Chapter 3

Suot-suot ang malinis at puting pinaglumaang unipormeng blusa at palda. Nakatingin sa harapan ng bilogang salamin na may kunting lamat. Inaayos ang pagkatali ng buhok nito. Nag-apply ng pulbo sa mukha at kunting pabango sa likuran ng tenga at pulupulsuhan nito. Pagkatapos ng kaniyang pag-aayos sa sarili ay isinukbit niya ang kaniyang kabalyas at tyaka lumabas sa sariling kwarto. 

Tumutunog ang takong ng suot niyang sapatos pang-eskwela sa tuwing inaapakan ang sahig ng kanilang bahay.

“Hali ka rito, Eman,” tawag niya sa kaniyang bunsong kapatid na lalaki.

Inayos niya nang mabuti ang suot nitong polo at gano’n din ang kaniyang ginawa sa kakambal nito. Nilagay niya sa mga kabalyas nila ang kanilang baon na biskwit at ang plastik na boteng may laman na tubig.

Sabay silang tatlong lumabas sa kanilang bahay. Pagkatapos maisara ang kanilang tarangkahan agad niyang hinawakan ang kamay ng dalawa upang hindi ito magpupunta kung saan-saan. Ihahatid niya ang dalawang bunsong kapatid sa eskwelahan nito.

Nasa edad na pitong taon ang dalawa at nag-aaral sa elementarya bilang grade one. Malapit lang ang eskwelahan ng mga ito kaya makakahabol pa siya sa kanilang review para sa gaganaping patimpalak sa kaniyang pinapasokang eskwelahan.

Pagkatapos niyang maihatid ang dalawang kapatid ay agad siyang naglakad pabalik sa kanilang dinaanan kanina at lumiko sa isang eskinita kung saan mas mapapadali ang kaniyang paglalakad papuntang eskwelahan.

Pagkalabas sa eskinitang dinaanan nito ay bumungad ang sementadong kalsada. Tinignan niya muna ang magkabilang direksiyon bago tumawid.

Pagkatapos ang kalahating-oras nang paglalakad narating na niya ang kaniyang patutunguhan. Bumungad sa kaniyang paningin ang mga naglalakihang tarpaulin kung saan nakaprinta ang mga pangalan ng mga nanalo sa iba't-ibang larangan ng laro at mga nakaprintang mukha ng mga nagtapos sa eskwelahan bilang: Summa Cum Laude, Magna Cum Laude at Cum Laude.

Malaki ang nasabing eskwelahan. Mataas ang bakod at tarangkahan nito na yari sa acero. Pagkakita ng gwardiya ng eskwelahan sa suot niyang I’D ay agad siyang pinagbuksan ng gate at tyaka siya pumasok sa loob ng campus.

Mahigpit ang sekyuridad dito at dapat sundin ang mga patakaran sa loob ng eskwelahan at naroon na mismo ang ‘No I’D, No Entry’. Pinagbabawal rin ang hindi pagsusuot ng kumpletong uniporme liban sa araw ng miyerkules.

Nagmamadali siyang pumunta sa silid-aklatan kung saan sila magkikita-kita ng kaniyang kasamahan sa nasabing patimpalak na magaganap bukas. Tanging linggo lang ang kanilang pahinga at kailangan nilang mag-rebyu ngayong araw. Pagkapasok niya sa loob ng silid-aklatan ay agad siyang pumunta sa gawi ng kaniyang kasamahan.

Excuse sila sa lahat ng asignatura ngayong araw. Tahimik ang silid-aklatan at normal naman talaga iyon sa isang library. Maririnig lang ang paglipat nila ng mga pahina ng libro at minsan nagtatanong sa isa’t-isa.

Lumipas ang mahabang oras sa pag-rerebyu ay napagpasiyahan muna nilang pumunta sa kantina upang bumili ng kanilang makakain habang maaga pa at wala pang mga estudyante roon.

“Tia, tara!” aya nito sa kaniya.

“Mauna na lang kayo, susunod ako,” sambit niya habang nakayuko at pukos sa kaniyang binabasang encyclopedia.

“Mamaya na ’yan! Matalino ka naman, eh.”

“Mauna na kayo, tatapusin ko lang ’to.” Ngumiti siya sa mga ito.

“O-kay? Tara guys.”

Walang nagawa ang mga kasamahan niya kundi umalis nalang. Hindi pa siya nakakalahati sa librong encyclopedia ngunit sinabi niya ’yon. Ang totoo wala siyang dalang pera at nangutang lang siya kanina sa kanilang kapit-bahay na may sari-sari store para pambaon sa kaniyang dalawang kapatid.

