Tahimik ang buong paligid habang naglalakad sila papasok sa isang mamahaling restaurant. Halos mapaatras si Bella nang makita kung gaano ito ka-elegante—mula sa marble flooring, magagandang chandelier, hanggang sa mahihinang classical music na tumutugtog sa background.Ngunit ang mas kinabahala niya ay ang reaksyon ng mga staff nang makita si Rafael."Good evening, Sir Grafton," agad na bati ng isang manager, na tila alerto sa presensya ng kanyang principal. "Your usual private table is ready."Nagtaas siya ng tingin kay Rafael, na tila walang pakialam at deretsong lumakad papunta sa loob. Ganun ba siya ka kilala rito?Lihim siyang napalunok nang dalhin sila sa isang table na nasa ipinagkaloob—isang sulok kung saan walang ibang makakarinig sa kanila. May kaunting privacy ngunit hindi naman siya nakakulong.Naupo si Rafael sa upuang nakaharap sa kanya, saka sumandal nang bahagya. Naka-cross ang mga braso nito sa dibdib, at kitang-kita sa ekspresyon ng mukha nito ang lamig at pagsusuri.
"Kailan mo pa ito inihanda?" mahina niyang tanong. Bahagyang ngumiti si Rafael, pero walang saya sa mga mata nito. "Noong umagang nagising akong wala ka na sa tabi ko." Napasinghap siya. Ibig sabihin, simula pa lang noon, inisip na ni Rafael na may posibilidad na magkita ulit sila—at pinaghandaan na nito ang lahat. "Hindi mo man lang ako tinanong kung ano ang gusto ko?" may bahagyang panginginig sa boses niya. Bahagyang bumaba ang tingin ni Rafael sa kanyang tiyan bago bumalik sa mga mata niya. "At ikaw? Tinakasan mo ako nang hindi man lang ako tinanong kung anong gusto ko." Hindi siya nakaimik. "Huwag mong isipin na wala akong pakialam, Bella. Hindi ako ang tipo ng lalaking iiwas sa responsibilidad. Pero ikaw, ikaw ang umalis. At ngayon, gusto kong siguraduhin na hindi mo magagawa ulit iyon." Tumikhim siya at muling tinignan ang kontrata. "Nakasaad dito na hindi ko pwedeng ilihim sa'yo ang bata. Na kailangan nating pareho siyang palakihin." Tumango si Rafael. "Oo. Gusto kon
Isa na namang Grafton ang dumating.Napapitlag si Bella sa malalim na boses na biglang sumingit sa pagitan nila. Mabilis niyang itinaas ang tingin sa bagong dating na lalaki matangkad, makisig, at may presensya na kasing bigat ng kay Rafael. Halos magkapareho ang kanilang tindig, ngunit may kakaibang kapilyuhan sa mga mata ng lalaki, tila ba nasisiyahan ito sa tensyon sa pagitan nila."Mukhang seryoso ang pinag-uusapan niyo, Rafael," anang lalaki habang marahang tinatapik ang balikat ng kanyang kapatid.Kapatid.Doon lang napagtanto ni Bella kung sino ito—si Kian Grafton, isa sa mga kapatid ni Rafael.Nagtagis ang bagang ni Rafael bago tumingin sa kapatid. "Wala kang pakialam, Kian. May pinag-uusapan kami."Bahagyang tumawa si Kian at umiling. "Relax, bro. Napadaan lang ako. Pero mukhang interesting ang usapan niyo..." Bumaling ito kay Bella, na biglang nanigas sa kinauupuan. "...At mukhang interesting din ang kasama mo."Napahigpit ang hawak ni Bella sa kanyang palad, pero nagulat s
