LOGINShare
Simula
Last Updated:
2022-07-09 14:58:33Limang taon na ang nakaraan ng idineklara ang magkabiyak, si Augustin at Amelia. Tumutol ang lahat ngunit anong magagawa ng sabi-sabi ng mga mamamayan kung nagbaba na ng huling salita si Don Griyego ang pinakamataas na Heneral sa San Vicente. Kunot na kunot ang noo ni Donya Felicidad sa naging desisyon ng kaniyang asawang si Don Griyego sa pagiisang dibdib ng dalawa. Hindi niya gustong ipakasal ang kaniyang anak-anakan na si Augustin sa isang Aliping ipinagbili lamang sa kanila upang maging Alila. Tila lahat ay nagulat sa anunsyong naganap sa Bayan.
‘Kasalan Sa Simbahan ng Ginoong si Augustin at Binibining si Amelia. Gaganapin sa simbahan ng Santuario de San Vicente.’Araw ‘yon ng Huwebes ika-dalawang pu’t walo ng Agosto. Ang kasalan ay magaganap sa ikalabing-dalawa ng Septyembre araw ng Biyernes.Usap-usapan sa bayan ang Kaganapan sa nayon. Lahat nagulantang.Walang araw na hindi pinaghahandaan ng bawat-isa ang kasalang magaganap.Kaniya-kaniyang balot ng regalo at naghihintay sa paghahatid ng mensahe ng kartero.Upang sa Sulat Pagaanyaya.Related chapters
Kumpas KABANATA 1
Amelia VicencioPinakakalma ko ang aking sarili habang kinakaladkad ng aking tiyuhing si Leon na mariing nakakapit sa aking palapulsuhan at halos maiwan na ang bakas ng kamay nito sa aking balat.Naguunahan ang aking mga luha sa kahihiyan. Gusto ko ng umalis sa Bayang ito. Mula ng mamatay ang aking mga magulang nanilbihan ako sa aking Tiyahing si Josefa at sa asawa niyang si Leon. Sa kanilang pagkakilanlan mula palang sa pangalan mabagsik na at malupit kahit pa sa sarili nilang kadugo. Tila hindi nila ako pamangkin kung ituring. Sawa na raw sila sa aking kamangmangan at kamalasan.“Tiyo Leon tama na po. Nasasaktan po ako, nakakahiya.” mahinang bulong ko sa kaniya ngunit bingi siya sa aking mga hinaing. Nanginginig ang aking katawan sa takot at sa paningin ng mga taong mapanghusga.Patuloy pa rin ang paggapos ng kaniyang mga kamay na animo tanikalang humihigpit. Sa bawat paghigit ko sa aking palapulsuhan ganoon din ang pagkaskas ng kaniyang mga kuko sa aking balat.“Tiyo, parang awa m
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 2
Nadako ang paningin ko sa isang pintuan. Tila na tuod ako sa kinatatayuan ng buksan ng katulong ang napakalaking silid. Hindi ko akalaing ganito nila itrato ang kanilang mga kasambahay. Nawala ang aking ulirat.Umimik ang isang babae, “Ako si Flora namamahala sa mga katulong at tagapagalaga ni Augustin. Hija, magpahinga ka tawagin mo ako kung may kailangan. Bukas na bukas ituturo namin sayo ang mga dapat mong gawin.” prinoproseso ko ang kaniyang mga salita. bago dahang-dahang tumango. Oo nga pala bukas na bukas kailangan kong maghanda upang hindi ko mabigo ang aking tiyo. Alam ko na ang kahihinatnan kung sakaling may mangyareng hindi ayon sa kaniyang nais. Malilintikan ako kailangan kong pagbutihin ang pagsisilbi habang naririto ako. Nang isarado na ang pinto naupo ako sa aking higaan.“Napakalambot.” mahinang saad ko pinasadahan ko ng tingin ang pader, ang papag, ang estante at ang salamin. Napipikit akong nahiga.Nagulat ako ng may kumakatok sa labas ng pintuan, patuloy sa pagtawag
