Inutusan ng doktora na pauwiin na lang muna ang ibang pasyente niyang naghihintay sa labas ng kaniyang opisina at hinabilinan ang sekretarya na walang pagsasabihan sa nakita nito kung ayaw nitong mawalan ng trabaho.
“Calm down, Phim. Baka kung anong mangyari sa mga anak mo. Stress is not on our bucket list and I'll do my best to eliminate that stress,” determinado nitong pahayag at hinawakan pa ang kaniyang balikat. Hindi na siya makasagot sa takot na nararamdaman. Ayaw niyang bumalik sa poder nito at baka ano pa ang mangyari sa kaniyang mga anak. “May fire exit sa dulo ng hilera ng opisina ko. I will call my driver to meet us there. Huwag mo dalhin ang maleta mo, mahahalata tayo ng mga tauhan ni Philip,” tuloy-tuloy nitong salita habang hinuhubad ang doctor's robe nito at stethoscope na nasa leeg. “Here, hold your babies. Sa kanila ka kumuha ng lakas. Listen, Phim.” Pagkabigay nito ng sonogram sa kaniya ay hinawakan nito ang pisngi niya at mariin siyang pinakatitigan. “Tuso ang asawa mo. We're on the same circle kaya alam ko kung paano ang pamamalakad niya sa mga posesyon niya at isa ka na ro’n. Kaya kung gusto mong mailigtas ang ‘yong mga anak, sumunod ka sa ‘kin.” Sunod-sunod siyang tumango sa sinabi nito at hinayaan lang itong isuot sa kaniya ang doctor's robe nito at ipinuyos ang buhok. Mabilisan ang kilos ng doktor. Naipasok na nito ang kaniyang maleta sa isang kabinet at akmang kukunin din ang kaniyang bag nang pigilan niya ito. “Sandali, dok—” “Katya, call me Katya ‘coz we're friends now,” utos nito. “Katya. Nandiyan ang pera ko. Hindi ko ‘yan p’wedeng iwan.” Bumuntong-hininga ito at agad hinulbot ang isa pang bag na nakataga sa aparador nito. “Hindi tayo magdadala ng bagay na makakapagturo kung nasaan ka kaya ililipat natin ang lamang ng bag na ito sa iba—, what the fuck?” Napamura ito nang makita ang libu-libong salapi na nasa loob ng bag. “Mahabang usapan ‘yan at hindi ko ‘yan ninakaw kay Philip,” inunahan na agad niya ito. “That's a lot,” mahinang usal nito bago isa-isang pinasok ang mga salapi sa bagong bag. Pagkatapos ng ginagawa nito ay saka siya hinila papalabas ng opisina at dire-diretso silang naglakad papunta sa isang fire exit. “Act fool. Act fool. Act fool,” paulit-ulit nitong bulong kaya napahawak siya sa panghuling saplot na ibinalot sa kaniya ni Katya— ang malong. Kahit naninigas na ang mga paa niya ay pinilit niya itong ihakbang sa pag-asang natanaw niya dahil malapit na sa kanila ang fire exit. “Doc!” Pasigaw na tawag ng isang lalaki. “Shit.” “Tangina.” Sabay silang napamura ng doktor. Halos mahulog ang puso niya sa kaba dahil may humawak sa balikat niya. Ang pagdarasal niya na sana may pumigil dito ay lumalampas na sa langit. Mabuti na lang at iwinaksi ng