Who is he?
Muling pinasadahan nang tingin ni Rada ang lalaki. Siya lang naman ang piping saksi saiyong kahangalan. Pangungunsensya ng isipan niya. Napangiwi ang dalaga. Bigla ay nahiya sa kanyang naging asal. Maaari ngang mag-isip ang lalaki ng hindi kaaya-aya sapagkat nasaksihan nito ang kanyang ginawang kalokohan. Labag sa regulasyon ng akademya ang kanyang ginawa. Mabigat na parusa ang kakaharapin niya pag nagkataon. Paano na lamang kung magsumbong ito sa pamunuan?Anong mukha ang ihaharap niya sa mga magulang ni Clark kapag umabot sa kaalaman ng mga ito ang pinaggagagawa niyang kalokohan ngayong hapon? Siguradong ipapatawag ang kanyang mga magulang at malamang ay magpuputok ang butse ng ama. Pag nagkataon ay grounded na naman siya at hindi siyempre nito palalabasin ng mansion sa loob ng ilang linggo, depende sa kanyang parusa.Kalma Rada, hindi ka pa naman sigurado kung nakamasid nga ito kanina. Hindi nga ba at nasa likod ito ng halamanan? Tama, paano nga kung wala naman itong nalalalaman. Masyado niyang tinatakot at pinag-aalala ang sarili. Muli niyang binistahan ang lalaki.Tahimik pa rin ito at mukhang wala namang balak na patulan ang pasaring niya. Katunayan ay parang wala itong narinig o sadyang ayaw lang siyang bigyan pansin. Na kakatwa dahil walang lalaki ang hindi nagbigay pansin sa kanya. Hindi ba siya nito nakikilala?Siya si Rada Buenavista, ang unica hija ng isa sa pinakamayamang pamilya sa bayan ng San Isidro. Well, mukha ngang walang muwang ang lalaki sa existence niya sa mundo. Ewan pero gustong uminit ng ulo niya sa pambabalewala nito. Huminga siya ng malalim. Wala pa ring pagkilos mula sa kausap kaya't nagkasya na lamang siyang panoorin ito na tila palabas sa sine. Malinis ang batok at may kalaparan ang balikat kahit na medyo manipis ang katawan pansin niya. Dumako ang mata niya sa mga paa nito. Malinis ang pudpod na kuko. Mukhang malinis sa katawan ang lalaki. Napangiti siya nang hindi niya namamalayan. Eksakto namang tiningala sya nito. Kaya't huling-huli ng lalaki ang pag-angat ng magkabilang sulok ng kanyang bibig. Agad niyang binura ang ngiti at pilit na pinapormal ang anyo.Tila siya dagang nahuli nitong nang-uumit ng keso. Sa hindi malamang dahilan ay kung bakit bigla syang nataranta sa mga titig nito. Napalunok siya nang kung ilang beses habang unti-unting naging tensiyonado. Kumunot ang noo ng lalaki lumarawan sa mukha nito ang pagtataka. Agad na binawi ni Rada ang tingin rito. Alam niyang pinamumulahan na siya ng mukha. "Kung ang inaalala mo ay ang aking nasaksihan kanina ay wala kang dapat na ipag-alala hindi ako tsismosong tao." Agad na ibinalik ni Rada ang nanlalaking mga mata sa sa lalaki. Kung gayon ay siya ang mali sa pag-aakala. Nakita nga nito ang ginawa niyang paninigarilyo kanina. Pero gusto niyang mangiti sa huling sinabi nito. Tumayo ang lalaki at pinapagpag ang mga dumikit na dumi sa suot nitong kupasing pantalon. Hinugot nito ang morning towel sa likod na bulsa. Nagsimulang pinunasan ang mukha, leeg at pagkatapos ay ang mga braso at kamay.Muli na naman siyang naging estatwa na nagpatuloy lamang sa pagmamasid. Talo pa niya ang nabudol at na-hipnotismo. Nang bigla siyang hinarap nito. "May problema ba?" kunot ang noo na tanong ng lalaki. Jusmiyo! ano't natatameme ka Rada? Ni minsan ay hindi ka nawalan ng boses sa harap ng kung sinuman. Ano't tila na ba-blangko ka ngayon? Tila yata nalunok mo ang iyong dila at nawalan ka ng mga salita. Ang yabang mo kanina hindi ba? Kastigo niya sa sarili. "Ahm, sa... salamat," sa wakas ay usal niya. "Para saan?" baliktanong ng kaharap sa napaka-kaswal na tono. "Na hindi ka magsusumbong," atubiling sagot niya. Saglit na nawalan ng kibo ang lalaki maya-maya ay