Chapter 01

"Finally!" Nag-inat ako pagkalagay ng huling sulat sa aking lalagyanan habang inaayos ang pagkasunod-sunod ng mga lugar upang hindi na pabalik-balik kapag nadaanan na ang address ng mga sulat. Kinuha ko ang tasa at ininom ang lamang kape. Napatingin ako sa orasang nasa kaliwa ng mesa. 7 AM.

Maaga pa.

"Zyle, ano? Tapos ka na ba?" tanong sa akin ni Rizzy—katrabaho ko—habang may kung anong binabasa sa tumpok ng mga papel sa kaniyang mesa.

"Yup." Ngumiti ako sa kaniya. "Sige, mauna na 'ko." Inayos ko sandali ang gamit ko at lalabas na sana, nang muli akong tawangin ni Rizzy.

"Bakit?"

Lumapit siya sa akin at iniabot ang isang sulat.

"Wala kasing address 'tong isang 'to kung kanino ipapadala. Tutal malapit naman 'to sa range mo, baka pwedeng ikaw na lang ang magbalik?"

Iniabot niya ang isang sobreng kulay puti. Tiningnan ko ang likod at nakita ang magandang pagkakasulat ng address ng pinagmulan. Cursive ito, masisiguradong magaling sa calligraphy ang nagsulat.

Hmm. Alam ko kung saan 'to.

"O sige... mauna na ako."

"Ingat!" Kumaway siya habang bumabalik sa kaniyang puwesto kanina dala ang isang parcel. Inayos ko ang aking inupuan bago lumabas.

Pagkalabas sa post office ay tumungo ako sa kaliwa kung saan nakaparada ang motor na lagi kong gamit nitong mga nakaraang araw sa pagde-deliver ng mga sulat.

Kinuha ko ang helmet saka ito isinuot. Binuksan ko ng makina ng motor bago kunin ang unang sulat na aking ihahatid.  Sinilip ko ang address at saka pinaandar ang aking sinsakyan.

Palibhasa ay nasa probinsya, hindi masyadong marami ang nakakasalubong kong sasakyan sa sementadong daan. Ang mga puno at bakanteng lote ang makikita sa kabilaan ng daan at paminsan-minsa'y may bahay o compound na matatanaw.

Sariwa ang hangin na mahinang humahampas sa aking mukha na may kalamigan dahil hindi pa gaano sumisikat ang araw. Malayang nililipad naman ng hangin ang aking buhok ganoon na rin ang alikabok sa aking nadaraanan.

Sa paulit-ulit kong pagdadala ng sulat sa mga bahay at kompanya, halos nakabisado ko na ang pasikot-sikot sa San Rafael.

Kadalasang naming matanggap ang sulat na mga galing sa kompanya. Ipinadadala nito sa empleyado nilang malayo sa kanila ang mga papeles. Medyo malaki na nga rin ang sakop kong lugar dahil na rin kaunti na lang ang nagpapadala ng sulat ngayon. Halos lahat kasi'y nagagawa na ng teknolohiya.

Bumaba ako ng motor at pinindot ang doorbell sa gilid ng gate sa unang adress na bibigyan ko ng sulat. Lumabas ang isang babaeng kulay puti na ang buhok. Si Ms. Melissa, isa sa mga madalas magpadala ng sulat sa amin.

"Good morning po Ms. Melissa," nakangiting bati ko.

"O, ikaw pala 'yan, Iho. Nandito ka na pala ulit."

Sumilip ako ng kaunti sa loob ng bahay niya.  Mula sa kinatatayuan ko ay makikita ang kaniyang maliit na hardin kung saan may iba't ibang halaman na basa.  Halatang kakadilig niya lang ng mga ito.

Ibinalik ko ang tingin sa matanda. "Hmm, opo. Kamusta na po pala kayo?"

"Ayos lang naman, Iho. Buti naman at napaaga ka ngayong taon. Balita ko kasi sa susunod na Linggo pa ang simula ng bakasyon."

