito.“Ano?” sa tono ng pananalita ni Jake ay halatang nainis ito.“S-sigurado ka ba?” Nauutal na tanong ni Xoe.“Kahit pa na maghiwalay tayo, ayaw naman ng mga magulang mo si Kendra. Tyaka paano mo maipapaliwanag ang paghihiwalay natin?” tanong ni Xoe.“Alam ko. Kaya tulungan mo akong itago muna ito sa kanila.” Napaawang ang bibig ni Xoe at di makahuma sa sinambit ni Jake.‘Sobra na ang lahat. Naiintindihan kong bilang doktor, kailangan kong gamutin ang aking pasyente kahit kabit man siya ng asawa ko. May sinumpaan ako na kahit mamamatay tao pa ang nangangailangan, kailangan ko silang tulungan. Pero ang maging personal na
‘Aking Xoe.’ Mapait na napangiti si Xoe sa narinig mula kay Jake.Hanggang ngayon nakababatang kapatid pa rin ang turing ni Jake sa asawa. ‘Manhid ba siya na di maramdaman ang pagmamahal ko sa kanya? O baka naman magaling lang talaga akong magtago ng emosyon at nararamdaman ko para sa kanya?’Sa dalawang dekada nilang magkakilala mula pa noong anim na taong gulang pa lamang si XOe hanggang sa tumuntong siya ng dalawampu’t anim, hindi man lamang napansin ni Jake ang pagmamahal na pinaparamdam ni XOe para sa kanya.‘Sana ako nalang si Kendra, na hahabul habulin niya kapag nawala sa kanya.’ sabi ni Xoe sa sarili.Tila ba may kung anong tumusok sa tiyan ni Xoe nang bigla siyang nakaramdam ng matinding pananakit sa kanyang puson. Muling may tumulong pulang likido sa pagitan ng hita ni XOe. At dahil nasa harapan niya si Jake ay kinakailangan niyang isantabi ang sakit na nararamdaman at pinilit na magkunwaring walang nangyayari sa kanyang hindi maganda. Malalaking butil na ang mga pawis na n
“Dok! Dok! DoktoraMadrigal!” Hingal na tawag ng isang nars na hinahanap si Doktora Xoe Madrigal, isang gynecologist at obstetrician.Balisa ito at nagmamadling inisa-isang buksan ang bawat kurtinang nakasarado upang mahanap ang doktor. Dumating naman si Xoe na may hawak pa itong inumin na tila katatapos lamang magtanghalian.“Doktora, may naghahanap po sa inyo.” Anunsyo ng isang nurse na nakadestino sa kwartong pang-emerdyensiya.Maya maya pa ay napansin niya ang pagtunog ng isang maliit na kahon na nagpapatawag sa bawat empleyadong kinakailangan sa isang luga, hudyat na kinakailangan siya sa kwartong iyon at may kailangang bigyan agad ng atensyong medikal. Binaba niya ang hawak na inumin sa kanyang lamesa sa kanyang opisina bago pinatay ang tunog ng kanyang pager.“Dok!” hingal na tawag ng nars na kanina pa naghahanap sa kanya.“Oh, bakit? Hanap mo ba ako?” kalmado nitong tanong.“Kailangan ka po sa ER. Hinahanap ka ni Mr. Aragon,” anunsyo ng nars.Tila nanlambot naman ang mga tuhod
Nanlalaki ang mga mata ni Xoe sa sinabi ng kasama. Agad niyang tiningnan si Kendra na ngayo’y walang malay.“Paanong..” pabulong nitong tanong.“Dok… Araw araw tayong magkasama. Nakita ko ang mismo ang resulta ng eksaminasyon mo doon, aksidente lang naman. Hehe. Pasensya na,” Hilaw itong ngumiti sa doktora.“Wala na sanang ibang nakakaalam.” pakiusap ni Xoe. “Kahit asawa ko hindi niya alam.” dagdag ni Xoe.“Bakit po pala ayaw niyong ipaalam?”‘Hindi ko pwedeng sabihin ang totoong dahilan.’ sabi ni Xoe sa isip.“Ah-eh kasi… kulang tayo sa doktor at sa panahon ngayon, maraming nangangailangan ng serbisyo ko. At kung malaman ito ng higher ups… Baka ipagforce maternity leave nila ako.” Paliwanag ni Xoe. “Pero dok… Sigurado ka bang kaya mo talaga?” Tumango si Xoe sa tanong ng nars. “Alam ko ang kapasidad ng katawan ko. At bilang ObGyne alam ko kung hanggang saan lang ako dapat. Nakapagpahinga naman ako kanina kaya okay lang.” Pagsisigurado nito.“Pero tatawagin ko pa rin po si Doktora Ma
‘Aking Xoe.’ Mapait na napangiti si Xoe sa narinig mula kay Jake.Hanggang ngayon nakababatang kapatid pa rin ang turing ni Jake sa asawa. ‘Manhid ba siya na di maramdaman ang pagmamahal ko sa kanya? O baka naman magaling lang talaga akong magtago ng emosyon at nararamdaman ko para sa kanya?’Sa dalawang dekada nilang magkakilala mula pa noong anim na taong gulang pa lamang si XOe hanggang sa tumuntong siya ng dalawampu’t anim, hindi man lamang napansin ni Jake ang pagmamahal na pinaparamdam ni XOe para sa kanya.‘Sana ako nalang si Kendra, na hahabul habulin niya kapag nawala sa kanya.’ sabi ni Xoe sa sarili.Tila ba may kung anong tumusok sa tiyan ni Xoe nang bigla siyang nakaramdam ng matinding pananakit sa kanyang puson. Muling may tumulong pulang likido sa pagitan ng hita ni XOe. At dahil nasa harapan niya si Jake ay kinakailangan niyang isantabi ang sakit na nararamdaman at pinilit na magkunwaring walang nangyayari sa kanyang hindi maganda. Malalaking butil na ang mga pawis na n
