Sa loob ng Blue Ocean Cruise Ship, isang tahimik ngunit mabigat na tensyon ang bumalot sa paligid. Habang patuloy na umiiral ang pandemya, isang kasalang hindi inaasahan ang magaganap.Ang kasal nina Jal Pereno at Prescilla Gana.Ito ang desisyong ipinilit ng matandang Luisa Pereno, ang matriarka ng pamilya, para matiyak na ang dugong Pereno ay mapanatili. Isang kasal na walang pagmamahal, walang saya—kundi isang obligasyong kailangang gampanan.Sa loob ng isang maliit na function room ng barko, inayos ang isang virtual wedding ceremony. Isang malaking LED screen ang itinayo, kung saan naka-video call si Luisa Pereno at ang ilang piling pamilya at kaibigan ni Jal. Wala ang engrandeng selebrasyon—walang maraming bisita, walang choir, walang engrandeng bulaklak—dahil limitado lamang ang pwedeng dumalo dahil sa quarantine restrictions.Ngunit sa kabila ng lahat, ang kasalang ito ay magaganap.SA LOOB NG BLUE OCEAN CRUISE SHIP – ARAW NG KASALNakatayo si Jal sa harapan ng isang makeshift
Hindi ito maaaring mangyari.“Cherry… hello? Nandiyan ka pa ba?” Napansin ni Marites ang katahimikan sa kabilang linya.Hindi sumagot si Cherry. Pakiramdam niya, nawalan siya ng kakayahang huminga. Parang isang matalim na kutsilyo ang paulit-ulit na itinusok sa kanyang puso.“Cherry, makinig ka sa akin… alam kong masakit, pero kailangan mong kalmahin ang sarili mo.” May pag-aalalang sabi ni Marites.Ngunit hindi na napigilan ni Cherry ang pagbagsak ng kanyang mga luha.“H-hindi… hindi ko alam kung paano ko kakayanin ito, Marites…” Nanginginig ang kanyang tinig, tila isang batang nagmamakaawang gisingin siya mula sa isang bangungot. “Mahal ko siya… ipinaglaban ko siya…”Ramdam ni Marites ang bawat pighating bumabalot sa tinig ng kaibigan. Pero mas lumakas ang kaba niya sa dibdib nang marinig ang impit na pag-iyak ni Cherry.“Cherry, please, tama na ‘yan. Huwag kang mastress, buntis ka! Tandaan mo, hindi lang ikaw ang masasaktan sa ginagawa mong ‘yan. May tatlo pang buhay sa sinapupunan
Si Cherry ay nakahiga sa kanyang kama, pilit pinapakalma ang sarili habang hinahaplos ang kanyang tiyan. Naisip niyang may tatlong munting buhay na umaasa sa kanya ngayon. Hindi na lang siya mag-isa.Muling nag-ring ang cellphone niya. Marites ulit.“Cherry… okay ka lang ba?”Saglit siyang hindi nakasagot. Paano ba niya sasabihin na kahit pilit niyang nilalabanan ang sakit, para siyang nabibiyak sa loob?“Cherry?” muling tawag ni Marites.Huminga siya nang malalim bago sumagot. “Oo… nandito pa naman ako.”“Cherry, alam kong hindi madali ‘to. Pero please, huwag mong pababayaan ang sarili mo. Para sa triplets mo.”Napahawak si Cherry sa tiyan niya. “Hindi ko naman sila pababayaan, Marites… kahit anong mangyari, sila na lang ang buhay ko ngayon.”Natahimik si Marites sa kabilang linya.“Cherry, may gusto sana akong sabihin sa’yo…”“Anong—”Hindi pa natatapos ni Cherry ang sasabihin nang biglang may kumatok sa pintuan.“Anak,” tawag ni Gemma, ang kanyang ina. “May dumating na sulat para s
