Kabanata 1

"Ang bawat tao ay may apat na buhay. Ang unang buhay nila ay umiikot lamang sa pagkilala nila sa mundo; ang ikalawa, matututunan nilang oras ang mahalaga sa mundo; ikatlo, malalaman na nila ang tunay na kahulugan ng buhay; at sa ikaapat o huli, matatamasa na nila ang totoong kahulugan ng katapusan, at ito ay ang kamatayan."

Isinara ko ang librong binabasa ng kaibigan kong si Joanna. Narito kami ngayon sa library upang mag-aral sana ngunit parating tulog lang naman ang inaatupag ko dito.

"Celestine Ysabelle Cortez. Bakit mo naman isinara ang binabasa ko?" Inis na sambit nito.

"Napakahilig mo talagang magbasa ng mga librong walang saysay. Sinabi ko naman sayong walang katotohanan ang mga iyan."

"At paano ka naman nakasisigurong iisa nga lang ang buhay ng tao?" Tanong niya.

"At naniniwala ka naman din sa librong binabasa mong 'yan na bawat tao ay mayroong apat na pagkakataong mabuhay? You've got to be kidding me."

"Celestine---"

"You mean, Ysabelle." I said. Napakamakaluma kasi ng pangalan ko. Ayaw kong tinatawag akong Celestine.

"Ysabelle, magkaiba kasi tayo ng pananaw. I believe in reincarnation, okay? Hindi mo na mababago ang pananaw ko sa buhay."

"Alright, alright. Let's end this nonsense conversationnnn." Sabi ko at itinaas na ang dalawang kamay ko. "Maiwan na kitaaa."

"Ysabelle, don't tell me..."

"Quiet!"

Dali-dali kong ibinalik ang number ko para makuha ang ID ko at iniwan na si Joanna sa loob. And yes, I'll be ditching my class. Hindi naman sa ayaw ko sa Philippine History, but I hate that professor, si Mr. Dominquez. Hinding-hindi ako magtitino sa subject na 'yon hangga't siya ang professor ko. Hindi magaling magturo, mababang magbigay ng grades, at higit sa lahat namamahiya sa klase. Nakaaway ko siya last sem kaya ibinagsak niya ako. And ngayong kunin ko ang subject na iyon, siya na naman ang professor. Kainis!

Anyway, I am Celestine Ysabelle Cortez. Third year na ako ngayon sa kursong Psychology at... hindi ako masaya. Hindi ko naman gusto ang course kong ito, kaso ang Mommy ko kase, pinipilit akong kunin ito, at kung hindi raw ito ang course na ite-take ko, mas maigi pa raw na idala na lang nila ako kay Lola, na nasa probinsya namin sa San Alejandro. Ayoko ngang pumupunta doon dahil medyo creepy ang mansion.

"At saan ka pupunta Ms. Cortez?" Hindi na ako nakatalon sa pader dahil hinila na ng lady guard ang backpack ko.

"Ah... eh... ano---"

"Sa Guidance office ka na magpaliwanag. Hay nako, under monitored ka dahil sa mga kalokohan mo. Hindi ka pa rin nagbabago."

*****

"I'm sorry, Mr. Cortez, but your daughter will have to be suspended for two weeks dahil hindi lang tatlong beses siyang nag-ditch ng classes niya, kundi maraming beses na. During our last meeting, I have clearly clarified na she will be under monitored by our school's security department but the warnings... she took them in granted." Iyon ang naging pasya ng Guidance Councilor pagkatapos kausapin si Daddy at ang College Dean namin.

"I really am sorry, Ma'am, Dean. Asahan niyo pong papangaralan ko ang aking anak sa loob ng dalawang linggong suspension niya. Pasensya na po talaga at maraming salamat po."

Nauna na akong pumasok sa passenger seat ng kotse ni Dad. Bakas sa mukha niya ang disappointment bago pa siya pumasok sa kotse.

"Celestine, I thought magbabago ka na. How many disappointments pa ang darating sa amin ng Mommy mo? Pinagbigyan ka namin ng ilang beses."

"Dad, noon ko pa naman sinabi, ilipat na nila ako ng section sa subject na iyon because I hate that professor."

"Napaka-immature mo pa rin hanggang ngayon. Sinagot-sagot mo ang professor mo na iyon that lead you to embarrassment. Huwag mong sisihin ang professor mo kung bakit ibinagsak ka niya."

"That is his fault! Sa tutuusin may karapatan akong magreklamo bilang estudyante, Dad."

