Habang nakaupo si Jal, napako ang kanyang tingin sa bar kung saan abala ang bartender sa paggawa ng mga inumin. Ang mga ilaw sa paligid ay kumikislap, parang sumasabay sa tibok ng musika, ngunit ang puso niya ay tila hindi makasabay sa ritmo ng kasiyahan sa paligid. Tahimik lang siyang umiinom ng tubig na nasa harapan niya, habang si David ay nag-oorder na ng isang round ng beer."Jal, seryoso ka ba talaga sa tubig lang?" tanong ni David, habang iniaabot ang isang bote ng beer sa kaibigan. "C'mon, bro. Minsan lang 'to. Hindi mo kailangang laging magpaka-seryoso."Umiling si Jal, ngunit kinuha rin ang bote. "Fine, isang bote lang," sagot niya, bahagyang napangiti. "Pero huwag kang umasa na mag-eenjoy ako dito.""Aba, malay mo naman," sagot ni David, sabay tapik sa balikat niya. "Baka mamaya, may magpapangiti sa'yo. Hindi mo alam kung anong pwedeng mangyari, 'di ba?"Napabuntong-hininga si Jal habang iniinom ang beer. Pinilit niyang tingnan ang paligid, ang mga taong nagsasayawan at nag
Hindi sumagot si Jal, nakatingin lamang sa boteng hawak niya. Napatingin siya sa direksyon ng babaeng kanina’y humiram ng upuan. Abala ito sa pakikipagtawanan sa mga kasama, ngunit paminsan-minsan ay napapatingin din ito sa direksyon niya."Alam mo," muling nagsalita si David, mas mahinahon na ngayon, "minsan, hindi mo kailangang mag-isip ng sobra. Minsan, kailangan mo lang sumugal. Kasi paano kung siya pala ‘yung makakatulong sa’yo na makalimutan si Cherry?"Tumingin si Jal kay David, ang mga mata niya ay puno ng pag-aalinlangan. "At paano kung hindi? Paano kung masaktan lang ulit ako? Ayoko nang ulitin ‘yun, David."Ngumiti si David, inilapag ang kamay sa balikat ng kaibigan. "Bro, walang garantisadong hindi masasaktan. Pero iyon ang maganda sa buhay. May mga pagkakataong kahit masaktan ka, matututunan mong tumayo ulit. At baka, sa pagkakataong ito, hindi na lang sakit ang maramdaman mo. Baka kaligayahan naman."Napabuntong-hininga si Jal, pero hindi niya napigilang sumulyap muli sa
Habang nakatingin siya kay Mia, biglang sumagi sa isip ni Jal ang mga tanong na matagal na niyang itinatago. Bakit nga ba siya ganito? Bakit hindi siya makapag-move on mula kay Cherry? O baka naman, natatakot siya sa mga bagay na hindi niya kayang kontrolin? Si Mia, bagamat bago pa lang, ay nagbigay sa kanya ng isang pakiramdam na matagal na niyang hinahanap—ang ginhawa."Sa totoo lang," sabi ni Jal, tinanggal ang pagkagat sa labi at nagsimula nang magbukas ng puso. "Minsan, iniisip ko kung baka may mali sa akin. Hindi ko alam kung paano mag-let go, paano magmove on. Parang lagi akong may bitin na nararamdaman."Mabilis na tinignan ni Mia si Jal, at kahit hindi siya agad nakasagot, ramdam ni Jal ang pagkaintindi sa mata nito. "Hindi ka nag-iisa," sagot ni Mia, tila iniisip ang mga salitang bibigkasin. "Lahat tayo may mga pinagdadaanan, mga bagay na hindi natin alam kung paano tatapusin. Pero minsan, ang sagot ay hindi palaging sa kontrol mo. Ang mahalaga, kung paano mo tinanggap ang l
