42"Good bye, daddy and Yaya Jossa! Ingat po kayo and pasalubong po, ah!""Salamat, Tina at Tj. Babalik din ako." Nakangiting sabi ko sa kailangan dalawa. Humalik sina Tina at Tj kay sir bilang pagpapaalam. Yumaa naman sila sa akin saka bumulong na mag-iingat. Bago sila tumakbo kay Manang na nakatayo sa gate kasama si Cecille.Nandito pa rin kami sa labas ng bahay, papaaalis na rin. Katulad nga ng sinabi ni sir kagabi, isasama niya raw ako sa meetin niya sa boracay kaya maaga kami gumising para maaga makaalis. Hindi ko naman akalain na nagigising din silang dalawa nang maaga kaya heto sila ngayon at nagpapalaam sa kanilang ama.Napaiwas ako ng tingin nang dumapo iyon kay Cecille. Masama kasi ang tingin niya sa akin. Kanina pa iyan habang nag-aayos kami at alam ko naman ang raso. Ayoko lang ng away kaya ako na ang umuunawa at umiiwas hangga't maari para maiwasan ang gulo o anoman sa pagitan namin."Manang, we're going na po. Kayo na po munang bahala dito sa bahay." Ani sir.Ngumiti si
43WARNING! READ AT YOUR OWN RISK! 18+“Who’s that man?”Hindi ko na alam paano ko pa ipapaliwanag kay sir ang tungkol sa kay Jonas. Kanina niya pa tinatanong ang tungkol kay Jonas, e, hindi ko naman gano’n kakilala iyon kaya ang tanging sinasabi ko lang ay tinulungan niya ako. Hindi ko alam bakit hindi iyon maunawaan ni Sir. Paulit-ulit nalang ang tanong niyang ‘yan, e.Nakaupo ako habang nakatayo naman siya sa harap ko at naka-cross pa ang mga braso habang nakatingin sa akin.“Tinulungan niya nga ako no’ng nasira iyong gripo sa hotel noon bukod do’n ay wala na akong alam tungkol sa kaniya, sir. Bakit po ba? Kilala mo ba siya?” sabi ko.Tinignan niya ako na parang naghihintay pa nang sasabihin ko.“Nagsasabi ako ng totoo, sir. Hindi kop o talaga siya kilala—““But you know his name.”“Oo nga po. Ayun lang ang alam ko wala nang iba. Bukod sa pangalan niyang Jonas, e, wala na po akong alam na iba. ‘Yun lang talaga.”Nakita kong huminga siya nang malalim at umiwas ng tingin. Umupo si
44"Hi. Jossa, right?"Mabilis kong binaba ang kutsara at tinidor saka pinunasan ang labi bago ngumiti sa tatlong taong lumapit sa pwesto ko. Kanina ay kasama ko si sir kumain ngunit niyaya siya bigla ng ibang kasama namin sa meeting papunta sa table nila kaya naiwan ako mag-isa. Kumain nalang ako para malibang ang sarli habang hinihintay siya."Oo, ako nga. Bakit po?" magalang na tugon ko.Kanina ko pa kasi pansin na nais nila akong lapitan. Nasa malapit na mesa lamang sila kaya nakikita ko ang mga ginagawa nila bago ako lapitan. Hindi ko man alam ngunit alam kong pinag-uusapan nila kami ni sir kanina habang nasa lamesa palang nila sila. Ano kayang kailangan nila at nilapitan nila ako?Ngumiti ang babaeng maikli ang buhok. "Pwede ka naming saluhan habang wala pa si Sir Tyson, 'di ba, guys?" "Yes, yes." Tugon ng dalawa niya pang kasama. "Kung ayos lang sa iyo?" ani ng may kulay na brown na buhok na babae.Ngumiti naman ako. "O-okay lang. Upo kayo."Nagkatitigan sila saka ngumiti bag