"You know what? Alam ko naman na hindi ka na makikinig sa kahit anong payo na ibibigay namin ng Mommy mo sa'yo. So, buo na ang desisyon ko na ihatid ka sa San Alejandro for your two weeks suspension!"

"Dad... no way. Ayoko."

"Sa ayaw at sa gusto mo, ihahatid kita sa Lola mo."

Pagdating namin sa bahay ay tumakbo kaagad ako sa taas at nagkulong sa kwarto para hindi ko na makita si Dad. Siguradong ihahatid niya ako doon.

"Sweetie, open the door." Sabi ni Mommy.

"Ayoko, Mom. Ayoko!"

"Talk to us, anak."

"Ilalayo ako ni Daddy sayo, kay Catherine at Carlos. Ayoko, Mommy!"

Narinig kong pinakuha ni Daddy ang susi sa kwarto ko upang mabuksan ito. Ano pang magagawa ko?!

"Hindi kita nilalayo sa Mommy mo at sa mga kapatid mo. All I want is to give you time to reflect sa mga actions na ginagawa mo. Celestine, you are turning 21 next year, hanggang ngayon isip bata ka pa rin. Anong balak mo sa buhay mo?" Nagsimula nang mag-init ang mga gilid ng mata ko.

"Anak, your dad is right. We're here to give what's best for you. Hindi naman kami nagkukulang sa pagpapayo sayo. Lahat ng gusto mo, ibinigay namin. Ang gusto lang naman namin ay mag-aral ka ng mabuti bilang ganti sa mga paghihirap namin sa inyong magkakapatid. Sana naman maintindihan mo ang pasya namin ng Daddy mo. Please, anak. Alam naming makakapag-unwind ka roon at marami kang matututunan sa Lola mo. Okay?"

Niyakap ako ni Mommy at Daddy habang ngumiti naman ang dalawa kong kapatid na nanonood lamang sa eksena naming tatlo. Si Catherine ay 12 years old pa lamang at nasa 7th grade sa Junior High School habang ang 10 years old namang si Carlos ay nasa ika-limang baitang sa elementarya.

Humingi ako ng sorry kay Mom at Dad pagkatapos nila akong kausapin at pumayag na akong magbakasyon pansamantala sa San Alejandro. Titiisin ko ang dalawang linggong 'yon at susubukan kong kumbinsihin ang sarili ko na magpakabuti bilang estudyante, lalo na bilang isang anak.

*****

Alas-siete na ng gabi nang makarating kami sa mansion ni Lola Cristina. Tuwang-tuwa naman siya na makita kaming magkakapatid saka na kami nagmano at nagbeso sa kanya. Napansin ko ang pagkagulat ni Lola nang makita ako, ngunit binawi niya rin ito sa pamamagitan ng isang matamis na ngiti.

Sumama silang lahat sa paghatid sa akin dahil biyernes naman ngayon at napagpasyahan nilang samahan ako sa unang gabi ko rito at uuwi din sila bukas.

Kinuha ng mga kasambahay ni Lola ang mga gamit namin bago pa man kami pumasok sa loob. Nakasabit pa rin sa dingding ng hacienda ang mga lumang painting, mga larawan ng salinlahi namin. Matibay pa rin ang bahay at tila walang nagbago, bukod sa mga chandelier at pintura sa loob ng bahay. Ang sahig nitong gawa sa malalapad na kahoy ay makintab pa rin.

"Naghanda ako kaagad ng makakain nang tumawag ang Mommy mo sa akin na uuwi raw kayo rito, Celestine." Natigil ang pagmamasid ko sa buong bahay nang magsalita si Lola.

"Maraming salamat po at pasensya na sa abala, Lola." Sagot ko.

"Walang anuman iyon, matagal tayong magsasama dito, apo, kaya sana'y huwag kang manibago at maging panatag ang kalooban mo."

"See, I told you. Your Lola will be very happy to see you." Sabi ni Dad.

"Ma, take care of my daughter ha? I'm sure maninibago siya rito pero alam ko namang marami siyang matututunan sa inyo habang kasama niyo siya." Dagdag pa ni Mommy.

"Hay nako, kailan pa ba kita binigo, anak?" Sagot naman ni Lola kay Mommy.

"Tayo na't kumain na tayo. Siguradong nagugutom na kayo."

May dalawang malaking hagdan ang mansion at magkasalubong ang istraktura nito pataas. May walong malalaking kwarto naman ito sa taas, at basement ang nasa ibaba. Hindi pa ako nakakapunta sa basement pero sa pananatili ko dito ay baka ipasyal naman ako ni Lola. Maganda ang buong bahay, sa istraktura pa lamang nito mula sa labas ay alam mo nang pag-aari ito ng isang mayamang pamilya.

