Habang nakatutok si Khate sa pag-aalaga kay Katerine, tumunog ang kanyang telepono sa kanyang bag.Natakot bigla si Khate na baka magising si Katerine, kaya't instinctively tinakpan niya ang mga tainga ng maliit na bata. Nang papatayo na sana siya upang kunin ang kanyang bag, nakita niyang tumayo na si Anthony at kinuha ang kanyang telepono."Salamat."Malumanay na sinabi ni Khate ang pasasalamat at tiningnan ang caller ID, na nagdulot sa kanya ng kaunting pag-aalala.Nakatuon siya sa maliit na bata sa kanyang mga braso, kaya't nakalimutan niyang tawagan ang dalawang bata sa bahay."Mommy!" Sa oras na naka konekta ang tawag, sumabog ang mga boses ng dalawang maliliit na bata, "Kailan ka babalik? Namimiss ka na po namin."Ibinaba ni Khate ang kanyang boses, "May naganap na emergency ngayong gabi, at baka sobrang late na ako makauwi. Kumain na ba kayo?"Ang mga boses ng dalawang bata ay puno ng pag-aalala, "Kumain na po kami, nasaan po kayo ngayon Mommy? Huwag puro trabaho aah, alagaan
Nang marinig ang pag-iyak ng anak, agad na napatingala si Anthony.Hinaplos ni Khate ang likod ng bata upang pakalmahin ito, ngunit mas lalong lumakas ang hikbi ni Katerine. Lumabas siya mula sa kumot at umiyak sa mga bisig ni Khate, mahigpit na hinahawakan ang damit nito gamit ang kanyang maliliit na kamay.Habang umiiyak ito, dahan-dahang iminulat ni Katerine ang kanyang mga mata at punong-puno ng luha na nakatingin kay Khate.Nang makumpirma niyang naroon pa rin si Khate, humupa na nang bahagya ang kanyang pag-iyak.Nakita ni Khate ang namumulang mukha ng bata, at nararamdaman na naman niya ang pagkaawa sa bata, para bang ng nakikita niya ang dalawang bata sa kanilang bahay sa pamamagitan ni Katerine."Katerine, alam kong mabait kang bata, narito lang si auntie. Huwag ka ng umiyak, okay, baka maging maliit na pusa ka kapag nagpatuloy ka pa," malumanay niyang sabi habang pinupunasan ang luha sa mukha ng bata.Nagpatuloy pa rin sa pag-iyak si Katerine kahit na hirap na siya. Hindi a
Matagal na namang walang galaw sa sala.Tumingin si Anthony at nakita ang maliit na anak sa sofa, hawak hawak ni Khate si Katerine sa kanyang mga braso, naawa siya sa pwesto ng dalawa, nakasandal ng bahagya sa likod ng sofa, at natutulog si Khate.Tila pinanindigan nito ang kanyang sinabi na doon lang silang dalawa.Dahil hawak niya si Katerine, ang posisyon ng itaas na bahagi ng katawan ng maliit na babae ay medyo hindi komportable, at natutulog siya nang hindi stable, ngunit sa bawat galaw ng bata napansin niyang ito ay kalahating gising at kalahating tulog, automatiko niyang hinahapit ang kanyang mga braso upang maging maayos ang pwesto ng bataSa mga nakikita ni Anthony na mga eksena, bahagyang nahuhulog ang kanyang puso.Muling dumaan si Auntie Meryl upang silipin ang kalagayan ng maliit na babae. Pagdating sa sofa, nakita niya ang ginawa ni Anthony na tila nagbibigay ng isang senyas na mag kalma sa lalakad.Dahil dito, pinabagal ni Auntie Meryl ang kanyang mga hakbang, at mainga
