“Daphne, Ryse, whatever.” sang-ayon niya sa sinabi ko “Ikaw pa rin ang babaeng may malaking atraso sa akin sa Maynila."
“Wala ho akong natatandaan. Baka ho ay kapangalan ko lamang,” sagot ko. “Hindi pa ako ulyanin kaya ‘wag mo akong gawing tanga,” inis na sagot niya. I winced. “Hindi ko ho alam ang sinasabi niyo.” “Of course you do!” malakas ang boses na sigaw nito. Right. But I wouldn't admit it. “Dito ako nagtatrabaho sa isla, Sir.” There was a moment of silence. Namaywang siya saka nagpakawala ng buntong hininga. “I see.” Sa tingin ko hindi pa rin ito naniniwala. “Kung ganoon ay gaano kana katagal nagtatrabaho rito? Hindi ko yata matandaan na nakita na kita rito kahit minsan.” Naalala ko bigla ang binanggit noon ni Aling Flor tungkol sa madalang na pagbisita nito sa mansyon. “Matagal na rin ho. Hindi niyo lang ho ako nakikita dahil hindi naman kayo rito pumirpirmi ng matagal.” I knew it. Mukhang nag-iba ang ekspresyon ng mukha nito sa sinabi ko. Agad nagbalik ang iritasyon sa mukha niya. “Ayusin mo na ang mga iyan.” Itinuro niya ang mga nagkalat sa sala. “Eh—” “Bakit?” putol niya sa sasabihin ko. I bit my lower lip. Paano ko sasabihin dito na hindi ako makakabalik kina Aling Flor dahil hindi ko kabisado ang daan pauwi kapag madilim. Sabi na nga ba, all liars go to hell. Pero teka, hindi niya naman kailangang malaman na nagsisinungaling lang ako. "May problema ba?” “W-wala naman ho,” sagot ko. “Eh, si Aling Flor nasaan?” “I wanted to left alone kaya pinauwi ko na sila ng maaga.” Sinulyapan nito ang wrist watch. “Umalis ka na habang hindi pa gaanong malalim ang gabi. Bukas mo na lamang iligpit ang mga kalat rito.” “Ah, okay lang,” aniya. “Tatapusin ko nang iligpit ang mga ito at saka na ako uuwi.” Malamig na tingin lang ang binigay sa akin nito. Walang ekspresyon at saka tumalikod sa akin. Nakahinga lang ako ng maluwag nang wala na ang lalaki. Kanina ko pa pala pinipigilan ang aking paghinga. Bakit kasi sa dinami-rami ng tao sa earth ay ito pa ang naging may-ari ng isla? Naisip ko tuloy na pinaglalaruan ako ng tadhana. No. Pinarurusahan lang ako ng Diyos dahil sa kalokohan ko. Bulong ko sa sarili. Kung hindi lamang ako nagagandahan sa kaakit-akit na islang ito ay mag-aalsa-balutan na ako agad. But for now, pagtitiyagaan ko na muna ang nakakailang na presensya ni Steven. Nage-enjoy na ako sa lugar na iyon kaya hindi ako papayag na isang katulad lang nito ang sisira sa pagbabakasyon ko sa islang ito. Kung kailangan magsinungaling ako ay gagawin ko. Inumpisahan ko ng mag-ayos at pagkatapos ay prenteng naupo sa sofa para magpahinga muna saglit. “Aren’t you done yet?” Seryosong tanong nito sa 'kin.. Napatayo ako ng marinig ang nag-uutos na boses ni Steven. Nilingon ko ang pinanggalingan ng tinig na iyon at nakitang may hawak na ito ng isang baso ng tubig. “T-tapos na. May ipag-uutos pa ba kayo?” Sumandig ito sa hamba ng pinto ng kusina. Doon pala ito tumuloy kanina ng iwan ako. “But I have a question. How come you rarely pay respect me when you talk?” Ang sinabi nitong iyon ang isa sa mga dahilan ko kung bakit lumayo ako sa mga kapatid ko na nagpalaki sa akin. My brothers taught me not to vow down just to anyone. Isa raw kasi akong Ragual at ang mga katulad namin na nabibilang sa matataas na tao sa lipunan ay hindi dapat basta yumuyukod kanino man. Laking pasasalamat ko at may yaya akong nagtuwid ng mga baluktot na paniniwalang iyon. Pero sabi nga ng mga Kuya ko ay isa akong Ragual. Siguro ay nasa dugo talaga namin ang pagiging egoistic. At nahalata iyon ng lalaking kaharap ko ng mga sandaling iyon. “Hindi lang naman sa salita nakikita ang paggalang sa isang tao,” palusot ko pa . “Nariyan syempre ang tamang pagkilos.” “Are you a college graduate?”