Sa kabila ng kanyang mga sinabi, hindi mapakali si Khate. Kahit pa pinilit na niyang lumayo, may isang bahagi ng kanyang puso na hindi kayang magpakawala."Tapos na, Adrian. Tapos na," mahina niyang ulit, pilit pinaniniwala ang sarili na wala na siyang dapat pang balikan. Ngunit kahit anong pilit niya, alam niyang hindi pa tapos ang lahat. Hindi pa tapos ang sugat na iniwan ni Anthony—o marahil, ang sugat na iniwan niya sa puso nito.Tahimik lang silang naglakad ni Adrian palabas ng gusali, ngunit ramdam niya ang bigat ng presensya nito sa tabi niya. Hindi ito nagtanong, hindi rin ito nagpilit, ngunit ramdam niya ang pag-aalala nito.Pagkarating nila sa sasakyan, marahang binuksan ni Adrian ang pinto para sa kanya. "Khate, sigurado ka bang kaya mo?"Napayuko siya. Gusto niyang sabihin na oo, na kaya niyang kalimutan ang lahat, na kaya niyang itago ang emosyon niyang matagal nang nakakubli. Pero hindi na niya kayang magsinungaling pa."Hindi ko alam, Adrian," mahinang tugon niya. "Pero
Habang patuloy na lumalalim ang gabi, hindi pa rin mawala sa isipan ni Khate ang mga sinabi ni Anthony. Nakaupo siya sa veranda ng kanyang apartment, nakatitig sa malawak na siyudad na puno ng kumikislap na ilaw, ngunit tila wala siyang nakikita. Ang kanyang isip ay gulong-gulo, pilit niyang inuunawang muli ang lahat ng nangyari sa pagitan nila.Muli niyang narinig sa kanyang isip ang boses ni Anthony—ang sakit, ang hinanakit, at ang desperasyon sa kanyang tinig. "Hindi mo kailangang harapin ito mag-isa." Napapikit siya nang mariin, pilit na pinipigilan ang muling pagbalik ng mga alaala. Ngunit kahit anong gawin niya, bumabalik at bumabalik pa rin ito."Hindi mo na siya dapat iniisip, Khate." Biglang sabi ni Adrian, na tahimik palang nakatayo sa may pinto, pinagmamasdan siya. May hawak itong dalawang tasa ng kape, at marahan itong lumapit upang ibigay sa kanya ang isa. "Alam kong mahirap, pero hindi mo kailangang pahirapan pa ang sarili mo."Marahang tinanggap ni Khate ang kape at hum
Habang pinagmamasdan ni Khate ang repleksyon niya sa salamin, hindi niya maiwasang mapansin ang lungkot sa kanyang mga mata. Mula nang marinig niya ang sinabi ni Kyrrine, hindi na siya mapakali. Ano nga ba ang nalaman ni Anthony? At paano siya maghahanda sa muling paghaharap nila?"Khate," mahinang tawag ni Kyrrine mula sa pintuan. "Sigurado ka bang gusto mo siyang kausapin ngayon? Baka hindi ka pa handa."Huminga nang malalim si Khate bago tumango. "Kailan pa, Kyrrine? Hindi ko na pwedeng ipagpaliban ito. Kailangan ko nang tapusin ang lahat."Dahan-dahang lumapit si Kyrrine at hinawakan ang kanyang kamay. "Hindi mo kailangang gawin ito mag-isa. Kami ni Adrian, nandito lang."Napangiti si Khate, kahit na alam niyang may halong kaba ang kanyang damdamin. "Salamat, Kyrrine. Pero alam kong ito ay isang bagay na ako lang ang kailangang humarap."Pagkalipas ng ilang sandali, naroon na siya sa harap ng isang mamahaling restawran kung saan siya pinapunta ni Anthony. Tumigil siya sa tapat ng
