Bahagyang lumambot ang ekspresyon ni Cherry. Hindi niya maintindihan kung bakit, pero tila lumuwag ang dibdib niya sa mga sinabi nito. Matagal na siyang nagkukulong sa sakit na dulot ni David, pero heto ngayon, may isang taong handang maghintay, handang ipakita sa kanyang hindi dapat matapos sa sakit ang kwento ng puso niya."Huwag mo akong pasalamatan, Jal." Malumanay ang boses niya. "Dahil hindi ko rin alam kung anong patutunguhan nito. Pero isa lang ang sigurado ko—ayokong mawala ka sa buhay ko ngayon."Napangiti si Jal, tila sapat na ang sagot na iyon para sa kanya. "At hindi ako mawawala, Cherry. Kahit kailan."Sa isang sulok, napangiti si Marites habang iniinom ang natira niyang soft drink. "Aba, parang pelikula lang ‘to ah."Cherry at Jal sabay na napatawa.At sa gabing iyon, sa ilalim ng malamlam na ilaw ng recreation area, at sa tunog ng dagat na humahampas sa barko, isang hindi inaasahang pangako ang nabuo—hindi man ng pagmamahalan sa ngayon, pero isang pangako ng hindi pag-
Napailing si Cherry. "Gusto niyang magkita kami."Halos mahulog si Marites sa kama. “What?! Gusto niyang magkita kayo?! At anong gagawin niyo? Mag-picnic habang karga niya ang anak niya sa ibang babae? Ano siya, sira?"Napahagikhik si Cherry. Hindi niya inasahang sa kabila ng sakit, kaya pa rin siyang patawanin ng kaibigan.Pero sa ilalim ng tawa niya, may lungkot pa rin.“Sa totoo lang, Marites… natatakot ako. Hindi dahil gusto ko pang bumalik kay David, kundi dahil natatakot akong hindi ko pa kayang magtiwala ulit.”Biglang lumambot ang mukha ni Marites. Hinawakan niya ang kamay ni Cherry. "Cherry, hindi mo kailangang madaliin ang sarili mo. Hindi mo kailangang ipilit ang pagbukas ng puso mo kung hindi ka pa handa."Napayuko si Cherry. “Pero paano kung may isang tao na willing maghintay?”Nagtaas ng kilay si Marites. "Uy! Uy! Uy! Sino ‘yan? Si Captain Jal?!"Namula ang pisngi ni Cherry at agad na umiling. "Hindi ko alam… hindi ko pa alam kung ano ang dapat kong maramdaman."Huminga
Araw-araw, sa tuwing magbubukas si Cherry ng kanyang cabin door, isang bungkos ng sariwang rosas ang bumubungad sa kanya. Sa simula, nagugulat siya, hindi alam kung paano tutugon. Pero habang tumatagal, hindi na niya mapigilan ang ngiti tuwing makikita ang pulang rosas na may kasamang maliit na sulat."Good morning, Cherry. Isang magandang araw para sa isang magandang babae." – JalIsang buntong-hininga ang pinakawalan niya, ramdam ang init sa kanyang mga pisngi. Hindi niya alam kung paano, pero parang unti-unting natutunaw ang mga pader na itinayo niya noon.Minsan, nag-aalangan siyang sagutin si Jal, pero sa tuwing makikita niya ang effort nito, hindi niya maiwasang mapaisip: Bakit hindi ko siya bigyan ng pagkakataon?—“Naku, Cherry! Huwag mo akong paasahin, ha? Kailan mo sasagutin si Captain Jal?” sabik na tanong ni Marites habang kumakain sila sa cafeteria ng cruise ship.Napapailing na lang si Cherry. “Marites, hindi ganun kadali ‘yon.”“Dahil kay David pa rin ba?”Natigilan si