marahang tumango. Muli nitong isinuksok ang towel sa likod ng pantalon. Binalingan ang kartilya, inabot ang hawakan at naghanda na sa pag-alis. Bigla naman naalarma ang dalaga. "Sa...sandali" agap niya na hindi malaman kung ano ang sasabihin. Hindi maaaring hindi niya makilala ang estranghero. Mabilis siyang humarang sa daraanan nito. Tuluyan namang nagsalubong ang makakapal na kilay ng lalaki. "Paano ako makasisiguro na hindi ka nga magsusumbong? " diretsa niyang wika. " Tila ay may pag-aalinlangan ka sa aking mga salita." "Hi... hindi naman sa ganun gusto ko lamang makasiguro na tutupad ka sa usapan---" "Usapan? Walang pag-uusap sa pagitan nating dalawa. Hindi ko lang gawain ang makialam sa mga bagay na wala namang kinalaman sa aking trabaho." agap na tugon ng lalaki. "Na...naniniguro lang ako." aniya sa kawalan ng masabi. Bigla rin siyang nahiya.Eh ano naman kung makarating sa daddy niya? As if she cares. Isa pa tiwala naman sya na wala nga itong pagsasabihan. Hindi niya alam basta ramdam niya na nagsasabi ito ng totoo. Ginawa nya lang talagang alibay ang kunwa'y pag-aalinlangan upang mapahaba ang usapan at nang sa ganoon ay makilala niya ito. " Hindi matuwid na gawain na katuwaan ang kahihiyan at kasiraan ng iba. Subalit ay hindi rin ako sumasang-ayon na pagtakpan ang mali mong gawa. Gayunpaman katulad nang nauna ko ng salita mananatiling tikom ang aking mga labi pagka't sa ngayon iyon ang sa tingin ko'y tama. Kaya't ipanatag mo ang iyong loob at huwag nang mabahala pa Senyorita Rada ." ang makahulugan at ma-integridad na pahayag ng lalaki. "K... kilala mo ako?" tanong ni Rada na nauwi sa pamimilog ang mga mata. “Walang hindi nakakakilala sainyo senyorita. Halos ay bukambibig kayo ng mga tao sa paligid kanina.” matapat nitong sagot. Napalunok si Rada, hindi pa man ay tila nahuhulaan na niya ang ibig tukuyin nito. Nauwi tuloy sa pamumula ang kanyang mukha. "No, it's not what you think---" "Uulitin ko hindi mo obligasyon magpaliwanag sa akin." putol ng lalaki. Tinanaw nito ang paligid bago bumaling ulit sa kanya. "Palatag na ang dilim at hindi ligtas sa isang katulad mo ang mapag-isa sa lugar na ito mag-iingat ka senyorita hanggang sa muli." Pagkasabi niyon ay nagsimula na itong humakbang paalis habang tulak ang kartilya. Si Rada ay naiwang napipilan. Sa pagbanggit ng lalaki sa pangalan niya ay kumpirmadong kilala nga siya nito. Nakaramdam siya ng di mawaring panghihinayang. Ni hindi man lang niya nakuha ang pangalan nito. Tahimik na hinabol na lamang niya ito ng tanaw habang papalayo. Nakaramdam siya ng di maipaliwanag na kasiyahan at kagalakan. Iba ang hatid ng estranghero mabilis nitong napawi ang pagmamarakulyo niya. Nagsimula siyang humakbang nang maalala si Mang Kanor ang kanyang sundo. Nag-aalala na marahil ang matandang drayber at wala pa siya sa main gate. May ngiti sa labi na nagpatuloy na siya sa paglalakad. Ipinangako niya sa sariling magkikita silang muli ng naturang lalaki. Hindi maaaaring hindi niya makilala ang mailap at itinuturing niyang interesanteng nilalang.******Muling binistahan ni Cathy ang puting papel na pinagguhitan ni Rada ng mukha. Sinipat nitong mabuti ang bawat anggulo habang napapailing, bakas sa mukha na nagpipigil lamang ito na matawa. Siniko ni Rada ang kaibigan, naiinis na siya rito. "Ano ba?" aniya na hinablot ang kapirasong papel mula kay Cathy. Tinitigan niya rin iyon ng maigi. May mali ba sa pagkakaguhit niya? Hindi niya ata makuha ang mga tamang hulma. "You know what Rads, kahit pagbalik-baliktarin ko iyang papel ay hindi ko matukoy kung mukha ba ng tao iyang nakaguhit. Mukha kasing cartoons." Sambit ni Cathy na hindi na napigilang bigyan ng boses ang hagikhik. Umingos si Rada. Pinandilatan