Yzza'z POV
MALALAKAS at sunod-sunod na katok sa labas ng pintuan ng aking kuwarto ang nagpabalikwas sa akin ng bangon. Araw ng Sabado at gaya ng nakaugalian ng aming pamilya ay panahon na naman para pumunta sa bukid.
"Ano ba? Hindi ka ba gigising? Kanina pa ako katok ng katok at tawag sayo ng tawag dito a!" Dinig kong sigaw ni Inay Miriam mula sa labas. Mainit ang ulo nito ngayon ngunit hindi ko alam kung bakit. Hindi naman ganito madalas paggising niya sa akin. Paminsan-minsan lang naman na hindi na nakapagtataka.
"Opo, nandiyan na! Liligpitin ko lamang ang aking kamang tulugan." Magalang namang tugon ko para hindi na ito magalburuto pa sa labas.
"Bilis-bilisan mo diyan at mataas na ang araw. Baka abutin ka pa ng isang oras sa pagligpit mo diyan." muling hirit ni Inay. Hindi na ako sumagot pa at baka lalo lamang itong atakihin ng high blood nito. Kilala ko si Inay, the more na sinasagot-sagot, the more na maraming pinagsasabi.
Minadali ko na ang aking ang kilos. Narinig ko ang palabas na mahihinang yabag. Nakahinga na ako ng maluwag. Alam kong umalis na ang aking ina sa labasng kuwarto ko at kung hindi ako magkakamali ay nasa kusina na ito. Tiyak na nagliligpit na ito ng mga dadalhing gamit sa aming pagpunta sa bukid.
Sabado at Linggo ang schedule namin sa pagpunta sa bukid. Doon na kami kakain ng almusal gaya ng nakasanayan na. Magkakape lang kami saglit at sabay-sabay na kaming aalis. Gamit ang kalabaw na siya naming sasakyan, kailangang maaga pa kami makarating sa bukid. Kung hindi, masusunog na naman ang balat ko sa matinding sikat ng araw.
Ilang sandali pa ay patungo na ako sa kusina. Hindi nga ako nagkamali dahil doon ko nadatnan si Inay na bising-bisi sa ginagawa habang ako ay huminto muna sandali sa may pintuan ng aming kusina. Dahan-dahan akong humakbang palapit sa mesa na para bang ingat na ingat na makalikha ng anumang ingay na mapansin niya ang presensiya ko.Akala ko nga ay hindi niya napansin ang pagdating ko pero nagulat na lamang ako ng bigla siyang magsalita.
"Magtimpla ka na ng kape mo at baka bigla na lamang tayong tawagin ng Itay mo. Ikaw din, aalis kang hindi man lang nainitan nag sikmura. May itinabi akong suman diyan. Ubusin mo na at baka mapanis lamang." Pahayag niya na hindi man lang ako nagawang sulyapan.
Hindi na ako umimik at nagtimpla na lamang ng aking kape. Hinanap ko ang sinasabi niyang suman sa ibabaw ng mesa. Hindi nga siya binigo ng kaniyang ina. Agad naman siyang natakam nang makita ang dalawang suman na mainit-init pa.
LAGING ganoon na ang ruta namin lalo na tuwing weekend. Nasanay na din ako sa ganitong buhay kaya kahit halos masunog na ang aking balat sa init ng araw ay naging natural na lamang sa akin. Kahit pa nga minsan sa school ay tinutukso nila akong bukid girl ay balewala na sa akin. Naging karaniwang panunukso na lang din ang lahat para sa akin.
Sa kasalukuyan ay fourth year high school na ako. Hindi naman kalayuan sa amin ang paaralan kaya nagtyatyaga na akong lumakad araw-araw. Tiis-tiis lang kahit walang baon. Hindi naman kasi importante ang baon para sa akin e. Ang mahalaga ay ang sipag at tiyaga kapag nag-aaral. At the end of the day kasi, hindi naman ako gutom kahit hindi ako nakapunta ng canteen para magsnacks.
Kahit pa sabihing minsan ay naiinggit ako sa aking mga kaklase kapag naiiwan ako sa aking upuan habang sila ay magkasama at masayang pumupunta sa canteen. Naging habit ko na lamang ang pumunta ng library at doon ay ibuhos ang vacant time ko para magbasa at matuto.