Sa gitna ng kanyang pagninilay, isang pamilyar na boses ang tumawag sa kanya."Cherry?"Lumingon siya at nakita si Jal, nakatayo ilang hakbang ang layo, may hawak na bungkos ng pulang rosas—tulad ng palagi.Napakagat-labi si Cherry, pilit itinatago ang lungkot sa kanyang mga mata. "Jal…"Agad siyang nilapitan ni Jal, pinagmasdan siyang mabuti na para bang nababasa nito ang bawat emosyong pinipilit niyang ikubli. "Umiiyak ka?"Umiling si Cherry. "Hindi. Natangay lang siguro ng hangin ang mga mata ko."Napangiti si Jal, bahagyang nagbibirong sagot, pero sa ilalim ng kanyang ngiti ay isang malalim na pag-aalala. "Sino bang nanakit sa prinsesa ko?"Napasinghap si Cherry sa sinabi nito. Prinsesa."Seryoso ka ba?" paanas niyang tanong."Oo naman," sagot ni Jal habang inilalagay ang isang pulang rosas sa kanyang palad. "At handa akong maging knight in shining armor mo, kung papayagan mo lang ako."Bahagyang napangiti si Cherry, ngunit mabilis ding napalitan iyon ng lungkot. "Jal, hindi kita
Nagkibit-balikat si Cherry. "Hindi ko pa alam, Marites. Wala akong ideya kung anong nararamdaman ko." Sabay tingin kay Jal mula sa layo. Nasa kabilang bahagi ng cafeteria ito, nakatingin sa isang papel, mukhang seryoso sa kanyang ginagawa.Si Marites, na may mapanuring mata, ay tinignan si Cherry at ngumisi. "Sige, Cherry, ako na lang ang magsasabi para sa’yo, baka ikaw na lang ang hindi nakakakita. Pero kung hindi ka magmadali, baka magsawa si Captain!"Cherry, na medyo napahiya, ay hindi na nagkomento pa. Dahil sa mga maliliit na hakbang na ginagawa ni Jal, parang siya na rin ang nagiging maligaya. Isang araw, habang sila'y naglalakad papunta sa deck, si Jal ay lumapit at nag-abot ng isang malaki at magarang rosas."Cherry, hindi ko na kayang maghintay pa. Hindi ko na kayang magtago pa ng nararamdaman ko," ani Jal, seryoso ngunit may ngiti. "Hindi ko na alam kung paano ipaliwanag, pero gusto ko sanang makilala mo pa ako ng mas mabuti. Hindi ko lang gustong maging isang kaibigan. Gus
Matamis ang simoy ng hangin sa deck ng Blue Ocean Cruise Ship. Isang magandang gabi para sa pagmumuni-muni, ngunit sa gabing iyon, isang balita ang yayanig sa tahimik na mundo ni Jal.Habang naglalakad siya sa kahabaan ng barko, biglang may tumawag sa kanyang pangalan."Jal..."Napahinto siya. Pamilyar ang boses. Isang tinig mula sa nakaraan na hindi niya inakalang maririnig pa muli. Dahan-dahan siyang lumingon, at sa kanyang harapan, nakatayo ang isang babae na hindi niya kayang kalimutan—si Captain Prescilla Gana.Ang kanyang unang pag-ibig.“Prescilla?” halos pabulong na sabi ni Jal, hindi makapaniwala sa nakikita.Napangiti si Prescilla, ang kanyang postura ay eleganteng-elegante sa kanyang uniporme bilang kapitan ng barko. “Mukhang hindi mo ako inaasahan, ano?” may halong biro sa kanyang tono, ngunit ang kanyang mata ay puno ng lungkot at pangungulila.Hindi agad nakasagot si Jal. Parang bumalik ang lahat ng alaala—ang mga masasayang araw nila noon, ang mga pangakong hindi natupa
Napatitig siya rito—matangkad, matikas, at may kakaibang kumpiyansa sa bawat kilos. Mula sa unipormeng hapit sa katawan nito hanggang sa paraan ng pagsasalita, alam niyang hindi lang simpleng babae si Prescilla sa buhay ni Jal.Napangiti si Cherry, pero alam niyang kailangan niyang mag-ingat sa susunod niyang sasabihin."Hindi ko alam na may ipapalit siyang dapat gawin," sagot niya, kalmado pero may bahid ng diin.Nagtaas ng kilay si Prescilla, tila hindi nagustuhan ang sagot niya. "Ah, gano'n ba? Akala ko kasi… mabilis siyang nakakalimot."“Puta, girl, ang tapang!” bulong ulit ni Marites, hindi na nakatiis at napakapit pa sa braso ni Cherry.Pero bago pa lumala ang usapan, isang pamilyar na boses ang pumasok sa eksena."Prescilla?"Napalingon silang lahat. Si Jal.Agad na lumapit ito, halatang nagulat sa pagdating ni Prescilla. "Anong ginagawa mo rito?"Ngumiti si Prescilla, tila walang nangyari. "Nagpa-assign ako sa Blue Ocean Cruise Ship. Surprise."Sa saglit na sandaling iyon, nak