“Kung college graduate ako, sa tingin mo ba ay magpapakahirap akong magtrabaho sa bahay ninyo bilang katulong?”“I guess not,” lumagok ito ng tubig. “Unless you're just lying. Anyway, it's already past seven. Masyado ng gabi para umuwi kang mag-isa. Doon ka na muna sa servants quarter matulog. Mag-lock ka na lang kung wala kang tiwala sa akin,” utos nito.“Thanks for the reminder.” Hindi yata nito nagustuhan ang sinabi ko dahil bigla itong pumormal. “How old are you?” tanong nito.“Twenty-five.”sagot niya.“You’re too young for my taste,. Siyanga pala, anong apelyedo mo?” usisa ulit nito. Akala mo ay imbestigador.Napairap ako sa sinabi niya.“Ragual,” Huli na para ma-realize na hindi ko dapat sinabi ang totoong apelyedo ko.“Hmmm.. sounds familiar,” napahawak pa siya sa baba niya na parang may inaalala.Who wouldn't know? Maliit lang ang mundo ng mga negosyante. Hindi nga malayong makilala niya ang mga kapatid ko kung isa rin siyang aktibong negosyante hindi lamang sa Pilipinas kund
He was wearing a gray shirt and a pair of jeans. Bagay na bagay rito ang suot nito. The day we first met in Manila nasabi ko sa sarili na may itsura talaga ito. Ngunit hindi ko akalain na mas gwapo ito in a broad daylight. Kahit hindi ko gusto ang ugali nya, he was still a sight worth seeing.“Magandang umaga rin, Sir,” bati ko pabalik rito.Bitbit ang binabasang magazine at sa kabilang kamay naman ay ang mug, lumapit ito sa akin. Nahigit ko ang aking hininga nang makita ko lalo ito ng malapitan. Bakit ko pa naisipan na iwasan ito?Ang gwapo! Iwinaksi ko ang aking iniisip. Hindi maaari na magustuhan ko siya.Ikinurap ko ang aking mga mata. He was now looking at me. Gusto ko pa sana itong pagmasdan pero baka makahalata kaya ibinaling ko na lamang ang paningin sa sa pagbubungkal ng lupa.“Nagtatanim ho,” Inayos ko rin ang mga nasirang halaman nang mag-jumping jack ako doon ng nagdaang araw.“Nagsasayang ka lang ng oras. Hindi mo na maibabalik ang dating itsura niyan,” aniya.Pinagmasdan
Nilingon ko ito at halos lumuwa ang mata ko nang makitang papalapit sa kanila si Aling Flor.“Ryse!” sigaw nito sa akin. “Saan ka ba nagpalipas ng gabi, hija? Alalang-alala ako—Ay, magandang umaga ho, Señorito.”Isang masamang tingin ang ipinukol sa akin ni Steven. Hindi na iyon kataka-taka nang tawagin ako ni Aling Flor na Ryse sa halip na “Daphne.” Hindi ko rin naman sa kanya nasabi ang buong pangalan ko, kaya ang alam lang ni Aling Flor ay ako si Ryse.“Sino ang tinawag niyong Ryse, Aling Flor?” tanong nito.Tumingin lamang sa akin si Aling Flor. It was enough to answer his question. Kulang na lang ay bugahan ako nito ng apoy at maging dragon. Wala naman akong ibang maisagot dahil kahit ano pang alibi ang sabihin ko ay alam kong hindi na ako makakalusot.Nginitian ko na lamang siya.Inilibot ko ang paningin sa kabuuan ng study room..Tinapik-tapik ko ang aking hita upang kahit paano ay maibsan ang pagkailang ko. Kahit hindi ako tumingin ay alam kong mataman akong pinagmamasdan nito
