Kabanata 2

Five years later…

Abot tenga ang ngiti ni Ligaya pagkatapos makatanggap ng magandang balita, nasa palengke siya nang matanggap ang tawag mula sa trabahong inapplayan niya. Na-meet raw niya ang requirements at siya ang maswerteng pinili ng employer bilang caretaker ng nabaldado nitong anak. Malaki ang sahod kaya sinubukan ni Ligaya na mag-apply, tagilid kasi ang kabuhayan nila ngayon dahil sa kasong kinakaharap ng kanilang pamilya. Pumanaw ang tatay ni Ligaya noong nakaraang taon, dahil dito inangkin ng mga tiyahin niya ang lupain nila ng kopra na siyang pinagmumulan ng kabuhayan nila. Syempre, hindi pumayag ang ina ni Ligaya na mapunta sa mga kapatid ng tatay niya ang lupa, kaya naman nagkademandahan at hanggang ngayon ay ongoing pa rin ang kaso.

“Para kuya, d’yan lang ako sa itim na iron bar gate.” Huminto ang tricycle sa tapat ng gate na binanggit niya. 

Nagbayad si Ligaya ng pamasahe, pagkatapos ay bumaba siya bitbit ang mga pinamili niya sa palengke. Binuksan niya ang maliit nilang gate. Hindi pa siya nakakapasok ng tuluyan nang mag-unahan sa kanya ang limang alagang aso; mga askal ito na pinulot lamang niya sa kalye noong kasagsagan ng pandemic.

“Teka, teka! Matatapon ang bigas natin,” saway niya  sa mga alaga.

“Tulungan na kita anak!” Lumabas ng bahay si Nora, ang ina ni Ligaya. Sinalubong nito ang anak at kinuha ang ilan sa mga pinamili ng dalaga. “Ang bilis mo naman sa palengke, nabili mo ba lahat ng kailangan natin?”

“Hindi ko na po alam nay,” natatawa na tugon ni Ligaya. “Namimili kasi ako nang tumawag iyong trabaho na inapplayan ko, tanggap na raw ako at sa Lunes na magsisimula, sa sobrang saya ko napasakay na lang ako ng tricycle pauwi,” pagkukwento pa niya habang papasok sila ng ina sa bahay.

"Talaga ba? Mabuti naman kung ganun." Kinuha ni Nora ang iba pang dala ng anak. "Ako na ang bahala sa mga ito, nasa kwarto si Ruslan naglalaro, puntahan mo muna ang anak mo. Paghahanda ko na rin kayo ng meryenda."

"Sige, nay. Salamat po!"

Tinungo ni Ligaya ang silid nila ng kanyang anak, at naabutan niya ang batang lalaki na maglilimang taong gulang pa lamang na nagsusulat sa maliit nitong plastic table. Napangiti si Ligaya, naalala niya ang sinabi ng kanyang ina, noong maliit na bata pa lang daw siya’y hilig na niya ang magsulat at magbasa. Napakarami raw niyang laruan noon ngunit mas pinipili niyang mag-aral, at ngayon na may Ruslan na siya, ngayon pa lamang niya naiintindihan ang ibig sabihin ng ina nang sabihin nitong kakaibang bata siya.

“Anak,” tawag pansin ni Ligaya sa anak. 

Nag-angat ng tingin si Ruslan at nagulat. “Mama!” sambit nito at tumayo para salubungin siya.

“Mukhang tutok na tutok ka sa ginagawa mo’t hindi mo napansin na dumating na si Mama.”

“Sorry, mama.”

Naupo si Ligaya sa sariling mga paa upang magpantay sila ng anak. “Ano ba ang pinagkakaabalahan mo?”

“Sabi ni Lola malapit na ulit akong pumasok sa school. Nag-aaral akong isulat ang pangalan ko, mama.”

“Talaga? Kung ganun ang galing naman pala ng anak ko.” Kinuha niya ang maliliit nitong mga kamay at maingat na pinisil. “Hindi ka na ba natatakot pumasok ng school?” tanong niya. Si Ruslan naman ay umiling bilang tugon. “Paano kung kantyawan ka ulit ng mga kaklase mo dahil wala kang papa? Hindi ka na ba iiyak tulad noon?”

