"Ibig mong sabihin, ikaw ang nauna kay Raquel?" tanong ni Estella kay Ram, "inagaw ba siya sayo? ni Ludwig?" "Parang ganun na rin" tugon ni Ram, "ngunit iniisip ko na lang, na baka si Raquel ay hindi nakalaan sa akin." "Pero hindi mo ba sinubukan na ipaglaban siya?" usisa pa ni Estella, hindi maitago ang pagka-usisa sa kanyang tinig. Saglit na tumahimik si Ram, tila ba bumabalik ang mga alaala sa kanyang isipan. "Sinubukan kong ipaglaban siya," sagot niya sa wakas. "Ngunit minsan, kahit gaano mo pa ipaglaban ang isang tao, kung hindi naman siya para sa'yo, kailangan mong tanggapin iyon." "At si Ludwig?" tanong ni Estella, "Ano'ng ginawa niya?" Napabuntong-hininga si Ram. "Si Ludwig... siya ang naging dahilan kung bakit nawala si Raquel sa akin," sabi niya nang marahan. "Pero ngayon, mas naiintindihan ko na. Siguro nga, may mga bagay na nangyayari para sa isang mas malaking dahilan." Tahimik si Estella, hinayaan si Ram sa kanyang mga iniisip. Alam niyang may mga sugat na hi
"Bakit hindi ka pumasok?" tanong ni Ram sa kanya. "Hindi ka naman basta nag absent ah." "Tinanghali ako ng gising.." sagot ko sa kanya. Totoo naman yun, hindi ako agad nagising. "Yung asawa mo, narito, kasama niya si Raquel.." pagbabalita niya sa akin. Napatda ako sa sinabi niya. Hindi ko akalaing pupunta doon ang babaeng iyon. Sinadya ba niya na hindi ako gisingin upang magsolo silang dalawa? Pero impossible naman. Wala namang nabanggit si Ludwig sa kanya na tungkol sa bagay na iyan. Hindi nito nasabi sa kanya na pupunta si Raquel doon. "Estella? hello? nandiyan ka pa ba?" nawala na sa alaala ko na kausap ko si Ram, "pupunta ka ba?" "Ah.. eh hindi na.. dito na lang ako sa bahay. Alam ko namang may dahilan kaya siya nagpunta diyan. Okay lang naman iyon sa akin." sagot ko sa kanya. "Sigurado ka ba? Okay ka lang ba talaga?" Nag-aalalang tanong ni Ram. Narinig ko ang pag-aalala sa boses niya. Alam niya kung gaano ko kamahal si Ludwig, at alam niyang malaki ang posibilidad n
Agad siyang bumangon pagkarinig ng ugong ng sasakyan. Kailangan niyang tanungin ang lalaki, tungkol kay Raquel. Pagbaba niya ng hagdanan, nakita niya ang kanyang asawa na langung lango sa alak! maaga pa lang, lasing na ito. Inaalalayan ito nina Arvie at Rick. "Ano bang naisipan ng lalaking ito at nag inom mag isa sa opisina," tanong ni Arvie kay Rick, "mabuti na lang at tinawagan tayo ni Ram." "Kaya nga, siraulo talaga tong Ludwig na to. Baka naman si Raquel ang..." tinapik ni Arvie si Rick ng makita siyang nasa hagdanan, "magandang gabi Estella." bati ng mga ito sa kanya. "A-anong nangyari?" tanong ko sa kanila, "ba-bakit siya na- na lasing?" hindi ako makapaniwala sa aking nakikita. Hindi naman naglalasing ang kanyang asawa, bakit kaya? "Ewan ba sa lalaking ito, iaakyat na namin siya sa itaas," sabi ni Rick sa kanya. Agad siyang umalis ng hagdan at nauna pang umakyat upang makahinga ng maayos si Ludwig sa kama. Tumulong siya sa pag alalay at pag ayos nito ng pwesto. "Ang