7 years old ako nang huli akong makapunta dito. Dito kami nag-celebrate ng pasko noon hanggang bagong taon. Katatapos lang ng misa para sa bagong taon noon nang biglang may matandang babae na lumapit sa akin at sinabing, "Hihintayin ko ang tamang oras ng iyong pagbabalik." Umiyak ako noon nang mawala siya sa harapan ko dahil sa takot, bigla na lang kasi siyang nawala na parang bula. Kaya mula noon, sabi ko kela Mommy na ayaw ko ng bumalik sa San Alejandro.

*****

Alas-diyes na ng gabi pero hindi pa rin ako makatulog dito sa kwarto na tinuluyan ko. Si Lola ang naghatid sa amin sa mga kwarto namin. Si Carlos ay katabi ni Mommy at Daddy, habang kami naman ni Catherine ay magkahiwalay din ng kwarto. Hindi naman nakakatakot ang bahay, kaso parang may hiwaga ang aura nito kaya hindi talaga ako makampante.

At dahil may naisip akong kalokohan, dahan-dahan kong binuksan ang pinto para walang makarinig tsaka ako lumabas ng sala. Titingnan ko kung ano ang nasa basement, well hindi naman ako natatakot, I'm just curious. Binuksan ko ang pinto ng hagdan pababa sa basement habang nagsilbing flashlight ang cellphone ko, kaso pagdating ko sa dulo ng hagdan, may pinto pa pala itong nakakandado. Hindi rin pala ako makakapasok. Kainis!

"Apo---"

"Ay, multo!" Hiyaw ko. "Lola?"

"Anong ginagawa mo riyan?" Tanong niya habang sinesenyasan akong pumanhik nang muli.

"Ah... I was just curious, Lola. Hindi po kasi ako makatulog kaya naisipan kong mamasyal dito sa loob ng hacienda."

"Bukas mo na gawin 'yon, apo. Gabing-gabi na. Magpahinga ka na. Bukas na bukas ay ipapasyal kita dito sa loob ng bahay at ikukwento ko sayo ang kasaysayan ng hacienda Claveria."

"Sige po, Lola. Good night po." Sagot ko at bumalik na sa kwarto ko.

Bored na bored akong humiga muli sa kama. Pinagmasdan ko ang paligid nito at tumayo. Itong mga aparador na lang ang hahalughugin ko. Baka may makita akong kayamanan, sayang at isasanla ko. Joke!

Binuksan ko ang malaking aparador at walang kalaman-laman ito, pati mga drawer wala din kaso iyong isang drawer nakasusi, baka may laman. Paano ko kaya mabubuksan 'to?

"Let's try if I can open you using a hair clip." Tinanggal ko ang clip ko sa buhok at ginawa iyong susi, and viola! Nabuksan nga! Pwede na akong maging isang magnanakaw. Charot!

Pagbukas ko noon ay tumambad sa akin ang isang hair pin. Mayroon itong design na rosas at mga perlas. Ang bigat ng loob ko nang makita ko ito. Nagulat na lang ako nang may luhang pumatak doon. Hindi ko namalayan na lumuluha na pala ako. Mabilis kong ibinalik iyon sa drawer at umupo na sa kama ko. Parang pinipiga ang puso ko.

"Sa sobrang pagod siguro 'to." Pangungumbinsi ko sa sarili tsaka na ako humiga. Hinila ko ang malambot na unan ngunit napatigil ako nang may makapa ko ang isang diary. "Bakit may diary dito sa ilalim ng unan?"

Criselda, iyon ang naka-embossed sa cover ng diary at nang buksan ko iyon ay may nahulog na litrato. O to the M to the G, kamukhang-kamukha ko 'yung babae sa picture! Criselda ang pangalan niya?! Sino siya?!

Kumakabog ang dibdib ko pero pinili ko pa ring buksan ang unang pahina ng diary na 'to. Ako si Criselda, at ito ang ating unang pagkikita. Iyon ang mga katagang nakalagay sa unang page, hindi ko muna binasa ang mga nasa loob pero nilipat kong muli iyon at sa huling pahina nito, iba na ang sulat-kamay. Masusulat muli ang pag-iibigan natin sa huling pagkakataon, ito ang kahilingan ko.

Ano kayang pangalan niya? Bakit sunog ang bahagi ng pahinang ito kung saan isinulat niya ang pangalan niya?