Mahigpit na hinawakan ni Cherry ang tiyan niya habang nakaupo sa harap ng lumang radyo ng kanyang ama. Paulit-ulit na lumalabas sa balita ang tungkol sa COVID-19—mas lumalala, mas nagiging delikado.Sabi ng mga eksperto, manatili sa bahay at umiwas sa matataong lugar. Pero kahit anong iwas ang gawin niya, hindi niya kayang takasan ang katotohanang mag-isa niyang kakayanin ang lahat. Sa kabila ng pandemya at sa kabila ng sakit ng nakaraan, wala siyang ibang pagpipilian kundi ang magpakatatag para sa mga anak niya.Napadaan si Aling Gemma sa sala, may dalang gatas at tinapay. “Anak, kumain ka na muna. Hindi pwedeng magutom ang mga bata sa tiyan mo.”Napangiti si Cherry kahit pagod. “Salamat, Ma. Pero busog pa ako.”Napabuntong-hininga si Aling Petra at naupo sa tabi niya. “Cherry, hindi mo kailangang labanan mag-isa ang lahat ng ‘to. Nandito kami ng Papa mo.”Hindi agad nakasagot si Cherry. Alam niyang ramdam ng ina ang sakit na pinagdadaanan niya, pero paano niya nga ba ipapaliwanag an
Sa pagitan ng pagkalat ng pandemya sa loob ng barko at ng lumalalang tensyon sa pagitan nilang mag-asawa, pakiramdam ni Jal ay unti-unti siyang lumulubog sa isang sitwasyong hindi niya kayang kontrolin. Ang daming bagay na kailangang isipin—ang seguridad ng mga pasahero, ang kanyang responsibilidad bilang asawa ni Prescilla, at ang anak nilang nasa sinapupunan nito. Ngunit higit sa lahat, paano niya haharapin ang isang katotohanang matagal na niyang iniiwasan?Sa kabila ng matinding emosyon kanina, ngayon ay tahimik lang si Prescilla. Nakaupo ito sa gilid ng kama, hawak ang tiyan nito habang tila malalim ang iniisip. Nais niyang lapitan ito, nais niyang sabihin dito na magiging maayos din ang lahat, pero paano kung hindi? Paano kung wala siyang maibigay na kasiguruhan?Hindi niya maiwasang isipin si Cherry. Kamusta na kaya ito? Ano na kaya ang ginagawa nito sa mga panahong ito? Ngunit hindi siya maaaring magpatalo sa damdamin. Dapat niyang harapin ang kasalukuyan. Si Prescilla… ang ma
Ang hangin sa probinsiya ay mas presko kaysa sa maalinsangang hangin sa lungsod. Malayo sa ingay ng barko at sa dating buhay na kanyang kinasanayan, si Cherry ngayon ay tahimik na namumuhay kasama ang kanyang mga magulang. Ngunit sa kabila ng katahimikang ito, isang malaking unos ang kanyang hinaharap—ang pagbubuntis niya ng triplets sa gitna ng pandemya.Nakahawak siya sa kanyang tiyan habang nakaupo sa duyan sa harap ng kanilang maliit na bahay. Ang mga dahon ng puno ng mangga ay bahagyang sumasayaw sa ihip ng hangin. Hindi niya maiwasang mapaluha. Hindi dahil sa panghihinayang, kundi dahil sa bigat ng kanyang pinapasan.Naputol ang kanyang pag-iisip nang lumabas ang kanyang ina na si Gemma, may dalang mainit na gatas. “Anak, uminom ka muna nito. Kailangan mong palakasin ang katawan mo, lalo na’t tatlo ang dinadala mo.”Ngumiti siya kahit pa parang may bumara sa kanyang lalamunan. “Salamat, Ma.”Umupo si Gemma sa tabi niya, hinaplos ang kanyang buhok. “Anak, alam kong hindi madali i
“Tama ‘yan, girl. Move forward na! At besides, may tatlong buhay sa loob mo na mas dapat mong pagtuunan ng pansin.”Napahawak ulit si Cherry sa kanyang tiyan. Tama si Marites. May mas mahalaga na sa ngayon.Pagkatapos ng tawag, tumayo siya at pumasok sa loob ng bahay. Naabutan niya ang kanyang ama na nakaupo sa lumang sofa, nagbabasa ng diyaryo, habang ang kanyang ina ay abala sa kusina. Sa kabila ng kaguluhan sa mundo—ang pandemya, ang mga pangyayaring bumago sa kanyang buhay—dito sa bahay nila sa probinsiya, tila bumagal ang oras.“Pa, Ma…” Tawag niya.Napatingin ang dalawa sa kanya.“Gusto ko pong magsimula ulit. Hindi ko man alam kung paano, pero gusto kong gawin ang lahat para sa mga anak ko.”Napangiti si Gemma habang pinunasan ang kamay sa apron nito. “Anak, matagal na naming hinihintay ang araw na ‘to.”Tumayo si Ralph, lumapit sa kanya at tinapik siya sa balikat. “Ang mahalaga, hindi ka susuko. Dahil kahit anong mangyari, nandito lang kami para sa’yo.”“Cherry, anak, kumain k