doktora ang kamay ng lalaki na nakahawak sa kaniya. “Hindi ka ba tinuruan ng good manners ang right conduct plus ang religion na subject?” Sarkastikong tanong ni Katya. Hindi siya magkakamaling lumingon at tingnan kung sino ito. Alam naman kasi niyang tauhan ito ng asawa. “Sorry, doktora. Napag-utusan lang,” puno ng kalyo ang boses nito. Delikado. Ayan ang nakatatak sa kaniyang isipan. “Bawal mo hawakan ang babaeng muslim kapag hindi ka niya asawa. Bawal mo ring tingnan. At kapag nanganak ang pasyente namin na wala pa kami, ako mismo ang puputol sa ari mong makati,” pananakot ni Katya at rinig niya ang pag-alis ng lalaki. “Shit, bilisan natin pero dahan-dahan ka lang.” Magulo pero naintindihan niya ang ibig sabihin nito lalo na at galing sila sa third floor at bababa gamit lang ang hagdanan. “Baka makatunog si Philip na tinatakas kita. Buti na lang bobo ‘yong tauhan niya,” patuloy lang sila sa paglakad at maya-maya pa'y may nakita silang itim na van kaya napakapit siya kay Katya sa takot na baka sa asaw aniya ito. “Sa ‘yo ba ‘yan?” Natatakot niyang tanong. “Don't worry, it's mine. Halika bilis, pasok na.” Pumasok na nga siya at itinapon nito ang bag sa likod at saka pumasok at hinila ang pinto ng van pasara. Agad humarurot ang sinasakyan nila at nakita niya pa sa likod ang paghabol ng iilang sasakyan sa kanilang likuran. “Aray!” Napahawak siya sa tiyan nang manigas na naman ito at sumakit. “Anong nangyayari?” Nag-aalalang tanong ni Katya sa kaniya. “Naninigas na naman ang tiyan ko,” reklamo niya dito at may binunot naman ang babaeng gamit sa bulsa nito bago ibinigay sa kaniya at ang isang hindi pa bukas na bottle water. “Inumin mo ‘yan, pampakalma at aantukin ka. Don't worry, hindi kita hahayaan sa kapahamakan.”Dahil sa pagod ay hindi na rin napigilan ni Seraphim na makatulog at nang magising siya ay nakahinto ang van sa isang parking space. Nakita niyang kumakain si Katya ang ang driver nito ng take out galing sa isang sikat na fast food chain.Napansin naman agad ni Katya na nagising na siya kaya mabilis nitong nilunok ang nginunguya at sumipsip sa hawak nitong baso.“Kamusta pakiramdam mo?” Tanong nito.Hindi naman napigilan ni Phim ang mag-inat at napahikab.*Sorry, inaantok pa kasi ako,” hinging paumanhin niya sa babae.“It's okay. Alam ko namang antukin ang mga buntis lalo nat nasa first trimester ka pa lang.”Namayani ang katahimikan sa loob ng sasakyan at ngayong lang siya ginapangan ng hiya nang ma-realize niya ang perwisyong naidulot sa doktora.“Pasensya ka na talaga, Katya. Malaking perwisyo na ang naibigay ko sa ‘yo,” muling paghingi niya ng pasensya dito na tinawanan lang ng babae.“Ano ka ba! Wala lang ‘yon noh! Sino pa ba ang tutulong sa babae kundi ang kapwa babae rin niya?”