Si Khate ay talagang pagod na. Hindi karaniwan sa kanya ang maging mahimbing sa kanyang tulog, ngunit ngayon ay nakatulog siya nang malalim, hanggang sa hindi niya namalayan nang dalhin siya pataas sa guest room.Lumakad si Anthony patungo sa kama, yumuko at dahan-dahang inilapag ang dating asawa sa kama, at pagkatapos ay inayos ang kanyang ulo bago unti-unting tumayo.Sinundan siya ni Auntie Meryl buong daan. Nakita niyang inaalagaan ni Anthony si Khate ng ganito, kaya't lalo pang lumiwanag ang kanyang ngiti. Lumapit siya at inilipat si Katerine sa tabi ni Khate, at tinakpan silang dalawa ng kumot, pagkatapos ay tumayo siya at lumayo.Nakita niyang ang mga mata ng kanyang young master ay nanatili sa mukha ng young lady, kaya't nag-alala siya at nagsalita, "Young master, magpahinga ka na rin sandali. Ako na ang bahala dito. Hindi ba't may trabaho ka din po bukas?"Pagkatapos niyang magsalita, nakita niyang nagkunot ang noo ng young master at nag-shake ng ulo, "Hindi, hindi ako pagod
Tumigil si Khate at tumingin pabalik ng may kalituhan sa kanyang mga mata.Si Anthony ay nagkunot ng noo, "Ika-apat na ng umaga ngayon, at ilang sandali ka lang natulog, maaring pagod at tulog pa rin ang iyong diwa. Hindi ko kayang hayaan kang magmaneho pabalik nang ganito. Bukod pa rito, kung aalis ka na, hindi ko ito kayang ipaliwanag kay Katerine. Ipinangako mo sa kanya na hindi ka aalis, di ba? Kung magising siya bukas at hindi ka niya makita, tiyak magwawala na naman siya. Baka pumunta pa siya sa bahay mo. At isa pa, hindi pa siya ganap na magaling. Paano kung magkasakit siya ulit?"Nang marinig ito, medyo nagkunot ang noo ni Khate. Dahil sa bangungot kanina, hindi na niya gustong manatili kasama ang lalaking ito.Pero ipinangako niya sa batang babae na hindi siya aalis...Nang makita ang kalituhan niya, medyo nagdilim ang mukha ni Anthony at ang tono niya ay naging malamig at matigas, "Huwag kang mag-alala, ngayon lang ako makakagambala sa iyo si Katerine. Sa hinaharap, kung wal
Tinirintas ni Khate ang buhok ni Katerine at isinama siya palabas.Paglingon niya, nakita niya ang lalaki na nakatayo sa may pintuan ng kwarto ni Katerine.Dumiin ang tingin ni Anthony, at ang init sa kanyang mga mata ay biglang nawala, naging magalang at malamig. "Handa na ang ating almusal. Bumaba ka na at kumain."Matapos niyang sabihin iyon, tumalikod siya at naunang lumakad.Napahinto sandali si Khate.Parang may napansin siyang kakaibang ekspresyon sa mukha ng lalaki kanina, pero napakabilis lamang at hindi niya alam kung imahinasyon lang niya iyon.Pagbalik sa ulirat, isinama ni Khate si Katerine pababa para kumain.Habang kumakain, natural na umupo si Katerine sa tabi ni Anthony.Nais sanang umupo ni Khate sa tapat nilang dalawa, pero hinila siya ni Katerine sa manggas at pinigilan."Madam, dito ka na sa tabi ng bata," sabi ni Auntie Meryl na nakangiti habang inaayos ang upuan sa tabi ni Katerine.Tumango si Katerine na may kasiyahan at tumingin kay Khate na puno ng pag-asam.
