NABALING NA ANG mga mata ni Rohi sa pisngi ng dalaga dahil kapansin-pansin dito ang bakas ng mga daliri doon. Mapula pa ang mga iyon, halatang bagong gawa pa lang. Dumilim ang mga mata niya sa nakitang bakas sa maganda nitong mukha. Nahuhulaan na niya ang nangyari at hindi niya mapigilan na makaramdam ng galit sa kung sinuman ang gumawa nito.“Nabugbog ka ba pag-uwi mo sa bahay?”Mabilis na tinakpan ng dalaga ang mukha nang maalala na may ebidensya nga pala ito. Malamang itatanggi niya iyon. Sino ang hangal na magkakalat ng kasamaan ng sariling ama?“Hindi. Ako lang ang may gawa. Tanga kasi. Nabunggo ako kaya ayan namamaga.”Hindi niya alam kung bakit nagsinungaling pa siya kay Rohi eh, alam naman niyang hindi siya nito papaniwalaan. Saka, dala na lang marahil ng pagkapahiya niya ngayon. Naging malikot ang kanyang mga mata, hindi na makatingin pa nang diretso sa binata. Nahihiya na naman.“Ang galing naman ng pagkakabunggo mo. Kaninong palad iyan? Nag-iwan ng bakas.”Tinakpan pa ni Da
NABALOT NG KATAHIMIKAN ang loob ng sasakyan. Tanging hinga lang nilang dalawa ang maririnig habang magkatitigan ang mga mata. Hindi alam ni Daviana kung puso niya ba ang naririnig niyang tibok o sa binata iyon dahil ang lapit nito sa kanyang banda. Sa sandaling ito, naramdaman niya ang init ng kanyang mga palad na dahilan kung bakit malapit ng matunaw ang puso niya. Hulog na hulog na siya sa kabaitang palagi na lang ipinapakita doon ng binata.“You’re welcome, Daviana.” Unti-unting inilapit ni Rohi ang kanyang mukha sa dalaga. Tinantiya niya iyon kung papalag ba ito. Malamang hindi niya itutuloy ang gagawin kung ayaw nito, pero hindi naman ito umiwas. Nanlaki na ang mga mata ni Daviana, alam niya kasing hahalikan siya nito kapag ganun na siya pero loading ang utak niya, ayaw umiwas. Pumikit ang mga mata ni Rohi, ngunit dilat na dilat pa rin doon ang dalaga. Gusto niyang makita ang reaction nito oras na dumikit na ang labi ng binata sa labi niya. Gahibla na lang ang pagitan nila nang
AKMANG MAUUPO NA sana si Daviana upang tumalima sa utos ng binata nang biglang tumayo si Rohi at pumunta ng pintuan. Naudlot ang kanyang gagawin dahil sinundan niya ito ng tingin. Nakita niya ng binuksan nito ang pinto at kinuha mula sa waiter ang kanilang pagkain at ang inorder nitong ginger tea. Matapos na magpasalamat ay isinara na rin ng binata ang pintuan gamit ang kanyang paa at tinungo na ang kusina. Nilingon niya si Daviana na nakatulala pa rin. Tipong hinihintay nitong lumapit ang dalaga. “Ano pang ginagawa mo diyan? Halika na. Alam kong hindi ka pa kumakain ng dinner.” Napilitang sumunod sa kanya si Daviana kahit na medyo nahihiya pa rin. Mas nakakahiya kung paghihintayin niya ito gayong ito na nga ang nag-effort na bilhan siya ng pagkain. Tahimik nilang pinagsaluhan iyon. Hindi naman na nag-inarte si Daviana, kung ano iyong nakahain iyon ang kinain niya. Ni hindi siya nag-demand ng kung anong wala sa table. Inubos niya rin ang pagkain sa plato niya.“Inumin mo na iyang te