Tinuloy niya ang kaniyang pag-rerebyu at maya-maya ay nakaramdam siya ng antok. Siya lang mag-isa sa loob ng silid at wala ang istriktang librarian ng school. Napagpasiyahan niyang umidlip muna saglit.

“Tia… Tia… T—”

“Hmm?” Papikit-pikit ang mata niyang inangat ang kaniyang ulo sa pagkayuko sa lamesa.

“Hinahanap ka.” Sabay nguso nito sa pintuan upang ituro kung sino ang naghahanap sa kaniya.

Lumingon siya sa tinuro nito at nakita niya ang nakatayong naghihintay na si Claire sa labas ng silid-aklatan kung saan siya naroon.

“Oh. Excuse me,” pagpapaumanhin niya at tumayo sa kaniyang pagkakaupo at nilapitan ang naghihintay na matalik niyang kaibigan.

“Bingi te?” pang-uuyam nito pagkalapit niya rito.

“Huh?”

“Kanina pa kita tinatawag pero hindi ka nakikinig!” inis na wika nito sa kaniya kaya napa-iling siya ng mahina.

“Kita mo namang natutulog ako. Anong kailangan mo?” diretsahang tanong niya.

“Ibibigay ko lang ’to. O, eto.” Sabay abot ng isang paper bag ni Claire sa kaniya.

“Ano ’to?” naitanong niya rito.

“Pagkain. O sige, aalis na ako, magsisimula na ang klase,” paalam nito sa kaniya at tumakbo paalis.

“Salamat!” sigaw niya rito at kumaway lang ito habang nakatalikod.

“Shh!” sita sa kaniya ng striktang librarian.

“Pasensiya na po,” pagpapa-umanhin niya rito.

Napagpasiyahan niyang pumunta sa hardin ng eskwelahan, malapit lang ito sa silid-aklatan upang doon kumain. Mahigpit na ipinagbabawal sa loob ng silid-aklatan na kumain doon at ngayong mga nakalipas na linggo kasama ang araw na ito, pinagbilinan na bawal munang pumasok sa silid-aklatan ang lahat ng estudyante dahil doon nag-rerebyu ang mga kalahok sa patimpalak kaya hindi pumasok sa loob ng silid kanina ang matalik na kaibigan nito upang gisingin at ibigay ang dalang pagkain nito para sa kaniya.

Pagkarating niya sa hardin ay agad siyang umupo sa lilim ng puno kung saan siya nagta-tambay noon hanggang ngayon. Binuksan niya ang dalang paper bag na makapal at kulay itim na may desinyong bulaklak. Dinukot sa loob ang isang parisukat na sisidlang plastik, may habang walong pulgada, may lapad na limang pulgada at may taas na tatlong pulgada. Ang laman noon ay maraming kanin, malalaking hiwa ng pritong karneng baboy at manok. May isang plastik na boteng tubig-mineral.

Masaya niyang sinubo ang kutsara na may kanin at ulam. Napakaswerte niya sa kaniyang kaibigan, ganiyan ang kaniyang nararamdaman ngayon.

Nang mabusog ay tinakpan niya ito at planong kakainin ang natira mamayang tanghali. Nagpahinga muna siya ng ilang minuto bago tumayo at pinagpagan ang kaniyang suot na palda tyaka siya naglakad pabalik sa silid-aklatan.

Natapos ang araw nang puro rebyu lang ang kanilang ginawa. Magkasabay silang lumabas sa campus ng kaniyang matalik na kaibigan at sumakay ng tricycle pauwi.

“Ba’t natagalan ka sa pag-uwi?” Nakataas-kilay na salubong ng kaniyang ina sa kanilang tarangkahan.

“Nagrerebyu kasi ako ngayon nay para bukas,” tugon niya sa tanong ng kaniyang ina tyaka nagmano.

“Rebyu-rebyu, wala ka namang mapapala diyan!” bulyaw nito sa kaniya. “O siya, magsaing ka na!”

Bagsak balikat siyang pumasok sa loob. Hindi naiintindihan ng kaniyang ina kung bakit pa siya nagpapatuloy sa pag-aaral kung gayon pwede naman siyang mag-asawa nalang ng maaga, o ayaw lang talaga nitong intindihin siya.

Agad naman siyang tumalima at nagsaing ng bigas. De-kahoy lang ang gamit nila sa pagluluto. Habang nagsasaing siya ay naghuhugas din siya ng plato at pagkatapos nagpi-prito ng tuyo, ulam nila ngayong gabi.

“Gumising ka na, Tia! Bumili ka ng paracetamol sa labas, dali!” pagmamadaling utos ng kaniyang ina sa kaniya.

Kahit na papungay-pungay ay agad niyang kinuha ang inabot na pera ng kaniyang ina at nagsuot siya ng jacket bago lumabas sa kaniyang kwarto. Maririnig ang malakas na ulan at may tumutulo pang tubig-ulan sa loob ng kanilang bahay mula sa mga butas ng kanilang bubong.