Nagising si EStella na mabigat pa rin ang pakiramdam, ngunit napangiti siya dahil kayakap niya ang asawa ng mamulatan niya. Nakaunan siya sa braso nito habang nakasandig siya sa dibdib nito. Nagmulat ito ng mata, saka tumunog sa kanya, "good morning.." "Good morning," lalo niya itong niyakap ng mahigpit. Alas siyete na ng umaga, Biyernes, ngunit wala atang balak pumasok si Ludwig sa opisina. "Kumusta na ang pakiramdam mo?" hinahalik halikan niya ang ulo ni Estella. "Okay naman ako.. masama pa rin ang pakiramdam ko, pero lumabas ako nung magisingan kita," niyakap niya ito ng mahigpit. "Hindi ka ba papasok?" "Hindi muna, aalagaan muna kita," sagot niya. "Nagugutom ka na ba?"Napangiti si Estella sa sinabi ni Ludwig. Hindi niya inaasahan ang ganitong pagbabago. Sa loob ng ilang linggo, parang laging wala sa sarili si Ludwig, laging abala sa trabaho, at madalas hindi na rin umuuwi ng maaga. Ngayon, narito ito sa tabi niya, buong pusong inaalagaan siya."Hindi pa naman," sagot niya,
"Hindi ka ba papasok sa opisina?" malakas ang tinig mula sa kabilang linya, si Raquel iyon na galit na galit, "kanina pa ako naghihintay dito ah!" "Raquel, wag mo akong talakan, unang una, hindi Ikaw Ang asawa ko, pangalawa, nakikipag business partner ka lang sakin! may sakit ang asawa ko at hindi ko siya maiiwan!" naiirita ang tinig ni Ludwig. Nasa kwarto siya at nanood, kasama ang kanyang asawa. Naririnig ni Estella ang pinag uusapan nila, kaya naniniwala siya sa kanyang asawa, na titigilan na nito ang pakikipag communicate sa babaeng iyon. "Baka gusto mong sabihin ko sa asawa mo na--" nananakot pa si Raquel ngunit agad niya iyong sinagot. "Alam na niya, umamin na ako," walang kagatul gatol na wika ni Ludwig. 'Hindi ako naniniwala!" "Hi, Raquel.." si Estella ang sumagot sa babae. 'Anong..?" 'Alam ko na ang lahat, wag kang mag alala.."Biglang natahimik si Raquel sa kabilang linya. Halata sa kanyang tinig ang pagkagulat at pag-aalinlangan. "Estella?" may pag-aatubili niyang t
"Sigurado ka bang okay lang sa mommy mo na iuwi mo ako don?" nag aalalang tanong ni Estella kay Ludwig, "baka magalit siya.." "Akong bahala sayo. Wala na naman siyang magagawa. Isa pa, buhay ko to, kaya kailangang ako ang may control dito," sagot niya sa asawa, "para naman maging legal na tayo. Napapagod na rin akong palihim kitang hahanapin sa opisina." Huminga ng malalim si Estella, kinakabahan siya. Baka hindi siya matanggap ng kanyang biyenan. Nanlalamig ang kanyang mga kamay. "Relax ka lang," hinawakan ni Ludwig ang kanyang palad, "narito lang ako.." Napatingin na lang siya sa bintana ng sasakyan. Naging kainip inip ang biyaheng iyon para sa kanya. Hindi na siya pinilit pang kausapin ng kanyang asawa. Habang binabaybay nila ang daan papunta sa bahay ng magulang ni Ludwig, ramdam ni Estella ang tensyon sa kanyang dibdib. Ang simpleng paglipas ng oras sa sasakyan ay tila naging isang matinding pagsubok sa kanya, isang test ng kanyang tapang at tiyaga. “Ludwig, paano kung
Hindi niya akalain, na mabilis naman pla siyang matatanggap ng kanyang biyenan, taliwas sa sinasabi ni Ram. Nakangiti siya habang patungo sa kanilang department. Mapagkasunduan nila ng ka yang asawa, na iaannounce nilangmag azawa sila, kapag pumunta na doon ang kanyang biyenang si Marsha. "Estella, mukhang masayang masaya ka ah," bati sa kanya ni Ludwig. "Oo, alam na kasi ng mommy mo na mag asawa ka.i ni Ludwig," sagot niya dito, "akala ko ba, mataray siya? hindi naman." Napatda si Ram sa sinabi niya. Napisip siya kung paano matatanggap mg kanyang mommy si Estella, gayung ang gusto nito ay si Raquel. Bigla siyang kinabahan. Napatingin siya kay Estella. Sumigid ang kanyang awa dito. Marahil, may plano ang kanyang ina na hindi maganda kaya madali nila itong nakausap. "Walang ibang sinabi sayo si mommy?" paninigurado niya. "Ah, wala naman," sagot ni Estella, na may kislap sa kanyang mga mata. "Sabi lang niya, gusto niya akong makilala nang mas mabuti. Mukhang mabait naman si