TUMANGO SI DAVIANA na naupo na sa sofa. Inilagay ni Rohi ang gamot sa kanyang palad at muling kinuha ang baso na nauna na niyang binigay sa dalaga upang dagdagan ng mainit na tubig. Habang ginagawa iyon ni Rohi ay isinandal na ni Daviana ang kanyang ulo sa gilid ng sofa. Nakaramdam siya ng pagkahilo kung kaya naman wala siyang choice kundi ang ipikit ang mga mata sa pag-asang mawawala ito noon.“Heto na, uminom ka na.” Tinanggal ni Rohi ang gamot sa balat at walang imik na inilagay na sa bibig ni Daviana. Tinulungan na rin niya itong uminom sa baso ng tubig sa pamamagitan ng pag-alalay sa baso at the sametime ay sa baba ng dalaga. Hindi naman na doon nagreklamo si Daviana. Nagpapasalamat pa nga siya na inaasikaso siya nito sa halip na mahimbing na itong natutulog ngayon, kaya lang ay another utang na loob na naman iyon.“Tingnan natin kung mataas ang fever mo. Hindi nga normal ang temperature ng katawan mo.” anito matapos na salatin ang kanyang noo, tinanggal din naman iyon ni Rohi g
NATIGILAN SA PAGHAKBANG si Warren na patungo na sana sa kanyang silid. Minabuti na lang niyang hintayin sila sa living room. Pigil ang hingang panay ang lingon niya sa may pintuan. Pinapakinggan kung pumasok na rin ba sa garahe ang sasakyan nilang dala. Inihahanda na niya ang kanyang sarili. Malamang nabanggit na ng kaibigan nilang nakakita sa kanya sa hospital na may kasama siyang babae. Tama nga ang hinala niya na nakarating na iyon sa kanila. Hindi na nagawang maghubad ng sapatos ng ama na dire-diretsong pumasok sa loob kasunod nito ang kanyang ina. Parehong galit ang mga mata nila.“Ano bang pumasok diyan sa gamunggo mong utak, Warren?!”Mabilis na napaahon ang lalaki sa kanyang kinauupuan. Napaghandaan niya na iyon. Saulado na rin ang mga sasabihin. Ibinuka niya ang bibig pero bigla siyang ginapangan ng takot sa nanlilisik na mga mata ng ama. Kasunod nito ay ang kanyang inang bakas sa mukha ang matinding takot para sa kanyang anak. “Ano na naman itong kalokohang ginawa mo, Warre
HUMARANG NA ANG Ginang. Dumipa siya nang makitang galaiting-galaiti pa rin ang kanyang asawa sa anak nilang ilang beses na niyang sinabihan na huwag sumagot pero patuloy pa ‘ring lumalaban sa ama. Napakurap-kurap na si Warren. Walang takot na pinahid ang dugong umaagos mula sa pumutok niyang kilay. Hindi siya titigil hangga’t hindi naiintindihan ng kanyang ama ang punto niya. Hindi dapat ito sa nobya niya nagagalit. Wala naman itong kinalaman sa kalokohan ng ama, bakit sa kanya nila iyon sinisisi.“Dad, ang ibig ko pong sabihin ay ano pong kinalaman ni Melissa sa kasalanan ng ama?” Napakamot na sa kanyang ulo si Carol. Nilapitan na ang anak at nilamukos ang mukha nito kahit na sugatan. Kung hindi ito titigil. Hindi lang iyon ang makukuha niya sa ama niyang masama ang timpla. “Tama na, Warren, ano ba?! Wala ka na ba talagang pinapakinggan? Bingi ka na? Sagot ka nang sagot!” Hindi na naman siya pinakinggan ni Warren bagamat nanlalabo na ang isang mata. “Mom, no! Napaka-unfair lang n
HINDI SILA PINANSIN ng matanda na nakadirekta pa rin ang mga mata kay Warren na hindi na rin alam ang sasabihin sa matanda. Dapat nga talaga yatang hindi na niya sinagot ang kanyang ama kanina. “In love ka ba talaga sa babaeng iyon?” tanong ng matanda na nagpakilabot na kay Warren. Kung hindi siya takot sa kanyang mga magulang, takot na takot naman siya sa kanyang Lolo lalo na kapag ang tono ng boses nito ay seryoso. Iyong tipong parang pipiliin niyang manahimik na lang muna.