Pumara ako ng taxi patungo sa condo ko. Habang nasa Pilipinas pa kami, doon muna kami titira pansamantala. Hindi kami pwedeng tumira sa bahay ni Grandma dahil makikita ko na naman si Daddy kapag bibisita siya. Nakapagdesisyon na ako na kalimutan sila bilang pamilya ko. Magsisimula ako ulit gamit ang sarili kong mga paa at kamay. Maghahanap ako ng trabaho. Bubuhayin ko si Kalix mag-isa. Wala namang masama kung single mother ako. Marami namang single mother diyan na naging successful sa buhay. Nairaos nila ang kahirapan kahit mag-isa lang sila."Are you okay, Mommy? Is that your family? They're all bad people! I don't like them!"Tumango ako at pinisil ang pisngi ng anak ko. "I don't like them, too, but I had no choice. They're my family. Mommy is tired of them, Kal. Just don't think about them. We will not force them if they don't like you.""I have you, Mommy. You're my only family. I won't leave you." Yumakap ng mahigpit si Kalix sa akin."Thank you so much, Kal," I whispered.Nanati
Inagaw ko ang remote kay Kalix upang ilipat sa ibang channel ang TV. Nanginginig ang aking mga kamay nang ibalik ko sa kaniya ang remote. Umupo ako at pinulot ang basag na bowl. Para akong binuhosan ng malamig na tubig. Nanlalamig ako nang nakita ko ulit siya makalipas ang ilang taon. Ang buong akala ko ay wala na siya. Hindi siya naka-survive sa sunog. Pero nang nakita ko siya sa TV ngayon, parang walang nangyari. He survived. He's living his life to the fullest. Bakit wala akong nabasang balita tungkolnsa kaniya? Para na akong baliw sa kahihintay ng balita. Ang daming tanong na gumugulo sa isipan ko. Kanina pa ako nakahiga pero gising na gising pa rin ang diwa ko. Hindi ako makatulog sa kaiisip kung paano siya naka-survive at paano sila naging close ng kapatid ko. He survived. He told me that he's willing to sacrifice himself para sa kaligtasan ko. Kung mahal niya nga ako, bakit hindi niya ako hinanap? Napasinghap ako. I almost forgot. Hindi niya ako hahanapin dahil ako ang sini
Nang nakasigurong nakalayo na kami ay saka ko pa lang binaba si Kalix. Pinaupo ko siya sa bench nalapit sa Food House para ayosin ang shoe laces niya. Pinunasan ko rin ang kaniyang pawis. "Mommy, that's your sister's friend, right?" Napahinto ako saglit sa ginagawa ko at tumingin kay Max. "I'm not sure. Why?" Nilagyan ko ng pulbo ang likod niya. "I forgot to ask him if they are dating or not. If he's single, I think he will like you. You can date -" "Kalix, let's not talk about it. He's with your Tita Cecile, okay? And we both hate them - "But it doesn't mean that we will hate him, too, Mom. I think he's kind." Nagniningning pa ang mga mata ng anak ko. Napasinghap na lang ako at hindi na ulit nagsalita pa. I know that he's eager to have a father. He's jealous seeing his classmates having a father during family day in Portugal. I can see and feel it although he never ask me that time of where his father is. Hindi naman ako ganoon ka manhid para hindi 'yon mapansin. And the way
"Mommy, where are we going?" tanong ni Kalix nang napansing nagmamadali ako sa pag-alis. Nanghiram ako ng malaking cart at doon ko inilagay ang mga pinamili namin. Binuhat ko siya at inilagay rin doon habang tinutulak ang cart patungo sa parking lot. "Are they your friends?" tanong niya nang nasa harap na kami ng kotse ko. "Yeah. They're Mommy's friends, Kalix," sagot ko at binuksan ang pintuan nang kotse para ipasok ang mga pinamili namin. Ipinasok ko siya sa loob. "Mommy, I want to help you," sabi niya at sinubokang buksan ang pintuan. "You stay there, Kalix. I'm almost done." "It's time to look for a husband, Mommy. Look, you're carrying these -" "Kalix, we already talked about this, right? I don't need a husband." Bumuntong hininga si Kalix nang sulyapan ko siya. Inilagay ko sa gilid ng exit ang cart. Pagpasok ko sa loob ng kotse, nakatingin sa malayo si Kalix. Sinundan ko ang paningin niya. Napapikit ako nang nakita kung ano ang tinitingnan niya. It's a family ads na naka