"Naiintindihan ko," sagot ko, ang tinig ko'y may halong kabuntot ng kalungkutan at pangarap na magpatuloy. "Pero minsan, hindi ko alam kung paano magsimula ulit. Paano ko tatanggapin na hindi na kami?"Mia ay huminga ng malalim, tumingin sa akin ng matagal, parang tinatanggap ang bawat saloobin ko. "Hindi madali, Jal. Walang madaling paraan para malampasan ang sakit. Pero ang isang bagay na natutunan ko, kahit na masakit, ang mga sugat ay nagiging bahagi ng kwento natin. Kung matutunan mong tanggapin ang sakit, makikita mo na may puwang pa para sa ibang pagmamahal."Tumingin ako sa kanya, hindi ko alam kung paano sisimulan ang pagpapaliwanag ng lahat ng nararamdaman ko. Sa kabila ng sakit at kalungkutan, may isang bahagi sa puso ko na nakaramdam ng tuwa—tuwa na may taong nakakaintindi ng mga pinagdaanan ko, at may pag-asa na hindi ko na kailangang mag-isa.Ibaba niya ang kanyang ulo, at sinubukan niyang ngumiti, pero nakita kong nanginginig ang sakit sa kanyang mga labi. Bigla akong na
Siya ay kumalma, kahit na nasa sasakyan ng isang estrangherong lalaki na hindi ko sigurado kung mapagkakatiwalaan niya. Oh, hindi ko siya gagahasin sa kahit anong paraan, pero napakatagal na mula nang huli kong girlfriend,... well, umaasa akong hindi ako magiging masyadong 'magaspang at handa' pagdating namin doon.Habang nagmamaneho ako, nilingon ko siya mula sa sulok ng aking kanang mata, at nakita kong bahagyang nakayuko siya. Bigla, mukhang mas matanda siya kaysa sa mga nakita ko na siya. Anuman ang nangyari sa kanya, mabigat ito sa kanya.Ngunit nang makita ko siya, itinaas niya muli ang kanyang ulo at ang mga taon ay muling nawala sa kanyang mukha habang siya ay nahihiyang ngumiti sa akin.Nagpatuloy kami sa pagmamaneho ng halos isa pang milya, nang bigla siyang umabot at maingat na kinuha ang aking kamay at dinala ito sa kanyang mga labi upang halikan. Pagkatapos, ginamit niya ang likod ng aking kamay upang haplusin ang kanyang mukha habang siya ay humihiga dito, at pagkatapos
Inamoy ko ang kanyang hardin, sinipsip ang tunay niyang amoy. Hinila ko ang lahat ng sapantang natira, itinataas siya at hinila ang mga kumot pababa, binuka ang kanyang mga binti nang malawak para lubusan akong makapasok sa kanya.Humigop ako ng isa pang mahabang amoy, at siya'y napatawa nang may kaba. "Mayroon bang mali?" tanong niya, na tila naglalaro ngunit nag-aalala rin.Sa halip na sumagot gamit ang mga salita, hinayaan ko na lang ang aking dila ang 'magsalita,' dinilaan siya mula sa kanyang puwit hanggang sa kanyang clit, na nagdulot ng isang matinding paghinga. "OH. MY. GOD. Gawin mo ulit 'yan!"Bumalik ako sa simula ng aking paglalakbay, at sinimulan kong dumila pataas sa kanyang basang-basa na loob, na nag-iwan sa kanya ng hingal muli. Ang susunod na 'takbo' ng aking dila ay huminto sa kanyang ngayo'y umaagos na bukana, kung saan ipinasok ko ang aking dila hangga't maaari. Ang kanyang mga balakang ay muling umangat laban sa aking mukha, na may isa pang sigaw ng kasiyahan. "O
Matapos ang hindi inaasahang sandali nila ni Mia, tahimik na nagbihis si Jal sa loob ng kwarto. Ang liwanag ng araw ay sumisilip na sa mga kurtina, at si Mia ay himbing na natutulog sa kama. Saglit niyang pinagmasdan ito, ang mukha nito ay mukhang kalmado, ngunit may bahid ng pagod mula sa emosyonal na gabing nagdaan. Sa kabila ng lahat, naroon ang tahimik na kagandahan ni Mia na tila nagsasabing nasa lugar siya ng katahimikan, kahit saglit.Alam niyang hindi tama ang umalis nang walang paalam, ngunit parang mas madali ang tahimik na paglisan kaysa sa magbitiw ng mga salitang maaaring magdagdag ng bigat sa kanilang sitwasyon. Ang gabi ay punong-puno ng emosyon, at hindi niya alam kung paano ipoproseso ang nangyari. Hindi niya rin alam kung ano ang nararamdaman ni Mia. Kaya’t kumuha siya ng papel at bolpen mula sa side table. Habang nagsusulat, ramdam niya ang bigat ng bawat salita, ngunit pinili niyang gawing simple ang kanyang mensahe:Mia,Thank you for last night. I had so much fun