Pagkatapos ng kanilang ‘meeting,’ umuwi na rin siya sa wakas. Pagod ang kanyang katawan, pero higit pa roon, magulo ang kanyang isipan. Hindi ko inaasahan na sa unang araw pa lang ng paghahanap ko sa kanya, ay makikita ko na agad siya.Ngunit higit na mas nagpapabigat sa kanyang loob ang tanong na bumabagabag sa kanya. Ano ang plano ni Rafael? Ano ang sasabihin ko sa pamilya ko? Paano ko ipapaliwanag ang lahat ng ito?Ayon kay Rafael, hanggang sa manganak siya, dapat siyang manatili sa puder nito. Pero paano ko ipapaliwanag iyon sa kanila? Sa kakaisip, hindi na niya namalayan na nakatulog na siya.Nagising na lang siya nang maramdaman ang marahang pagyugyog sa kanyang balikat."Ate, ate, gising ka nga. May bisita ka sa baba. Hinahanap ka," anang tinig ng kanyang nakababatang kapatid.Napamulagat siya. Bisita?"Sino daw?" tanong niya habang pinipilit bumangon."Principal niyo raw po,” sagot nito.Nanlaki ang mga mata ni Bella."Ano?!"Mabilis siyang bumangon, kinuha ang tuwalya, at hal
Kakatapos lang ni Bella sa banyo, basa pa ang kanyang buhok habang tinutuyo ito ng tuwalya. Pakiramdam niya ay kahit malamig ang tubig na bumuhos sa kanya kanina, hindi pa rin nawawala ang init ng kanyang pisngi. Awkward. Sobrang awkward. Habang tinatahak niya ang daan papunta sa kwarto, narinig niya ang mababang boses ng kanyang ama at ni Rafael mula sa sala. Napahinto siya. "Hindi naman magiging problema 'yon," narinig niyang sabi ng kanyang ama. "Basta malinaw ang plano mo." "Hindi ko hinayaang maging malabo ang kahit na anong bagay, Mr. Zamora," sagot ni Rafael sa malamig at tiyak na tono. Napakunot ang noo ni Bella. Ano na naman itong pinag-uusapan nila? "Bella," tawag ng kanyang ama, dahilan upang mapatingin siya sa dalawa. "Halika muna rito sandali." Napakagat siya sa labi at naglakad papalapit. Doon niya napansin ang maingat ngunit matigas na ekspresyon ni Rafael—tila ba hindi ito sanay makipag-usap ng may pagpapaliwanag. Si Rafael ang unang nagsalita. "Kailangan kong h
Nakatayo pa rin si Bella sa gilid ng sasakyan, hindi makagalaw. Hindi pa rin niya matanggap ang narinig niya kanina. Bahay daw ‘to ni Rafael? Hindi. Hindi siya makapaniwala. Seryoso ba ‘to? Hindi ba siya tinutukso lang? Pero sa itsura ni Rafael, parang hindi naman ito nagbibiro. Napatingin siyang muli sa napakalaking bahay sa harapan niya. Kung mansion lang ang pag-uusapan, ito na siguro ang pinakamarangyang bahay na nakita niya sa buong buhay niya. Mas malaki pa ito sa eskwelahan nila, at mukhang mas mamahalin pa ang tiles kaysa sa sahig ng bahay nila. Lumingon siya sa gawi ni Rafael na kalmado lang na nakatayo malapit sa pintuan. Wala itong kahit anong bahid ng excitement o kung anong emosyon. Para bang wala lang ito sa kanya. Pero sa isip ni Bella, ‘Ano ba ‘to?! Hindi man lang ako na-prepare emotionally!’ Huminga siya ng malalim, saka pumikit ng mariin. ‘Okay. Relax lang. Hindi ka naman kakainin ng bahay na ‘to.’ Tumingin siyang muli kay Rafael, nagpipigil ng iritasyon. "Hoy.