Napayuko si Cherry, pinaglalaruan ang laylayan ng kanyang uniporme. "Pero paano kung mahal pa rin ni Jal si Prescilla? Paano kung bumalik siya kay Prescilla at ako ang maiwang luhaan?"Napalakas ang hiyaw ni Marites. "Diyos ko, Cherry! Masyado kang defensive! Hindi mo pa nga binibigyan ng chance, iniisip mo na agad ang worst-case scenario!"Napatawa si Cherry kahit may lungkot pa rin sa kanyang mga mata. "Eh kasi Marites, ilang beses na akong iniwan. Natatakot na akong sumugal.""Pero paano kung si Jal na 'yung tamang tao?" biglang tanong ni Marites, nakatitig nang seryoso. "Paano kung siya na ‘yung hindi ka iiwan? Ikaw na mismo ang lumalayo, Cherry. Wag mo namang gawing martyr ang sarili mo."Napakurap si Cherry. Siya na ba ang lumalayo? Siya na ba ang tumatakbo?Samantala, sa kabilang bahagi ng barko, nag-usap sina Jal at Prescilla sa isang private cabin."Bakit ka bumalik?" diretsong tanong ni Jal, halatang hindi komportable.Bahagyang natawa si Prescilla. "That’s harsh. Ganun mo b
“Kung darating man siya... hindi ikaw ang kailangang matakot. Kami ng Papa mo ang bahala. Hindi ka namin papabayaan. Lalo na’t para sa mga bata ang pinoprotektahan mo.”Napayuko si Cherry, pilit pinipigilan ang luha.“Hindi ko alam, Ma, kung tama ang ginawa kong pagtatago. Baka naging makasarili ako. Baka… baka mali ang iniisip kong protektahan sila mula sa ama nila.”“Anak,” malumanay ang tinig ni Gemma, “ang isang ina, laging iniisip ang kapakanan ng anak. Hindi ‘yan pagiging makasarili. Yan ang pagmamahal. Pero… darating ang araw na hindi na kayang itago ang katotohanan. Darating ang panahon na kakailanganin mong harapin ang lahat. Kahit masakit. Kahit hindi ka handa.”Tumulo ang luha ni Cherry. Agad niya itong pinahid, ayaw niyang makita ng ina ang bigat sa dibdib niya.“Hindi pa ako handa, Ma,” halos pabulong. “Hindi ko alam kung kaya ko pang masaktan ulit.”“Anak,” mahigpit ang hawak ni Gemma sa kamay niya, “kahit kailan, hindi ka nag-iisa. Andito kami. At kahit pa single mom ka
“Anak, huwag kang mag-aalala. Malaki ang Quezon. Hindi gano’n kadaling makapunta rito. Mahigpit ang mga checkpoint, may ECQ pa. Hindi siya basta-basta makakarating dito.”Humugot si Cherry ng malalim na buntong-hininga. Hindi maikakaila ang kaba sa kanyang dibdib.“Pero Ma… ‘di ba ang swerte minsan, malupit din?” mahinang sabi niya. “Paano kung biglang mapadpad siya rito? Paano kung… makita niya ang mga bata? Paano kung malaman niya ang totoo?”Mariin ang tinig ni Gemma, puno ng paninindigan.“Huwag kang matakot. Nandito kami ng Papa mo. Kami ang bahala. Hindi ka namin papabayaan.”Tumango si Cherry pero halata sa kanyang mata na hindi pa rin siya ganap na panatag. Nagpalinga-linga siya na parang may inaabangan. Sa kanyang dibdib, ang pintig ng puso'y tila hindi mapigil, tila may kinatatakutang darating.Pinilit ni Gemma na ibahin ang usapan.“Bumili ako ng paborito mong buko. At magtitínola ako mamaya, ha? Para lumakas-lakas ang katawan mo. Palagi ka nang nagpupuyat sa trabaho.”Napa