ng mata ang katabi. Pagkatapos ay huminga ng ubod lalim at sumandal sa kanyang upuan. Tama ang kaibigan ano ba naman kasi ang alam niya sa pagguguhit?Pag-memorya nga ng mga aralin at paggawa ng mga takdang aralin ay kinatatamaran niyang gawin pagguhit pa kaya, eh ni wala nga siyang katalent-talent dun.Mula naman sa pinto ay humahangos na lumitaw si Bing, hinihingal at abot-abot ang paghinga. May tangan itong pumpon ng mga rosas sa kamay. At tulad ng dati ay late na naman itong pumasok. Mabuti na lamang at hindi pa dumarating ang unang guro nila sa klase sa araw na iyon. "Ano iyan?" puna ni Cathy habang nakatingin sa bulaklak. "Can't you see?" Habang iwinagayway ni Bing sa mukha ni Cathy ang mga naglalakihang pulang rosas na tila nang-iinggit pa. "Maliwanag pa sa sikat ng araw, hindi ako bulag para hindi makitang rosas ang mga iyan." "Bigay ito ni Alexander." ang mayabang na wika ni Bing. Sukat humagalpak ng tawa si Cathy na nauwi sa mas matunog na halakhak at pumuno sa loob ng kanilang silid. Kulang panakitan ng tiyan sa katatawa ang babae. . Napatingin tuloy rito ang iba nilang mga kaklase. Nainis si Bing at hinampas ito sa braso. "Si Alexander magbibigay ng rosas eh wala namang kalandi-landi sa katawan ang isang iyon? " bawi ni Cathy sa kaibigan. "Isa pa wala naman iyon kinukursunada dito sa SMA. Dahil talo pa nun ang yelo sa lamig. Kaya tumigil ka at sana'y magising sa kapapanaginip mo. Hilig mo kasi manood ng mga fairytale eh kwentong pambata ang mga iyon at malayo sa katotohanan. Pangarapin mo na ang iba huwag lang si Alexander. Kapara niyon bato mas gugustuhin pa nun katabi ang rifle niya kaysa babae," "Tse, inggit ka lang." ganti ni Bing. "Seryoso oy! At balita ko nga ay huling taon na niya rito sa akademya at tutulak na sila ni Mrs. Zaavedra patungong tate," ang halos pabulong na sambit pa ni Cathy. "Pagdating talaga sa tsismis nangunguna ka." Sita ni Bing na kunwa'y naiinis pa rin habang nakaismid. " Nagsasabi lang ako ng totoo isa pa legit ang source ko." "Sino namang makati ang dila ang nag imporma sayo niyan hah aber?" "Hindi makati dila ng mama ko hah!" "Ayun!!!" ani Bing na naiikot ang eyeball. " Anyway aamin na ako panira ka talaga ng moment eh lakas mo makabasag trip. Para talaga kay Ms. Tionco 'tong mga rosas, alam mo na late ako at para iwas homily." Inabot ni Cathy ang mga rosas at dinala sa ilong. Sinamyo. "Kaso mukhang wala naman ang pagsusuhulan mo. Sayang naman 'tong mga rosas. Malamang dumaan ka pa nito ng Villa. Pinilit mo na naman si Mang Kulas na pitasan ka ng rosas. Hindi ka na nahiya kay Mrs. Zantillan." Isang kindat ang ginawa ni Bing sabay make-face na sinasabing, 'Ako pa ba?" "Kapal ah!" Napapailing na banat pa ni Cathy. "Pulos ka reklamo, usog nga at nang makaupo." Umusog si Cathy at binigyan puwang si Bing sa silya nito nang mapansin naman ng huli ang tahimik na si Rada. Kinalabit nito si Cathy. "Anong drama ng isang iyan?" nguso nito kay Rada. "Still in searching." "Running for two weeks na iyang manhunt na iyan ah, di pa rin nasuko?" ani Bing. "May forever daw,' biro ni Cathy, sabay kindat sa kausap. "Forever, my ass," ganting tugon naman ni Bing, na nauwi sa pagtatawanan ng dalawa. "'Wag niyo kong pagtulungang buskahin, 'pag ito talaga nahanap ko hindi ko kayo ipapakilala," ang napipikon na wika ni Rada sa mga kaibigan. Tumahimik saglit ang dalawa, ngunit maya-maya lang ay sabay pang muling humalakhak ang mga ito sa patuloy na pang-aasar sa kanya. "Ito naman di mabiro, Ipakilala mo na tulungan ka pa naming ikahon ang isang iyan," sabad ni Bing sa patuloy pa ring pagbibiro. "Iyon ay kung totoong tao nga iyan. Ikaw na rin ang may sabi na sa likod ng agriculture building mo nakatagpo ang lalaking