45Nagising ako na may mga daliring naglaro sa pisnge ko. Dahan-dahan kong binuksan ang mga mata at agad na tinignan ang kaliwang gilid ko. At nakita ko ang nakangiting si sir habang naglalaro ang mga daliri niya sa pisnge ko."Good morning, darling."Hindi agad ako nakapagsalita. Hindi ko rin inalis ang tingin sa kaniya. Nanaginip ba ako? O totoong nangyari iyon? Totoo bang tinanong niya ako para maging asawa niya?Lumapit ang mukha niya sa akin saka ako mabilis na hinalikan sa labi. Muli siyang tumitig sa akin matapos gawin iyon. "Nakatulog ka ba ng maayos, darling?" Inalis niya ang ilang hibla ng mukha na nakaharang sa mga mata ko. "Cuz I do." Nakangiting saad niya. "Waking up, having you beside me and seeing you first in the morning is such a great thing.""Tyson...""Hm?" "M-may naalala ka ba?" kabadong tanong ko. Para kasing okay naman siya. Na parang hindi nangyari iyong kagabi. Parang wala lang sa kaniya. Kumunot ang noo niya. "What do you mean by that, darling?" Natawa siy
46"Maligayang kaarawan, Anton!" Masayang bati ko. Ngunit agad din nawala ang ngiti sa labi ko nang makita siyang wala manlang reaksiyon. Halata sa mukha niya ang lungkot. "Bakit? May problema ba?" Umiling lang siya. Ni hindi siya kumibo. Kanina pa siya ganiyan. Kanina pa siya walang kibo at tanging pagtitig lang ang ginagawa. Ano bang problema niya? Dapat ay masaya siya dahil kaarawan niya ngayon. Ngunit bakit malungkot siya? "Huwag ka nang malungkot." Nakangiting saad ko. "Birthday mo pa naman tapos ganiyan ka—" "Birthday ko na nga po tapos wala ka pa." Natigilan ako. Bakas sa tono niya ang lungkot. "Ate, birthday ko na po pero wala ka pa rin. Kailan ka ba babalik dito?" Natigilan ako at napatitig lang sa kaniya. Hindi ko alam paano siya sasagutin. Nakita ko ang paglandas ng luha sa mga mata niya. Sumakit ang dibdib ko. "Sabi mo noon, mabilis ka lang diyan," humihikbing saad niya. "E, bakit birthday ko na wala ka pa rin? Bakit hindi ka pa rin nakakabalik? Ate, miss na kita, e."
47"Ang taray, ah? Parang kahapon lang kinukwento mo palang sa akin na kayo na ni sir tapos ngayon naman pupunta tayo sa probinsiya mo? Ang bilis ng mga pangyayari ha? Hindi ko kinakaya." Natatawang saad ni Mel. "Mahal na mahal ka ni sir, ano? Kahit saan, e, sasama sa iyo. Yiee, kilig yarn." Hindi ko maiwasan na mapangiti dahil sa panunukso niya. Umiling ako saka siya tinignan. "Nagpaalam kasi ako na pupuntahan ko ang kapatid ko sa probinsiya dahil kaarawan niya noong nakaraan. Nagtatampo na sa akin ang nakababatang kapatid ko na iyon, e. Tapos bigla nalang gustong sumama ni sir. Nagpumilit kaya hindi na ako makahindi." "Sus! Hindi mo lang matanggihan kamo. Pag-ibig nga naman." Iling na saad niya. "May kapatid ka pala? Bakit hindi ko alam? Lalaki o babae? Ilan taon na?" Tumango ako. "Lalaki, si Anton. Birthday niya no'ng nakaraan tapos nung tumawag ako, e, mukhang nagtatampo dahil nga ilang buwan na rin kaming hindi nagsasama. Nangako kasi ako na babalikan ko siya at dadalhin dit
48"Are you nervous?"Nilingon ko ang katabing si sir nang tanungin niya ako. Kanina ko pa dama ang kaba at pagka-miss sa kapatid ko ngunit hindi ko iyon mailabas. Ayoko kasing isipin nila na nagpapaawa ako lalo't nandito si Cecille na alam kong may maliit na galit sa akin. Kanina pa kami nandito sa bayan ng aming probinsya. Medyo masikip ang daan at maraming tao kaya hirap si Joshua na papasukin sa mismong lugar namin.Hindi ko naman maiwasan na kabahan sa magiging reaksiyon nila Tiyang at Anton. Alam kong miss na nila ako ngunit kinakabahan pa rin ako dahil sa tampo sa akin ni Anton. Nabalik ako sa sarili at napatingin kay sir nang maramdaman ko ang palad niya sa pisnge ko."We're almost there, okay? Don't be nervous. I'm sure they missed you, too."Ngumiti ako ng maliit. Alam ko naman iyon. Nakasisiguro akong miss na nila ako katulad nang pagkamiss ko sa kanila. Ngunit hindi ko alam kung bakit ako kinakabahan."Jossa, saan tayo liliko?" Napatingin ako sa kung nasaan si Joshua. Lu