At bago pa man makapagsalita si Jal, ibinaba na ni Mia ang telepono.Naiwang nakatitig si Jal sa telepono, tila hindi makapaniwala sa nangyari. Ang mga salitang gusto niyang sabihin ay nanatiling nakakulong sa kanyang lalamunan. Gusto niyang habulin si Mia, tawagan ulit ito, o kaya’y pumunta sa condo unit nito para personal na humingi ng tawad. Ngunit alam niyang huli na ang lahat. Isa lang itong one-night stand—walang kasunduan, walang obligasyon, at higit sa lahat, walang koneksyon na higit sa pisikal na sandali."Isa lang itong gabi," pabulong niyang sabi sa sarili habang bumagsak sa kanyang sofa. "No strings attached."Pinipilit niyang kumbinsihin ang sarili na tama ang kanyang desisyon. Hindi siya dapat nag-iisip ng higit pa, dahil iyon ang kasunduan. Pareho nilang alam na walang dapat asahan pagkatapos ng gabing iyon. Ngunit bakit tila may bahagi ng kanyang puso ang bumibigat?Si Mia, na nakaupo sa gilid ng kanyang kama, ay hindi mapakali. Hawak niya ang sulat ni Jal sa kanyang
"Bilang ina, hindi ko kayang pabayaan ang mga anak ko," bulong niya sa sarili.Pinindot niya ang email at binasa ang nilalaman. Ang mga responsibilidad bilang ina ay hindi natatapos sa pagbibigay buhay, ngunit sa pagbibigay ng pagkakataon sa mga anak na magkaroon ng magandang kinabukasan.Habang binabasa ang mga detalyeng nakasaad sa email, naramdaman niyang may kakaibang pangingilid sa kanyang mata. Matapos ang lahat ng pinagdaanan—ang pandemya, ang kalungkutan, ang mga sakripisyo—wala siyang ibang hangarin kundi ang magtagumpay at matulungan ang kanyang pamilya.Dumating sa kanyang isipan si Marites, ang matalik niyang kaibigan sa Blue Ocean Cruise Ship, na patuloy na tumatawag at nagpapadala ng mga mensahe para alamin kung kumusta na siya. Sa bawat tawag ni Marites, tila ba binibigyan siya ng lakas. Kahit na malayo, alam niyang may taong naniniwala sa kanya.Agad niyang kinuha ang kanyang telepono at tinawagan si Marites.“Hello, Mare! Kumusta ka na?” bati ni Marites mula sa kabila
“Sure ka na ba, Cherry, na ipagpatuloy mo pa rin ang paglilihim mo na si Jal ang ama?” tanong ni Marites, nag-aalalang tono ng boses nito.Tumahimik si Cherry, isang matinding tanong na nagbigay daan sa isang matinding kalituhan sa kanyang isipan. “Oo, Marites… ayoko na ng komplikadong buhay. Pinili na ni Jal si Prescilla, nagpakasal na sila, at may anak na sila. Iyon na ang buhay na pinili nila. Hindi ko na kayang guluhin pa iyon.”“Pero ang mga anak mo, Cherry, hindi mo ba nais na malaman nila ang katotohanan?” tinanong ni Marites, at naramdaman ni Cherry ang pagsisisi sa tono ng kanyang kaibigan. “Si Jal ang ama ng mga anak mo. Hindi ba’t kailangan nilang malaman?”Mahabang sandali ng katahimikan ang sumunod sa pagtanong na iyon. Si Cherry ay hindi makapagsalita agad. Alam niyang may katotohanan ang sinabi ni Marites, ngunit iba ang sitwasyon niya ngayon. Hindi siya handang harapin si Jal. Hindi pa siya handa. Lalo na at batid niyang kung malalaman ni Jal ang tungkol sa kanyang mga