“L-Lolo…” “Sagutin mo ang tanong ko. Mahal mo ba talaga ang Melissa na iyon na umabot ka sa puntong sagutin at walanghiyain ang ama mo sa mismong pamamahay natin? Kailan ka pa natutong sigaw-sigawan sila?” Sunod-sunod ng napalunok ng laway si Warren. Binawi na ang mga mata sa matanda. Kabado na. “Nasaan ang dila mo? Bakit hindi ka sumagot sa tanong ko?!” Kulang na lang ay mapaigtad ang mag-anak sa pagsigaw na iyon ni Don Madeo. Natatarantang lumapit na si Welvin at Carol sa ama. Hindi iyon maganda sa kaloko
HUMIKAB AT NAG-INAT ng kanyang dalawang kamay si Daviana matapos niyang iinot-inot na bumangon. Sa malabo niyang paningin ay nakita niya ang bulto ng katawan na nakaupo sa kahoy na upuan malapit sa may bintana ng silid. Kinusot niya ang mga mata. Nagtataka pa siya kung kaninong bulto iyon. Hindi niya matandaan na nasa suite na naman nga pala siya ni Rohi. Ang buong akala niya ay nasa bahay nila siya. Kumain pa ng kalahating minuto bago niya napagtanto kung sino ang bultong iyon. Nanlaki ang kanyang mga mata at inilawit na ang dalawang binti upang bumaba ng kama. Napasinghap siya nang bahagyang gumalaw ang katawan ng binata. Maya-maya pa ay dumilat ito.“Masakit pa ba ang ulo mo?” Umayos ng upo si Rohi at pinagmasdang mabuti ang hitsura ng bisita niyang dalaga. Naupo siya doon upang bantayan sana si Daviana. Ayaw niyang matulog. Nag-aalala siya na baka mamaya ay bumalik ang lagnat nito kahit bumaba na.“Hindi na.”Napahawak sa kanyang noo ang dalaga nang bigla siyang tumayo nang dahil
LUMIWANAG AGAD ANG mukha ni Warren sa sinabing iyon ni Daviana. Oo nga naman, si Daviana iyon kaya ano ang pinag-aalala niya at mga makamundong iniisip niya sa kaibigan. Imposible na may mangyari agad sa kanila nang ganun kabilis. Hindi ito kaladkaring babae na kapag inaya ay magpapaubaya. Siya nga hindi pa nagagawa iyon sa nobya niyang si Melissa, malamang hanggang halikan lang din sila at hawak. Ngunit panandalian lang ang reaction niya sa sunod na sinabi ni Daviana na alam niyang may kahulugan. Kahulugan na kahit hindi niya isipin ay nagsusumiksik iyon sa kanyang noon pa man ay maruming isipan.“At kung sakali mang mabuntis niya nga ako, ano namang problema doon? Hindi ko kailangang mag-alala o ma-stress sa pag-iisip. Alam kong hindi naman ako pababayaan ni Rohi dahil responsable siya!”Napaawang na ang bibig ni Warren. Hindi niya ito inaasahan. Hindi kaya tama ang hula niya na may namagitan na nga sa kanila? Pero paano iyon nangyari? Hindi ganun si Daviana. Pinapahalagahan nito an
ILANG SEGUNDONG NATAHIMIK si Warren at huminga nang malalim. Ilang beses niya iyong pinag-isipan. Sa palagay niya ay hindi naman magiging masama ang labas ng offer niya. Pabor pa nga iyon sa dalaga.“Let them perfunctorily deal with the engagement first, and then make plans?” patanong nitong sagot na ang na nagpagusot pa ng mukha ni Daviana, “I mean hayaan natin mangyari ang engagement saka tayo magplano ng ibang kailangan nating gawin. Ibigay natin ang gusto nila para matapos na ang lahat ng ito.”Galit na nanlaki na ang mga mata ni Daviana. Kung makapagsalita ang lalaki akala mo ganun lang kadali ang mga pinagsasabi nito. Well, ano pa nga bang aasahan niya sa lalaking ito na spoiled at walang alam. Malamang iniisip nito na kaya niyang makuha ang anumang bagay na gustuhin, including na siya doon.“Hindi mo kailangang mabalisa, Viana. Makinig kang mabuti sa akin. Engagement pa lang naman ito at hindi pa naman tunay na kasal na may papel tayong legal na panghahawakan. Pwede namang hang