iyan." Namilog ang mata ni Cathy. "Oh my... ghost?" kunwa ay nahintakutan. Napapailing na hinayaan na lamang ni Rada ang dalawang kaibigan. Napabuga na lamang siya ng hangin. Kahit kailan lakas talaga makapambuska nitong dalawa na tinalo pa ang stepsisters ni Cinderella sa kaartehan. Ganunpaman kahit na may kalukaretan ang mga kaibigan niya ay sila naman ang mga tipong hindi nang-iiwan sa ere. Maaasahan niya sina Cathy at Bing ma pa sa kalokohan, kasayahan o kagipitan man ito. Muli niyang pinasadahan nang tingin ang papel. Maging siya ay nagdududa na ring makikita pa ang lalaki. Dahil magda-dalawang linggo na ay blangko pa rin siya sa pagkakakilanlan nito. Akala niya noong una ay ganoon lamang niya kadaling mahahanap ang estranghero. Marami na siyang napagtanungan, mapa-estudyante o empleyado sa opisina. Kahit nga ata traysikel drayber sa labas ng akademya napagtanungan na rin niya. Ngunit iisa ang mga nakukuha niyang kasagutan. Walang nakakakilala sa hinahanap niya. Katunayan ay ginamit pa niya ang koneksyon ng ama upang palihim na makakalap ng impormasyon.Binanggit na niya ang lahat ng maaaring paglalarawan sa lalaki subalit walang makapagsabi o makapagturo ng tunay na pagkakakilanlan nito. Kung bakit kasi ay hindi niya naitanong agad ang pangalan nito ng araw ding iyon. Ilang beses na rin siyang nagpabalik-balik sa likod ng agriculture building upang magbakasakali na masumpungan roon anglalaki. Subalit lagi na'y bigo siyang matagpuan ang hinahanap. Sinipat niya ang pambisig na orasan. Higit kumulang ay trenta minutos nang late si Ms. Tionco. Ibig sabihin ay wala ang guro sa unang klase.Napangiti si Rada. Baka nagkaroon na naman ng aberya. Hindi pa siguro nakakabalik sa inuupahan nitong bahay ang kanilang maestra. Malamang ay umuwi ito sa home town nito kung saan ay tatlong bayan pa ang layo mula sa San Isidro. Dalawang oras din ang kinakain nila sa klase ni Miss Tionco at kung susumahin niya ang binabyahe ng propesora na isang oras mula sa tinitirhan nito ay imposibleng umabot pa ito sa unang klase. Kaya't may isa't kalahati pang natitira sa kanila, tamang magpalamig sa school canteen. Hinablot ni Rada ang bag at niyaya ang dalawa na lumabas ng kuwarto. "Imposible nang umabot si Ms.Tionco sa klase, palamig tayo sa canteen." aniya. Nagbunyi ang dalawa. Kita sa mga mata ang tuwa. Kapag kasi si Rada ang mag-aya, siguradong libre ang kanilang meryenda. Hindi lang iyon wala itong reklamo sa halaga. Habang patungo sa school canteen ay wala pa ring tigil ang dalawang kaibigan sa pambubuska. Hindi maawat ang dalawa sa panunukso Andoon iyong manghaharang pa ng mga kap
Sa pagtama ng kanilang mga tingin ay tila nanlambot si Rada. Pakiramdam niya anumang sandali ay mabubuway siya. Bakit ba ganoon na lamang ang epekto ng presensiya ni Rafael sa kanya? Pinabibilis nito ang tibok ng kanyang puso. Tila ito alon sa dagat na basta na lamang rumaragasa pahampas na ikabubuway niya. Naramdaman niya ang paghigpit ng kamay ng binata sa maliit niyang palad. "Ayos ka lang ba Miss Buenavista? Para kang bubuway saiyong pagkakatayo." pansin ni Mrs. Esperanza. Nagplaster sa mukha ng propesora ang pagkabahala. May sumilip na gahiblang emosyon kay, Rafael. Maagap siya nitong nahawakan sa may baywang. Napalunok siya nang kung ilang beses. Tila nawalan ng saysay ang suot na unipormeng pangtaas. Ramdam niya ang init ng palad ni Rafael nang lumapat iyon sa kanyang balat. Ang init na dulot niyon ay mistulang nagpayanig at nagbigay ligalig sa mga pandama niya. Naguguluhan siyang unuwain ang pabago-bagong emosyon at sikolohikal na kamalayan. "A..ayos lang po ako." sag