“Look, I'm really sorry,” seryoso kong paghingi ng tawad sa kanya. Ayaw ko kasing madamay sila Aling Flor at baka totohanin ni Steven ang pagpapakulong na tinutukoy nito. “You know what I mean, Ryse,” sambit ni Steven na parang hindi naririnig ang paghingi ko ng tawad.Realization hit me. Parurusahan nito si Aling Flor at iba pang katiwala na tumanggap sa akin sa Isla.“I told you, mahigpit kong ipinagbabawal ang pagtanggap ng bisita sa islang ito. Sinuway nila ako. So, kailangan nilang kaharapin ang consequence ng ginawa nila at damay ka doon,” saad nito.“I’m really sorry and I mean it. Alam kong matindi ang galit mo sa akin kaya ako na lang ang ipakulong mo. ‘Wag mo na silang idamay pa,” sagot ko. “If you want me to go to jail, then fine. Pero ako na lang, tutal, sa akin ka naman talaga galit, hindi ba?”“I'm not—” kung ano man ang gusto niyang sabihin ay hindi nita na itinuloy. He was staring at me na para bang naninimbang.Wala rin akong ibang nagawa kundi titigan siya . Gusto k
“May problema pa ba?” agad na tanong nito.“W-wala na.” Hinilis ko ang aking tingin.“Kung ganoon ay ipalipat mo na ang mga gamit mo sa guest room,” tumayo ito at lumapit sa pinto. “So, if you'll excuse me….” He opened the door for me.I silently left. Hindi pa ako gaanong nakakalayo nang bigla akong bumalik at kumatok sa pinto.“What?” iritadong tanong nito ng pagbuksan ako.I handed him the flower I was holding on. Kakaibang tingin ang ipinukol nito sa akin. “What is that?” “Flowers,” nakangiti kong sabi.He snapped an eyebrow, warning me not to play words with him.“It's a sort of a “thank you” gift.” medyo nahihiya kong sabi.“You're welcome,” Tinangka nitong isarang muli ang pinto nang hindi kinukuha ang mga bulaklak sa akin.“Hey, come on. Don't be such a rude,” inis na sabi ko.“I'm not rude, I just want to be alone,” depensa ng lalaki.“Well, for me, oo. Binibigyan ka lang naman ng bulaklak, ang suplado mo pa,” mataray na sabi ko habang nakanguso.He snatched the flowers, ac
“Kung tinutukoy mo na pera ng kapatid ko ang winawaldas ko ay nagkakamali ka. I earned enough from my work. Iyon ang ginagamit ko kapag gusto kong magbakasyon.” paliwanag ko. “Since sarili ko lang naman ang sinusuportahan ko, nagagawa ko ang lahat ng gusto ko." Naalala ko tuloy ang mga kapatid ko. They wanted to give me everything. Kung tutuusin ay hindi ko na kailangan magtrabaho pa. Pero syempre, sariling desisyon ko pa rin ang masusunod para sa sarili ko. Naiintindihan naman iyon ng mga kuya ko. Kinuha ni Steven ang mug sa mesa at inalok iyon sa akin. “No, thanks,” tanggi ko. “I don't drink coffee.” Ito na lamang ang uminom niyon. Ang akala ko ay hindi na ito magsasalita pa dahil ibinaling na nito ang tingin sa malawak na karagatan. “So where are your parents?” Maya-maya ay tanong nito. “Heaven. How about yours?” balik ko ng tanong sa kanya. He didn't answer. Mukhang ayaw niyang pag-usapan ang mga magulang nito kaya hindi na ako nangulit pa. Although I was curious to know a
Kinagat ko ang ibabang labi para pigilan ang mapangiti. Nagdidilim na naman kasi ang mukha nito at halatang hindi nagustuhan ang dahilan ng aking pag-ngiti. “Sorry,” pigil-tawa kong sabi.Hindi pa rin nawawala ang kunot sa noo nito. Siguro ay hindi pa rin tuluyang naalis ang ngiti ko sa labi.“Ayoko sa lahat ay pinagtatawanan ako,” Inis na sabi niya.Magkasalubong ang kilay at tuwid na nakaupo habang ang mga braso ay magka-krus.I looked up at him. Nauwi sa pagtawa ang kanina ko pa pinipigilan.He looked insulted and irritated. Napagtanto kong napakabilis mag-init ang ulo nito sa pinaka-simpleng bagay ngunit hindi naman ito nanghahabol ng palakol. Kung baga sa aso ay tahol lang ng tahol pero hindi naman nangangagat. “Sorry,” pag-uulit kong muli. Ibinuhos ko ang atensyon sa pagkain. “Don't worry, Mr. Steven Clores. Hindi kita tatakasan . Kung gusto mo akong ipakulong, bahala ka,” mahinahon na sagot ko.“We’ll talk some other time. And by the way, call me Steve.” Umalis na nga ito at