Nanikip ang dibdib ni Cherry. Hindi niya inakalang maririnig niya ito mula sa kanyang ama. Mula pagkabata, hindi ito masyadong showy sa damdamin. Pero ngayong sinabi nito ang mga salitang iyon, pakiramdam niya ay may bigat na nabawas sa kanyang puso.“Pa…” Napaluha siya. “Minsan pakiramdam ko hindi ko kaya. Minsan gusto kong sumuko.”Mahigpit siyang niyakap ni Ralph. “Hindi mo kailangang kayanin mag-isa, anak. Andito kami ng Mama mo. Hindi ka namin pababayaan.”Sa unang pagkakataon sa mahabang panahon, naramdaman ni Cherry ang tunay na kapanatagan. Hindi niya kailangan ng isang lalaking magmamahal sa kanya para maramdaman niyang buo siya. Nandito ang pamilya niya. Nandito ang mga kaibigan niya. At higit sa lahat, may tatlong munting anghel sa loob niya na nagbibigay sa kanya ng dahilan para magpatuloy.Kahit sa gitna ng pandemya, kahit sa gitna ng sakit, isang bagay ang sigurado—lalaban siya. Para sa kanyang sarili. Para sa kanyang mga anak. Para sa bagong buhay na hinaharap niya.“Ch
Sa Gitna ng Laban: VietnamTahimik ang paligid. Malinis ang maliit na hotel room kung saan pansamantalang tumuloy si Jal Pereno kasama ang kanilang anak. Maaga pa, pero tirik na ang araw sa labas. Sa kabila ng sikat ng araw, tila may malamig na hangin na pumapawi sa init—hindi sa katawan, kundi sa puso.Nakatayo si Jal sa harap ng bintana. Suot pa rin niya ang parehong t-shirt na gamit niya kahapon. Halos hindi niya namamalayan ang paglipas ng oras. Mula sa kanyang kinatatayuan, tanaw niya ang malalayong gusali, ang banayad na trapiko sa ibaba, at ang mga taong tila wala namang alalahanin sa buhay. Iba sa sitwasyon niya ngayon. Iba sa realidad na kinasadlakan nila.Hawak niya ang cellphone. Bukas ang video call app. Tinitigan niya ito ng matagal. Ilang beses na niyang sinubukang tawagan si Prescilla pero palaging hindi nasasagot.Napalingon siya sa crib na nasa tabi ng kama. Doon, mahimbing na natutulog ang kanilang sanggol. Mahigpit na yakap nito ang maliit na stuffed toy na binili n
Cabin 208, Jal and Prescilla’s RoomTahimik. Walang ibang maririnig kundi ang mabagal na tunog ng ceiling fan at ang mahinang hilik ng sanggol na natutulog sa crib.Pero sa kabila ng katahimikan, may bagyong namumuo sa pagitan nina Jal at Prescilla—hindi bagyong gawa ng hangin, kundi ng mga salitang hindi pa nasasabi, ng takot na gustong kumawala, at ng mga lihim na matagal nang kinikimkim.Prescilla: (nakaupo sa gilid ng kama, nakatitig sa kanyang mga kamay)"Dalawang taon na, Jal. Dalawang taon tayong parang nakakulong dito. Hindi mo ba nararamdaman ‘yon?"Jal: (nakasandal sa dingding, tahimik, hawak ang cellphone habang pinagmamasdan ang countdown timer ng test results app)"Ramdam ko, Pres. Bawat araw. Bawat gabi. Hindi ako bato."Prescilla:"Kung hindi ka bato, bakit parang wala kang nararamdaman tuwing umiiyak ako sa gabi? Tuwing nilalagnat ang anak natin at ako lang ang gising? Tuwing iniisip ko kung makakalabas pa tayo rito—buhay?"Jal: (bumuntong-hininga, lumapit)"Pres… hind