Nakaupo si Raquel sa isang cafe habang hinihintay si Marsha, ang ina ni Ludwig. Kaclose niya ang matanda, at gustong gusto siya nito. Kahit naman siya, si Ludwig ang gusto niya, subalit talagang natukso lang marahil ito kay Estella. Natanae na niya na papalapit ito sa kanya. Malayo pa lang ay nakangiti na. Tumayo siya para salubungin ito. "Mommy.." nakipagbeso pa siya dito at inalalayan itong maupo. "Kumusta ka na hija, lalo ka atang gumanda?" maluwang ang pagkakangiti nito. "Kumusta ang abroad?" "Okay naman, maganda pa rin, pero malungkot ako,' yumuko pa siya. Totoong nasasaktan siya sa nangyari sa kanila ni Ludwig, "iniwan na ako ng tuluyan ng anak niyo." Napabuntong-hininga si Marsha at inabot ang kamay ni Raquel, pinisil ito ng mahigpit. "Hija, huwag kang malungkot. Alam mo naman na ang gusto ko talaga para kay Ludwig ay ikaw," sagot nito nang may pag-aalalang nakikita sa kanyang mga mata. "Hindi pa huli ang lahat. Hindi ko hahayaan na mawala ka sa pamilya namin." Tuma
Sobrang lungkot si Ram. Kung ano ano ang sumasagi sa kanyang isipan. Simula bayan, lalakarin lang niya hanggang bahay, para makapag isip siya ng tama. Iba pala talaga kapag nagmahal ang puso. Ang tama sa kanya ay sobra sobra. Sari sari ang pumapasok sa kanyang isipan, marahil, isinama na ni Ludwig sina Estella. Wala na siyang habol doon. Legal na asawa yun. Habang naglalakad si Ram, ang bigat sa kanyang dibdib ay lalong bumibigat sa bawat hakbang. Hindi na niya mabilang kung ilang oras na siyang naglalakad, parang wala na siyang pakialam kung gaano kalayo ang mararating niya. Pakiramdam niya ay wala nang halaga ang oras o direksyon—lahat ay mistulang nawalan ng saysay mula nang mawala sa kanya si Estella at ang mga anak nila. Ang tahimik na gabi ay parang sumasalamin sa kanyang kalungkutan. Ang mga ilaw ng poste ay nagbibigay ng malabong liwanag, habang ang mga dahon ng puno ay sumasayaw sa hangin na tila binubulong sa kanya ang mga alaala ng mga masasayang araw kasama si Est
"Ayoko ng makarinig ng kasinungalingang mo, Raquel.." malumanay na sabi ni Ludwig kay Raquel, "tama na.. mamamatay ka na, sinungaling ka pa." "Totoo ang sinasabi ko, Ludwig, "sagot ni Raquel, "maniwala ka naman sakin, please naman.." Ang kanyang mga luha ay patuloy na umagos, dahil sa takot na maaaring gawin ni Ludwig sa kanilang dalawa. Ang labis na pagpapatakbo nito ng mabilis at ang granadang hawak nito ang nagbibigay pangamba lalo sa kanya. "Pinaghiwalay niyo kami ng asawa ko, ngayon, muntik mo na akong ipapatay. Ganyan ka ba magmahal, Raquel?" naningkit ang luhaang mata ni Ludwig. "Ako naman ang nauna, Ludwig, ako.. Hindi si Estella.. Kahit pinalabas naming patay na siya, parang wala pa rin sa akin ang puso mo. Gaano ako katagal maghihintay upang mahalin mo ulit?" "Mabuting tao si Estella, Raquel," napapailing si Ludwig, "hindi mo siya kayang pantayan." Parang kutsilyo na tumusok sa kanya ang sinabing mga salita ni Ludwig. Labis siyang nasasaktan at hindi makapaniwala