Nagtago lang si Bella sa kanyang pagkapahiya at mabilis na sumunod. Habang naglalakad, nilibot niya ang kanyang paningin sa buong bahay. Napansin niya ang katahimikan—masyadong tahimik para sa isang napakalaking bahay. Napakunot ang noo niya. ‘Nasaan ang mga tao rito?’ tanong na naman niya sa isipan. Napansin ni Rafael ang iniisip niya kaya nagsalita ito nang walang lingon-lingon. "Walang mga tao dito. Day off nila ngayon." Yun lang ang sinabi nito, pero sapat na para mapaisip si Bella. "Iba pala mag-day off ang mga kasambahay dito. Saturday? Unique naman," bulong niya sa sarili. Nagpatuloy sila sa pag-akyat sa grandeng hagdanan na tila ba gawa sa mahogany. Sa bawat hakbang ni Bella, ramdam niya ang bigat ng kanyang pakiramdam—parang hindi pa rin siya makapaniwala na nandito na talaga siya. Pagdating nila sa ikalawang palapag, walang sabi-sabing binuksan ni Rafael ang isang pinto na may dark brown na kulay. "This is your room," anito, walang emosyon sa boses. "Sa tapat naman,
Dahil hindi mapigilan ang sarili, lumapit siya upang silipin ang loob mula sa isang bintana. "Ano ‘to?" "Diyan tumutuloy ang mga hardinero at driver," sagot ni Rafael habang nakatayo lang sa gilid niya. "Minsan may tao, minsan wala, depende kung may kailangan pa silang gawin dito sa bahay." Nilingon siya ni Bella, nagtataka. "So ibig sabihin, madalas walang tao rito?" Tumango si Rafael. "Oo. Kung matapos na ang trabaho nila sa araw, umuuwi sila sa pamilya nila. Babalik na lang kinabukasan o kapag kailangan ulit." Napaisip si Bella habang pinagmamasdan ang maliit na bahay. "Ang ganda rin ng tirahan nila, ha. Parang mas maganda pa ‘to sa bahay namin." Isang mapanuring tingin ang ibinigay ni Rafael sa kanya. "Masyado kang impressed sa maliliit na bagay." "Well, siguro kasi hindi ako sanay sa ganito," sagot ni Bella sabay lingon sa kabuuan ng lugar. "Hindi kasi ako lumaki sa bahay na parang hotel." "Totoo naman," sang-ayon ni Rafael. "At hindi rin ako lumaki sa bahay na parang kubo
“Noah?” Napakunot ang noo ni Bella, hawak pa ang walis. “Bella,” mahinang tawag ni Noah, parang nag-aalangan. “A-anong ginagawa mo dito? Paano mo nalaman na nandito ako?” tanong ni Bella, hindi maitago ang pagdududa sa tono. Nagkamot ng batok si Noah, halatang nahihiya. “Nagtanong-tanong ako sa pamilya mo. Sabi ng mama mo, baka raw nandito ka kay Erica.” Medyo ngumiti siya, pero awkward, parang hindi sigurado kung dapat ba siyang ngumiti talaga. Napabuntong-hininga si Bella. Hindi ko sila masisisi, bulong niya sa sarili. Sa pagkakaalam ng kanyang pamilya, wala namang masama kay Noah — matagal na rin nilang kilala ito bilang mabuting kaibigan, halos parang kapatid na. “Ah, ganun ba...” mahinang sagot niya, iniayos ang hawak sa walis. “Sige, pasok ka na. Wala si Erica, nasa trabaho.” Pumasok si Noah, tahimik, at umupo sa maliit na upuan malapit sa pinto. Hindi niya pinilit umabante pa, tila iginagalang ang espasyo ni Bella. Saglit na katahimikan ang bumalot sa kanilang dalawa
Nang matapos ang hapunan, si Bella na mismo ang nagprisintang magligpit ng mga pinggan. Kahit pinipigilan siya ni Erica, nagpumilit siya — kailangan niya ng kahit kaunting paraan para makabawi man lang.Tahimik niyang nililigpit ang mga plato, habang si Erica naman ay abala sa pag-aayos ng ilang gamit sa sala. Si Vincent, nakaupo pa rin sa hapag, nakatingin lang sa isang sulok ng mesa, hawak-hawak ang baso ng tubig na matagal nang wala nang laman.Pakiramdam ni Bella, bawat tunog ng kutsara at plato sa kusina ay parang palakol na bumabagsak sa pagitan nila ni Vincent, mabigat, mabangis, nakakatakot.Hindi niya alam kung paano sisimulan. Hindi niya alam kung dapat ba siyang magpaliwanag, o magmakaawa.Kaya nag-ipon siya ng lakas. Huminga siya ng malalim, at dahan-dahan, lumapit siya kay Vincent, hawak pa rin ang basang basahan sa kamay.“Vincent...” mahinang tawag niya, halos pabulong.Hindi gumalaw si Vincent. Hindi man lang lumingon. Pero hindi nagpadala si Bella sa kaba. Lumapit pa