49Iginaya ko si Anton papasok ng van kung saan kami nakaupo kanina ni sir. Binuksan ko ang pinto ang bumungad sa amin ang mga mukha nilang pinagmamasdan kami. Ngumiti ako saka inakbayan si Anton dahilan para tumingala sa akin ang kapatid ko. "Heto pala si Anton, ang kapatid ko." Pagpapakilala ko bago tinignan si Anton. "Anton, sila ang mga kasama ko sa trabaho. Ang kausap mo kanina ay si Josh at ang nasa katabi niya ay si Cecille." Tinuro ko silang dalawa bago lumipat sa hanay nila Mel. "Heto naman si Mel, katrabaho ko rin. Sila Tina at Tj, na mga inaalagaan ko na anak ng amo kong si sir Tyson." Tinuro ko ang lalaking nakatingin sa amin. "Siya si sir Tyson.""M-magandang umaga po, sir... sa inyong lahat." Nahihiyang saad ni Anton. "Ako po si Anton... kapatid ni Ate Jossa. Ikinagagalak ko po kayong makita at makilalang lahat." Dinig kong nagtanong tanong si Mel ngunit hindi ko gano'n narinig dahil kay Mel siya bumaling. "Come in," ani ni sir. "We'll go to your house na." Tumango a
SPECIAL CHAPTER #3 PART TWO TYSON’S POINT OF VIEW: “FVCK!” Binato ko ang cellphone sa pader nitong opisina ko. Malakas na tumunog iyon bago bumagsak sa sahig. Malamang nasira sa sobrang lakas nang pagkakabato ko. I don’t fvcking care! Anong silbi ng cellphone kung ni isang greetings from the people I treasure the most ay wala akong natanggap! “D*MN THIS!” I looked at the wall clock and saw it’s almost 12 midnight. But I received nothing! It’s eleven fvcking fifty-eight! Two minutes before my birthday but no one message to greet me?! The fvck?!“D*MN!” malakas kong sinuntok ang table sa harap ko. Sinadya kong hindi agad umuwi para hintayin ang mga bati nila sa akin. Kahit kaninang umaga pag-alis ko ng bahay, ni hindi nila ako sinabihan o binati. Wala. Maaga kong pinauwi ang mga employees ko ngayon to celebrate my birthday but I think walang selebrasyon na magaganap. I waited and stayed here for so damn many hours to received nothing! Inis na tumayo ako at dinampot ang gamit.
SPECIAL CHAPTER #3 PART ONE"Jossa."Hindi ko alam ngunit hindi pa rin ako mapalagay at hindi pa rin ako komportable sa tuwing nakikita ko si Ma'am Ana, ang ina ni Tyson.Pilit kong inayos ang pagkakaupo at tinignan siya. Kita kong nakatingin siya sa akin gamit ang masayang mukha. Simula noong kinasal kami ni Tyson ay wala na siyanh ibang naging tutol pa kundi ay tanggapin kami.Masaya ako sa wakas na tinanggap niya na ako para sa anak niya. Ngunit hindi ko talaga maalis sa aking sarili at isipan na sa tuwing nakikita siya ay naalala ko ang gabing dinukot niya ang kapatid ko at pinapili niya ako."M-Ma'am..." tawag ko sa kaniya."Hindi ba't sabi ko ay mama na rin ang itawag mo sa akin," nakangiting saad niya. Naalala ko noong pagkatapos ng kasal namin ay nagkausap na kami tungkol doon. Hinayaan niya na akong tawagin siyang mama. "You look... uncomfortable. Am I making you uncomfortable?"Dahan-dahan akong tumango."S-Sorry po... ma..." mahinang sabi ko. "H-hindi ko lang po talaga maa