Binuksan niya ang pintuan at napayakap sa sarili dahil sa ginaw. Sinuot niya ang kaniyang tsinelas at sinuong ang malakas na ulan.

“Tao po! Tao po!” malakas niyang sigaw sa nakasaradong tindahan, nagbabakasakaling gising pa ang may-ari.

“Ano na kayang oras ngayon?” naitanong niya sa kaniyang sarili.

Tumakbo siya papuntang ibang tindahan pero wala pa ring taong nagbukas ng kanilang tindahan. Nilalagnat kasi ang kaniyang dalawang bunsong kapatid. Wala siyang magawa kundi magpa-basa ng ulan at tumakbo papunta sa convenience store, ’yan lang ang naisip niyang posibleng bukas sa gantong oras.

Madilim ang paligid ngunit may mga ilaw naman sa kalyeng tinatakbuhan niya ngayon. Walang miski isang bituin sa kalangitan.

Pagkarating niya sa convenience store ay agad siyang pumasok sa loob kahit basa siya. May iilang nag-iinuman sa mga benches sa labas ng convenience store. Napapatingin naman sa kaniya ang mga crew sa loob.

“May paracetamol po ba kayo rito?” agad niyang tanong sa babaeng cashier.

“Opo. Biogesic or neozip?” tanong din nito sa kaniya.

“Biogesic ate.”

Napatingin siya sa malaking orasan na nakadikit sa dingding ng convenience store, nakaturo ang dalawang kamay ng orasan, 3:58 ng madaling-araw.

Pagkatapos siyang bigyan nito ng biniling paracetamol ay agad siyang nagbayad. Hinintay niya ang sukli tyaka siya nagmamadaling lumabas. Mas mahina na ang pagbuhos ng ulan ’di tulad kanina.

Pagka-uwi niya sa kanilang bahay ay agad niyang binigay ang biniling gamot. Nanginginig na siya sa ginaw at inaantok din ito. Pagkatapos niyang magbihis ay hindi na niya nagawa pang ituyo ang basang buhok at agad siyang humilata sa kaniyang kama at nakatulog agad.

“Tia, gising! Hindi ka pa ba papasok?” sigaw ng kaniyang ina sa labas ng kaniyang kwarto.

Naalimpungatan siya dahil sa malakas na pagsigaw nito at pagtapon ng bagay sa dingding sa labas ng kaniyang kwarto na naglikha ng malakas na kalabog.

Nahihirapan niyang ibuka ang kaniyang mga mata, tila ang bigat ng mga ito. Mabigat rin ang kaniyang nararamdaman ngayon at nahihirapan rin siyang huminga. Napa-ubo siya bigla at ramdam niyang paos siya ngayong araw. Inaapoy siya ng lagnat dahil sa pagsuong niya sa malakas na ulan kaninang madaling araw.

Pinilit niyang igalaw ang kaniyang katawan. Importante sa kaniya ang event ngayon sa eskwelahan dahil ngayon ang araw ng patimpalak sa patalinuhan kung saan kasali ang ibang estudyante ng limang eskwelahan.

Sumakay siya ng traysikel papuntang eskwelahan. Pagkababa sa traysikel ay dali-dali siyang pumasok sa loob ng campus. Hindi na kailangang siyasatin siya ng gwardiya kung may I’D ba siya o wala.

Mabibigat na hakbang ang ginawa niya, paminsan-minsan ay umuubo siya kaya napapatakip siya ng bibig at ilong gamit ang malinis na panyo na pagma-may-ari ni Claire.

“Tia!” Napalingon siya sa tumawag sa kaniya at iyon ay ang matalik niyang kaibigan.

“Ba’t ang tagal mo? Puyat ka ba?” tanong nito sa kaniya habang papalapit ito. “Ba’t ka pa nag-aral kagabi? Alam ko namang—”

Napahinto si Claire sa kaniyang sasabihin nang makita ang maputla at matamlay na mukha ng kaniyang kaibigan.

“May lagnat ka?” gulat na tanong nito sa kaniya pagkalapat ng kamay nito sa kaniyang noo.

Tumango lamg siya bilang sagot.

“Hala! Bakit?”

“Mamaya ko na iku-kwento, Tara!”

Nagmamadali silang dalawa na tumakbo sa faculty office. May limang minuto na lang siya para makahabol. Matagal siyang nagising kanina, kung ’di pa siya ginising ng kaniyang ina malamang sa malamang hindi na ito makaka-attend sa event ngayon. Kailangan pa naman siya para sa labanan ngayong umaga, hindi siya kasali sa grupo-grupong laban kundi one by one.