“Big boy na ako mama. Hindi na ako iiyak.”

Napangiti si Ligaya. “Mabuti naman kung ganun.” Dinala niya ang palad sa mukha ng anak at maingat na hinimas ang matambok nitong pisngi. “Natutuwa si mama dahil big boy ka na, Ruslan. Masaya rin si mama kasi naiintindihan mo kung bakit wala kang papa,” anyang mapait na ngumiti sa anak.

Hinawakan ng maliit na kamay ni Ruslan ang kamay ni Ligaya na nasa pisngi nito at ngumiti. “Mahal kita, mama.”

Tatlong taong gulang si Ruslan nang una nilang ipasok sa preschool, masaya ang bata sa unang tatlong araw nito sa paaralan. Ngunit bigla na lamang nag-iba ang ugali ng anak ni Ligaya makalipas ang isang linggo, hindi na ito nagsasalita at naging matamlay, at labis itong pinag-alala ni Ligaya, kaya naman kinausap niya ang teacher ng anak. Doon niya nalaman na iniiwasan ng mga kapwa kamag-aral si Ruslan dahil sa kakaiba nitong hitsura; pula ang buhok ng bata, asul ang mga mata at kulay nyebe ang makinis nitong balat. Ngunit hindi lang dahil doon ang pananamlay ng anak niya, sinabi rin ng guro na may ilan sa mga kamag-aral ni Ruslan na kinakantyawan ang bata dahil wala itong ama. Pagkatapos malaman ni Ligaya ang tungkol dito ay kinausap niya ang anak at umiyak lamang ito. Kinabukasan, hindi na nito gustong pumasok ng school at hindi naman pinilit ni Ligaya ang anak.

Dahil sa nangyari kay Ruslan sinubukan ni Ligaya na kontakin ulit ang dati niyang mga kaibigan para makibalita kay Dmitri, ang lalaking naging kapareha niya sa blind-date at ang lalaking nakauna sa kanya. Umasa siyang may makukuhang impormasyon tungkol sa binata ngunit katulad ng dati ay nabigo lamang siya. Simula noo’y hindi na muling hinanap pa ni Ligaya ang ama ng anak, kung nasaan man ang lalaki ay Diyos lang ang nakakaalam, at kung isang araw magtagpo ang kanilang mga landas, hiling niya’y sana wala ng puot ang kanyang puso upang masabi niya dito ang tungkol kay Ruslan.

“Mama, magpapakabait ako kay lola,” saad ni Ruslan na buhat-buhat ni Ligaya.

“Alam ko.” Mahigpit na niyakap ni Ligaya ang anak at hinalikan sa noo. “Tulungan mo rin si lola sa mga gawaing bahay, ah? Tska, ‘wag mo rin kalilimutan na araling isulat ang pangalan mo,” bilin niya’t tumango naman si Ruslan bilang tugon. “Anim na araw lang akong magtatrabaho, uuwi din ako sa linggo,” dagdag pa niya at ibinaba ang anak.

“Anak, iyan lang ba talaga ang mga dadalhin mo?” nag-aalala na tanong ni Nora. Isang itim na backpack lang kasi ang inimpake ni Ligaya.

“Uwian naman ako isang araw sa isang linggo nay, at kung magkulang ako ng suot, pwede naman akong maglaba roon sabi ng mayordoma na nag-interview sa akin.” Buong araw naman siyang magsusuot ng uniform kaya hindi niya kailangan ng maraming pambahay na damit. Provided din ng employer niya ang kanyang uniporme.

“Ikaw ang bahala. Basta h’wag mo kalilimutan na tumawag sa amin.”

“Syempre, naman po! Makakaya ko ba ang hindi marinig ang boses ni Ruslan?”

“Oh, siya sige. Tumungo ka na’t nariyan na ang tricycle na maghahatid sayo.”