HINDI NAGSALITA SI Daviana kung kaya naman nilingon na siya ni Warren. Hindi nakaligtas sa mga mata ng lalaki ang mga mata ng dalaga na mapula na naman at anumang oras ay muling mapapaiyak. Malalim na siyang napahinga. Hindi niya mabasa kung ano ang naglalakbay sa kanyang isipan ng mga oras na iyon.“Umiiyak ka na naman ba?” Iniiwas ni Daviana ang kanyang mukha. Pilit niya iyong itinago dito dahil alam niyang aasarin na naman siya nito. Sino ba namang hindi maiiyak? Patung-patong ang problema niyang kinakaharap ngayon.“Sabihin mo na ang gusto mong sabihin. Nagmamadali ako.” sa halip ay sagot ni Daviana, hindi niya binigyan ng pagkakataong maasar siya ni Warren. “Gaano ba ka-importante iyan? Bilisan mo!” Napakurap na ng kanyang mga mata si Warren. Medyo nabastusan sa naging kasagutan ng dati niyang kaibigan. Pagod ang mga mata niya itong tiningnan ngunit wala pa rin iyong naging karampot na epekto kay Daviana na halatang wala ng pakialam sa kanya. May kung anong guwang na sa puso ni
BAKAS SA MGA mata ng dalaga na sobrang litong-lito na siya. Pilit niya lang kinalamay ang kanyang sarili para magmukhang kalmado pa rin kahit na ang kaloob-looban niya ay unti-unti ng gumugulo. Nagugulo. Hindi na alam ang gagawin at mga sasabihin ay pinili na lang niyang manahimik. Masyadong nagulo ang kanyang isipan ng sinabi ng kanyang ina. Malakas ang naging impact ng mga salita nito sa kanya tungkol sa nobyo. Hindi niya tuloy mapigilan na tanungin ang kanyang sarili kung gaano niya nga ito kakilala? Hindi lang iyon. Sa punto ng pananalita ng kanyang ina. Alam niya kung ano ang tinutumbok noon. Sadya ba talagang kailangan niyang makipaghiwalay kay Rohi? Hindi niya kaya. Sobrang mahal niya ang binata.“Hindi ka pa rin naman nakaka-graduate. Mahaba pa ang panahong lalakbayin mo anak. Anuman ang iyong desisyon, huwag kang magmadali upang gawin iyon. Isipin mo ulit mabuti ang mga desisyon mo sa buhay. Isa pa ay bata ka pa naman. Masyado pang bata. Marami pa ang mangyayari sa'yo basta h
HINDI MATANGGAP NG damdamin at parang sasabog na ang isipan ni Daviana sa sinabing iyon ng ina. Hindi niya lubos maisip na ganun ang hangarin ng kanyang nobyo. Maaring tama nga ito ng kanyang hinuha, pero malakas pa rin ang kanyang paniniwala na hindi iyon kayang gawin ni Rohi. Mabuting tao ang kanyang nobyo. Sobrang mahal na mahal din siya nito kaya bakit naman siya nito sasaktan at paiiyakin?“Alalahanin mo na ang buong pamilya ng Gonzales ay may ayaw sa kanya. Si Carol at Warren ang sobrang nanakit sa kanyang damdamin lalo na noong bata pa siya. Si Welvin na kanyang ama at si Don Madeo rin na halatang walang pakialam sa existence niya. Sa palagay mo ba ang isang taong tulad ni Rohi na may masalimuot na karanasan sa kanyang kabataan ay magiging mapagparaya at bukas-palad na patatawarin na lang ang lahat ng mga taong nanakit sa kanya?” muling iwan ng mga katanungan sa isipan ni Daviana ng kanyang inang si Nida, “Walang ganun Daviana, lahat ng tao ay mayroong hangganan ang pasensya.”