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 3
Marahan kong idinilat ang aking mga mata dumako ang aking paningin sa orasan ng silid.Magaalas-singko na ng umaga maaring naghihintay na si Pablo sa ibaba. Nagpalit ako ng damit upang mas maging kumportable sa aking kasuotan. Hindi mawala sa aking kaisipan kung anong mayroon sa hacienda. Wala akong naririnig na kahit anong usapan o tunog mula sa ibaba marahil natutulog pa sila Manang Flora. Pababa na ako ng matapos kong isuot ang sapatos. Nang makarinig ako ng pagbubukas pintuan sa kabilang kuwarto, Pablo. “Magandang araw Senyor.” magalang na pagbati ko sa matipunong lalaki sa aking harapan. Nagulantang ako ng bigla itong humalakhak. “May nakakatawa ba?” pagtatanong ko sa aking sarili.“Magandang araw Binibini.” pagbati niya ng may panggagaya sa aking tinig. Napahalakhak ako ng de oras sa hindi inaakalang tinig na kaya niyang kopyahin.“Tayo na, maya-maya’y masikat na ang araw mahirap kung tingkad na tingkad ito habang nililibot ang lupain.” pahayag niya sa mas determinadong tono, t
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 4
Ilang sandali natapos ko na ang pagaayos ng napamitas. Tumuloy na ako sa hapag, nahagip ng mata ko si Don Griyego nagbabasa ito ng dyaryo. Matapos akong bumati ay bumaling ang paningin nito saakin. “Hija, namitas ka ba ng mga bunga sa hacienda?” tanong nito. tumango ako at dumugtong.“Mga hinog ho ang kinuha ko upang hindi na maghintay bago kainin.” napangiti ito.“Napakatatamis ng mga bunga ng prutas roon, noong kabataan ko’y hindi pa man sa akin ang lupa iyon ay lagi akong pumupuslit upang makapasok para lamang makakuha ng mangga.” kumikislap ang kaniyang mga mata na animo’y binabalikan ang matamis na nakaraan. “Ipasabi mo lang kung kailan mo nais bumalik roon, napakasariwa ng hangin at napakaganda ng tanawin mula doon.” dugtong pa niya, tama siya gugustuhin ko ngang bumalik sa hacienda. Wala ang mahaba-habang lakbayin kung ganoon kaganda ang tanawing maabot ng iyong pantingin. “Sige ho, ngunit ayaw kong makaistorbo sa mga tao doon kaya bibisi-bisita nalang ako kung may libreng o
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 5
“Ayos lang ho, Senyor Augustin maalam po ako sa halos lahat ng gawaing bahay. Huwag ho kayong magalala.” anas ko. Nagkatinginan ang dalawang magpinsan nagtawanan ito. Tila gumaan ang kibot ng hapag. “Augustin, pumunta tayo maya-maya sa talon. Upang mabilis na matuyo ang iyong mga galos.” saad ni Pablo, sumangayon si Augustin tutal wala naman raw siyang kailangang tapusin ngayong araw. “Isama ninyo si Amelia, wala siyang magagawa dito nakakaburyong ang palasyo.” banat ni Don Griyego. suminghap si Donya Felicidad. “Nako ho, ayos na ako rito maari akong tumulong kila Manang Flora. Don Griyego.” pagsingit ko. Kahit nais kong masilip ang sikat na talon dito sa nayon. “Napakaraming maaring tumulong kay Flora, sumama ka kila Augustin.” utos nito. “Para makaligo ka sayang ang panahon kung ako’y walang dapat gawin sa araw na ito. Mas pipiliin kong lumangoy roon.” nakangiting pagkukwento nito. Natapos ang usapin, nililigpit ko na ang mga pinagkainan sa mesa ng magsimula na silang tumayo up