Paliit nang paliit ang mga gusali sa baba habang sila ay pataas nang pataas sa himpapawid. Maganda ang tanawin sa kabuuan ng Manila. Hindi niya lang maiwasang malungkot sa isipang iiwan niya ang mga kapatid at hindi nagpapaalam sa mga ito.Kapag kasi ginawa niya ang bagay na iyon ay siguradong ang mga ito naman ang mapapahamak dahil pagbubuntungan ito ng galit ni Philip.Hindi niya lang maiwasang mapatanong kung bakit humingi it ng kalayaan tapos no’ng iniwan niya na ay saka siya nito hahabulin. “Nakabusangot ka na naman. Baka paglabas ng mga inaanak ko eh nakasimangot na rin mga ‘yan sige ka,” narinig niyang sabi ni Katya kaya napalingon siya rito.“Iniisip ko lang si Philip,” sagot niya at ibinalik ang tingin sa tanawin sa kanilang baba.“Sus,” rinig niyang palatak nito na hindi na sana niya papansinin.“Sa totoo lang, fiancé talaga ako ng kaibigan niyang si Aureus pero shit happened at ito nagtatago rin ako sa kaniya,” pagbubunyag nito kaya nakuha nito ang atensiyon niya.“Pero pa
Mabilis lumipas ang siyam na buwan simula nang makarating si Seraphim sa isla ng Leyte. Nakakapag-adjust na rin siya sa normal na kultura ng lugar kagaya na lang ng mga sigawan kahit umaga pa lang. Hindi sigawan ng pag-aaway kundi sigawan ng normal na pag-uusap.Likas na malalakas ang boses ng mga tao sa lugar at walang mahinhin ang hindi makukuha ang ugaling ito kapag matagal nang nakatira sa isla.“Uday,” pagtawag sa kaniya ni inang Salome. Uday ay para sa ija.“Ano po ‘yon, inang?” Sagot niya sa matanda. Nilapitan naman siya ni inang Salome ag hinimas-himas ang kalakihan ng kaniyang tiyan. Kabuwanan niya na ngayon at hinihintay na lang niya si Katya na dumating para i-check ang lagay ng kaniyang mga anak.“Naka-ano, nakahanda na an imo mga gamit?” (nakahanda na ‘yong mga gamit mo?) Tanong nito. May halong waray-waray pa rin ang pananagalog nito at ayos lang naman iyon sa kaniya dahil ginagawa naman nito ang lahat para magkaintindihan sila pati na rin ang ibang tao sa isla.“Opo, in
“A-Ano…” Nabitin ang itatanong niya nang pumasok na si Katya sa loob ng sasakyan at hinampas ang lalaking ngayon ay nakahawak na sa manibela.“Aray! Nakakadalawa ka na ngayong araw, mahal, ah! Ako naman dadalawa mamaya!” Reklamo nito pero may namumuong pilyong ngiti sa nga labi.“‘Tang ina mo talaga, Aureus,” nanggigil naman na sagot ni Katya bago siya binalingan.“Sorry about that, Phim. Ewan ko ba sa lalaking ito. Ang daming beses ko na pinagbantaan at tinaguan pero nahahanap pa rin ako,” binalingan nito ang nasa harap ng masamang tingin.Para namang sumusuko ito nang itaas nito ang dalawang kamay at binitiwan ang manibela kaya ang malakas na sigaw ni Katya ang umalingawngaw sa loob ng sasakyan.“Put your goddamn hands in the steering wheel or I'll be the one to put my hands on your neck until you turns blue!” Namumulang sigaw ni Katya sabayan pa ng lumalaging sakit na sa kaniyang tiyan.“Kapag nagkita na si Phim at Philip ay isusumbong kitang, putrages ka! Hindi ko na alam kung ano