Maingay ang tunog ng mga pinggan habang naghuhugas si Cherry sa kusina. Sa tabi niya, nakaupo si Mikee sa baby chair, habang si Mikaela ay nakahiga sa crib, at si Mike ay tahimik na natutulog. Tumunog ang kanyang cellphone—si Marites ang tumatawag."Hello, Marites? Kumusta ka na diyan sa barko?""Cherry! Grabe, ang dami kong kwento. Alam mo ba, umuwi na sina Capt. Jal at Capt. Prescilla sa Pilipinas. Kasama nila ang baby nilang si Miguel.""Talaga? Bakit sila umuwi?""Natatakot sila na baka mahawa ang baby nila sa COVID. May mga kaso pa kasi dito sa barko. Nakadaong kami pansamantala sa Vietnam, pero hindi pa rin ligtas.""Oo nga, mahirap na. Buti na lang at nakauwi sila. Dito nga, todo ingat ako sa mga bata. Laging naghuhugas ng kamay at nag-aalcohol.""Kumusta naman ang trabaho mo bilang CSR na work-from-home?""Okay naman. Nakakapagod, pero kinakaya para sa mga anak ko.""At si David? Kumusta na?""Ah, si David... Wala na kaming komunikasyon. Pinapalabas ko lang na siya ang ama ng
Si Madam Luisa ay biglang humarap kay Heidy, ang mga mata ay puno ng galit at tapang. “Heidy, tama na. Wala nang ibang maaaring pumili ng landas ni Jal kundi siya. Kung may sinuman sa atin na hindi nararapat sa Pereno, ikaw yun. May ilang bagay na hindi mo kayang tanggapin.”“Wala akong sinasabi na hindi tama, Lola,” sagot ni Heidy.Si Jal, na tila nakaramdam ng pagkabigo, ay lumapit kay Prescilla at hinawakan ang kanyang kamay. “Pres, hindi mo kailangang magpaliwanag pa. Ako na ang bahala.”“Alam ko naman, Jal. Ang gusto ko lang ay maging bahagi ng pamilya ninyo. Hindi ko po kailanman hangad na masaktan kayo,” sabi ni Prescilla, ang boses ay puno ng lungkot.Madam Luisa ay niyakap si Prescilla. “Huwag kang mag-alala. Sa atin, hindi lang pangalan ang mahalaga. Ang pagmamahal natin sa isa’t isa, yun ang magdadala sa atin.”Si Jal ay tumingin kay Heidy, at tinanong ang kanyang ina. “Ma, sana... sana tanggapin mo na ang aming desisyon.”Mabilis na tumingin si Heidy kay Jal, at sa wakas,
Pagdating sa mansyon ng mga Pereno, tahimik si Prescilla. Pinatuloy siya, inalalayan, at tila ba pinaparamdam na siya’y bahagi na ng pamilya. Ngunit hindi pa rin niya makalimutang malamig na pagtanggap ni Heidy.Tahimik na naglakad si Prescilla habang pumasok sila sa loob ng mansyon. Alam niyang hindi madaling baguhin ang lahat, at hindi pa rin nawawala ang takot sa kanyang puso. Sa kabila ng mainit na pagtanggap ng mga kasambahay at ng mga naririnig niyang papuri kay Miguel, nararamdaman pa rin niyang hindi siya ganap na bahagi ng pamilya ni Jal.“Jal, sigurado ka bang... okay lang ‘to?” tanong ni Prescilla habang huminto sa gitna ng sala, isang kamay na nakahawak sa bag at ang isa ay nakayakap kay Miguel. “Parang ramdam kong... may lamat pa rin.”Si Jal ay tumingin sa kanya, mahigpit na hinawakan ang kamay ni Prescilla. “Pres, hindi madaling baguhin ang puso ng mga tao, lalo na kung sanay sila sa ibang pamumuhay. Pero wag mong isipin na hindi mo kaya. Isa-isa nating patutunayan sa k
Maliwanag ang sikat ng araw nang magising si Prescilla. Sa kanyang tabi, mahimbing na natutulog si Miguel, ang kanilang isang buwang gulang na anak. Habang pinagmamasdan niya ang maamo nitong mukha, unti-unting napuno ang kanyang puso ng damdaming hindi maipaliwanag—halo ng kaba, tuwa, at pag-asa.Ilang oras na lang, lilipad na sila pauwi ng Pilipinas. Sa wakas, matapos ang mahigit isang taon ng pagka-stranded sa Vietnam dahil sa pandemya, may pahintulot na silang makauwi. At higit sa lahat, matatapos na rin ang pagbitbit nila ng lihim. Lihim na sila’y isang buong pamilya na.“Pres, gising ka na pala.” Lumapit si Jal habang may hawak na tasa ng kape. “Tinimplahan na kita. Saka... naka-pack na ‘yung mga gamit. Inaantay na lang natin ang sundo pa-airport.”“Salamat, Jal.” Hinawakan ni Prescilla ang tasa at umupo sa gilid ng kama. “Hindi ko pa rin mawari ang nararamdaman ko. Parang... ang bilis ng lahat.”“Ako rin. Pero sa bawat pagdikit ng paa ko sa lupa, palapit nang palapit sa 'Pinas,