“Anthony, tatlong taon na tayong mag-asawa, ngunit minsan hindi mo man lang ako nagawang haplusin ng may pagmamahal. Isusuko ko na ang pagsasamang ito para magpakasayo ng kerida mo. Pagkatapos ng gabing to, lumayas ka at hanapin mo siya! Pero sa ngayon, isipin mo muna ito na kabayaran ng mga pagmamahal na inalay ko sayo, okay…”Pagkatapos magsalita ni Khate, idinantay niya ang kanyang katawan at hinalikan ang lalaking nasa harapan niya, hinalikan niya ito na ani mo’y parang nababalik at kahibangan na gaya ng gamu-gamo sa apoy.Alam niya sa kanyang sarili na ang kanyang ginagawa ay kasuklam-suklam.Ngunit minahal niya ang lalaking ito ng napakatagal kahit alam niyang napakahirap.Ngayon, siya ay nagmamakaawa para sa kararampot na ginhawa.“How dare you Khate!!”Nagngangalit ang mga ngipin ni Anthony, at ang kanyang maseselan at gwapong mukha ay ay napuno ng galit.Nais niyang itulak palayo ang babae ngunit ang kaniyang pagkabalisa at ang kanyang panghihina ay mabilisang dumaloy sa kany
Agad na pumunta ng opisina ni Professor Wang si Khate.At sa pagkapasok niya opisina, nakita niya ang dalawa niyang anak na nakaupo sa sofa habang pinalalambitin ang kanilang mga binti.Nang makita nila ang kanilang ina, agad silang nagalak at nagpaunahan na tumakbo papunta dito. “Mommy, finally lumabas na po kayo! Akala namin ni Mikey doon na po kayo maninirahan sa laboratory ng mahabang panahon!”“Mommy, you always worked hard, are you tired? Upo po kayo dito mommy, bilis po. I’ll pat your back.”Pagkasabi ng kanyang anak ay kinuha nito ang kanyang magkabilang kamay at hinila palapit sa sofa na kanilang pinagkakaupuan.Naupo si Khate at pinagmasdan ang kanyang dalawang mapagmahal na mga anak, pero napagtanto niyang kailangan silang mapagsabihan sa kanilang ginawang pang gugulo.“Aha! Ngayon kayo ay nagpapakita ng magandang pag-uugali, pero bakit hindi kayo nagbehave nang pinaglaruan ninyo ang aking kompyuter?”Nakita ni Professor Wang ang mga eksena habang nakaupo sa kanyang mesa at
Sa Paglabas ng PaliparanHabang lumalabas ng paliparan, kinakabahan si Khate at paulit-ulit na lumilingon upang tingnan kung nakasunod sa kanila ang lalaki. Mabuti naman at hindi na nila nakita muli ang taong iyon hanggang sa makalabas sila ng gate ng paliparan.Nakahinga ng maluwag si Khate. Ang dalawang bata ay hawak niya, at nakaramdam sila ng kaunting pagtataka nang makita nilang panay lingon ang kanilang ina halos bawat tatlong hakbang sa daan. Gayunpaman, dahil nakita nilang kinakabahan ang kanilang ina, alam nilang hindi magandang panahon iyon upang magtanong, kaya sumunod na lamang siya nang tahimik."Khate! Miggy! Mikey!"May narinig na boses ng babae mula sa malayo.Tumingala ang tatlo at nakita nila ang isang babaeng nakasuot ng simple ngunit eleganteng damit sa kabilang kalsada, kumakaway ang kamay at mabilis na lumapit sa kanila ng nakangiti.Nang makita ang papalapit na tao, unti-unting huminahon ang kinakabahan na puso ni Khate at ngumiti siya, "Kyrrine, matagal na tayo
Si Khate ay may hinala rin sa isip niya... Maaari kayang ang maliit na batang ito ay pipi?Nang maisip ang posibilidad na ito, lalo siyang naawa sa batang babae, at bumulong, "Ibigay mo ang kamay mo kay auntie, okay?"Habang sinasabi niya iyon, inilahad niya ang kanyang kamay.Tiningnan siya ng batang babae nang nahihiya, at pero lumambot na ang kanyang ekspresyon nang marinig ang boses niya.Hindi nagmadali si Khate, at naghintay ng may pasensya sa kanya, dahan-dahang tinatanggap ang kanyang sarili.Matagal na nag-alangan ang batang babae bago dahan-dahang inilahad ang kamay kay Khate.Nakita ito ni Khate at agad itong hinawakan ng marahan, ngumiti at tinulungan ang bata na tumayo, at sinamantala ang pagkakataon upang muling suriin ito.Ang distansya sa pagitan ng dalawa ay napalapit na din sa isa’t isa dahil sa ginawang ito ni Khate.Ang katawan ng batang babae ay napakinis at may amoy gatas.Lumambot ang puso ni Khate, ngunit hindi niya maiwasang isipin ang kanyang anak na namatay.