Pagkababa nila mula sa sasakyan, agad na inalalayan ni Erica si Bella papunta sa maliit pero maaliwalas na kwarto na inihanda nila.May kabang sumisiksik sa dibdib ni Bella habang inaayos ang mga gamit niya hindi dahil sa lugar, kundi sa damdaming parang bumalik siya sa umpisa, nagsisimula ulit.“Oy, salamat ah,” ani Bella, ngiting pilit habang pinupunas ang kaunting pawis sa noo.“Sus, wala ‘yon! May kasabihan ka nga diba — what are friends are for!" sabay tawa ni Erica, habang kinukuha ang huling bag mula sa kama. "Tapos, para na rin kitang kapatid, aside sa future cousin-in-law kita!"Napangiti si Bella sa biro. Somehow, kahit hirap pa siyang huminga sa bigat ng mga nangyayari, gumagaan ang pakiramdam niya kapag si Erica ang kausap.“Ah susss… Kailan ba kasal niyo ni Vincent? Tagal niyo na rin kasi eh. At saka napaka-swerte ng pinsan ko sayo — yang si Vincent pa, ganyan-ganyan lang yan pero mabait yan,” biro ni Bella habang inaayos ang mga tupi ng damit sa drawer.Tumawa si Erica,
Sa unang pagkakataon, matapos ang matagal na panahon, naramdaman ulit ni Bella ang yakap ng isang tunay na pamilya.At sa gitna ng kanilang yakapan, muling tumunog ang cellphone niya sa loob ng bag. 0Hindi niya kinuha. Hindi niya sinagot.Dahil ngayong gabi, alam niyang nasa tamang lugar siya — hindi sa pera, hindi sa pangarap na hindi kanya, hindi sa pagmamahal na hindi buo — kundi sa piling ng mga taong kahit kailan, hindi niya kailangang bilhin ang pagmamahal.Tahimik ang hapunan nila nang gabing iyon.Hindi tulad ng mga nakaraang araw na puro tanong, puro lungkot ang umiikot sa bawat kibot ng kubyertos, ngayong gabi, may kung anong katahimikang parang naghihintay lang ng pagsabog.Si Bella, pinagmamasdan ang pamilya niya habang tahimik na kumakain. Sa bawat pagnguya niya, nararamdaman niya ang bigat ng nilulunok niya — hindi pagkain, kundi mga salitang matagal na niyang kinikimkim sa puso.Hindi niya kayang palipasin ang gabing ito na hindi nagsasabi.Pagkatapos ng hapunan, nang n
Habang nasa taxi si Bella, hawak niya ang kanyang tiyan na para bang doon niya kinukuha ang lakas na unti-unti nang nauupos sa kanya. Mahigpit ang hawak niya sa lumang bag na halos hindi na niya pinaghandaan, ilang piraso ng damit, ilang dokumento, ilang alaala.Mabilis ang takbo ng sasakyan pero mabagal ang oras sa puso niya.Mula sa salamin ng bintana, pinagmamasdan niya ang mga dumadaan poste ng ilaw, ang mga gusali, ang mga taong abala sa kani-kanilang mundo,parang sinasampal siya ng katotohanan na habang siya ay magunaw ang mundo ay tuloy-tuloy lang ang ikot nito, walang pakialam.Nang biglang tumunog ang cellphone niya.Isang tawag.Rafael.Muling nag-vibrate. Muling kumislap ang to niya sa screen. Hindi niya sinagot. Hindi niya kayang marinig ang boses nito. Hindi niya kayang marinig kung anuman ang palusot o paliwanag. Hindi pa ngayon. Hindi pa siya handa.Tumunog ulit. Paulit-ulit. Hindi sumusuko. Pinatay niya ang cellphone. Basta na lang niya pinatay para hindi siya madala n