Psstt!Sitsit ni Carlito kay Rafael na noo'y abala sa binabasa nitong aklat. Nag-angat ng mukha ang binata at lumingon sa kanyang likuran. Nakangisi si Carlito na nagawa pa siyang dunggulin sa braso. "Mukhang ikaw ata ang hinahanap ni Ms. Buenavista," wika nito sabay nguso sa labas. Sinundan niya ng tingin ang direksyong itinuturo ng kaibigan at kaklase. Bahagyang kumunot ang kanyang noo. Natanaw niya si Rada malapit sa may bintana ng kanilang silid.Ano ang ginagawa ng dalaga sa gusali ng Agrikultura ng ganitong oras at naka-uniporme pa? “Siguradong umabot na sa kanyang kaalaman ang iyong pagtanggi na makilahok sa darating na kasayahan.” anas ni Carlito.Maaaring tama ang kaibigan, subalit ay kailangan pa ba na sadyain siya ng dalaga para lamang sa bagay na iyon? Nakita ni Rafael na inilibot ng babae ang tingin. Hangang sa magsalubong ang kanilang mga mata. Agad na kumaway si Rada pagkakita sa kanya. Lumiwanag ang mukha nito at awtomatikong nagplaster ang ngiti sa mga
Sa sasakyan ay hindi mapakali si Rada. Labis ang nadarama niyang kahihiyan para sa sarili. Ilang beses syang nag-ipon ng hangin sa dibdib bago nagsalita. "Mang Kanor, pasensya na po kung huli na akong lumabas." paghingi nya ng paumanhin sa matandang drayber. "A...ang totoo po niyan ay wala naman po akong aralin na tinapos. May hinintay lang po akong isang kaibigan, humihingi po ako ng paumanhin sa aking pagsisinungaling." malumanay at puno ng damdamin na wika pa niya kay Mang Kanor. Ngumiti ang drayber na sinilip sya sa unahang salamin. "Wala kang dapat na ipangamba sa akin, Ineng, ikaw ang aking inaalala dahil siguradong mapapagalitan ka na naman ng Senyor.," "Salamat po,. ngunit huwag po kayong mag-alala at sanay na rin po ako kay daddy," sagot niyang asa tono ang lungkot. Hindi na sumagot ang matanda ngunit dumaan ang pagka-awa sa mukha nito para sa dalaga. Malapit ang loob nito kay Rada. Nasundan nito ang paglaki ng batang heredera. At bagama't lumaking may ginintuang
Habang pababa ng hagdan ay natatanaw na ni Rada ang pamilyar na bulto mula sa beranda. Bahagyang lumukot ang kanyang mukha. Hindi niya inaasahan ang pagdalaw ni Clark sa araw na ito ng sabado. Sa pagkakaalam niya ay lumuwas ng Maynila ang kababata for a business seminar. Inakyat siya sa kwarto ni Manang Yoly at sinabing may naghihintay na bisita sa kanya sa ibaba. Sa pag-aakalang sila Cathy at Bing ang dumating ay dali-dali siyang sumunod sa mayordoma. Nangako kasi ang mga kaibigan na dadalawin siya ng mga ito ngayong araw. Batung-bato na siya sa bahay at wala na siyang ginawa kundi ang maglagi sa kanyang silid. Hindi rin naman niya mahagilap ang inang si Clara dahil lagi na’y abala ang Senyora sa mga itinayo nitong foundation. Maliban sa Sociable na tao ang mommy niya kaya lagi itong nasa mga gatherings. Ayon na rin sa tagubilin ng ama ay bahay-iskwela lamang ang kanyang pang araw- araw na rotina. Kailangan niyang magpakabait kung ayaw niyang muling masira sa daddy niya. Baka mam
“You're sure are we on the right path?" tanong ni Clark, mabilis nitong nilinga si Rada sa tabi. "We are at the far end, brat." dagdag pa ng binata habang itinuon muli ang pansin sa kalsada. Binagalan nito ang pagpapatakbo ng sasakyan. Si Rada naman ay halos humaba na ang leeg sa katatanaw sa labas na binuksan na ang bintana ng behikulo. Tama si Clark mukhang nasa dulong bahagi na nga sila ng San Isidro. Binistahan niya ang hawak na papel kung saan ay nakaguhit ang isang direksyon. Tama naman ang daan na tinahak nila. Napabuga siya sa hangin. Ni hindi dumaan sa kanyang isip na may ganito kaliblib na lugar sa bayan nila. Kung saan ay walang ibang matatanaw kundi pawang kakahuyan at kabundukan. At sa dako pa roon kung ipagpapatuloy pa nila ni Clark ay paanan na ng bundok. Ang layo na nila sa kabihasnan. Maliban kasi sa makitid na ang daan ay malubak pa. Makapal rin ang putik sa kalsada gawa ng magdamag na pag-ulan nang nagdaang gabi. Muntik na nga silang mabalahaw sa medyo may
