C4 Utterly broken.

 Pakiramdam ko parang tinadtad ang puso ko. Ganito ang nararamdaman ko habang tinitingnan sila. Parang nagkaluray-luray na ang puso ko.

Kung pwede ko lang tanggalin ang walang kwentang organ na ‘to at itapon, gagawin ko na. Kasi sobrang sakit ng nararamdaman ko ngayon.

Gusto ko nang tumakbo palayo. Lumayo ng tingin, pero hindi ko magawa. Nakatutok ang mga mata ko sa kanila at kahit anong pilit kong umiwas, parang idinikit na doon. Doon sa eksenang umiikot ngayon sa harap ko.

Tinitingnan ko silang maghiwalay. Lumambot ang mga mata ni Rowan habang nakatingin sa babaeng mahal niya. Pinapanood ko siyang hawakan ang mukha nito. Hinila niya palapit sa kanya, hindi para halikan, kundi para itapat ang noo niya dito.

Mukha siyang payapa. Parang nakauwi na siya sa wakas matapos ang matagal na panahon. Parang buo na ulit siya.

“I’ve missed you,” binabasa ko ang mga salitang nasa labi niya.

Ayoko isipin kung ano na kaya ang nangyayari sa kanilang dalawa ngayon kung nagkita sila sa ibang sitwasyon. Kung nagkita sila noong kasal pa kami. Magtataksil kaya siya sa akin?

Gusto ko sanang itanggi ang naisip ko, pero hindi ako sigurado. Kasi, si Emma ang pinag-uusapan natin. Gagawin ni Rowan ang lahat para sa kanya.

Hindi ko na kaya. Tumayo ako at dali-daling lumabas.

Pagkalabas ko, agad na bumuhos ang mga luha ko. Sobrang sakit na hindi ko na alam kung paano papatigilin. Pero sino ba ang dapat sisihin? Ako lang naman ang nagkamali sa pag-ibig sa lalaking hindi naman akin.

“Please make it stop. Make the pain stop,” pakiusap ko sa kahit sinong nasa itaas na makikinig sa akin.

Walang sumagot. Walang kapahingahan.

Napatakip ako sa dibdib ko. Ang hirap huminga, kahit anong gawin ko. Parang dahan-dahan akong namamatay. Unti-unting nawawala.

“Ganyan talaga ang mangyayari kapag pinilit mong makuha ang lalaking hindi para sa'yo,” tumagos ang boses ni Travis sa kalituhan ko.

“Ano bang gusto mo, Travis? Kung nandito ka para laitin ako o sabihang lumayo sa mahal mong kapatid, puwede ka nang bumalik sa ospital kung saan kayo magpapamilya. Wala nang silbi ang presensya mo rito,” pinunasan ko ang mga luha ko at bumalik sa pagiging matapang.

Hindi ko hahayaang makita nila akong umiiyak. Hindi ko hahayaang makita nila akong nagkakawatak-watak.

Nagulat siya sa sinabi ko. Nakita ko ang gulat sa mukha niya. Siguro hindi niya inasahan na sasagot ako.

“Gusto ko lang siguraduhin na naiintindihan mong kay Emma talaga si Rowan. Ang kasakiman mo ang kumuha sa kanya, pero ngayon, pwede na silang magsama. Sana hindi ka maging hadlang sa kaligayahan nila. Matagal na silang dapat magkasama.”

Napatawa ako nang mapakla.

“Huwag kang mag-alala. Hindi ko na kayo guguluhin. Pagkatapos nito, hindi mo na ako makikita o makikialam pa.”

Tumingin siya sa akin, kita ang kalituhan sa mukha niya. “Anong ibig mong sabihin?”

Pagod na ako, at ang gusto ko lang gawin ay matulog para makalimutan ang lahat ng ito. Iiyak ako hanggang sa makatulog, tapos gigising ako na mas handa na harapin ang susunod na mga araw.

“Ipaabot mo kay Mama na tutulong ako sa mga paghahanda para sa burol, kung gusto niya akong tumulong. At sabihan mo ang kapatid mo, na kumusta.”

Lumakad na ako palayo, papunta sa kotse ko. Naririnig ko pa si Travis na tinatawag ang pangalan ko, pero hindi na ako lumingon. Ang gusto ko lang ay umuwi at magpakawala ng sakit nang tahimik.

Walang kahit anong palatandaan ng disaster sa araw na ‘to. Nagniningning ang araw at mukhang maayos ang lahat habang nagmamaneho ako sa pamilyar na kalye.

Sobrang puno ang chapel nang dumating kami. Halos lahat ay nandito para magbigay ng huling respeto.