Matagal na tinitigan ni Anthony ang babae. Maingat na kinurot ni Cassandra ang kanyang palad, natatakot siya na baka mabunyag ang kanyang kahinaan. “Mas mabuting maging ganun na lang katulad ng sinabi mo.” Maya-maya, iniwas ni Anthony ang tingin sa babae at tumingin kay Gilbert na naghihintay sa gilid, “May balita na ba mula sa pulis?” Mabigat ang tono ni Gilbert, “Wala pa po, Sir.” Pagkatapos niyang sabihin iyon, maingat niyang tiningnan si Anthony at nag-aalalang sinabi, “Hindi po kaya ang munting binibini ay naging biktima na ng pandurukot?” Ang batang iyon ay paborito ng kanyang amo. May mataas na katayuan siya sa pamilyang Lee. Sa loob ng maraming taon, naging target siya ng maraming tao. Mayroon ding pagkakataon na halos madukot na siya. Ngayon hindi siya mahanap ng sinuman sa paligid, at kahit ang pulis ay wala pang maibigay na balita, kaya kailangang isipin ni Gilbert na ito ay nadukot. Nang marinig ito, biglang dumilim ang mga mata ni Anthony, at mahigpit niyang
Habang pinagmamasdan ni Khate ang repleksyon niya sa salamin, hindi niya maiwasang mapansin ang lungkot sa kanyang mga mata. Mula nang marinig niya ang sinabi ni Kyrrine, hindi na siya mapakali. Ano nga ba ang nalaman ni Anthony? At paano siya maghahanda sa muling paghaharap nila?"Khate," mahinang tawag ni Kyrrine mula sa pintuan. "Sigurado ka bang gusto mo siyang kausapin ngayon? Baka hindi ka pa handa."Huminga nang malalim si Khate bago tumango. "Kailan pa, Kyrrine? Hindi ko na pwedeng ipagpaliban ito. Kailangan ko nang tapusin ang lahat."Dahan-dahang lumapit si Kyrrine at hinawakan ang kanyang kamay. "Hindi mo kailangang gawin ito mag-isa. Kami ni Adrian, nandito lang."Napangiti si Khate, kahit na alam niyang may halong kaba ang kanyang damdamin. "Salamat, Kyrrine. Pero alam kong ito ay isang bagay na ako lang ang kailangang humarap."Pagkalipas ng ilang sandali, naroon na siya sa harap ng isang mamahaling restawran kung saan siya pinapunta ni Anthony. Tumigil siya sa tapat ng
Habang patuloy na lumalalim ang gabi, hindi pa rin mawala sa isipan ni Khate ang mga sinabi ni Anthony. Nakaupo siya sa veranda ng kanyang apartment, nakatitig sa malawak na siyudad na puno ng kumikislap na ilaw, ngunit tila wala siyang nakikita. Ang kanyang isip ay gulong-gulo, pilit niyang inuunawang muli ang lahat ng nangyari sa pagitan nila.Muli niyang narinig sa kanyang isip ang boses ni Anthony—ang sakit, ang hinanakit, at ang desperasyon sa kanyang tinig. "Hindi mo kailangang harapin ito mag-isa." Napapikit siya nang mariin, pilit na pinipigilan ang muling pagbalik ng mga alaala. Ngunit kahit anong gawin niya, bumabalik at bumabalik pa rin ito."Hindi mo na siya dapat iniisip, Khate." Biglang sabi ni Adrian, na tahimik palang nakatayo sa may pinto, pinagmamasdan siya. May hawak itong dalawang tasa ng kape, at marahan itong lumapit upang ibigay sa kanya ang isa. "Alam kong mahirap, pero hindi mo kailangang pahirapan pa ang sarili mo."Marahang tinanggap ni Khate ang kape at hum