Tahimik ang gabi sa bahay ni Cherry. Ang mga bata—sina Mikee, Mike, at Mikaela—ay mahimbing na natutulog sa kani-kanilang mga kwarto. Sa sala, nakaupo si Cherry sa harap ng kanyang laptop, naka-headset at nakatutok sa kanyang trabaho bilang isang work-from-home customer service agent."Good evening, thank you for calling. How may I assist you today?" aniya sa kabilang linya.Sa kabila ng katahimikan ng gabi, narinig niya ang mahinang pag-iyak ng isa sa kanyang mga anak. Mabilis niyang tinanggal ang headset at tumayo."Sandali lang po, may aasikasuhin lang ako," paumanhin niya sa customer.Dali-dali siyang pumunta sa kwarto ng mga bata. Naabutan niya si Mikaela na umiiyak habang nakatalukbong ng kumot."Anak, bakit ka umiiyak?" tanong niya habang palapit."Nanaginip po ako, Mama. Nakakatakot," hikbi ni Mikaela.Yumakap si Cherry sa anak at hinaplos ang likod nito."Nandito si Mama. Wala kang dapat ikatakot. Balik tayo sa pagtulog, ha?"Matapos mapakalma si Mikaela at masigurong tulog n
SA BAHAY NI CHERRY – KINAGABIHANTahimik na naglalakad si Cherry sa likod ng bahay, tangan ang lumang cellphone na matagal na niyang hindi binubuksan. May basag na ang screen. May gasgas na ang likod. Pero andoon pa rin ang mga alaala.Binuksan niya ito.May isang voicemail.Mula kay Jal.Ilang taon na ang nakalipas."Cherry, hindi ko alam kung paano kita hahanapin. Pero kung maririnig mo 'to… bumalik ka. Hindi ko kayang mawala ka nang ganito. Hindi ko kayang tanungin ang sarili ko gabi-gabi kung bakit mo ako iniwan.""Cherry… mahal pa rin kita."Napapikit si Cherry, pinilit ang sarili na huwag lumuha. Ngunit ang mga salitang iyon ay tila sumaksak muli sa pusong pinilit na niyang palamigin."Late na, Jal," mahinang bulong niya. "Late ka na…"Sa command bridge ng Blue Ocean Cruise Ship, na naka-dock pa rin sa Vietnam port, tahimik ang gabi."Captain Prescilla, breaking news po sa global channel!" sigaw ni Ensign Lydia habang dala-dala ang tablet.Mabilis na lumapit si Prescilla, hawak
Sa command bridge ng Blue Ocean Cruise Ship, naka-dock pa rin sa Vietnam port…“Captain Prescilla, breaking news po sa global channel!” sigaw ni Ensign Lydia habang dala-dala ang tablet.Mabilis na lumapit si Prescilla, na bitbit pa ang bote ng gatas ng kanyang bagong silang na anak—isang simpleng paalala na kahit siya ay kapitan, isa rin siyang ina na kapapanganak lang at nakamaternity leave, ngunit piniling bumalik sa serbisyo dahil sa krisis.“Global Update: Unang batch ng COVID-19 vaccines, ipapamahagi na sa iba’t ibang bansa ngayong linggo. Prioridad ang mga frontline workers, medical staff, at mga seafarers na stranded sa international ports."Napahawak si Prescilla sa dibdib, habang si Jal, na nasa likod lang, napalingon sa screen. Ang tahimik na gabi ay biglang napuno ng mahinang bulungan ng pag-asa.“Pres…” mahinang sabi ni Jal, “Sa wakas.”“Hindi pa tapos ang laban,” sagot ni Prescilla. “Pero may ilaw na ulit sa dulo ng tunnel.”Tumayo si Marites mula sa sulok ng control roo
"Mikee, wag mo isubo 'yan anak, keyboard ni Mama 'yan!""Mike, Mikaela, huwag kayong maghilahan ng lampin!""Hello po, magandang araw, Customer Service Representative Cherry po ito, paano ko po kayo matutulungan?""Mikee! Wag mong kagatin si Mike! Naka-headset si Mama!""Anak, ako na magbabantay, pahinga ka muna.""Ma, salamat po talaga. Hindi ko alam anong gagawin ko kung wala kayo ni Papa.""Ano ka ba, anak. Triplets 'yan. Di biro. Tapos nagwo-work ka pa mula umaga hanggang gabi.""Cherry, may incoming call ka ulit," sigaw ni Ralph mula sa sala habang karga si Mikaela."Sige Pa, salamat! Eto na naman…""Good afternoon po, yes sir, naiintindihan ko po ang concern ninyo. Let me check on that po, please hold for a few seconds.""Mike, ibalik mo 'yung bote ng gatas kay Mikaela, hindi yan para sayo!""Anak, kaya mo pa ba? Gusto mo ba ako na lang muna sumagot sa customer mo?" pabirong tanong ni Gemma."Ma, kung pwede lang po. Pero ako na 'to. Hay, parang may 10 kamay na kailangan ko!""Ma