SPECIAL CHAPTER #2"Ang taray mo na talaga, Jo. Hindi na ikaw ang Jo na kilala namin."Natawa ako sa sinabi ni Tisoy. Napatakip pa siya sa bibig habang nanlalaking mga matang pinagmamasdan ako."Mala-prinsesa ang datingan, 'di ba?" Dagdag ni Klay. "Hindi na'tin ma-reach ang kaniyang life."Napailing na ako sa mga reaction nila. Nandito kami ngayon sa isa sa kainin dito sa hotel. May ginagawa rin kasi si Tyson na kailangan ipasa ngayong araw kaya nagpaalam ako na makikipagkita sa dalawang ito. Mabuti nalang at pinayagan sila nila ma'am na magpahinga ng isang oras para makausap ako."Pasensiya na pala kayo't hindi ko kayo naimbintahan sa kasal," paghihingi ko ng tawad. "Sobra-sobra na kasi ang pumunta.""Wala na magtatampo na kami niyan." Sabi ni Tisoy.Nakatanggap siya ng hampas kay Klay."Ano ka ba, ayos lang," ani Klay. "Naintindihan naman namin at least umabot sa amin ang food niyo."Nandoon kasi sila Tiya Joan kaya pinadalhan ko nalang sila ng pagkain dahil nga hindi rin sila nakab
SPECIAL CHAPTER #1READ AT YOUR OWN RISK! "This is our time, darling."Hindi ko pa nagagawang sumagot ay bigla niya nalang akong siniil ng halik. Dama ko ang pangigigil sa bawat hagod ng labi niya sa mga labi ko. Alam kong kanina niya pa gusto gawin ito. Alam kong kanina pa siya nagtitiis. Kaya naman, sino ako para pigilan pa siya ngayon?Nandito kami sa resort na pinagtatrabahuhan ko sa probinsiya. Sinalubing nga kami ng mga katrabaho ko at ng mga dati kong amo kanina sa bungad nitong hotel bago kami pumunta rito sa kwarto. Iba sa pakiramdam ang makita ang mga nakangiti nilang mukha kanina. Tuwang-tuwa sila habang pinapanood kami. Lalong-lalo na nag dalawa kong kaibigan na si Tisoy at Klay. Hindi ko pa sila nakakausap pero kakausapin ko sila bago kami umuwi ng maynila.Tatlong araw lang kami rito dahil kailangan na talagang bumalik ni Tyson sa trabaho. Ang dami niya na kasing tambak na gawain.Napasandal ako sa pader nang lumalim ang halik niya. Dama ko ang pagpasok ng dila niya sa
FINALE"Congratulations to Mr. and Mrs. Cuenca!"Naramdaman ko ang pagpulot ng kamay ni Tyson sa bewang ko at marahan na nilapit sa kaniya. Inangat ko ang tingin sa kaniya at malawak na ngumiti. Asawa ko na nga talaga siya. Sa wakas...Ngumiti rin siya at saka ako hinalikan sa gilid ng ulo. "I'm so happy, Mrs. Cuenca," bulong niya. "Finally, you're mine."Napahawak ako sa dibdib niya atsaka sinandal ang ulo sa kaniya. "Sobrang saya ko rin, darling... I love you.""I love you, too."Dahan-dahan na lumapit ang mukha niya sa akin at bumaba sa mga labi ko. Napapikit ako at naramdaman ang paggalaw ng labi niya. Dama ko ang pangigigil sa labi niya at ang paghigpit ng hawak niya sa beywang ko. Napahawak nalang ako sa kaniya nang mawalan ng lakas dahil sa halik niya. "Mamaya na 'yan, sir! Kumain muna tayo bago 'yan!" dinig kong sigaw ni Manang.Nagtawanan ang lahat ng tao rito sa simbahan sa sinabi niya.Nagdilat ako ng mga mata at nakita ang ngiti sa mga labi niya. "Well, I can wait for t
79"Let's talk."Ilang beses niya akong sinubukan kausapin sa dalawang araw na nagdaan. Puro iwas at tago ang ginawa ko. Nagtataka na nga ang mga katrabaho ko sa ginawa ko pero wala akong pake. Basta mataguan ko siya at hindi kami magkita. "Just give me a minute to talk to you." Hindi ko siya pinansin at mabilis na tinalikuran. Kanina niya pa ako sinusubukan na kausapin pero pinapabayaan ko lang siya. Ngayong araw ay ilang beses niya na naman akong kinulit. Hindi ba siya napapagod? Sabing ayoko nga, e. Ano bang gusto nitong pag-usapan? Matapos niya akong sabihin ng mga gano'ng bagay ay lalapit siya bigla? Bakit? Para saan? At bakit niya ako gusto makausap? Hindi naman siguro dahil kay Teinia, 'di ba?"Hey!" Naramdaman kong sumunod siya sa akin. "I said, let's talk." "Busy ako, sir." Sabi ko habang mabilis na humahakbang palayo sa kaniya. "Sa iba nalang po kayo magtanong.""Give me five minutes, hey." Hinawakan niya ako sa braso at pinaharap sa kaniya. "Just five minutes."Hindi ko