Kinahapunan, Nagpunta sina Cassandra at Carmina sa coffee shop para makipagkita kay Amalia.Pagdating ni Amalia, naabutan niyang naghihintay na ang mag-ina malapit sa may bintana."Pasensya na kayo kung medyo natagalan ako," sabi ni Amalia habang umuupo sa harap nila.Ngumiti nang matamis si Cassandra, "Kadarating lang din namin Auntie. Maupo ka po, nag-order na ako ng ilang dessert. Sana magustuhan mo ang mga ito. Sabi nila marami daw pong bestseller na mga dessert sa shop na ito tikman nyo po ito."Pagkatapos ay kinawayan niya ang waiter upang ihain ang mga pagkain.Makalipas ang ilang sandali, ilang magagarang maliliit na dessert ang inilapag sa harapan nila.Ngumiti si Amalia ng kontento, "Cassandra, talagang maalalahanin ka. Alam mo kung gaano ko kagusto ang mga sweets. Pero si Anthony, wala talagang ganitong atensyon na ibinibigay sa akin."Nag-usap ang tatlo nang saglit hanggang sa sinimulan ni Carmina na banggitin si Khate."Siya nga pala Amalia, noong pumunta si Cassandra ka
Pagkauwi mula sa coffee shop, lalong hindi mapakali si Amalia. Nang makauwi si Richard mula sa trabaho, agad siyang nagpatawag para magtungo din sa manor.Pagkatapos ng trabaho, sinundo agad ni Anthony si Katerine. Pagpasok nila sa bahay, nadatnan nilang nakaupo sa sofa ang dalawang nakatatanda sa pamilya Lee, parehong seryoso ang mga mukha, na halatang may nais pag-usapan.“Dad, Mom, bakit hindi ninyo sinabi na pupunta kayo? May problema ba?” tanong ni Anthony na halatang naguguluhan.Pagkatapos niyang magsalita, sumimangot si Amalia at sumagot, “May gusto akong pag-usapan tayo, ngayon mismo.”Napansin ang seryosong ekspresyon ng ina, bahagyang kumunot ang noo ni Anthony. Binalingan niya si Katerine at iniabot ito kay Auntie Meryl, sabay utos na dalhin ang bata sa taas.Sumang-ayon si Auntie Meryl, at magalang namang nagpaalam si Katerine sa mga lolo’t lola bago sumunod kay Auntie Meryl.Umupo si Anthony sa single sofa na malapit sa kanyang mga magulang. “Ano po ba ang pag-uusapan
Nagising si Khate sa isang malamig na umaga, ngunit hindi niya alintana ang lamig ng panahon na bumalot sa kanya—kundi ang lungkot at pangungulila sa mga salitang binitiwan nila ni Anthony kagabi.Buong gabi siyang hindi nakatulog. Paulit-ulit sa kanyang isipan ang bawat kataga, bawat titig, bawat hawak ng kamay nito. Parang sinasakal siya ng damdaming hindi niya mapangalanan—pag-asa, takot, pagmamahal, panghihinayang… lahat ng iyon ay nagsisiksikan sa kanyang puso.Tumayo siya mula sa kama, humarap sa salamin, at tinanong ang sarili: Hanggang kailan ako maghihintay? Hanggang kailan ko pipigilan ang sarili kong lumaban para sa isang bagay na alam kong totoo? Hanggang kailan ako magpapanggap na ang pag-ibig ko sa lalaking ito ay laging nandito lang at hindi pa rin nagbabago.Nag-ring ang kanyang cellphone. Isang mensahe mula kay Anthony.“Magkita tayo mamaya. please. Hindi na ako papayag na magtago pa tayo. May kailangan kang marinig.”Napatitig siya sa mensahe, sabay napakapit sa kany
Napuno ng bigat ang dibdib ni Khate sa tanong ni Anthony. Hindi niya alam kung paano isasagot ang isang bagay na ni siya mismo ay hindi pa rin sigurado. Napuno ng katahimikan ang pagitan nila, ngunit sa loob ng kanyang isipan ay isang bagyong hindi niya matakasan."Khate..." Muling nagsalita si Anthony, ang tinig niya'y bahagyang nanginginig. "Kung babalik ka pa sa akin, sasabihin mo bang may pag-asa pa tayo? O huli na ang lahat?"Tinitigan ni Khate ang lalaking minsang minahal niya ng buong puso—at marahil, hanggang ngayon, hindi pa rin siya tuluyang nakalaya mula rito. Ang daming alaala ang bumalik sa kanyang isipan, ang mga masasayang araw nila, ang mga pangarap nila na sabay nilang binuo... at ang sakit ng paghihiwalay nilang dalawa.Muling nag-ipon ng lakas si Khate bago sumagot. "Anthony... Hindi ko alam."Bahagyang napapikit si Anthony, waring iniiwasan na ipakita ang sakit na dala ng sagot niya. "Hindi mo alam? O ayaw mong malaman?"Napalunok si Khate. "Takot akong malaman, An