Tiningnan ko ang paligid at na-satisfy ako na lahat ay maayos. Wala namang tumulong sa mga preparasyon ng libing. Ako lang ang naiwan para mag-shoulder ng lahat.

Pero hindi ako nagreklamo. Nakuha ko ‘tong pagkakataon na suklian ang mga ginawa niya para sa akin. Sa totoo lang, pinakain niya ako, pinalitan ang mga damit ko, at nagbigay ng matutuluyan.

Malapit na magsimula ang seremonya at karamihan ay nakaupo na. Pinili kong umupo sa kabilang bahagi. Hindi bagay na makaupo ako kasama ng iba. Lalo na kay Emma.

“Mom, bakit tayo nandito… di ba dapat katabi tayo ni grandma?” tanong ni Noah, na itinuturo kung saan ang iba.

Siyempre, nakaka-receive kami ng weird looks, pero wala akong pakialam. Alam naman nating lahat na hindi ako ganap na tinanggap ng pamilya pagkatapos ng lahat ng nangyari.

“Karamihan ay nakaupo na. Ayaw kong mag-cause ng gulo,” sagot ko.

Mukhang hindi siya naniniwala pero pinili na lang niyang huwag na lang itanong pa. Dumating ang pari at nagsimula ang sermon nang bigla akong maramdaman na may umupo sa tabi ko.

Nag-tighten ang katawan ko. Kilala ko ang presensya at pabango niya kahit kailan. Hindi ko alam kung anong ginagawa niya dito. Dapat nasa tabi siya ni Emma. Sa totoo lang, mas gusto ko na nandun siya.

Damn, ang bitter ko. Sobrang bitter, galit, at nasaktan.

“Dad,” bulong ni Noah, na dahilan para ilang tao ang tumingin sa amin.

Pinandilatan ko sila para bumalik sa kanilang mga upuan.

“Pwede bang umupo ako sa gitna ninyo?” bulong niya sa akin.

Huminga ako ng malalim. Salamat sa maliliit na himala. Hindi na ako kailangang malapit sa kanya.

Stealthy, nakapag-switch kami ng upuan. Sa sandaling ginawa namin ‘yon, parang nag-ease ang tension.

“Lahat tayo ay aalis sa mundong ‘to balang araw. Ang tanong ay, paano ka aalis? Magiging makabuluhan ka ba? Magbabago at makakaapekto sa buhay ng mga nakilala mo? O aalis ka na may regrets?” tanong ng pari.

Hindi ko maiwasang mag-isip. Kung mamamatay ako ngayon, sino ang pupunta sa libing ko? Mag-aalala ba ang mga tao sa paligid ko? Sige na, hindi. Siguro, magho-host pa sila ng salu-salo. Ang tanging maaapektuhan sa pagkamatay ko ay si Noah. Siya lang at wala nang iba.

Nakakalungkot talaga. Ganoon ang buhay ko. Wala akong kaibigan kasi pinipigilan ko ang sarili ko. Sa ilalim ng perfect na anino ni Emma, naging klaro na hindi ako magiging sapat para sa sinuman. Hindi ako kasing ganda niya. Hindi ako kasing sexy niya. Hindi ako kasing talino niya. Hindi ako kasing mahal niya. Wala akong perfection gaya ni Emma. Wala akong halaga kumpara sa kanya.

Kahit ngayon na mas matanda na kami, andiyan pa rin ako sa anino niya. Wala nakakaalam sa sakit o pagdurusa ko. Lahat ay tungkol kay Emma. Mas malaki ang sakit niya kaysa sa akin. Mas mahalaga ang kaligayahan niya kaysa sa akin. Lagi siyang nauuna sa isipan ng lahat habang ako ay naiwan sa mga tira-tira ng pagmamahal nila.

“Mommy,” boses ni Noah ang nagpagising sa akin mula sa mga iniisip ko.

Doon ko lang naisip na tapos na ang seremonya at umaalis na ang lahat.

“Ava, okay ka lang?” ang malalim na boses niya na palaging nagpapalakas ng kilig sa akin.

Ayaw kong makipag-usap sa kanya, lalo na’t ayaw kong tingnan siya pero kailangan ko. Kasi sa susunod na sampung taon, magiging kasama ko siya sa custody ni Noah.

Nakapagtayo ako na walang tingin sa kanya. Alam kong parang rude pero hindi ko talaga kayang tingnan siya. Hindi ko kayang harapin ang alaala ng pagtingin niya kay Emma.

“Halika na Noah, umalis na tayo.”

Bigla siyang tumayo at sabay kaming naglakad papunta sa pinto. Paglabas namin, sinalubong kami ng maraming tao na gustong magbigay ng kanilang condolences. Nakita ko ang ilan sa mga katrabaho ko at nag-wave ako sa kanila.