Mainit ang sikat ng araw sa probinsya habang mahinang ihip ng hangin ang nagpapagalaw sa mga kurtina ng maliit ngunit malinis na bahay nina Cherry. Anim na buwan na ang nakalipas mula nang isilang niya ang kanyang tatlong anghel—si Mikaela, Mikee, at Mike. Sa kabila ng pandemya, pagsubok, at mga panahong halos mawalan siya ng pag-asa, ngayon ay tila unti-unti nang binibigyang kulay ng mga sanggol ang kanyang mundo.Nakaupo si Cherry sa sofa habang nagpapadede kay Mikee. Sa sahig, natutulog ang kambal na si Mikaela at Mike, nakabalot sa maliliit na kumot na may makukulay na disenyo. Tahimik ang paligid, maliban sa mahinang iyak ni Mikee at ang tunog ng bentilador.“Ma,” mahinang tawag ni Cherry habang hawak-hawak ang anak. “Salamat sa lahat. Kung hindi dahil sa inyo ni Papa, hindi ko alam kung saan ako pupulutin.”Lumabas mula sa kusina si Gemma, may dalang mainit na gatas at tinapay. “Anak, 'wag mong isipin 'yan. Anak ka namin. Kahit kailan, hindi ka namin pababayaan. Kahit pa tatlo p
Habang mahigpit na yakap ni Prescilla ang kanilang bagong silang na anak, mabilis niyang kinuha ang cellphone ni Jal at tinawagan si Madam Luisa sa Facebook Messenger."Lola! Eto na po ang apo n’yo!" Masiglang aniya habang iniharap ang camera sa maliit na sanggol na mahimbing na natutulog sa kanyang bisig.Sa kabilang linya, agad na lumitaw ang larawan ng matandang babae—si Madam Luisa Pereno, ang kilalang matriarka ng kanilang pamilya. Sa kabila ng kanyang edad, bakas pa rin ang matalas niyang pananalita at ang dating ng isang babaeng sanay mag-utos.Ngunit sa sandaling makita niya ang bata, nag-iba ang ekspresyon nito. Napalitan ng tuwa ang dati niyang matapang na mukha, at ang kanyang matang dating singtulis ng isang agila ay napuno ng luha."Oh, Diyos ko!" Napahawak siya sa kanyang dibdib, nanginginig ang kanyang mga daliri. "Napakaguwapo ng apo ko, Jal! Diyos ko, kamukhang-kamukha mo noong sanggol ka pa!"Napangiti si Prescilla. "Lola, si Miguel po! Eto na po ang inyong apo sa tu
Sa loob ng kanyang cabin, hindi mapakali si Prescilla habang nakahawak sa kanyang lumalaking tiyan. Malakas ang alon sa labas, at nararamdaman niyang may kakaiba sa kanyang katawan."Jal…" Mahinang tawag niya, habang pinipilit abutin ang kanyang cellphone.Wala siya sa tabi niya.Muling sumipa ang matinding sakit sa kanyang tiyan, dahilan para mapangiwi siya."A-Ah!" Napakapit siya sa gilid ng kama. "Diyos ko… hindi pa ngayon… hindi pa dapat ngayon…"Ngunit hindi niya kayang pigilan.Ramdam niya ang pag-agos ng tubig mula sa kanyang sinapupunan."Hindi… Jal! Tulungan mo ako!" sigaw niya nang maramdamang pumutok na ang panubigan niya.Sa labas ng cabin, naglalakad si Captain Jal Pereno, hawak ang kanyang radyo. Kasalukuyan siyang abala sa pagbibigay ng utos sa kanyang mga tauhan dahil sa higpit ng protocols sa gitna ng pandemya.Bigla niyang narinig ang isang pamilyar na tinig."CAPTAIN! SI MA’AM PRESCILLA! NAHAGIP NG CCTV SA KWARTO NIYO—MUKHANG MANGANGANAK NA!"Parang biglang nagdilim
SAMANTALA, SA KABILANG PANIG...Karga ni Cherry si Mikee habang pinapakain ng gatas sina Mikaela at Mike sa kanilang duyan. Napapangiti siya sa tuwing tinitingnan ang tatlong anghel sa kanyang harapan.Naputol ang kanyang pagmumuni-muni nang biglang tumunog ang kanyang cellphone."Marites."Nag-aalangan man, sinagot niya ito."Cherry…" may pag-aalalang boses ng kaibigan. "Narinig mo na ba ang nangyari?""Ano na naman, Marites?""Nag-aaway sina Jal at Prescilla," diretsong sagot nito. "At… Cherry, tanong ko lang—kung bumalik si Jal, tatanggapin mo pa ba siya?"Napatigil si Cherry.Napatingin siya sa kanyang mga anak. Sa maamo nilang mga mukha, sa munting paghinga nila, sa kapayapaang taglay nila na pilit niyang pinoprotektahan.Pinikit niya ang kanyang mga mata.Maingat na pinahigaan ni Cherry ang triplets sa kanilang crib. Tahimik na natutulog ang kanyang mga anak—mga inosenteng nilalang na siyang naging dahilan ng kanyang lakas. Habang pinagmamasdan niya sila, ramdam niya ang kapayap