Habang pinagmamasdan ni Khate ang repleksyon niya sa salamin, hindi niya maiwasang mapansin ang lungkot sa kanyang mga mata. Mula nang marinig niya ang sinabi ni Kyrrine, hindi na siya mapakali. Ano nga ba ang nalaman ni Anthony? At paano siya maghahanda sa muling paghaharap nila?"Khate," mahinang tawag ni Kyrrine mula sa pintuan. "Sigurado ka bang gusto mo siyang kausapin ngayon? Baka hindi ka pa handa."Huminga nang malalim si Khate bago tumango. "Kailan pa, Kyrrine? Hindi ko na pwedeng ipagpaliban ito. Kailangan ko nang tapusin ang lahat."Dahan-dahang lumapit si Kyrrine at hinawakan ang kanyang kamay. "Hindi mo kailangang gawin ito mag-isa. Kami ni Adrian, nandito lang."Napangiti si Khate, kahit na alam niyang may halong kaba ang kanyang damdamin. "Salamat, Kyrrine. Pero alam kong ito ay isang bagay na ako lang ang kailangang humarap."Pagkalipas ng ilang sandali, naroon na siya sa harap ng isang mamahaling restawran kung saan siya pinapunta ni Anthony. Tumigil siya sa tapat ng
Habang patuloy na lumalalim ang gabi, hindi pa rin mawala sa isipan ni Khate ang mga sinabi ni Anthony. Nakaupo siya sa veranda ng kanyang apartment, nakatitig sa malawak na siyudad na puno ng kumikislap na ilaw, ngunit tila wala siyang nakikita. Ang kanyang isip ay gulong-gulo, pilit niyang inuunawang muli ang lahat ng nangyari sa pagitan nila.Muli niyang narinig sa kanyang isip ang boses ni Anthony—ang sakit, ang hinanakit, at ang desperasyon sa kanyang tinig. "Hindi mo kailangang harapin ito mag-isa." Napapikit siya nang mariin, pilit na pinipigilan ang muling pagbalik ng mga alaala. Ngunit kahit anong gawin niya, bumabalik at bumabalik pa rin ito."Hindi mo na siya dapat iniisip, Khate." Biglang sabi ni Adrian, na tahimik palang nakatayo sa may pinto, pinagmamasdan siya. May hawak itong dalawang tasa ng kape, at marahan itong lumapit upang ibigay sa kanya ang isa. "Alam kong mahirap, pero hindi mo kailangang pahirapan pa ang sarili mo."Marahang tinanggap ni Khate ang kape at hum
Sa kabila ng kanyang mga sinabi, hindi mapakali si Khate. Kahit pa pinilit na niyang lumayo, may isang bahagi ng kanyang puso na hindi kayang magpakawala."Tapos na, Adrian. Tapos na," mahina niyang ulit, pilit pinaniniwala ang sarili na wala na siyang dapat pang balikan. Ngunit kahit anong pilit niya, alam niyang hindi pa tapos ang lahat. Hindi pa tapos ang sugat na iniwan ni Anthony—o marahil, ang sugat na iniwan niya sa puso nito.Tahimik lang silang naglakad ni Adrian palabas ng gusali, ngunit ramdam niya ang bigat ng presensya nito sa tabi niya. Hindi ito nagtanong, hindi rin ito nagpilit, ngunit ramdam niya ang pag-aalala nito.Pagkarating nila sa sasakyan, marahang binuksan ni Adrian ang pinto para sa kanya. "Khate, sigurado ka bang kaya mo?"Napayuko siya. Gusto niyang sabihin na oo, na kaya niyang kalimutan ang lahat, na kaya niyang itago ang emosyon niyang matagal nang nakakubli. Pero hindi na niya kayang magsinungaling pa."Hindi ko alam, Adrian," mahinang tugon niya. "Pero