PARANG HINIHIWA NA ang puso ni Daviana sa mga salitang iyon ng ina na para bang pinagtatabuyan o tinatakwil siya ng araw na iyon, pero ang totoo gusto lang nitong maging maayos ang buhay niya. Ayaw na ni Nida na maranasan ng anak ang kahirapan sa piling ni Danilo. Gusto niyang mamulat doon ang anak. At ang mga salitang iyon ay ang kanyang tanging instrumento upang ipakilala sa kanya ang katotohanan.“Mag-aral ka pa rin, huwag mo iyong kakalimutan at pipiliing itigil. Magtapos ka. I-pursue mo ang mga pangarap mo. Kung kinakailangan mong tumigil muna para makapag-ipon ng mga gagastusin, gawin mo. Huwag ka lang babalik sa bahay. Naiintindihan mo, Viana? Hindi iyon ang magandang option sa ngayon.”Hilam na sa luha ang mga mata ni Daviana. Ilang beses siyang umiling. Masama na naman ang loob niya pero batid niyang may punto naman ang kanyang ina. Tama ito, nais nitong suportahan ang gusto niya.“Sorry Viana, kasalanan ko ang lahat kung kaya nagkaroon ka ng amang kagaya niya. Okay naman siy
PUMASOK NA SI Daviana sa loob samantalang tumigil naman sa paghakbang papalayo si Warren. Muling bumalik at sumandal lang sa pader malapit sa pinto ng ward upang hintayin doon si Daviana. Naisip niya na kapag iniwanan niya ito doon ay baka takasan lang siya nitong bigla. Hindi niya pa naman alam kung saan ito namamalagi ng sandaling iyon. Nakaramdam siya ng lungkot. Naninibago. Sobrang laki ng ipinagbago ng kaibigan mula ng lumayas ito. Parang hindi na ito ang kaibigan na kanyang minahal dati.“Kasalanan mo rin naman ‘yun, Warren…” paninisi niya sa kanyang sarili habang huminga na ng malalim.Maingat na isinara ni Daviana ang pintuan ng ward. Napabaling ng tingin doon si Nida nang marinig na may pumasok sa loob mula sa kabilang direksyon ng kama kung saan siya nakaharap. Ganun na lang ang gulat niya nang makitang ang anak iyon na si Daviana. Nagtama ang mga mata nilang tila nagkagulatan.“M-Mom…”Naglakbay ang mga mata ni Daviana sa kabuohan ng ina mula sa dextrose na nakatusok sa kam
NAPATIGIL NA SI Nida sa pagsasalita nang makita ang reaction ni Warren. Maya-maya pa ay pinili na lang lumabas ng lalaki na lingid sa kaalaman ng Ginang ay hinanap ang doctor na naka-duty sa emergency room upang magtanong at makibalita lang sa lagay ni Nida. Hindi mapigilan ang pagkagulat na lumarawan sa mukha ni Warren ng sabihin ng doctor na binugbog ang Ginang base sa natamong sugat.“It was probably caused by domestic violence. There are many such injuries na dinadala sa hospital na ito.”Biglang sumagi sa isip ni Warren ang ginawang paglayas ni Daviana, iyon marahil ang dahilan kung bakit nabugbog ng ama ng dalaga ang kanyang ina. Pinag-isipang mabuti ni Warren kung ipaapalam niya ba iyon sa kaibigan. Paniguradong kapag ginawa niya iyon, tiyak na lulutang si Daviana at pupunta. Hindi nito magagawang tiisin ang sariling ina. Ganunpaman, bigla siyang tinubuan ng konsensiya. Baka malaman ng kanyang ama na pumunta siya doon, at baka magkagulo lang silang muli at maipahamak niya si Da
SINAMAAN PA SIYA ng tingin ni Danilo na kulang na lang ay ibalibag ang katawan sa sahig.“Your son was killed by you, you said I was useless, and you, as a woman, don't you feel that you are a failure too for not protecting him? Hindi ka marunong maging isang ina, Nida!”The dead baby was the deepest wound buried by everyone in the Policarpio family. Most of the time, they avoided talking about it. But Danilo tore open this wound. The person who hurt the most was Nida. How could a father feel real? Siya ang dinudugong nakaratay sa ibabaw ng kama sa hospital. Siya ang nakakaramdam ng mga galaw nito sa loob ng sinapupunan niya. Siya ang lahat. Naiyak na si Nida nang dahil doon. Matagal na kinimkim niya ang sama ng loob at ngayong muli itong nabuksan, para siyang bumalik sa nakaraan na pilit na niyang kinakalimutan dahil bilang ina ay masakit din iyon.“Wala ka na talagang konsensya. Sa akin mo na lang lahat sinisisi kahit na alam mo sa sarili mong isa ka sa may kasalanan kung bakit si