“Ang tabachingching naman ng mga abebe na ‘yan!” Nagising si Phim sa boses ni Katya na may kinakausap.Nananakit pa ang katawan niya at mabigat pa ang kaniyang pakiramdam pero agad itong nawala nang makita ang tatlong baby stroller ng hospital at nasa loob ang kaniyang tatlong anghel.Gumalaw siya na parang uupo kaya napatingin sa kaniya ang doktora na tuwang tuwa na nakikipaglaro sa anak niyang sa tingin niya ay si Throne.“Hey, brave momma,” pagbati ni Katya kay Phim at inalalayan siyang makaupo at agad na binigyan ng maligamgam na tubig para makainom.“Kamusta ang mga anak ko?” Pagtatanong niya sa doktora na malawak ang ngiti.“Ayos na ayos! Ang tataba nila at ang sarap pisilin ng mga pisngi kung p’wede lang!” Umaksiyon pa itong nanggigigil saka nagpatuloy sa pagdaldal.“Ay siya nga pala! Kaya pala nandito ang mga babies mo at wala sa ward ay dahil breastfeeding time na. Kaya mo ba?” Nag-aalala nitong tanong.“Bakit hindi? Give me my boys,” ani niya at ngumiti kaya naman dali-dalin
Malaki-laki rin ang nagastos ni Phim no'ng siya ay manganak. Umaabot sa thirty million ang nabayad niya sa hospital dahil umabot pa sila ng dalawang linggo rito at nakaprivate room. Tatlo rin ang mino-monitor ng mga doktor at mga nurse kaya palong-palo talaga ang binayaran niya. Mabuti na lang at ligtas ang mga anak. Iyon ang mas importante.Nasa thirty million na lang ang natira sa ibinigay ng mga magulang sa kaniya ni Philip. Ang umaabot kasi sa twenty million ay ibinili niya ng lupa na parte ng isla Marquez sa Leyte dahil nakakahiya naman sa pamilya ni Katya na nakikitira lang siya. Mabuti na lang mababait ang mga magulang nito kaya kahit hindi ipinagbibili ay pumayag ang mga ito.Nagpatayo rin siya ng bahay at bumili ng sariling sasakyan para may service ang mga anak kung gusto niyang bumyahe papunta sa mansiyon ng mga Marquez.Minsan din ay dinadalaw siya ng mga magulang ni Katya dahil nag-e-enjoy ang mga ito sa paglalaro sa mga apo kuno nito.Paubos na ang pera nila at kailangan
Naalala ni Phim ang sinabi ng anak niyang si Throne tungkol kay Rios. ‘Adi na naman hi maadas’, hindi pa rin naman kasi siya makaintindi ng waray-waray kaya kailangan pa niya magtanong sa mga kakilala kung anong ibig sabihin ng sinabi ng anak niya para mapangaralan ito ng mabuti.“Inday, ano ang ibig sabihin ni Throne kanina?” Tanong niya sa katulong na abala sa pagluluto ng kanilang pananghalian.“An ano ma'am? Ay este, ‘yung ano po?” Napakamot ito sa ulo sa pag-aalala sa kung ano ba ang sinabi ng kaniyang makulit na bulinggit.Sa daldal ba naman kasi ni Throne, hindi niya alam kung kanino ito nagmana! Baka dahil sa kakasama nito kay Aureus ay nahawa na ang anak niya.“‘Yong nakita niya si Rios kanina. ‘Yong sinabi niyang maadas something.”Napasigaw naman si Inday dahil sa naalala. “Ay! Sabi niya maasim daw si sir Rios.”Napanganga na lang si Phim sa nalaman. Ang anak niya talagang iyon! Napakasutil! Hindi naman siya sutil noong bata pa siya. Hindi nga lang niya alam sa ama nito.“T
“Mama, iiwan na talaga natin sila Inang Salome?” Nakatingala sa kaniya si Power habang nanananghalian sila.“Oo, anak, eh. Wala kasing mahanap na teacher si mama rito sa isla na kaya kayong turuan. Ang tatalino kasi ng mga babies ko,” sagot niya rito at sinalinan ng kaunting kanin at sabaw ang plato ng mga bata.Tinuturuan na kasi niya ang mga ito na kumain na lang ng kanila pero umaalalay pa rin naman sila ni Inday sa mga ito dahil madudungis pa ring kumain liban na lang kay Power na ayaw na nadudumihan.“Yes! Can we leave ate Inday here?” Nagni-ningning naman ang mata ni Virtue at sumabay pang tumango si Throne.Sa sinabi ni Virtue ay tinawanan lang ito ni Inday at mas lalong inasar.“Aba! Hindi niyo na ako p’wedeng iwan kasi ano… kasi pamili na tayo!” Humalaklak pa ang babae na nagpabusangot sa dalawa.“Pangit mo, ate Inday,” naaasar na sabi ni Virtue.“Why can't we leave ate Inday here mama?” Pikon na baling sa kaniya ni Throne.“Kasi nakaimpake na ang mga damit ko!” Dagdag pang p