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 6
Isang linggo na ang nakaraan ng dalhin ako ni tiyo Leon dito sa palasyo, pinagsisikapan kong makitungo sa bawat isa. Ang tanging pinagkakaabalahan ko ay ang hardin at ang kusina, hindi pa ako masyadong maalam sa mga pagluluto kaya naging gabay ko si Manang Flora. Hindi ko na muling nakita si Pablo, ngunit dito na namamalagi si Augustin. Nadadaanan ko ang silid nito, minsan ako naman ang nagaaya ditong kumain pagnauutusan ni Manang Flora.Nasasanay na ako sa pamamalagi rito, may mga naging kaibigan na rin ako, si Lira ang pinakakasundo ko marahil dahil sa aming edad. Siya ang namamalengke at tagapagbili sa bayan. Madalas akong sumasama sa kaniya upang matulungan siyang mamili ng mga sariwang isda, karne at mga gulay. Wika niya kase madalas siyang mabulyawan ni Manang Flora dahil bilasa ang mga napipili niya.Kasalukuyan akong nagdidilig ng mga tanim na bulaklak sa hardin ng mapansin ko ang lalaki, si Senyor Augustin nagbabasa ito ng libro sa gilid. Tumikhim ako, bumaling ang kaniyang
Last Updated : 2022-07-09Kumpas KABANATA 7
Pagkatapos ng umagahan naghahanda kami ng makakain bago pumunta sa panliliguan.“Talaga bang napakalinis ng tubig doon?” pangungulit sa akin ni Lira. “Oo nga.” naiiritang sagot ko. Nakailang ulit na ako ng pagsagot sa mga tanong niya, kumakanta-kanta pa ito habang nagbabalot ng pagkaing aming babaunin. “Lira at Amelia naghihintay na ang mga guwardiya sibil.” pasadyang saad ni Manang Flora.“Susunod na po birheng Flora.” panunudyo ni Lira. Pinandilatan ni Manang Flora si Lira at pabirong hinampas. Nagtawanan kami sa kakulitan ni Lira. Bumaba na kami ni Lira. Hinihintay na nga talaga kami ng mga sibilyan, dala-dala pa rin ng mga ito ang kanilang mga armas, tila may labanang magaganap sa pagitan nila at ng mga damo't puno. Natahimik si Lira parang natuod ito sa kinalalagyan ng makita ang mga sasama saamin patungo sa talon. “Senyora Amelia” sabay-sabay na bati ng mga ito bago yumuko.“Magandang araw” pagbalik bati ko sa kanila. “Huwag na ninyo akong tawaging senyora, ayos na ang Ameli
Last Updated : 2022-07-10Kumpas KABANATA 8
Umalingawngaw ang putok sa buong kagubatan. Nagsilabasan din ang mga mangangaso na bahagyang nagulat sa mga guwardiya sibil. Naalis na ang nakasipit na bakal kay Julio, tinapalan ko ng tela at dahon ang balat niyang nabaunan ng matalas na parte ng bakal. Tinignan ng kapitan ang mga mangangasong naglagay bitag sa daanan.“Pasensya na kapitan, Akala namin ay walang magdaraan sa kagubatan ngayong araw.” paumanhin ng isang mangangaso.“Hindi dapat ninyo nilalagyang bitag ang tabas na damong may lupa. Kahit pa maaring walang magdaan, ipamamalita ko kay Don Griyego ang nangyari upang wala ng makapangaso sa lugar na ito.” pagsasalitang may bahid na galit ni Kapitan. Tinignan ko ang mukha ng mga mangangaso, pamilyar ang mga ito lalo na ang isang matandang lalaking nanlulumo sa sinabi ng kapitan. Marahil ito ang kaniyang hanap-buhay.“Kapitan, hindi na kailangan. Ako na ang bahalang magsabi kay Don Griyego ng insidente. Upang hindi mawalan ng pagkakakitaan ang mga mangangaso.” singit ko sa us