Kung sa Hansel and Gretel ay may isang matandang hukluban na may nakakatakot na anyo. Ang kaharap niya ay sadyang napaka-amo ng bukas ng mukha na tila kay bait. Bagama't bakas ang pagkakaroon ng edad ay hindi maikakailang napakaganda nitong babae noong kabataan nito. Ang magkabilang biloy nito sa pisngi ay sadyang kapansin-pansin sa tuwing ngumingiti ito. "Ma- Magandang araw po... k..kayo po ba ang may-ari nitong bahay?" sa wakas ay kanyang naisatinig. Itinuro ni Rada sa babae ang kubo.Hindi kasi agad siya nakapagsalita dahil sa pagkamangha sa kaharap. May kahawig kasi itong artista na paboritong panoorin ng Mommy Clara niya. Hindi nga lang niya matukoy ang pangalan. "Ako nga ineng. Akala ko ay namali lamang ang aking pandinig na mayroong boses sa paligid. May maipaglilingkod ba ako sa iyo?" anang babae na may bahagyang pagkunot ng noo. "Naliligaw ka ba? Wala ka bang kasama?" dagdag tanong pa ng babae. Kasabay nang pagguhit ng pangamba sa mukha nito ay ang maliit na hakbang pala
Ibinalik ni Rada ang tingin kay Aling Lourdes at nagpakawala ng malalim ngunit pasimpleng paghinga. "Ang totoo po niyan ay dito po talaga ang aking tungo sa inyong tahanan," aniya sa magalang at mababang tono. Kumunot ang noo ni Lourdes,nabahiran ng pagtataka ang mukha. "May nangyari ba kay kuya Kanor?" agarang usisa nito kalakip ang pangamba sa boses. Si Rafael naman ay nanatiling tahimik ngunit patuloy na hinayon ng mata ang dalaga. Sa isip ay may namumuong hinala. "Naku, wala po Aling Lourdes. Wala po kayong dapat na ipangamba at maayos po ang kalagayan ni Mang Kanor," maagap na sagot ni Rada. Pilit nitong pinasigla ang boses at baka magkaroon pa ng maling konklusyon. Nahimigan kasi nito ang pag-aalala sa babae. Lumiwanag naman ng bahagya ang mukha ni Lourdes at naging kampante. Ngunit nanatili ang katanungan sa mata.“Kung gayun ay ano ang pakay mo sa amin, Ineng?” diretsa nang tanong ni Lourdes. Huminga muna ng malalim si Rada at humugot ng lakas bago nagpatuloy. Halatan
Noon nama'y ramdam na ramdam ni Pael ang panginginig ng babaing sinaklolohan. Marahan niya itong ibinababa sa lupa at maingat na isinandal sa punong muntik nang pagsalpukan ng sasakyan nito. Inayos niya ang ulo ng babae sa pagkakasandal at hinawi ang ilang hibla ng buhok na tumatabing sa makinis nitong mukha. Subalit nauwi ang binata sa labis na pagkagulat nang tuluyang mapagmasdan ang babaeng nadisgrasya. Hindi agad nakakilos si Pael, animo binuhusan ito ng pagkalamig-lamig na tubig sa katawan at napako na lamang ang tingin sa babaing nasa harapan.Kahit na nanatiling nakapikit ang mga mata ni Rada ay alam ng binata na may malay ito base sa pasalit-salit na pag galaw ng mga talukap nito. Kapansin-pansin rin ang pagtaas-baba ng dibdib ng babae na tila naghahabol ng hininga. Sa tingin niya ay ninerbiyos ito sa muntik na pagkakapahamak kayat nakararamdam ng sobrang pagyugyog ng katawan. Pinalis ni Pael ang pag aalala pagka't sigurado syang maayos ang lagay nito. Umangat ang kanyang kama
Isang taon pa ang lumipas. Masaya at may pananabik na binabagtas ni Rada ang daan habang minamaneho ang isang top-down Jeep Renegade. Hindi alintana ng dalaga ang mabako at maalikabok na kalsada kung saan ay nahagip pa niya ng tanaw ang isang lalaking hindi na maipinta ang mukha sa pagkainis dahil halos kumain na ito ng alikabok sa bilis nang pagpapatakbo niya. “Welcome home, Rada!” wika ng dalaga sa sarili nang sa wakas ay matanaw ang malaking arko papasok sa bayan ng San Isidro. Gumuhit ang ngiti sa kanyang mga labi nasasabik na siyang makita ang mga magulang. Limang taon halos din siyang namalagi sa San Francisco sa kagustuhan ng ama na doon sya makapagtapos ng pag-aaral. Maliban sa masyadong mataas ang standard ng daddy niya pagdating sa kalidad ng edukasyon ay may isang mabigat na dahilan ito kung bakit sya ipinadala sa pangangalaga ng tiyahin niya sa California. At ang bagay na iyon ay ayaw na niyang balikan pa. Pagka"t nagdudulot lamang ito ng ibayong sakit at poot sa damdamin