Tila binagsakan ng langit ang mundong ginagalawan ni Xoe. Ang kaninang durog niyang puso ay muli pang dinurog ng pinung pino hanggang sa maging abo ito. Dahil ang kanyang natitirang karapatan ay gustong bawiin ng kanyang minamahal.“J-jake…” Nabasag ang boses niya.“Diba ilang beses ko sinasabi sayo, tawagin mo akong kuya mo.”“Pero hindi kita kuya.” Mahinang sambit nito.“Ano?” sa tono ng pananalita ni Jake ay halatang nainis ito.“S-sigurado ka ba?” Nauutal na tanong ni Xoe.“Kahit pa na maghiwalay tayo, ayaw naman ng mga magulang mo si Kendra. Tyaka paano mo maipapaliwanag ang paghihiwalay natin?” tanong ni Xoe.“Alam ko. Kaya tulungan mo akong itago muna ito sa kanila.” Napaawang ang bibig ni Xoe at di makahuma sa sinambit ni Jake.‘Sobra na ang lahat. Naiintindihan kong bilang doktor, kailangan kong gamutin ang aking pasyente kahit kabit man siya ng asawa ko. May sinumpaan ako na kahit mamamatay tao pa ang nangangailangan, kailangan ko silang tulungan. Pero ang maging personal na
“May karapatan pa ba ako?” Umupo si Xoe sa kama, matapos siyang masuri.Namumugto ang mga matang nakatingin sa kaibigan at tila may kung anong bumara sa kanyang lalamunan dahilan upang manginig ang kanyang boses. “Ngayong andito na si Kendra… Saan ako sa buhay niya?” tanong niya.Maya-maya pa ay natawa si Xoe habang pinupunasan ang luhang tumakas sa kanyang mga mata. “Bakit pa ako nag aaksaya ng luha. Ang hirap pagbuntis, masyadong nagiging emosyonal.” Muli pa siyang tumawa na tira nasisisraan ng bait.Binuka ni Maggie ang kanyang braso upang bigyan ng mainit na yakap ang kaibigan. Sa ilang taon nilang pagkakakilanlan, alam niya kung gaano ka mahal ni Xoe si Jake.“Ano ka ba? Ikaw ang asawa… Mag-asawa kayo sa mata ng Diyos at sa mata ng batas. Sa inyong dalawa ng babaengiyon, ikaw nag mas may karapatan. Kaya huwag ka nang mag-alala. Gusto mo aminin mong may anak din kayo, at dinadala mo siya ngayon.” pag-aalo sa kaibigan.Nagkibit balikat si Xoe at mahinang itinulak si Maggie. “Maaari
Nanlalaki ang mga mata ni Xoe sa sinabi ng kasama. Agad niyang tiningnan si Kendra na ngayo’y walang malay.“Paanong..” pabulong nitong tanong.“Dok… Araw araw tayong magkasama. Nakita ko ang mismo ang resulta ng eksaminasyon mo doon, aksidente lang naman. Hehe. Pasensya na,” Hilaw itong ngumiti sa doktora.“Wala na sanang ibang nakakaalam.” pakiusap ni Xoe. “Kahit asawa ko hindi niya alam.” dagdag ni Xoe.“Bakit po pala ayaw niyong ipaalam?”‘Hindi ko pwedeng sabihin ang totoong dahilan.’ sabi ni Xoe sa isip.“Ah-eh kasi… kulang tayo sa doktor at sa panahon ngayon, maraming nangangailangan ng serbisyo ko. At kung malaman ito ng higher ups… Baka ipagforce maternity leave nila ako.” Paliwanag ni Xoe. “Pero dok… Sigurado ka bang kaya mo talaga?” Tumango si Xoe sa tanong ng nars. “Alam ko ang kapasidad ng katawan ko. At bilang ObGyne alam ko kung hanggang saan lang ako dapat. Nakapagpahinga naman ako kanina kaya okay lang.” Pagsisigurado nito.“Pero tatawagin ko pa rin po si Doktora Ma
“Dok! Dok! DoktoraMadrigal!” Hingal na tawag ng isang nars na hinahanap si Doktora Xoe Madrigal, isang gynecologist at obstetrician.Balisa ito at nagmamadling inisa-isang buksan ang bawat kurtinang nakasarado upang mahanap ang doktor. Dumating naman si Xoe na may hawak pa itong inumin na tila katatapos lamang magtanghalian.“Doktora, may naghahanap po sa inyo.” Anunsyo ng isang nurse na nakadestino sa kwartong pang-emerdyensiya.Maya maya pa ay napansin niya ang pagtunog ng isang maliit na kahon na nagpapatawag sa bawat empleyadong kinakailangan sa isang luga, hudyat na kinakailangan siya sa kwartong iyon at may kailangang bigyan agad ng atensyong medikal. Binaba niya ang hawak na inumin sa kanyang lamesa sa kanyang opisina bago pinatay ang tunog ng kanyang pager.“Dok!” hingal na tawag ng nars na kanina pa naghahanap sa kanya.“Oh, bakit? Hanap mo ba ako?” kalmado nitong tanong.“Kailangan ka po sa ER. Hinahanap ka ni Mr. Aragon,” anunsyo ng nars.Tila nanlambot naman ang mga tuhod