Sa kabila ng kanyang mga sinabi, hindi mapakali si Khate. Kahit pa pinilit na niyang lumayo, may isang bahagi ng kanyang puso na hindi kayang magpakawala."Tapos na, Adrian. Tapos na," mahina niyang ulit, pilit pinaniniwala ang sarili na wala na siyang dapat pang balikan. Ngunit kahit anong pilit niya, alam niyang hindi pa tapos ang lahat. Hindi pa tapos ang sugat na iniwan ni Anthony—o marahil, ang sugat na iniwan niya sa puso nito.Tahimik lang silang naglakad ni Adrian palabas ng gusali, ngunit ramdam niya ang bigat ng presensya nito sa tabi niya. Hindi ito nagtanong, hindi rin ito nagpilit, ngunit ramdam niya ang pag-aalala nito.Pagkarating nila sa sasakyan, marahang binuksan ni Adrian ang pinto para sa kanya. "Khate, sigurado ka bang kaya mo?"Napayuko siya. Gusto niyang sabihin na oo, na kaya niyang kalimutan ang lahat, na kaya niyang itago ang emosyon niyang matagal nang nakakubli. Pero hindi na niya kayang magsinungaling pa."Hindi ko alam, Adrian," mahinang tugon niya. "Pero
Habang patuloy na lumalayo sina Khate at Adrian mula kay Anthony, ramdam niya ang bigat ng kanyang bawat hakbang. Pakiramdam niya'y may humihila sa kanya pabalik, ngunit pinilit niyang huwag nang lumingon. Hindi niya maaaring ipakita ang kanyang kahinaan, lalo na sa harap ni Anthony."Khate," muling tawag ni Adrian, bahagyang humigpit ang pagkakahawak nito sa kanyang braso. "Sigurado ka bang ayos ka lang? Alam kong hindi madaling makita siya ulit pagkatapos ng matagal na panahon."Napayuko si Khate, pilit na itinatago ang lungkot sa kanyang mga mata. "Adrian, hindi ko alam... Hindi ko alam kung ano ba ang dapat kong maramdaman. Akala ko tapos na ang lahat, pero bakit parang mas lalo lang lumalala ang sakit?"Hininto ni Adrian ang kanilang paglalakad at marahang hinawakan ang magkabila niyang balikat. "Kung gusto mong umalis dito, sabihin mo lang. Hindi mo kailangang tiisin ang ganitong pakiramdam, Khate."Napangiti siya ng bahagya, kahit pa puno ng pait ang kanyang puso. "Salamat, Adr
Habang bumibigat ang katahimikan sa pagitan nina Khate at Anthony, hindi niya maiwasang maramdaman ang mabilis na pagtibok ng kanyang puso. Pilit niyang pinapakalma ang sarili, ngunit ang matinding titig ni Anthony ay tila humihila sa kanya pabalik sa nakaraan—sa isang panahong pinilit na niyang ibaon sa limot.Napalunok siya at dahan-dahang tumalikod, umaasang matatapos na ang usapan nila. Ngunit hindi ganoon kadali ang lahat."Khate," muling tawag ni Anthony, mas malambot ngunit may halong bahagyang pakiusap ang kanyang tinig. "Huwag mo akong iwan ng walang sagot, please lang."Napapikit nalang si Khate, pilit na pinipigilan ang panginginig ng kanyang kamay. Alam niyang kung magpapatuloy siya sa usapang ito, maaaring buksan niya muli ang sugat na matagal nang nakapikit. Ngunit paano kung ito na ang pagkakataong kailangan niya upang tuluyang makalaya?Huminga siya nang malalim bago bumaling muli kay Anthony. "Ano pa ba ang gusto mong marinig mula sa akin?" mahinahon ngunit matigas ni
Sa kabila ng malamig na sagot ni Khate, nanatiling matindi ang titig ni Anthony sa kanya, para bang sinusubukan niyang hanapin ang katotohanan sa kanyang mga mata. Ilang segundo pa ang lumipas bago siya tuluyang tumalikod, ngunit hindi pa rin nawala ang tensyon sa pagitan nila. Ang hindi inaasahang muling pagkikita ay nagdulot ng mga emosyon na matagal nang ibinaon sa limot, ngunit ngayon ay muling lumulutang sa ibabaw, hinuhukay kahit na pilit niya itong nililibing.Habang pinagmamasdan ni Khate ang papalayong pigura ni Anthony, hindi niya maiwasang makaramdam ng kakaibang paninikip sa dibdib. Alam niyang hindi niya na maaaring balikan ang nakaraan, ngunit bakit tila patuloy itong bumabalik sa kanya? Bakit hindi niya kayang alisin ang bigat sa kanyang puso?"Hindi pa ito tapos, Khate," mahina niyang bulong sa sarili, ngunit sa likod ng kanyang isip, alam niyang hindi niya kayang aminin ang tunay na dahilan kung bakit siya umalis noon....Sa kabilang dako, habang si Anthony ay nagl