"Napaaga po kasi sa school namin. Kaya, eto..." sabi ko ng may ngiti.

"Alam mo bang ang sungit ng pumalit sa 'yo? Ay dapat kasi si Bob na lang." nakapamewang nitong turan.

Napatawa ako sa sinabi niya.

"Lumipat na po kasi s'ya ng lugar, kaya ganu'n." Hinanap ko sa bag ang letter ni Ms. Melissa at iniabot sa kaniya. "Ito na po 'yung love letter n'yo," may pang-aasar na sabi ko sa kaniya habang nakangisi.

Hinampas niya ako sa balikat at tumawa. "Loko ka talagang bata ka."

"Bakit? Totoo naman po, 'di ba?" muli kong tanong sa kaniya na sinagot naman niya nang matamis na ngiti.

Halos lahat yata sa post office ay kilala siya dahil nga sa 'romantic' daw sila. Na kung titingnan ay totoo naman.

Ngumiti na lang ako at saka nagpaalam.

Hindi pa man ako nagsisimulang magtrabaho, lagi na raw nagpapadala ng sulat si Ms. Melissa. Iisang address lang din naman daw ang pinadadalhan nito. Meron din daw na nagpapadala ng sulat sa kaniya palagi ayon sa mga katrabaho ko na nagmula rin sa destinasyon ng mga sulat na pinapadala niya.  Paminsan,  nang nagdala nga ako ng sulat ay may rosas pang kasama.  Parang mapupunit ang mukha ni Ms. Melisa noon sa lapad ng ngiti.

Bumalik ako sa motor at muli itong pinaandar. Hinatid ko ang mga sulat sa kaniya-kaniyang address at tulad nga ng dati, natapos ko ang paghahatid ng mag-a-alas-dose ng tanghali.

Pabalik na sana ako sa bahay nang maalala ko 'yong pinababalik na sulat ni Rizzy sa nagpadala nito. Inikot ko ang manibela upang puntahan 'yung sender ng sulat.

Pagkadating sa address ay bumaba agad ako sa aking motor. Isang bungalow house ang hinintuan ko. May paka-modern ang itsura at may kahoy na mga desenyo.  Parang isang vacation house kung ako ang tatanungin.

Lumapit ako sa kahoy na pinto at kumatok. "Tao po?"

Nag-intay ako ng ilang sandali sa katahimikan. Maririnig ang pag-alpas ng hangin lalo na at bakangteng lote nang kabilaang gilid ng bungalow. Nang walang sumagot ay muli akong kumatok.

"May tao po ba rito?"

Nakailang tawag pa ako ngunit wala pa rin akong naririnig na sagot. Aalis na sana ako at isusuksok na lang ang sulat sa ilalim ng pinto nang may marinig akong kung anong nabasag mula sa loob. Napakunot ang noo ko at sinubukan buksan ang pinto na bumukas naman agad na mas ikinakunot ng aking noo.

Iniwanan ba 'to ng bukas?

Glass wall ang bumungat sa akin na ka-partner ang parang kahoy pa rin na design ng bahay. Nang makapasok ay bumungad sa akin ang mga nakakalat na papel sa sala.  Umikot ang mata ko magmula sa maliit na center table na gawa sa kininis na kahoy, sa lapag at maging sa mga rattan na upuan.  Meron din sa mahabang sofa na gawa sa kahoy na nilagyan ng puting mga unan.

Tumingin-tingin ako sa paligid. Hinanap ang may-ari ng bahay.

"Tao po?"

Halos nakailang tawag na rin ako ngunit wala talagang sumasagot. Naisip kong libutin ang bahay at hanapin kung saan nanggaling ang ingay na narinig ko kahit na may parte sa utak ko na nagsasabing umalis na dahil trespassing ang ginagawa ko at maaari akong makulong.

Pumunta ako sa kusina ng bahay at nakita ang isang babaeng walang malay na nakaupo sa sahig at nakasandal sa cabinet sa baba. Sa gilid naman niya ay may basag na baso. Dali-dali akong lumapit sa kaniya upang tulungan siya.