Last Updated : 2022-07-10
Latest chapter
Kumpas KABANATA 13
"Amelia" pagtawag ni Leo sa'kin. Lumingon ako at alam kong sa pagtawag ding iyon tila natigilan si Lira. Tuloy-tuloy ang paglakad ni Lira, ngunit tila desperado si Leo na pigilan rin siya. "Lira sandali!" sigaw nito. Hindi na hinintay pa ni Lira ang susunod na mga sasabihin niya at tuloy-tuloy na umalis. Nagsidatingan pa ang ilang mga sibilyan. Tila nagulat pa sa presensya ko. "Magandang hapon, senyora Amelia." bati nila, tumugon ako't hindi na napansin ang pagalis ni Leo. Naisipan kong magpahinga na lamang sa aking silid at tuluyang pumasok sa palasyo. Nang nasa ikalawang palapag ako napansin kong bukas ang aking silid. Binilisan ko ang pagakyat at nakita ko roon si Senyor Augustin na prenteng nakaupo sa gilid ng mesa. "Senyor." gulat na wikain ko. Ngumisi ito at tinapik-takip ang kamang nasa kaniyang tabi. "May paguusapan tayo kaya't maupo ka." pagaanyaya niya na animo'y kaniyang silid. "Maari tayong magusap sa labas Senyor Augustin." kinakabahang saad ko. "Ano pa't kaila
Kumpas KABANATA 12
Inaayos ko ang aking pagkakahiga dahil ramdam ko pa din ang hapdi ng aking binti, nang makarinig ako ng katok mula sa pintuan. "Hija, kumusta ang lagay mo?" pagtatanong niya. "Ayos lang ho ako Don Griyego, h'wag ho kayong magalala 'di naman po malala at daplis lang." paninigurado ko. "Bakit ka lumalabas at pumupunta sa pamilihan? 'di ba't mayroong mga katulong upang gumawa noon?" dagdag niya pa. "Kaibigan ko po ang kasama ko sa pamimili, madalas kaming magkasama ni Lira." pagsagot ko. Kinakabahan ako at mukhang seryoso ang mukha nito. "Kung ganoon, dapat nagsasama kayo ng mga sibilyan upang makasigurado ang kaligtasan ninyo." mariing saad niya. "Sa susunod po, pasensya na po kung napagalala ko kayo at nakaabala pa sainyo." pagsangayon ko. "Sya sige, mauuna na ako magpagaling ka." pamamaalam niya bago umalis, tipid na ngiti lamang ang ginawad ko bilang sagot. Tila naramdaman ko ang pangungulila sa aking Ama. Kung naririto lamang siya ngayon baka hindi na ito umalis sa aking sil
Kumpas KABANATA 11
Nagising na lamang ako sa isang madilim na silid at napansin ko si Lira sa aking tabi, mahimbing itong natutulog. Iginaya ko ang aking mga paningin sa loob ng kinalalagyan namin sa mga oras na ito nilukob ng takot ang aking kaisipan. Maaring hindi kami makalabas ng ligtas. Naisip kong bodega ang aming kinalalagyan, dumako ang aking mga paningin sa isang parte ng pader na mayroong mga nakatakip na kahoy, palagay ko'y bintana iyon. Maari kaming doon lumabas upang makatakas sa mga lalaking dumakip sa amin, may pagiingat ko itong nilapitan. Tama nga ang hinala kong bintana ito. "Amelia, nasasaan ba tayo?" pagsisimula ni Lira. "Hindi ko alam Lira. Ngunit ang maari lang nating gawin ay humanap ng paraan upang makatakas sa kanila." saad ko. Nakarinig kami ng mga yabag mula sa labas ng pintuan, nagkumpulan kami ni Lira sa isang tabi. Walang ano-ano'y bumukas ang pintuan at niluwa nito ang dalawang lalaki. "Boss, wala mukhang hindi sasagot si Senyor." sabi ng isa. "Ano? dapat may m