Muling nagpaalam si Ligaya sa anak na pilit nilalabanan ang pag-iyak, umaasta itong big boy sa harap niya gayong maglilima pa lamang ito sa susunod na buwan. Pagkatapos magpaalam sa pamilya ay sumakay na si Ligaya ng tricycle, tutungo siya sa nag-iisang malaking bahay sa probinsya nila, ang mansion ng mga Ivanovsky, ang pinakamayamang pamilya sa kanilang probinsya. Maraming inalok na trabaho kay Ligaya sa syudad, baha rin ang offer sa kanya sa Maynila mula sa mga kakilala niya, pero mas pinili ni Ligaya sa probinsya nila magtrabaho. Malayo man ang bahay ng mga Ivanovsky mula sa bahay nila dahil sa kabilang Barangay pa ito, pero kahit papaano ay makakauwi siya kaagad sa anak kapag kailangan, maganda rin na may isang araw siyang rest day na pwede niyang gamitin para maka-bonding ang anak.

“Maupo ka muna, neng. Tatawagin ko lang ang senyora.” 

Pinaupo si Ligaya ng mayordoma sa salas, saka ito nagtungo sa pool area ng mansion at nang makabalik ito ay may kasama na itong middle-aged na babae na sobrang lakas ng dating. Maamo ang mukha nito, hindi katulad ng mga nakikita niyang mga senyora sa mga palabas, ngunit hindi pa rin talaga maitatanggi ang malaking pagkakaiba nila sa istado nito sa lipunan.

“Ikaw ba ang bagong hired na caregiver? Ligaya, tama?”

Tumayo si Ligaya at nagbigay galang sa senyora. “Ako nga po.”

“Dalaga ka pala. No offense! Pero ang nakalagay kasi sa resume mo ay may anak ka na,” kaswal na sabi ng senyora at naupo sa katapat na sofa ng kinauupuan ni Ligaya.

“May anak na nga po ako isa, lalaki ho,” sagot naman niya at naupong muli.

“Talaga? Hindi halata sa katawan mo na may anak ka na. Ilang taon na ang unico iho mo?”

“Maglilimang taon na po siya next month.”

“I can see that your a good mother. Dalhin mo minsan ang anak mo dito sa mansion, kung hindi mo naitatanong ay mahilig ako sa mga bata. Ang totoo ay sabik na nga akong magka-apo,” nanlumo bigla ang senyora. “Kung hindi lang siguro naaksidente ang anak ko’y may apo na akong kinaaliwan ngayon.”

“H’wag niyo po sanang masamain ang itatanong ko, senyora. Ano po ba ang nangyari sa anak niyo’t nagkaganyan siya?” curious na tanong ni Ligaya at tinanaw ang lalaking nasa pool area, nakaupo sa wheelchair at nakatalikod sa direksyon nila.

“Nag-aral sa Maynila ang anak ko. Ilang linggo pagkatapos ng graduation niya’y bumyahe siya pauwi dito at naaksidente sa daan, nahulog ang kotse niya sa bangin, swerte nga’t nabuhay pa siya.” Isang malalim na buntong-hininga ang pinakawalan ng senyora. “Ang sabi ng mga nag-imbestiga nakatulog raw ang anak ko habang nagmamaneho.”

“Sa Maynila rin ho ako nag-aral ng nursing. Alam kung hindi biro ang layo ng probinsya natin mula roon. Tska, sobrang delikado talaga ng daan papunta dito. H’wag po kayong mag-alala senyora, aalagaan ko ang anak niyo hanggang sa bumuti ang kalagayan niya.”

“Maraming salamat, iha. Sanay makombensi mo rin siya na gawin ang physical therapy niya upang makalakad na rin siya.” Tumayo ang senyora. “Halika, ipapakilala kita sa anak ko,” aya nito at sumunod naman si Ligaya. 

Lumabas sila sa pool area at lumapit sa anak ng senyora, ngunit ang kakarampot na ngiti sa labi ni Ligaya ay natunaw nang iharap sa kanya ng senyora ang lalaki sa wheelchair. “Ligaya, meet my son, Dmitri Ivanovsky. He will be under your care from now on.”