Dahil maaga pa ay humantong sila Rada at Clark sa Alamo Square Park. Napagkasunduan nilang dalawa na mamayang gabi na lang gumimik. Clark takes a deep breath. Iginala ng binata ang tingin sa palibot ng parke. Pamoso ang nasabing lugar dahil sa painted houses na siyang pangunahing dahilan nang pagbisita ng maraming turista roon. Kadalasan kasi ay napapanood ito sa mga movies o sitcoms. “Great view of the city overlooking the bay.” He thought of the city. “It's so lovely, isn’t it?”Rada said amusingly. “Yeah. Worth visiting place because of its breathtaking beauty,” he replied while still overlooking the surroundings. Clark rested his gaze on her after his exploration. Kasalukuyang inilalatag ni Rada ang dalang blanket sa damuhan. Ibinaba na muna ng binata ang hawak na basket na pinaglagyan ni Aunt Lucia ng baon nilang pagkain bago tinulungan nito ang kaibigan sa paglalatag. “Para lang tayong nasa burol niyo hindi ba?" ani Rada na naupo ng pa Indian sit. Hindi naman maiwasan ni
Mahinang katok sa pinto ang nagpa-angat sa ulo ni Rada mula sa binabasa niyang magazine. Sumungaw mula sa pintuan ng kanyang silid ang nakangiting si Aunt Lucia. Tila ay excited ang tiyahin base sa panliliit ng mga mata nito. "Honey, someone is looking for you in the living room,” she said. Rada quirked her eyebrows. Wala naman siyang inaasahang bisita ngayong araw. Katunayan ay tumanggi na siyang sumama sa mga kaibiganng Franciscans na magpunta ng Monarch club mamayang gabi dahil mas gusto niyang manatili na lamang sa bahay at magbasa ng mga paborito niyang babasahin for a change. Unang araw ng spring break. Mahaba-haba ring bakasyon sa iskwela. Gusto niyang gugulin ang mga araw na walang pasok sa mga makabuluhang bagay. Pass na muna sya sa mga social activities like dancing at clubs, big parties, and live music concerts. Nightlife in other words. Babawasan na rin muna niya ang pag-iinom. Pansin niya ay nagiging alcoholic na sya. “Who is looking for me, Auntie Lucy? I don’t e
Mahal ko, Kumusta ang iyong araw? Sa oras na mabasa mo ang liham na ito ay hangad kong nawa ay lagi kang nasa mabuting kalagayan. Matagal-tagal na rin mula nang huli tayong magka-usap. Nais kong ipaalam saiyo na labis ang aking nararamdamang pangungulila saiyong presensya. Pinanabikan kong marinig ang matutunog mong halakhak. Higit sa lahat ay nais kong masilayan ang ngiti saiyong mga labi at mapangusap na mga mata. Kung ako ang iyong tatanungin ay maayos naman ang aking lagay ganoon rin si Inay, bagama't napupuno ako ng kalungkutan. Mahal ko, isang taon na rin ang lumipas mula nang lisanin mo ang San Isidro. Subalit ni isang sagot sa aking mga ipinadalang liham ay wala akong natanggap na kasagutan. Hindi ko tuloy maiwasan ang mag-alala saiyong kalagayan riyan sa ibang bansa. Katulad nang nasabi ko sayo noon ay naririto lamang ako sa San Isisdro at maghihintay saiyong pagbabalik. Pinagsusumikapan kong abutin ang ating mga pangarap upang maging karapat-dapat ako sa pagmamahal mo. Gus