Kumpas KABANATA 10
Natapos ang araw na iyon at nakabalik na ako ng palasyo, natutuwa ako at babalik na muli si Lira rito. Nagulat man ako na isa na pala siyang ina ngunit napakatatag niya, hindi ko maiwasang hangaan ang mga kaya niyang gawin at kung sino siya. Kinabukasan ay naparito na si Lira napakalalakas na naman ng halakhakan sa palasyo ng iba pang kasambahay sa kakulitin nito, maya-maya pa ay nagluto kami ng minatamis na saging upang meryendahin. Nang nasa mesa na kaming lahat nagpasimulang magsalita si Lira. “Paborito ito ng anak ko.” saad niya, habang hinihipan ang mainit na pagkain. Nagulat ang lahat at nagsitawanan ngunit seryosong tumingin si Lira sa kanila. “Hindi ako nagbibiro, may anak na ako.” nanahimik ang lahat nang ipagpatuloy niya ang pag-amin. “Baste ang pangalan niya dalawang taon na ito.” may ngiti sa labing banggit niya. “Kaya kahit mahirap at hinuhusgahan ako ng mga nakakakita sa akin, hindi ako napapagod magtrabaho para sa kaniya. Gusto kong mabigyan siya ng magandang buhay ka
Kumpas KABANATA 9
Narito na ako, bahagya akong nagulat sa kalagayan ng bahay nila Lira. Tagpi-tagpi ito, nakita ko si Lira nagsasampay ito. Hindi ako napansin ng babae kaya patuloy ito sa pagsasampay ng may sumigaw. “Ate Lira, si Baste ayaw tumigil kakaiyak!” sigaw mula sa kanilang bahay.“Oo, sandali lang. Baste anak hintayin mo si mama patapos na akong magsampay!” saad ni Lira. Bumaling ito sa may pwesto ko. Nagulat ito sa aking presensya.“Ay jusko!” sigaw nito mula sa pagkakagitla. “Amelia, bakit ka nandito? hindi ka manlang nagpasabi sana ay nasundo kita sa labasan!” pagaamok niya.“Hindi na kailangan Lira wala naman akong mabigat na bitbit.” paninigurado ko.“Kahit na baka mapaano ka pa, iba pa naman ang mga klase ng tao rito.” pagaalala nito.“Tuloy ka.” saad niya, habang binubuksan ang pinto. Tumuloy ako sa loob upang kami’y makapagusap marami-rami akong nais itanong at ikwento sa kaniya ngunit mas marami ata siyang dapat ipaliwanag saakin.“Pagpasensyahan mo na itong bahay namin. Alam mo naman
Kumpas KABANATA 8
Umalingawngaw ang putok sa buong kagubatan. Nagsilabasan din ang mga mangangaso na bahagyang nagulat sa mga guwardiya sibil. Naalis na ang nakasipit na bakal kay Julio, tinapalan ko ng tela at dahon ang balat niyang nabaunan ng matalas na parte ng bakal. Tinignan ng kapitan ang mga mangangasong naglagay bitag sa daanan.“Pasensya na kapitan, Akala namin ay walang magdaraan sa kagubatan ngayong araw.” paumanhin ng isang mangangaso.“Hindi dapat ninyo nilalagyang bitag ang tabas na damong may lupa. Kahit pa maaring walang magdaan, ipamamalita ko kay Don Griyego ang nangyari upang wala ng makapangaso sa lugar na ito.” pagsasalitang may bahid na galit ni Kapitan. Tinignan ko ang mukha ng mga mangangaso, pamilyar ang mga ito lalo na ang isang matandang lalaking nanlulumo sa sinabi ng kapitan. Marahil ito ang kaniyang hanap-buhay.“Kapitan, hindi na kailangan. Ako na ang bahalang magsabi kay Don Griyego ng insidente. Upang hindi mawalan ng pagkakakitaan ang mga mangangaso.” singit ko sa us