Tahimik ang gabi. Tanging ang tunog ng malamig na hangin mula sa aircon at banayad na huni ng kuliglig mula sa labas ng hotel room ang maririnig. Maliit lang ang kwartong iyon, ngunit tila naging isang santuwaryo para kay Prescilla at Jal—isang lugar kung saan sila muling binuo ng kapalaran.Nakaupo si Prescilla sa gilid ng kama, pinapadede si Miguel. Malamlam ang ilaw, saksi sa mga matang punong-puno ng pagod, saya, at pangarap para sa anak. Sa harapan niya, tahimik na umiinom ng kape si Jal, nakaupo sa isang lumang silya. Sa bawat higop niya sa mainit na inumin, may lungkot sa kanyang mga mata, ngunit higit doon ang pagnanais na ayusin ang lahat ng nasira noon.“Ang bilis ng panahon,” bulong ni Prescilla, halos hindi marinig kung hindi dahil sa katahimikan ng gabi. “Parang kahapon lang, nasa isolation facility pa ako.”Tumango si Jal. “Oo,” mahinang tugon niya. “Pero ngayon, andito ka na. Kasama na natin si Miguel.”Napatingin si Prescilla sa lalaki, may bahid ng pag-aalinlangan ngu
Isang buwan na ang lumipas mula nang huling magkausap si Prescilla at Jal sa video call. Isang buwan na ang nakalipas simula nang marinig niya ang masiglang tawa ng anak nilang si Miguel. At ngayon—sa wakas—hawak na niya ang resulta ng huling COVID test. Negative. Malaya na siya. Malaya na siyang muling mayakap ang pamilyang matagal na niyang pinangarap.Tahimik ang paligid ng discharge area. Ang amoy ng antiseptic at malalaking puting pader ay tila nagpapalakas ng kabog sa dibdib ni Prescilla. Hawak niya ang maliit na bag, parang kaya pa niyang magsingit ng ilang mga pangarap sa bawat sulok ng kanyang isipan. Ang mga simpleng blusa at faded jeans na suot niya ngayon ay nagbigay ng pakiramdam ng pagiging malaya. Ngunit kahit nakatago ang kanyang mukha sa mask, ang mga mata niyang punong-puno ng pangarap at takot ay nag-aalab pa rin sa pagkatalo at paghihirap.Sa loob ng kanyang maliit na backpack ay naroon ang mga lumang sketch—mga guhit ng buhay na tinangka niyang magtulungan muli sa
Sa Gitna ng Laban: VietnamTahimik ang paligid. Malinis ang maliit na hotel room kung saan pansamantalang tumuloy si Jal Pereno kasama ang kanilang anak. Maaga pa, pero tirik na ang araw sa labas. Sa kabila ng sikat ng araw, tila may malamig na hangin na pumapawi sa init—hindi sa katawan, kundi sa puso.Nakatayo si Jal sa harap ng bintana. Suot pa rin niya ang parehong t-shirt na gamit niya kahapon. Halos hindi niya namamalayan ang paglipas ng oras. Mula sa kanyang kinatatayuan, tanaw niya ang malalayong gusali, ang banayad na trapiko sa ibaba, at ang mga taong tila wala namang alalahanin sa buhay. Iba sa sitwasyon niya ngayon. Iba sa realidad na kinasadlakan nila.Hawak niya ang cellphone. Bukas ang video call app. Tinitigan niya ito ng matagal. Ilang beses na niyang sinubukang tawagan si Prescilla pero palaging hindi nasasagot.Napalingon siya sa crib na nasa tabi ng kama. Doon, mahimbing na natutulog ang kanilang sanggol. Mahigpit na yakap nito ang maliit na stuffed toy na binili n