“Tia! Akala ko ’di ka na pupunta. Eto!” Agad niyang kinuha ang inabot ng adviser nitong white board at marker.

Sinamahan siya ng kaniyang adviser papunta sa malaking multi-purpose hall nila, hindi ito masasabing gym. Wala itong dingding ngunit may mga sementadong upuan naman sa magkabilang gilid at sa dulo nito paharap sa entablado.

Pumasok na siya sa loob at pumunta sa bakanteng upuan na naka-assign sa kaniya. Nasa entablado ang mga may matataas na katungkulan at guests pati na rin ang emcee ay naroroon sa taas, nasa baba naman silang mga nakikipagpungyagi at naroon din ang scorer.

Maririnig ang paghihiyawan ng mga estudyante ng bawat eskwelahan para suportahan ang kanilang pambato.

Pagkatapos ng ilang tagubilin mula sa emcee ay nagsimula na ang patalinuhan. Sa unang round ay umiikot ang tanong tungkol sa mga akademikong leksiyon kung saan ito ay napapabilang sa easy round. Ang pangalawang round ay tungkol naman sa criminology at ang panghuling round ay tungkol naman sa doctoral.

Napupuno ng malalakas na sigawan at hiyawan ang eskwelahan, pinupuri ang mga nakakasagot ng tama. Napapayuko ang mga estudyante kapag nagkakamali ang kanilang pambato. Natapos ang pangalawang round kung saan isa sa natitirang tatlong contestant si Frostia sa iskor na anim na po, perfect ito sa una at dalawang round. Labing-limang tanong kada round at sa unang round ay isang puntos kada isang tanong. Tatlong puntos naman kada tanong sa pangalawang round. Ngayon naman ay limang puntos kada tanong.

Kapwa seryoso ang mga mukha nila. Hindi mapigilan ni Frostia na umubo nang umubo.

“Hala! Kanina ko pa siya napapansin na panay umuubo. Pansin n’yo rin ba?”

“Oo, eh.”

“Sana naman, hindi siya mawala sa konsentrasiyon.”

“We’ll start the third and final round! Prepare your materials and let’s started!” sigaw ng emcee habang hawak ang mic.

Malakas na hiyawan ang namayani sabay paghahampas ng mga hawak nilang plastic mineral bottle na wala ng laman. Sabay-sabay nilang sinisigaw ang kanilang paaralan, tila nagpapalakasan ng kanilang sigawan. Maya-maya ay tumahimik ang lahat. Ramdam ang tensiyon na namamagitan sa tatlong contestant.

“Unang tanong: It is a rare skin condition that causes large, fluid-filled blister on areas of the skin that often flex—as lower abdomen, upper thighs and armpit. Five seconds, start now!”

Napapailing si Frostia dahil sa sakit ng kaniyang ulo. Nahihirapan itong ibukas ang kaniyang mga mata ngunit pinilit niyang isulat ang sagot.

“Hands up!”

Lahat sila ay nagtaas ng kamay at tinignan ng emcee kung sino ang may sagot na tama.

“The answer is—Bullous Pemphigoid.”

Lahat ay nakakuha ng tamang sagot at inilista iyon ng scorer. Nagsimula na namang nagbigay ng kasunod na katanungan ang emcee hanggang sa. . . .

“Hala! Si Tia!”

“kawawa naman.”

“May sakit ata?”

“Siguro? Kanina pa ’yan, e.”

Walang humpay ang pag-ubo nito kaya napatingin ang lahat sa kaniya pati ang mga guests.

“Okay ka lang?”naitanong ng emcee.

Agad namang nagmamadaling lumapit sa kaniya ang kaniyang guro.

“Kaya mo pa ba?” nag-alalang tanong nito sa kaniya sabay tapik ng mahina sa balikat niya.

“O-opo,” paos niyang sagot at tumango.

Sumenyas ang kaniyang guro ng okay sign sa emcee na ibig sabihin ay ipagpapatuloy ang labanan.

Halos ’di magkamayaw sa lakas ng sigawan at hiyawan ng kaniyang mga kaklase at kamag-aral ni Frostia nang tanghalin siya bilang first placer ng emcee.

Nagtatalon at nagyayakapan ang mga estudyante ng kaniyang eskwelahan pati na rin ang mga guro. Tumakbo agad sa kinaroroonan niya si Claire at niyakap siya nang mahigpit. Lumapit rin ang kaniyang mga guro at binati siya ng ‘congratulations’.

Nagdiwang ang section ni Frostia na pinamumunuan ng kaniyang adviser, bilang selebrasiyon sa kanilang pagkapanalo ay doon sila kumain sa isang restaurant na may promo na eat-all-you-can. Kahit walang boses at masakit ang katawan ay nakisama siya sa padiriwang, sponsored by their dearest school principal.