Kumpas KABANATA 7
Pagkatapos ng umagahan naghahanda kami ng makakain bago pumunta sa panliliguan.“Talaga bang napakalinis ng tubig doon?” pangungulit sa akin ni Lira. “Oo nga.” naiiritang sagot ko. Nakailang ulit na ako ng pagsagot sa mga tanong niya, kumakanta-kanta pa ito habang nagbabalot ng pagkaing aming babaunin. “Lira at Amelia naghihintay na ang mga guwardiya sibil.” pasadyang saad ni Manang Flora.“Susunod na po birheng Flora.” panunudyo ni Lira. Pinandilatan ni Manang Flora si Lira at pabirong hinampas. Nagtawanan kami sa kakulitan ni Lira. Bumaba na kami ni Lira. Hinihintay na nga talaga kami ng mga sibilyan, dala-dala pa rin ng mga ito ang kanilang mga armas, tila may labanang magaganap sa pagitan nila at ng mga damo't puno. Natahimik si Lira parang natuod ito sa kinalalagyan ng makita ang mga sasama saamin patungo sa talon. “Senyora Amelia” sabay-sabay na bati ng mga ito bago yumuko.“Magandang araw” pagbalik bati ko sa kanila. “Huwag na ninyo akong tawaging senyora, ayos na ang Ameli
Kumpas KABANATA 6
Isang linggo na ang nakaraan ng dalhin ako ni tiyo Leon dito sa palasyo, pinagsisikapan kong makitungo sa bawat isa. Ang tanging pinagkakaabalahan ko ay ang hardin at ang kusina, hindi pa ako masyadong maalam sa mga pagluluto kaya naging gabay ko si Manang Flora. Hindi ko na muling nakita si Pablo, ngunit dito na namamalagi si Augustin. Nadadaanan ko ang silid nito, minsan ako naman ang nagaaya ditong kumain pagnauutusan ni Manang Flora.Nasasanay na ako sa pamamalagi rito, may mga naging kaibigan na rin ako, si Lira ang pinakakasundo ko marahil dahil sa aming edad. Siya ang namamalengke at tagapagbili sa bayan. Madalas akong sumasama sa kaniya upang matulungan siyang mamili ng mga sariwang isda, karne at mga gulay. Wika niya kase madalas siyang mabulyawan ni Manang Flora dahil bilasa ang mga napipili niya.Kasalukuyan akong nagdidilig ng mga tanim na bulaklak sa hardin ng mapansin ko ang lalaki, si Senyor Augustin nagbabasa ito ng libro sa gilid. Tumikhim ako, bumaling ang kaniyang
Kumpas KABANATA 5
“Ayos lang ho, Senyor Augustin maalam po ako sa halos lahat ng gawaing bahay. Huwag ho kayong magalala.” anas ko. Nagkatinginan ang dalawang magpinsan nagtawanan ito. Tila gumaan ang kibot ng hapag. “Augustin, pumunta tayo maya-maya sa talon. Upang mabilis na matuyo ang iyong mga galos.” saad ni Pablo, sumangayon si Augustin tutal wala naman raw siyang kailangang tapusin ngayong araw. “Isama ninyo si Amelia, wala siyang magagawa dito nakakaburyong ang palasyo.” banat ni Don Griyego. suminghap si Donya Felicidad. “Nako ho, ayos na ako rito maari akong tumulong kila Manang Flora. Don Griyego.” pagsingit ko. Kahit nais kong masilip ang sikat na talon dito sa nayon. “Napakaraming maaring tumulong kay Flora, sumama ka kila Augustin.” utos nito. “Para makaligo ka sayang ang panahon kung ako’y walang dapat gawin sa araw na ito. Mas pipiliin kong lumangoy roon.” nakangiting pagkukwento nito. Natapos ang usapin, nililigpit ko na ang mga pinagkainan sa mesa ng magsimula na silang tumayo up