Sa Gitna ng Ingay at Pagod, May PagmamahalMaagang nagising si Cherry. Alas-siyete pa lang ng umaga, pero tila huling bahagi na ng araw ang pakiramdam niya. Dumaan siya sa kusina, dala ang mabigat na katawan. Kape ang una niyang hanap."Okay, kaya ko 'to. Kape muna. Saglit lang, mga anak… wag muna kayong magising, please..." bulong niya sa sarili habang inaabot ang tasa.Pero tila narinig siya ng langit."WAAAAAA!" sabay-sabay na iyak ng triplets mula sa kwarto."Good morning, mga mahal kong buhawi," buntong-hininga ni Cherry habang nagmamadaling pumasok sa kwarto ng mga anak.Pagpasok niya, nagsalubong ang mga mata nila ni Mikee na tila galit na galit dahil gutom na naman. Si Mike ay nakanganga, hinihintay lang na may magbuhat sa kanya. Si Mikaela naman ay iniikot ang kanyang bibig, hinahanap ang dede.Agad na sumunod si Gemma, ang ina ni Cherry, mula sa sala."Aba’y ang aga-aga, nag-aayaw na naman ang mga apo ko. Sige anak, ako muna rito. Magkape ka na at maghanda na para sa trabaho
Minsan, napapaisip siya kung paano pa siya magtatagumpay sa kabila ng lahat ng hamon. Ngunit sa bawat araw na dumaan, napagtanto niya na ang tunay na lakas ay hindi nanggagaling sa mga materyal na bagay o tagumpay sa negosyo. Ang lakas ay nagmumula sa kakayahang magpatuloy sa kabila ng lahat ng sakit. Kaya naman, kahit gaano kabigat ang kanyang buhay, patuloy siyang lumalaban, patuloy na nagsusumikap.Gemma at Ralph, ang mga magulang ni Cherry, ay palaging nandiyan upang magbigay ng suporta sa kanya. Hindi madali para kay Cherry na balansehin ang pagiging ina at ang pangangailangan na magtrabaho, ngunit sa tulong ng kanyang mga magulang, nahanap niya ang lakas upang magpatuloy. Hindi ito naging madali, ngunit bawat gabay at tulong na ibinibigay nila ay nagsilbing ilaw sa madilim na landas na tinatahak ni Cherry."Salamat po, Mama, Papa," ang pasasalamat ni Cherry isang gabi habang inaalalayan siya ni Gemma sa pag-aalaga sa mga bata. "Kahit na ako'y mag-isa sa pakiramdam, alam kong may
Sa isang tahimik na gabi sa Quezon, sa ilalim ng malamlam na buwan, nakaupo si Cherry sa may salamin ng bintana ng kanilang maliit na bahay. Ang kanyang mga mata ay nakatutok sa mga anak na mahimbing na natutulog sa kanilang mga kama. Maliliit pa sila, at ang kanilang mga hininga ay naririnig sa bawat paghinga ng hangin na dumadampi sa kanilang mga balat. Bagamat ang tanawin sa labas ay puno ng dilim, may isang bagay na nagpapaliwanag sa gabi para kay Cherry — ang mga ngiti at katahimikan ng kanyang mga anak.Sa mga sandaling tulad nito, ang sakit ay tila nagiging mas matindi kaysa sa lahat ng mga pangarap na nawawala. Hindi niya pa rin matanggap ang mga pangyayaring nagdulot sa kanya ng sakit, ngunit ang bawat sandali ng pagmumuni ay nagpapaalala sa kanya na may mga dahilan pa rin upang magpatuloy.“Kung hindi lang sa mga anak ko,” isip ni Cherry, "baka hindi ko na kayang magpatuloy."Sa bawat alon ng pagnanasa at kalungkutan na dumaan sa kanyang buhay, nahanap niya ang lakas na magp