Isang tapik sa balikat ang nagpaigtad kay Pael. Nakaupo sya noon sa papag na upuan na ginawa niya sa palibot ng kanilang punong mangga. Kung saan ay nalililiman ito ng mayayabong na dahon sa bawat sanga. “Ang lalim ng iniisip mo anak ah kapara ba niyan ay balong malalim?" Nilingon ni Pael ang ina na kadarating lang mula sa pagsisimba nito. Agad siyang napangiti sa biro ni Lourdes. Tumayo siya at inabot ang palad ng ina para magmano.“Mano po, Inay." magalang niyang wika sa babae.“Kaawaan ka ng Poong Maykapal." tugon ni Lourdes na medyo hinihingal pa.Kaya naman ay agad itong inalalayan ni Pael para makaupo.“Sigurado akong naglakad na naman po kayo pauwi ni Lola Mareng mula sa Bongto." marahan niyang sambit rito.Mahigpit na bilin niya sa ina na huwag nang naglalakad pauwi kapag naluluwas ito ng bayan. May kalayuan rin kasi ang Bongto mula sa kanilang baryo. May hika ang ina kaya't ayaw niyang napapagod ito.“Ayos lang ho ba kayo?" nag-aalala niyang wika.“Mabuti naman ako anak, h
Pagkagaling sa Laoyon ay tumuloy na sila Rada at Clark sa San Sebastian kasama si Kate. Nakilala ng dalaga ang pinakamatalik na kaibigan ng kababata na si Vincent Villaroman. Naging mainit naman ang naging pagtanggap sa kanila ng lola Consuelo nito na siyang may kaarawan. Inestima silang mabuti at ipinakilala sa mga naroong bisita. At dahill iisang circle lang naman ang ginagalawan ng kani-kanilang mga magulang ay hind naging mahirap para sa mga bisita ang killalanin silang magkakaibigan. Hindi rin sila masyadong nagtagal sa San Sebastian at tumulak na rin pauwi ng San Isidro pagdating ng hapon. Alinsunod sa bilin ni Senyor Roman kaya't maaga silang bumiyahe pabalik.Ngunit bago si Rada maihataid ng magkapatid sa hacienda ay sinadya nila sina Cathy at Bing. Gayun na lamang ang naging katuwaan ng dalawang kaibigan niya nang magkita-kita silang tatlo. Subalit nalungkot rin ang mga ito nang magpaalam siya na pansamantala munang aalis ng San Isidro para manirahan sa ibang bansa at
Naluha ang dalaga. Tila yelo na natunaw sa magkahalong saya at lungkot ang damdamin niya. Tuloy ay namalisbis sa luha ang kanyang mga mata. Mabilis naman iyong pinahid ni Pael gamit ang mga daliri nito. "Ikaw talaga, mahal, huwag ka nang umiyak. Baka akalain ni Zantillan ay pinapaiyak kita. Allergic pa naman sa akin ang kababata mong iyon" pabulong na biro ni Pael. Impit na natawa si Rada kahit panay ang tulo ng kanyang mga luha. Tinulungan niya si Pael na tuyuin iyon sa pamamagitan ng panyo na dinukot niya mula sa kanyang bulsa." Hindi ko alam na kenkoy ka rin palang kausap." kunwa'y ismid niya sa nobyo.Tumawa ng mahina si Pael.“Pinapasaya ko lang ang paligid. Dahil nalulungkot rin ako. Ayaw ko lang na maghiwalay tayo na parehong may dinaramdam. Nauunawaan niyo po ba iyon mahal na prinsesa?" tukso naman nito sa kasintahan.Ubod tamis na ngumiti si Rada at makailang beses na tumango sa nobyo. Alam niyang pinapagaan lamang ni Pael ang nagbibigat nilang pakiramdam dahil sa nalalap
"Kumusta po kayo Aling Lourdes?" may ngiti sa labi na bati ni Clark sa nanay ni Pael pagkapasok sa bahay. “Mabuti naman Clark." magiliw na tugon ni Lourdes sa binata. Kahit na pangalawang beses pa lamang niyang nakakaharap si Clark ay magaan ang loob niya rito. Kilalang may mabubuting kalooban ang mga magulang nito na sila Don Franco at Donya Isabel. Kaya't hindi na siya nagtaka na sa kabila nang hindi nito pagkakaunawan ng anak na si Pael ay maayos at may paggalang itong nakikisalamuha at nakikipag-usap sa kanilang mag-ina. Pinalapit ni Clark ang kapatid na si Kate at ipinakilala sa kanya. Katulad ng binata ay mukha rin itong mabait at magalang. “Nakababata ko pong kapatid si Kate." anito. “Nagagalak akong makilala ka Kate." bati ni Lourdes sa dalagita. “Ako rin po Aling Lourdes." Tugon ni Kate kasabay ng pagmano sa kanya. “Matagal na hong nababanggit sa akin ni kuya ang mala-paraiso niyong bakuran hindi ko akalain na mas higit pa pala roon ang isinasa-larawan ko sa aking isi