Kinabukasan, pagmulat pa lang ng mata ni Bella, ramdam na ramdam na niya ang bigat ng mundo. Parang bawat hinga niya ay may kasamang tinik, bawat pagbangon ay may kasamang pagdududa kung may patutunguhan pa ba ang bawat araw niya rito.Dahan-dahan siyang bumangon, marahang hinaplos ang umuumbok na niyang tiyan, pilit kumukuha ng lakas sa maliit na buhay na kumakapit sa loob niya. Ngunit kahit anong lakas ang hinahanap niya, tila yata naubos na ang lahat sa pag-iyak niya kagabi.Hindi na niya kaya.Hindi na niya kayang ipagsiksikan pa ang sarili niya sa mundong hindi naman siya tinatanggap.Kaya ngayong umaga, sa unang pagkakataon, nagpasya siya. Tahimik. Walang iyak. Walang drama. Isang matigas pero basag na desisyon — aalis na siya.Hindi siya magpapaalam. Hindi siya gagawa ng eksena. Basta aalis siya nang tahimik, para hindi na siya maging dahilan ng gulo sa pamilya na ni minsan ay hindi siya tinanggap.Pilit niyang isiniksik ang iilang gamit niya sa isang lumang bag. Hindi na niya
Ilang araw na ang lumipas pero parang kahapon lang nang maganap ang eksena nila ng kanyang ina sa grocery. Hindi makalimutan ni Bella ang paraan ng pagtingin sa kanya ng kanyang ina — puno ng galit, puno ng panghihinayang. Hindi niya rin makalimutan ang bigat ng bawat salitang iniwan nito sa kanya bago tuluyang tumalikod.At ngayon, habang nakaupo siya sa kama sa guestroom kong saan siya lumipat ng kwarto hindi niya mapigilan ang mag-isip nang mag-isip. Hindi niya alam kung dahil ba sa pagod o dahil sa hormones ng kanyang pagbubuntis, pero para siyang binabaha ng kung anu-anong iniisip na hindi niya mapigilan.Hawak niya ang maliit na unan sa kanyang tiyan, hinahaplos-haplos ito, pilit kinakalma ang sarili. Pero paano siya magiging kalmado kung ang mga kilos ni Rafael ay ramdam na ramdam niyang nag-iba?Ilang araw na rin simula nang mapansin niyang naging malamig ang binata. Hindi na ito katulad ng dati. Hindi na siya hinahalikang tulad ng dati. Hindi na siya kinikindatan. Hindi na si
“Ma?” mahina niyang sambit, halos pabulong. Ngunit walang sagot. Tanging matalim na tingin at tahimik na pagsusuri ang isinukli ng ina niya. Para bang bawat segundo, kinikilala nito ang anak na minsan niyang ipinagmalaki. Ngunit ngayon, tila hindi niya ito makilala. “Anong ginagawa mo dito?” tanong ng kanyang ina matapos ang ilang saglit. “Akala ko ba nasa abroad ka?” Hindi agad nakasagot si Bella. Nilingon niya ang mga bitbit niyang gamit, pilit na iniiwas ang tingin—pero alam niyang wala na siyang lusot. Huli na siya. Lahat ng kasinungalingan niya, nabunyag na. “Ma… hindi ko alam kung paano ko sasabihin—” “Hindi mo alam?” putol ng kanyang ina sa kanyang paliwanag. “Pinili mong hindi sabihin. Hindi mo ako binigyan ng pagkakataong malaman. Isabella, buntis ka?” Lumapit ito at tumitig nang diretso sa kanyang tiyan. “At ‘yang bata na ‘yan… kanino?” Napakagat-labi si Bella. Hindi niya alam kung uunahin niya ang pagsagot o ang pagpigil sa luha. “Sa—kay Rafael, ma.” Wala na siyang p
Isang umaga na tila mas tahimik kaysa sa mga nagdaang araw. Walang masyadong ingay sa paligid, kahit ang mga ibon sa labas ay parang napagod na rin sa kakakanta. Nakaupo si Bella sa sulok ng kanilang kwarto, nakatingin lang sa sahig, hawak-hawak ang cellphone. Mabigat ang mga mata, hindi dahil sa puyat, kundi sa paulit-ulit na pagluha tuwing gabi.Pinili na niyang i-chat si Erica."Pwede ba tayong mag-usap? Hindi ko na alam gagawin ko." Chat niya sa kaibigan.Ilang saglit lang ay tumunog ang cellphone niya. Tumatawag na si Erica. At sa unang “hello,” agad na bumigay ang tinig ni Bella. Umiiyak siya, hindi na niya napigilan. Parang isang matagal ng binugbog na puso ang sumabog sa simpleng tanong ng kaibigan.“Bakit ka umiiyak? Bella, ano na naman?” Nag-alala na wika ni Erica.“Hindi ko na alam, Rica… Parang hindi ko na kaya. Lahat ng bagay ngayon, masyado nang mabigat. Sinisisi ako ng ama ni Rafael, sinabihan akong lumayo. Tapos ‘yung kapatid niya… sinabihan akong baka madamay pa ana