"Uuwi na pala kami, Ludwig.." paalam ni Estella sa lalaki. "Maraming salamat, at nakilala ko ang aking mga anak.. Salamat sayo, at kay Ram sa pagpapalaki sa mga bata na maayos at mabuti." malungkot ang mga ngiti ni Ludwig sa kanya. "Maaari mo naman silang dalawin kung nais mo," nakangiting sabi ni Estella dito. "Okay na ko.. salamat, salamat sa inyo, mga anak!" niyakap ng mahigpit ni Ludwig ang mga bata, "salamat sa inyo at pinagbigyan niyo si daddy.." "Opo, daddy, ingat po kayo," sagot ni Calvin. "Bye po daddy," sabi naman ni Caleb. "Estella.." niyakap siya ng lalaki, "ikaw pa rin ang pinakamamahal ko hanggang sa huli.. alagaan mo ang sarili mo at ang mga bata.. maging masaya sana kayo ni Ram.." Hindi nila akala, na iyon na pala talaga ang huling pagkakita nila.. "UUWI na tayo?" tanong ni Raquel kay Ludwig. Masayang masaya ito. "Oo, uuwi na tayo," nakangiting sagot naman niya dito. Naninibago man, masayang sumama si Raquel sa kanya. Hindi alam ng babae, kung ano a
Nakatayo si Ram sa malayo, nakatutok ang tingin sa masayang eksena sa playground. Ang mga bata ay tumatakbo sa paligid, naglalaro at nagtatawanan, habang si Estella at Ludwig ay nag-uusap na tila ang lahat ay maayos na muli. Saksi siya sa pagbuo ng isang mundo na gusto niyang maging bahagi, ngunit sa kabila ng mga ngiti at tawanan, naramdaman niya ang matinding sakit sa kanyang puso. "Ngunit paano naman ako?" tanong niya sa sarili habang pinapahid ang pawis sa kanyang noo. Alam niyang mahalaga si Estella kay Ludwig, at wala siyang magagawa kundi ang manood sa malayo habang unti-unting bumabalik ang kanilang koneksyon. Ang mga alaala ng kanilang mga sandaling magkasama ay bumalik sa kanyang isip. Ang mga tawanan, mga pangarap na pinagsaluhan, at ang mga tamang desisyon na nagdala sa kanila sa isang bagong simula. Pero ngayon, tila naiiwan siya sa dilim habang ang kanyang puso ay naglalaban sa pagseselos at pag-asa. “Bakit hindi ko sila matanggap?” tanong niya sa sarili, kasabay ng p
Habang papasok sina Estella at ang mga bata sa restaurant, ramdam ni Ram ang bigat ng kanyang puso. Lahat ng nangyayari ay tila naglalaro sa kanyang isipan—ang takot na mawalay kay Estella, ang pag-aalala para sa mga bata, at ang pangambang baka hindi sila maging maayos ng kanilang ama. Nang makapasok, nakita ni Estella si Ludwig na nakaupo sa isang sulok, tahimik na nag-aantay. Ang kanyang hitsura ay puno ng pagka-abalang nag-aalala. Nagkatinginan sila, at sa loob ng isang segundo, parang nagkaroon ng diyalogo sa kanilang mga mata—mga tanong, mga alaala, at mga damdaming hindi pa natatapos. “Ludwig,” mahinang tawag ni Estella habang papalapit sila. “Nandito na kami.” “Salamat na nagpunta kayo,” sagot ni Ludwig, masiglang tumayo at sinimangutan ang mga bata. “Sila ba ang mga anak ko?” Tanong nito na puno ng pag-asa. “Oo, sila nga,” sagot ni Estella, nakatingin sa kanyang mga anak na tahimik na nagmamasid kay Ludwig. “Sila si Caleb at Calvin.” “Hello, kids!” bati ni Ludwig, su
Mabigat ang kanyang mga paa, ng dumating kina Estella. Wala noon ang mga bata dahil nasa paaralan. Bandang alas diyes pa lang noon.Akala niya, naroon si Estella, ngunit wala. Lumabas na siya ng bahay nito, at tinungo ang kanyang bahay. Pagbukas niya ng pinto, biglang may bumagsak sa kanyang kwarto.'Magnanakaw!" sa loob loob niya.Dahan dahan siyang umakyat ng hagdanan, saka mabilis niyang sinipat ang pinto.Nagulat siya kung sino ang naroroon, isang babaeng naka night gown. Kitang kita ang kabuuan ng katawan nito sa manipis na kasuotan. Wala itong panloob.Ang kanyang laway ay agad niyang nalunok. Hindi siya makapaniwala. Dahan dahan itong lumapit sa kanya.Hinawakan ni Estella ang kanyang mga kamay, at inilagay sa suso nito, "please.. ayokong ganito tayo.." saka siya hinalikan ni Estella sa labi.Binuhat niya ito, patungo sa pasimano ng bintana. Iniupo ni Ram si Estella doon, at hinubad ang night gown na suot nito.Agad siyang sumuso sa malalambot nitong dibdib, Habang unti unting