Napabuntong-hininga na lamang ako. Hinayaan ko na lang dahil wala naman akong magagawa para baliin ang utos ni Steve. At baka ikapahamak pa ng mga katulong kung ipagpipilitan ko ang aking gusto. Isa pa ay nakikituloy lang ako. Speaking of, hindi pa rin pala nito nakakalimutan ang pagsira sa mga halaman sa hardin. Tiningala ko ito sa veranda. Doon ko kase ito nakita nang pababa ako sa hagdan. May kausap na naman ito sa cellphone. “Mang Karding, hindi ho ba kayo napapagod kakayuko?” nag-aalalang tanong ko. “Napapagod naman pero kailangan mag-trabaho para may pangkain ang aming pamilya,” sagot nito. “Magpahinga na ho muna kayo at subrang init ho. Tirik na tirik pa ang araw,” suhestiyon ko. “Kailangan naming tapusin ang trabaho, eh,” dagdag niya pa. “Magpahinga na muna kayo. Ikaw Manuel punasan mo ang pawis mo sa leeg at noo . Hindi ba't kagagaling mo lang sa trangkaso? Baka naman mabinat ka sa pagtatrabaho.” “Wala naman—” sagot nito. Pinandilatan ko ito. “Basta punasan mo.” Sumu
Napailing na lamang ako. Kelangan bang isigaw? Eh, magkaharap lang naman kami. It was a good thing I knew about this side of him. “Ano bang ikinagagalit mo sa kanila? Baka nakalimutan lang nila sa damin ng utos mo,” curious na tanong ko. “I don't think they are that dumb. Isa lang naman ang utos kong gagawin nila pagkatapos maglinis sa hardin,” galit na sambit nito. Natigilan ako. Mukhang alam ko na kung ano ang patutunguhan ng sinasabi nito. Muli nitong binalingan ang mga walang imik na katiwala. “For the last time, sino ang pakialamerong naglipat ng halaman sa likod ng mansyon?” sigaw ni Steven. Uh-oh. Nakakatakot ang ganitong side niya pero hindi ko ipinahalata iyon. “Hindi ba't sinabi kong itapon niyo ang lahat ng halamang inalis sa hardin? Sino ang nakialam sa desisyon ko?” sigaw nito. “Steven, ‘wag mo silang sigawan,”awat ko rito. “Sisigaw ako hanggat hindi ko nalalaman kong sino ang naglipat ng—” malakas na sigaw niya. “Ako ang nagpalipat sa kanila ng halaman
Gayunpaman, iba ang pakiramdam ko sa pagiging tahimik nito. I knew that behind those expressionless stares and quick-tempered manner, he was listening to me. Isa pang dahilan ay ang hindi paglayo nito kapag lumalapit ako. Somehow, I just knew he would listen. “Ma’am Ryse, pinapatawag po kayo ni Sir Steven.” Nilingon ko si Mang Karding. Hinahanap ako ng amo niya? “Bakit daw ho?” Napakamot ito sa ulo. “Eh, ang mabuti pa ho ay puntahan niyo na muna siya. Baka kasi madamay pa kayo sa init ng ulo ni Sir.” Tumayo na ako at pinagpag ang mga buhangin na dumikit sa aking shorts. “Sus, nami-miss lang ako nun,” pagbibiro ko pa. “Don't worry, Mang Karding at ako ang bahalang magpakalma sa Mount Mayon na ‘yon.” “Salamat nga pala, Ma’am, sa laging pagsalba sa amin sa init ng ulo ni Sir.” I understood the awkwardness they felt toward Steven. Madalas kasi ay napaka-overwhelming, bossy at demanding nito. ”Huwag ho kayong matakot kay Steven. Hindi naman iyon nangangagat,” natatawa kon