"Miss," tawag ko sa kaniya. Hindi siya gumalaw o anoman kaya lumapit ako sa kaniya. Niyugyog ko ng kaunti ang kaniyang balikat. Ilang sandali pa ay dumilat siya at umayos ng pagkakaupo. Sinuklay niya ang kaniyang buhok pataas gamit ang kamay upang mawala ang buhok na tumatabon sa kaniyang mukha.

"S-sino ka? A-anong ginagawa mo rito?" Napansin kong nahihirapan siya magsalita.  Tila ba nauubusan siya ng hininga sa bawat salitang lumalabas sa kaniyang bibig.

"Ako nga pala si Zyle, Pumunta 'ko dito kasi 'yung sulat-"

Hindi ko na natuloy ang sasabihin ko nang magsalita siya.

"Ikaw pala ang nakakuha." Natawa siya at pumikit. "Pasensiya na. Naabala ba kita?"

Muli siyang dumulat.  Titig na titig sa akin.

"Hindi naman. Isa pa, trabaho ko namang magdala nang sulat-"

"Ay gano'n ba?" tanong niya na may pagkagulat. "Akala ko ikaw 'yung... Anyway," humawak siya sa dulo ng center aisle at mukhang tatayo sana  pero bigla siyang nawalan ng balanse kaya dali-dali ko siyang inalalayan. Doon ko lang napansin na mainit pala siya. Inalalayan ko siya para makaupo sa upuang malapit sa counter. Inilapat ko ang aking kamay sa kaniyang noo.

"May lagnat ka ba?"

"Obvious ba?" pabalang pero nanghihina pa ring sagot niya.

"Hindi," sarkastikong sagot ko naman. Ibang klase rin. May sakit na nakakapag-sungit pa.  Mga babae nga naman.

Inikot ko ang paningin ko at hinanap kung nasaan nakalagay ang mga baso. Kumuha ako roon ng isa at kumuha rin ng tubig sa ref at saka nilagyan ang baso. Base kasi sa basag na baso sa lapag,  mukhang kukuha siya ng tubig dahil nakaharap ang katawan niya sa direksyon ng ref.

Pakabalik ko sa gilid niya ay nakayukyok na siya sa counter.

"Oy, eto na, o." Iniaangat niya ang ulo niya at kinuha sa akin ang baso saka ininom ang laman nito.

"Thanks." uminom siya saka muling pumikit.

"Hindi ka ba iinom ng gamot?"

"Oo nga pala, hindi pa rin ako kumakain." Nasapo niya ang ulo niya. "O God, my world's spinning!" sabi niya sabay yukyok ulit.

"Ah..."

"May gagawin ka pa ba? Kung meron man pwede ka nang umalis." Tumingin siya sa akin sandali at pumikit ulit.

"Wala na, bakit?"

"Since you're here, sasamantalahin ko na 'yong pagkakataon. Marunong ka bang magluto?"

"Oo."

"Good. Okay lang ba kung magpaluto ako? 'Di ko na talaga kayang tumayo. Kahapon pa 'ko gan'to. Babayaran na lang kita kung gusto mo." Nakapikit pa rin siya at halatang nanghihina.

Napakubot ang noo ko.  Iba talaga.   Demanding agad kala mo naman kakilala ko siya. Isa pa, anong tingin niya sa akin, mukhang pera? Tss.  Pasalamat siya nagi-guilty ako iwan siya. My mom raised me well. Sabi niya,  no matter what, I should treat people with kindness.

"Okay lang naman. Pero, ayos lang ba na nandito ako? You know... Hindi mo pa ako kilala. Hindi ka ba natatakot na baka may gawin ako?"

"Hindi. Kung may gagawin ka naman, kulungan diretso mo. Madaming hidden CCTVs dito. By the way, I'm Arila." Kahit nahihirapan ay inilahad niya ang kaniyang kamay.