78THIRD PERSON POINT OF VIEWTumakbo palapit si Teinia kay Jossa. Yumakap siya sa ina at doon nawala ang pokus ni Jossa kay Tyson. Umupo siya at hinawakan ang mukha ng anak."O-Okay ka lang ba?" Nag-aalalang tanong niya. "Sorry kung napabayaan kita. Anong nangyari sa iyo? Ayos ka lang?"Ngumiti naman si Teinia atsaka tumango. "Opo, ma! Okay lang po ako. Tinulungan po ako ni kuya, e!" Tinuro niya si Tyson na ngayon ay nakatulala pa rin habang nakatingin sa dalawa. "Mabait po siya, 'no, ma?"Napatitig ulit si Jossa kay Tyson. Nakita niya kung paano tumitig ito sa kanila. Naalala na naman niya ang huling pag-uusap nila. Sinubukan niyang kausapin ito ngunit sadyang ayaw ni Tyson. Pero ngayon na nandito siya ay 'tila nawala lahat ng nais niyang sabihin. Lalo pa't nandito rin si Teinia."Ma?""H-Ha?" Napatingin siya kay Teinia. "A-Ah, oo... ang bait niya nga. Nagpasalamat ka na ba? Magpasalamat ka."Humarap si Teinia at ngumiti kay Tyson. "Kuya, salamat po ulit." Yumuko pa siya. "Nandito n
77THIRD'S POINT OF VIEW:"Happy fiesta, mga ka-barangay!"Hindi pa man tuluyang sumisikat ang araw ay maingay na ang bayan nila Jossa. Bawat tao mapasa-loob man ng bahay, labas, kalsada at mga bubong ay iisa ang isinisigaw. Lahat ay may magagandang ngiti sa kanilang mga labi na siyang nagpapakita kung gaano sila kasaya. Lahat ay tuwang-tuwa habang binabati ang isa't isa ng happy fiesta.Sa bahay ng tiyahin ni Jossa ay gano'n din. Masaya silang nagbatian at nagyakapan. "Hali na't maghain na tayo." Nakangiting sabi ni Joan, ang tiyahin ni Jossa. "Pagsaluhan na na'tin ang hinanda ko habang mainit pa."Silang pamilya lang ang naroon. Bukod sa may handa rin ang mga kapitbahay nila kaya hindi nila inimbita, malalayo rin ang iba nilang kamag-anak katulad nalang ni Lorna na nasa maynila pa nakatira.Umupo sila at pinagsaluhan ang pagkain sa hapag. Masaya at tuwang-tuwa ang mga bata habang sila ay nagkukuwento habang nagsasalo-salo.Ito ang masaya sa tuwing sasapit ang piyesta. Halos lahat a
76Magulo ang isip ko. Hindi ako agad nakakilos sa kinatatayuan ko pag-alis ni Tyson. Akala niya ba'y nagsisinungaling ako? Anong sinasabi niyang kamukha ko ang darling niya? E, ako naman talaga 'to?Saka...Ano raw?Patay na ako? Patay na ako sabi ng mama niya? Paanong patay na ako, e, ito nga ako?"A-At... naniwala siya ro'n?" mahinang bulong ko sa sarili. "K-kasinungalingan... hindi ko akalain na magagawa ni Ma'am Ana ang lahat nang ito... napakagaling niya...""Sino?"Napitlag ako at agad na humarap sa likuran. Nakita ko si Tisoy na nakatingin sa akin."I-Ikaw pala...""Sinong kausap mo?" takang tanong niya. "May kinakausap ka bang hindi ko nakikita, Jo? Hoy! Iba na 'yan, ah?"Hindi ako nakasagot."Biro lang," tumawa siya at bahagya pa akong hinampas sa braso. "Ayos ka lang ba? Nakatulala ka rito at may kung ano-anong sinasabi. Okay ka lang?"Mahinang tumango ako."Sigurado ka?" Nag-aalala ang tono niya. "Alam mo, hindi man tayo gano'n kalapit sa isa't isa, pwede mo parin sabihin