Napabuntong-hininga na lamang ako. Hinayaan ko na lang dahil wala naman akong magagawa para baliin ang utos ni Steve. At baka ikapahamak pa ng mga katulong kung ipagpipilitan ko ang aking gusto. Isa pa ay nakikituloy lang ako. Speaking of, hindi pa rin pala nito nakakalimutan ang pagsira sa mga halaman sa hardin. Tiningala ko ito sa veranda. Doon ko kase ito nakita nang pababa ako sa hagdan. May kausap na naman ito sa cellphone. “Mang Karding, hindi ho ba kayo napapagod kakayuko?” nag-aalalang tanong ko. “Napapagod naman pero kailangan mag-trabaho para may pangkain ang aming pamilya,” sagot nito. “Magpahinga na ho muna kayo at subrang init ho. Tirik na tirik pa ang araw,” suhestiyon ko. “Kailangan naming tapusin ang trabaho, eh,” dagdag niya pa. “Magpahinga na muna kayo. Ikaw Manuel punasan mo ang pawis mo sa leeg at noo . Hindi ba't kagagaling mo lang sa trangkaso? Baka naman mabinat ka sa pagtatrabaho.” “Wala naman—” sagot nito. Pinandilatan ko ito. “Basta punasan mo.” Sumu
Kinagat ko ang ibabang labi para pigilan ang mapangiti. Nagdidilim na naman kasi ang mukha nito at halatang hindi nagustuhan ang dahilan ng aking pag-ngiti. “Sorry,” pigil-tawa kong sabi.Hindi pa rin nawawala ang kunot sa noo nito. Siguro ay hindi pa rin tuluyang naalis ang ngiti ko sa labi.“Ayoko sa lahat ay pinagtatawanan ako,” Inis na sabi niya.Magkasalubong ang kilay at tuwid na nakaupo habang ang mga braso ay magka-krus.I looked up at him. Nauwi sa pagtawa ang kanina ko pa pinipigilan.He looked insulted and irritated. Napagtanto kong napakabilis mag-init ang ulo nito sa pinaka-simpleng bagay ngunit hindi naman ito nanghahabol ng palakol. Kung baga sa aso ay tahol lang ng tahol pero hindi naman nangangagat. “Sorry,” pag-uulit kong muli. Ibinuhos ko ang atensyon sa pagkain. “Don't worry, Mr. Steven Clores. Hindi kita tatakasan . Kung gusto mo akong ipakulong, bahala ka,” mahinahon na sagot ko.“We’ll talk some other time. And by the way, call me Steve.” Umalis na nga ito at
“Kung tinutukoy mo na pera ng kapatid ko ang winawaldas ko ay nagkakamali ka. I earned enough from my work. Iyon ang ginagamit ko kapag gusto kong magbakasyon.” paliwanag ko. “Since sarili ko lang naman ang sinusuportahan ko, nagagawa ko ang lahat ng gusto ko." Naalala ko tuloy ang mga kapatid ko. They wanted to give me everything. Kung tutuusin ay hindi ko na kailangan magtrabaho pa. Pero syempre, sariling desisyon ko pa rin ang masusunod para sa sarili ko. Naiintindihan naman iyon ng mga kuya ko. Kinuha ni Steven ang mug sa mesa at inalok iyon sa akin. “No, thanks,” tanggi ko. “I don't drink coffee.” Ito na lamang ang uminom niyon. Ang akala ko ay hindi na ito magsasalita pa dahil ibinaling na nito ang tingin sa malawak na karagatan. “So where are your parents?” Maya-maya ay tanong nito. “Heaven. How about yours?” balik ko ng tanong sa kanya. He didn't answer. Mukhang ayaw niyang pag-usapan ang mga magulang nito kaya hindi na ako nangulit pa. Although I was curious to know a
“May problema pa ba?” agad na tanong nito.“W-wala na.” Hinilis ko ang aking tingin.“Kung ganoon ay ipalipat mo na ang mga gamit mo sa guest room,” tumayo ito at lumapit sa pinto. “So, if you'll excuse me….” He opened the door for me.I silently left. Hindi pa ako gaanong nakakalayo nang bigla akong bumalik at kumatok sa pinto.“What?” iritadong tanong nito ng pagbuksan ako.I handed him the flower I was holding on. Kakaibang tingin ang ipinukol nito sa akin. “What is that?” “Flowers,” nakangiti kong sabi.He snapped an eyebrow, warning me not to play words with him.“It's a sort of a “thank you” gift.” medyo nahihiya kong sabi.“You're welcome,” Tinangka nitong isarang muli ang pinto nang hindi kinukuha ang mga bulaklak sa akin.“Hey, come on. Don't be such a rude,” inis na sabi ko.“I'm not rude, I just want to be alone,” depensa ng lalaki.“Well, for me, oo. Binibigyan ka lang naman ng bulaklak, ang suplado mo pa,” mataray na sabi ko habang nakanguso.He snatched the flowers, ac