Habang patuloy na lumalayo sina Khate at Adrian mula kay Anthony, ramdam niya ang bigat ng kanyang bawat hakbang. Pakiramdam niya'y may humihila sa kanya pabalik, ngunit pinilit niyang huwag nang lumingon. Hindi niya maaaring ipakita ang kanyang kahinaan, lalo na sa harap ni Anthony."Khate," muling tawag ni Adrian, bahagyang humigpit ang pagkakahawak nito sa kanyang braso. "Sigurado ka bang ayos ka lang? Alam kong hindi madaling makita siya ulit pagkatapos ng matagal na panahon."Napayuko si Khate, pilit na itinatago ang lungkot sa kanyang mga mata. "Adrian, hindi ko alam... Hindi ko alam kung ano ba ang dapat kong maramdaman. Akala ko tapos na ang lahat, pero bakit parang mas lalo lang lumalala ang sakit?"Hininto ni Adrian ang kanilang paglalakad at marahang hinawakan ang magkabila niyang balikat. "Kung gusto mong umalis dito, sabihin mo lang. Hindi mo kailangang tiisin ang ganitong pakiramdam, Khate."Napangiti siya ng bahagya, kahit pa puno ng pait ang kanyang puso. "Salamat, Adr
Habang bumibigat ang katahimikan sa pagitan nina Khate at Anthony, hindi niya maiwasang maramdaman ang mabilis na pagtibok ng kanyang puso. Pilit niyang pinapakalma ang sarili, ngunit ang matinding titig ni Anthony ay tila humihila sa kanya pabalik sa nakaraan—sa isang panahong pinilit na niyang ibaon sa limot.Napalunok siya at dahan-dahang tumalikod, umaasang matatapos na ang usapan nila. Ngunit hindi ganoon kadali ang lahat."Khate," muling tawag ni Anthony, mas malambot ngunit may halong bahagyang pakiusap ang kanyang tinig. "Huwag mo akong iwan ng walang sagot, please lang."Napapikit nalang si Khate, pilit na pinipigilan ang panginginig ng kanyang kamay. Alam niyang kung magpapatuloy siya sa usapang ito, maaaring buksan niya muli ang sugat na matagal nang nakapikit. Ngunit paano kung ito na ang pagkakataong kailangan niya upang tuluyang makalaya?Huminga siya nang malalim bago bumaling muli kay Anthony. "Ano pa ba ang gusto mong marinig mula sa akin?" mahinahon ngunit matigas ni
Sa kabila ng malamig na sagot ni Khate, nanatiling matindi ang titig ni Anthony sa kanya, para bang sinusubukan niyang hanapin ang katotohanan sa kanyang mga mata. Ilang segundo pa ang lumipas bago siya tuluyang tumalikod, ngunit hindi pa rin nawala ang tensyon sa pagitan nila. Ang hindi inaasahang muling pagkikita ay nagdulot ng mga emosyon na matagal nang ibinaon sa limot, ngunit ngayon ay muling lumulutang sa ibabaw, hinuhukay kahit na pilit niya itong nililibing.Habang pinagmamasdan ni Khate ang papalayong pigura ni Anthony, hindi niya maiwasang makaramdam ng kakaibang paninikip sa dibdib. Alam niyang hindi niya na maaaring balikan ang nakaraan, ngunit bakit tila patuloy itong bumabalik sa kanya? Bakit hindi niya kayang alisin ang bigat sa kanyang puso?"Hindi pa ito tapos, Khate," mahina niyang bulong sa sarili, ngunit sa likod ng kanyang isip, alam niyang hindi niya kayang aminin ang tunay na dahilan kung bakit siya umalis noon....Sa kabilang dako, habang si Anthony ay nagl
Hindi pa man tuluyang nawawala ang alingawngaw ng huling sinabi ni Anthony, ngunit pakiramdam ni Khate ay bumigat na ang buong paligid. Nakatayo siya sa gitna ng malawak na silid, pilit na pinapalakas ang loob niyang harapin ang lalaking minsan niyang minahal—at iniwan. Ngunit paano ba haharapin ang isang taong hindi kailanman nakalimot? Paano ba ipapaliwanag ang isang lihim na inilihim niya sa mahabang panahon?Pumikit siya saglit at pilit na pinakalma ang kanyang damdamin. Naririnig niya ang marahang paghugot ng hininga ni Anthony sa kanyang harapan, isang malinaw na indikasyon na hindi pa ito tapos sa kanilang usapan. Nang dahan-dahan niyang iminulat ang kanyang mga mata, nakita niyang nakatitig pa rin ito sa kanya, ang mga mata nitong puno ng hinanakit, hindi lang sa kanya kundi marahil sa kanilang nakaraan."Anthony, hindi mo ako kayang diktahan kung sino ang dapat kong kausapin," mariing sabi ni Khate, pinapanatili ang matatag na tinig kahit pa sa loob-loob niya ay may kung anon