Nagkulong ako sa kwarto ko para basahin ang iba niyang mga mensahe sa akin. Nag-scroll ako pataas para hanapin ang una niyang mensahe. Parang tinutusok ng karayom ang puso ko nang nakita ito. "Day 1. I survived." His first message was sent one month ago when I gave birth to Kalix. Mag-iisang taon din. "Day 7. I missed you." "Day 14. Please, comeback." "Day 30. Caroline, I wanna hug you." Napasinghap ako nang napansing araw-araw siyang nagpapadala ng mensahe sa akin. Hindi ko namalayan na tumutulo na pala ang luha ko habang binabasa ang mga mensahe niya. "Day 700. Malapit na akong mawalan ng pag-asa na babalikan mo pa ako." Pinunasan ko ang luha ko. Pagkatapos kong basahin sng pang-huling mensahe niya. Para niyang ginawang daily diary ang account ko. Ina-update kung ano ang nangyayari buong araw. Nalaman ko rin na nakapagtapos na siya ng pag-aaral. Ipinagpatuloy niya ang pag-aaral ng kolehiyo dahil second year college na siya noon nang huminto siya. Hindi natuloy ang kasal nila
Hindi ko na alam kung ano ang mga pinagsasabi ni Miss Yollie. Para akong nabingi. Nanatili lang akong nakatitig kay Miguel. Nag-iwas lang ako ng tingin nang tumikhim siya. Ibinigay ni Miss Yollie ang aking biodata sa kaniya. Napapikit ako habang pinagmamasdan siyang basahin ang laman no'n. Napakagat-labi ako nang napansin ang pagkunot ng noo niya. "Siya ang magiging boss mo, Miss Caroline. Sa kaniyang kompanya ka namin in-assigned dahil -" "Wala na po bang ibang kompanya ang nangangailangan ng accountant, Ma'am?" Gumuhit ang pagkagulat sa mukha ni Miss Yollie. Para siyang biglang natameme sa tanong ko. Hindi siya agad makasagot. "For the meantime, you will work sa hotel na pagmamay-ari nila -" "Bigyan niyo na lang ako ng ibang accountant kung ayaw niyang magtrabaho sa hotel namin, Miss Yollie. Hindi naman po kami namimilit ng taong ayaw sa amin." Nag-angat ako ng tingin sa kaniya nang may pagdiin ang huling salitang sinabi niya bago niya ibinalik kay Miss Yollie ang biodata ko.
Napabuga ako ng hangin pagkaalis ni Manager Amelita. Gusto ko ng umuwi sa condo pagkatapos sabihin ni Manager Amelita na katabi ko ang opisina ni Miguel. Sa sobrang inis, sinimulan ko na lang basahin ang mga financial records ng hotel. Sa kalagitnaan ng pagbabasa, bigla akong dinalaw ng antok. Pinasadahan ko ng tingin ang buong paligid, naghahanap ako ng coffee maker, ngunit wala akong nakita. Kaunti lang ang mga gamit sa loob. Napatingin ako sa pinto nang may narinig akong pagkatok. Inayos ko muna ang skirt ko nang napansin ang pagtaas nito. Humigpit ang paghawak ko sa door knob nang nakita ko si Miguel. Agad na kumunot ang noo niya nang nakita niya ako. Inabot niya sa akin ang sandamakmak na mga dokumento. Napalunok ako bago ito tinanggap. "Good day, Sir -" "Read and review these documents. Make a financial reports. I need it tomorrow before ten in the morning." "Pero ang dami-dami nito? Paano ko matatapos ito ng -" "If you cannot do your work, I'll call the manager and give
Nang lumabas ang babae ay lumabas na rin ako. Hinahabol ko ang paghinga ko pagbalik sa opisina. Uminom ako ng tubig. Hindi ko alam kung bakit ako pinagpapawisan. Malakas naman ang air conditioner nila rito. Inabala ko na lang ang sarili ko sa pagbabasa ng mga dokumento para matapos ko ngayong araw ang hinihingi niyang reports. Mag-a-alas sais na ng gabi pero hindi ko pa rin natapos ang pinapagawa niya. Hanggang alas singko lang ako rito pero hindi muns ako umuwi dahil hinihintay ko si Manager Amelita. Hindi siya dumaan ngayong araw. May itatanong pa ako sa kaniya. Ayokong magkamali sa pinapagawa ni Miguel baka pagtawanan at insultohin niya ako. Napatingin ako sa cellphone ko nang napansing may tumatawag dito. Nakita ko ang pangalan ni Ate Belen kaya agad ko itong sinagot. "Mommy, what time will you be here? I'll be waiting for you so we can eat our dinner."I glanced at the wall clock again. "Hi, Kalix. How's your day? Sorry, I wasn't able to call you earlier because Mommy had a lo