“Look, I'm really sorry,” seryoso kong paghingi ng tawad sa kanya. Ayaw ko kasing madamay sila Aling Flor at baka totohanin ni Steven ang pagpapakulong na tinutukoy nito. “You know what I mean, Ryse,” sambit ni Steven na parang hindi naririnig ang paghingi ko ng tawad.Realization hit me. Parurusahan nito si Aling Flor at iba pang katiwala na tumanggap sa akin sa Isla.“I told you, mahigpit kong ipinagbabawal ang pagtanggap ng bisita sa islang ito. Sinuway nila ako. So, kailangan nilang kaharapin ang consequence ng ginawa nila at damay ka doon,” saad nito.“I’m really sorry and I mean it. Alam kong matindi ang galit mo sa akin kaya ako na lang ang ipakulong mo. ‘Wag mo na silang idamay pa,” sagot ko. “If you want me to go to jail, then fine. Pero ako na lang, tutal, sa akin ka naman talaga galit, hindi ba?”“I'm not—” kung ano man ang gusto niyang sabihin ay hindi nita na itinuloy. He was staring at me na para bang naninimbang.Wala rin akong ibang nagawa kundi titigan siya . Gusto k
Nilingon ko ito at halos lumuwa ang mata ko nang makitang papalapit sa kanila si Aling Flor.“Ryse!” sigaw nito sa akin. “Saan ka ba nagpalipas ng gabi, hija? Alalang-alala ako—Ay, magandang umaga ho, Señorito.”Isang masamang tingin ang ipinukol sa akin ni Steven. Hindi na iyon kataka-taka nang tawagin ako ni Aling Flor na Ryse sa halip na “Daphne.” Hindi ko rin naman sa kanya nasabi ang buong pangalan ko, kaya ang alam lang ni Aling Flor ay ako si Ryse.“Sino ang tinawag niyong Ryse, Aling Flor?” tanong nito.Tumingin lamang sa akin si Aling Flor. It was enough to answer his question. Kulang na lang ay bugahan ako nito ng apoy at maging dragon. Wala naman akong ibang maisagot dahil kahit ano pang alibi ang sabihin ko ay alam kong hindi na ako makakalusot.Nginitian ko na lamang siya.Inilibot ko ang paningin sa kabuuan ng study room..Tinapik-tapik ko ang aking hita upang kahit paano ay maibsan ang pagkailang ko. Kahit hindi ako tumingin ay alam kong mataman akong pinagmamasdan nito
He was wearing a gray shirt and a pair of jeans. Bagay na bagay rito ang suot nito. The day we first met in Manila nasabi ko sa sarili na may itsura talaga ito. Ngunit hindi ko akalain na mas gwapo ito in a broad daylight. Kahit hindi ko gusto ang ugali nya, he was still a sight worth seeing.“Magandang umaga rin, Sir,” bati ko pabalik rito.Bitbit ang binabasang magazine at sa kabilang kamay naman ay ang mug, lumapit ito sa akin. Nahigit ko ang aking hininga nang makita ko lalo ito ng malapitan. Bakit ko pa naisipan na iwasan ito?Ang gwapo! Iwinaksi ko ang aking iniisip. Hindi maaari na magustuhan ko siya.Ikinurap ko ang aking mga mata. He was now looking at me. Gusto ko pa sana itong pagmasdan pero baka makahalata kaya ibinaling ko na lamang ang paningin sa sa pagbubungkal ng lupa.“Nagtatanim ho,” Inayos ko rin ang mga nasirang halaman nang mag-jumping jack ako doon ng nagdaang araw.“Nagsasayang ka lang ng oras. Hindi mo na maibabalik ang dating itsura niyan,” aniya.Pinagmasdan