Hindi pa man tuluyang nawawala ang alingawngaw ng huling sinabi ni Anthony, ngunit pakiramdam ni Khate ay bumigat na ang buong paligid. Nakatayo siya sa gitna ng malawak na silid, pilit na pinapalakas ang loob niyang harapin ang lalaking minsan niyang minahal—at iniwan. Ngunit paano ba haharapin ang isang taong hindi kailanman nakalimot? Paano ba ipapaliwanag ang isang lihim na inilihim niya sa mahabang panahon?Pumikit siya saglit at pilit na pinakalma ang kanyang damdamin. Naririnig niya ang marahang paghugot ng hininga ni Anthony sa kanyang harapan, isang malinaw na indikasyon na hindi pa ito tapos sa kanilang usapan. Nang dahan-dahan niyang iminulat ang kanyang mga mata, nakita niyang nakatitig pa rin ito sa kanya, ang mga mata nitong puno ng hinanakit, hindi lang sa kanya kundi marahil sa kanilang nakaraan."Anthony, hindi mo ako kayang diktahan kung sino ang dapat kong kausapin," mariing sabi ni Khate, pinapanatili ang matatag na tinig kahit pa sa loob-loob niya ay may kung anon
Isang iglap lang ang lumipas, ngunit pakiramdam ni Khate ay tila bumagal ang oras. Ang mahigpit ngunit banayad na pagkakahawak ni Anthony sa kanyang pulso ay nagpadala ng kakaibang alon ng emosyon sa kanyang buong katawan. Hindi niya alam kung dapat ba niyang alisin ito o hayaan na lang. Ngunit isang bagay ang sigurado—hindi siya handa sa mga sandaling ito.Napakurap siya, pilit pinapanatili ang kanyang malamig na ekspresyon. “Bitawan mo ako, Anthony.”Ngunit hindi siya agad nito pinakawalan. Sa halip, mas lalong lumalim ang titig nito, para bang sinusubukan siyang basahin, para bang pilit nitong hinahanap ang kasagutan sa mga tanong na hindi nito masambit. Ang mga mata nito ay puno ng hinanakit, may pagtataka, at marahil, isang damdamin na pilit nitong itinatago sa mahabang panahon.“Naguguluhan ako, Khate, sobrang naguguluhan” malamig ngunit may bahagyang bahid ng emosyon ang tinig nito. “Noong iniwan mo ako noon, hindi mo man lang ipinaliwanag sa akin ang iyong dahilan. Hindi mo ma
Lumipas ang ilang araw mula nang maganap ang hindi inaasahang pagkikita nina Khate at Anthony sa ospital, ngunit kahit anong gawin niya, hindi niya maalis sa isipan ang paraan ng pagtitig nito sa kanya—ang tila mabigat na emosyon sa likod ng malamig nitong tingin, ang hindi masambit na mga salita na tila nais nitong iparating ngunit hindi niya kayang intindihin.Sa tuwing mapapadaan siya sa VIP ward, hindi niya maiwasang makaramdam ng bahagyang kaba, ngunit pinipilit niyang itago ito sa likod ng kanyang propesyonalismo. Ayaw niyang bigyang-pansin ang presensya ng lalaking minsang naging sentro ng kanyang mundo. Ayaw niyang magmukhang mahina, lalo na ngayon na pilit niyang binubuo ang bagong buhay na malaya mula rito.Ngunit tila hindi rin nagpaparamdam si Anthony. Hindi niya alam kung bumubuti na ba ang kalagayan nito o kung kusa ba nitong iniiwasan ang anumang interaksyon sa kanya. Para bang isang laro ng tahimikang nagaganap sa pagitan nila—isang hindi malinaw na labanan kung sino a