Hindi pa namin nailibing ang tatay at pagod na pagod na ako.

“Finally, andiyan ka na,” bitter na boses ni Emma ang nagsabi sa likuran ko.

Lumingon ako sa kanya. Blotchy ang mukha niya at namumugto ang mga mata, pero parang goddess pa rin siya.

Sigh. Ayoko talagang harapin siya ngayon.

“Hindi ngayon Emma. Pwede bang ilibing muna natin ang tatay?”

Ngumiti siya at lumapit sa akin para sa tanging ako lang ang makarinig.

“Ililibing natin siya, pero sabihin ko sa’yo, nandito ako para manatili. Kinuha mo ang pamilya ko sa akin noon, pero hindi na ulit. Balak kong bawiin ang lahat, kasama na ang lalaking para sa akin,” sabi niya at umalis habang tinatawag kami ng pari na bumalik sa sementeryo.

Tumingin si Noah sa akin at sa umalis na likod ng kapatid ko pero hindi siya nagsalita. Shocked ako sa mga sinabi niya pero hindi naman talaga nagulat.

Ang hindi niya alam, wala naman talagang dapat ibalik sa kanya dahil hindi naman sila akin sa simula. Ang pamilyang pinag-uusapan niya ay sumasamba sa lupa na nilalakaran niya. At si Rowan? Si Rowan ay para pa rin sa kanya.

Pinipigilan ko ang sakit na gustong lumamon sa akin habang ginabayan ko si Noah sa lugar na magiging huling pahingahan ng tatay.

Nakatayo ako sa di kalayuan mula sa mama, Emma, at Travis. Nagsama sila. Kung titingnan mo kami, isipin mong estranghero lang ako na dumalo sa libing sa halip na bahagi ng pamilya.

“Dust to dust…” sabi ng pari habang ibinaba ang katawan ng tatay sa lupa.

Sinimulan na nilang takpan ang kabaong ng lupa hanggang tuluyan itong nalibing. Ang mga iyak ng mama ang pinakamalakas habang umiiyak siya at humihingi sa tatay na bumalik sa kanya. Si Emma at Travis ay may tahimik na luha na tumutulo sa kanilang mga mukha habang niyayakap siya.

Inaalagaan ko si Noah. Niyayakap siya habang umiiyak siya sa tabi ko. Nakikita ko siyang ganito, napapaiyak din ako. Ayaw kong makita siyang nasasaktan. Pinunasan ko ang mga luha ko. Kailangan kong maging matatag para sa kanya. Kailangan niya ako ngayon.

Muli, nagsalu-salo ang mga tao para magbigay ng kanilang condolences. Tinanggap ko ang mga ito na parang wala akong pakialam. Parang nandoon ako pero hindi. Pagkatapos kong makaalis sa moment na ‘yon, halos wala nang tao sa paligid.

“Mom, andiyan si pa at ma,” itinuturo niya si Rowan at ang mga magulang niya.

Nakatayo ako nang awkward habang binabati siya. Tumingin sila sa akin pero hindi nagsalita. Pareho kaming alam na hindi ako ang choice nila para sa anak nila.

“Pwede bang kumain ako ng snacks kasama nila?” tanong ni Noah at tumango ako.

Wala na siyang kinakain sa loob ng ilang oras kaya gutom na siya. Pagkaalis nila, naiwan kaming nakatayo nang awkward sa tabi ng isa’t isa. Ngayon na wala nang atensyon kay Noah, na kay Emma na ito, na nakatayo ilang talampakan mula sa amin.

Naisip kong umalis na pero narinig ko ang screeching ng gulong. Ang lahat ay sobrang bilis. Mga lalaking may baril ang nagbukas ng putok. Sa sandaling nag-umpisa silang mag-shoot, nakita kong si Rowan ay tumalon para kay Emma.

Nakatayo akong naguguluhan habang pinapanood siyang protektahan siya gamit ang katawan niya.

Hindi ko makapaniwala na iniwan niya ako para protektahan siya. Bakit ako nagugulat? Pinatunayan lang nito na hindi ako magiging priority niya. Ang makitang pinoprotektahan niya siya sa kanyang buhay ay tuluyang nagwasak sa loob ko.

“Watch out!” isang lalaking may bullet-proof jacket ang sumigaw sa akin.

Pinasok niya ako sa gilid, pero huli na. May bagay na tumagos sa balat ko at nahulog ako mula sa epekto ng tama. Nawalan ako ng hininga.

“Oh Diyos…Noah,” bulong ko.

Siya ang huling naiisip ko bago nag-fade ang lahat sa dilim.