SA BLUE OCEAN CRUISE SHIP…Malamig ang simoy ng hangin sa deck ng barko, pero hindi iyon sapat para palamigin ang nagngangalit na damdamin ni Prescilla."Ano? Wala kang balak akong habulin?!" sigaw niya kay Jal, na nanatiling nakatayo at tahimik sa harapan niya."Prescilla, please… huwag na tayong mag-away," mahinang sagot ng lalaki."Hindi na tayo nag-aaway, Jal. Dahil sawa na akong makipaglaban sa’yo!" Muling tumulo ang luha niya. "Araw-araw, nagpapakatanga ako, iniisip ko na baka isang araw, magising ka at sabihin mo sa akin na mahal mo ako. Pero hindi nangyari ‘yon. At alam kong hindi na mangyayari kailanman!""Prescilla, alam mong mahalaga ka sa akin—""Mahalaga?!" Natawa siya nang mapait. "Yan na naman tayo, Jal! Mahal ako pero hindi kasing mahal ni Cherry, ‘di ba? Ako ang babaeng kasama mo, pero siya ang babaeng laman ng puso mo!"Hindi nakasagot si Jal.At doon, tuluyan nang napuno si Prescilla."Mahal ko kayo ng anak natin, pero hindi ko kayang ipagpilitan ang sarili ko sa is
Cherry.Kumusta na kaya siya?Wala siyang balita tungkol sa kanya mula nang magdesisyong lumayo ito. Hindi rin niya alam kung tama bang hinayaan niya na lang itong mawala sa buhay niya."Anong iniisip mo?" tanong ni Prescilla habang lumalapit sa kanya, hinahaplos ang kanyang balikat. Malambot ang tinig nito, ngunit may bahagyang pag-aalinlangan."Wala," sagot ni Jal, mabilis na umiwas ng tingin. "Pagod lang siguro ako.""Jal…" Bumuntong-hininga si Prescilla at umupo sa tabi niya. "Six months na akong buntis. Six months na rin tayong magkasama sa cruise ship na ‘to. Pero hanggang ngayon, pakiramdam ko, may iniisip kang iba."Napapikit si Jal, pilit na iniiwasan ang usapan."Hindi ko maintindihan," patuloy ni Prescilla. "Alam kong mahalaga ako sa’yo. Pero may isang parte ng puso mo na hindi mo maibigay sa akin."Nagtaas siya ng tingin kay Jal, nakikita ang pagkagulo sa kanyang mga mata."Si Cherry pa rin ba?" diretsong tanong ni Prescilla.Natahimik si Jal.Isang malalim na buntong-hini
Tumingin siya nang diretso sa mga mata ni Jal. "Ang anak natin."Napapikit si Jal, parang tinamaan ng isang matinding suntok sa puso."Jal, matuto kang lumaban," mahina ngunit mariing bulong ni Prescilla. "Dahil kung hindi mo kayang lumaban para sa akin, sana, lumaban ka man lang para sa anak natin."Hindi sumagot si Jal. Sa unang pagkakataon, hindi niya alam ang tamang sagot.Ang tanging nagawa niya ay titigan ang monitor kung saan makikita ang imahe ng kanyang anak. Ang maliit na buhay na nasa sinapupunan ni Prescilla.Ang anak nilang hindi niya inakalang darating sa buhay niya."Jal, matuto kang lumaban," mahina ngunit mariing bulong ni Prescilla. "Dahil kung hindi mo kayang lumaban para sa akin, sana, lumaban ka man lang para sa anak natin."Sa sumunod na araw, hindi pa rin nag-usap sina Jal at Prescilla.Si Jal—patuloy na binabagabag ng kanyang mga pangamba.Si Prescilla—tahimik ngunit matigas ang determinasyong panindigan ang kanyang pagiging ina.Habang abala si Jal sa kanyang