"Maaari ko bang makita ang mga anak ko?" tanong ni Ludwig kay Ram, "gusto ko lang silang makilala ng personal." "Susubukan kong tanungin si Estella kung nais niya,' sagot ni Ram, " wala ako sa posisyon para magdisisyon. Lalakarin na ba natin ang pagpafile ng kaso?" "Wag na!" maagap na sagot ni Raquel. Nangunot ang kanilang mga noo, ng marinig ang boses ni Raquel. "Bakit naman?" tanong niya dito, "kailangang managot ang mga nanakit sa aking kapatid!" "I--ibig kong sabihin, hindi na kailangan. Ayaw ko ng gulo. Uuwi na lang kami ng Maynila. Maayos na naman si Ludwig, makakapagmaneho na siya." "Hayaan mo Raquel, wag na nga tayong magfile ng kaso," nakangiti si Ludwig, subalit malungkot ang kanyang mga mata.Napansin ni Ram ang biglaang pag-aalangan ni Raquel. Hindi ito ang inaasahan niyang reaksyon mula sa isang taong nakakita ng kanyang kapatid na binugbog ng mga hindi kilalang tao. Alam niyang may mali, ngunit hindi niya alam kung ano ang motibo ni Raquel."Bakit bigla mong guston
Nakabalik na si Ram kina Estella. Nag aalala ang mukha nito. "Kumusta na si Ludwig? Hindi ba siya masyadong nasaktan? Nahuli ba ang gumawa?" Sunod sunod na tanong ni Estella kay Ram, "naipablotter na ba? Na x-ray na ba siya? CT scan?" Tinitigan ni Ram si Estella. Ang kanyang mata ay napuno ng selos. Lalo pa at halata ang pag aalala ni Estella kay Ludwig. Si Ram ay tahimik na nakatayo sa harap ni Estella, pinagmamasdan ang bawat kilos at reaksyon nito. Ang kanyang mga mata ay nagdilim sa dami ng mga tanong ni Estella tungkol kay Ludwig—halatang malalim pa rin ang nararamdaman nito para sa lalaking minsan niyang minahal. "Estella," malamig na sabi ni Ram, pilit pinipigilan ang selos na lumalagablab sa kanyang dibdib. "Ligtas na si Ludwig. Hindi siya seryosong nasaktan." Nakahinga nang maluwag si Estella, ngunit agad ding bumalik ang pag-aalala. "Sigurado ka? Kailangan nating malaman kung sino ang nasa likod ng nangyari sa kanya. Hindi pwedeng basta-basta na lang iyon. Paano kung m
Nagising si Ludwig na masama.amg pakiramdam ng katawan. Umiikot ang kanyang paningin. Habang tinitingnan ang puting liwanag na nasa kisame, binabalikan niya ang alaala kung bakit siya naroroon. Marahil, ospital iyon. Dahan dahan niyang ibiniling ang kanyang ulo. Naroon ang kanyang ina, sa kabilang kama naman, ay naroon si Raquel. "Anak!" bungad sa kanya ng kanyang ina, "kumusta ka na? may masakit ba sayo? tatawag ako ng doctor.." nagmamadali itong tumayo, subalit nahawakan niya ito, "Ba-bakit anak?" "Nasaan ako?" tanong niya. Napatingin sila sa pinto, at iniluwa nito si Ram. Nang pumasok si Ram, agad na bumigat ang hangin sa silid. Ang mga mata ni Ludwig ay nagtama sa kay Ram, puno ng tanong at tensyon. Si Raquel, na nakaupo sa tabi, biglang sumimangot, ngunit hindi makatingin nang direkta kay Ram. Alam niyang siya ang dahilan kung bakit nangyari ang lahat ng ito—ang lahat ng gulo, ang kalituhan, at ang pananakit kay Ludwig. “Ludwig, mabuti at gising ka na,” malamig na bung