"Zyle." Inabot ko ang kamay ko at nakipag-kamay.

"Sige, lutuan muna kita ng makakain mo. Meron ka bang mga stocks dito?" Tumingin ako sa paligid at lumapit sa ref. I'm not really sure why I'm here.  Pero kasi... Kawawa naman.  Mukha siyang lantang gulay sa counter niya.

"Oo meron d'yan," pagkasabi niya ay yumukyok na ulit siya.

Napailing na lang ako at nagsimula na lang magluto. Naisip kong lugaw na lang ang lutuin upang mas madali siyang makakain. Ganoon naman lagi kapag may sakit ang pakakainin.  Isa pa, kadalasan wala namang panlasa ang mga may sakit. Mabuti na lang talaga naturuan konf magluto bata pa lang.

Ilang sandali lang ay natapos ko na rin ang pagluluto. Kumuha ako ng mangkok at doon nilagay ang lugaw.

Lumapit ako sa kaniya at ginising siya dahil nakatulog agad siya marahil sa masama niyang pakiramdam. Muli kong niyugyog ang balikat niya para magising siya.

Habang kumakain ay nakatitig lang ako sa kaniya. Pinagmamasdan kung paano siya kumain nang biglang tumunog ng mahina ang aking tiyan.

Nakalimutan ko, hindi pa nga pala ako kumakain. Hindi ko alam kung narinig niya ba na kumakalam na ang sikmura ko kaya sumandok siya at inilapit sa akin ang kutsara. Tumingin muna ako sa kaniya at saka ibinalik ang tingin sa kutsara. Isusubo ko na sana ito nang bigla niya itong inilayo sa akin kaya napakunot ang noo ko.

"May sakit pala ako. Baka mahawa ka." Tiningnan ko siya nang walang emosyon ang mukha. Nakibit-balikat naman siya at ipinagpatuloy ang pagkain.

Napabuntong hininga ako at kinuha ang cellphone ko sa bulsa. Pagkabukas ko ay nakita ko ang isang message mula kay Tita Mira. Tinatanong niya kung nasaan na raw ako. Madalas kasi akong umuuwi tuwing tanghali at kumakain kasabay nila. Nag-reply lang ako na mauna na silang kumain at may ginagaw pa ako.

"Kailangan mo na ba umalis?" Napalingon ako sa kaniya. "Tulungan mo na lang ako umakyat, nahihilo na talaga ako. Tapos pwede ka nang umalis." Hindi ko namalayan na tapos na pala siyang kumain.

Tsk. Still demanding.

Tinulungan ko siyang umakyat sa kwarto niya hanggang sa makahiga siya sa kama. Hindi talaga siya second floor since bungalow nga 'yung bahay. Bali pagkaakyat mo pa lang ng hagdan,  sasalubong na agad 'yung kama niya. Parang attic 'yung room. May dream catcher sa bintana, maliit na side table, carpet at aztec design sa kama at kumot. A very boho inspired room. I know. Mahilig sa boho stuff 'yung kapatid ko.

"Bukas na lang 'yung bayad mo. Balik ka na lang. Paki-lock na rin pala 'yung pinto. Naiwan ko pala nang hindi naka-lock kanina," sabi niya at biglang nagtalukbong.

Tiningan ko siya at napakunot ang noo. Problema nito?

Halos isang minuto ko na siyang tinitingnan habang nakatalukbong at aalis na sana nang makita ko siya na parang sumisilip. Noong makita niyang nandoon pa ako at nagsalubong ang aming mata, muli siyang nagtalukbong.

Tumaas ang sulok ng aking mga labi  at napailing-iling na lang.

"Sige na. Alis na 'ko."

Bumaba ako ng hagdan habang napapasilip sa kaniya. Bago lumabas ng bahay niya ay nakita ko pa rin ang mga papel na nakakalat. Animo'y dinaanan ito ng bagyo. Napakamot na lang ako sa ulo.

Kababaeng tao, ang kalat.

She's pretty, though.