Minsan lang din ako nakakalabas ng bahay. Hindi din naman ako mahilig gumala e. Mas gusto ko pa ngang nasa bahay lang ako at walang iniintindi kundi ang mga household choirs. Halos nakulong na sa loob ng bahay namin ang aking beauty. Ni hindi ko nga napagaksayahang ayusin ang sarili. Sa buong buhay ko ay hindi ko naranasan ang mga lipstick na sinasabi. Malay ko diyan sa mga foundation na 'yan. Tanging pulbo lang at baby cologne ang alam kong ilagay sa katawan ko.
Kung sa damit naman ay hindi din ako maarte. Kahit ano lang basta alam kong bagay naman sa akin at komportable akong suutin ay ayos na sa akin. Kung minsan nga ay napagkamalan pa nga akong nanay. Nakakatawa man ay hindi ko na lang pinansin.
Hindi naman mahalaga sa akin kung ano ang nakikita ng tao o sasabihin nila tungkol sa akin. What I know is, as long as I happy and contented for what I have, who cares? Hindi din naman ako mamatay kung hindi maganda ang suot ko at kahit magmukha man akong manang or nanay di'ba?
PAGKATAPOS ng halos apat na oras sa umaga na pagtatrabaho ay masaya pa din kaming magkasamang magpapahinga sa lilim ng isang malaking puno ng mangga. Magtatanghali na kaya oras na naman para maghanda ng pananghalian.
Si Itay Samuel ang nag-aararo ng lupang pagtataniman namin ng mais at kamoteng baging. Ako naman at si Inay ang siyang naglilinis sa gilid ng taniman. Kami na din ang nagdidilig ng iba pang mga tanim naming gulay na minsan ay siya naming pinagkukunan ng aming ikabubuhay. Sa kakarampot naming kita kapag naipagbili na namin ni Inay ang mga inani naming gulay ay saka lamang kami makakabili ng mga gamit pangkusina at iba pang pangangailangan namin sa bahay.
Dahil Sabado noon, tiyak na ako na naman ang naglalako ng mga gulay. Matapos nga naming kumain ay pinauna na nila akong umuwi ng upang magtinda ng inani nilang gulay gaya ng upo, sitaw, ampalaya at okra. Hindi naman gaanong kadami ang dala ko kaya nakaya kong dalhin iyon pauwi.
"Pagkatapos mong maibenta ang lahat ay bumalik ka rito at magdidilig pa tayo mamayang alas singko." Paalala ni Inay sa akin bago ako umalis.
"Opo, Inay." Maikling tugon ko na lamang. Agad na akong lumakad upang mabilis kong maibenta ang aking mga panindang gulay.
__________
GANOONG uri ng buhay ang aking kinamulatan kaya nasanay na ako at no choice kundi harapin ang katotohanang nag-iisa lang akong anak ng mag-asawa na siyang nagsilbing parehong lalaki at babae sa mga ito. Halos lahat ng gawain ng isang lalaki ay nagawa ko na. Hindi ko na nga halos naranasan ang pagiging isang dalaga dahil sa masyado na akong busy sa lahat kong pagtulong sa aking mga magulang. Halos nakalimutan ko na nga ang mag-ayos at gumala gaya ng mga ginagawa ng mga kaklase ko.
Kunsabagay, may mga tao talagang masuwerteng ipinanganak na mayaman. Iyon bang kahit maghilata na lamang sa buong maghapon ay wala ng poproblemahin pa. Hindi kagaya ko na kung hindi magbilad sa araw at magpakahiya sa paglalako ng mga panindang gulay ay hindi makakain ng tatlong beses sa isang araw.
Hindi naman ako nagsisisi o naiinggit sa mga ito. Ano din kung laki ako sa hirap? Mahal na mahal naman ako ng Itay Samuel at Inay Miriam ko. Ano din kung sunog sa araw ang aking balat? Ano kung nagbebenta ako ng mga panindang gulay? Marangal na trabaho naman iyon e.
Ang isa pang dapat kong ipagpasalamat ay dahil hindi naman iresponsable ang aking mga magulang. Palagi nila akong sinusupurtahan sa aking pag-aaral. Hindi din nila ako pinababayaan sa aking mga gastusin. Basta ang sabi lamang nila sa akin, kung magpapakabait lamang ako at maging masipag sa pagtulong sa kanila sa bukid, hindi nila ako bibiguin.
Ang nakakalungkot lang kasi ay hanggang hayskul lamang ang maipapangako nila sa akin. Hindi na daw nila kaya pang tustusan ang aking gastusin sa kolehiyo. Iyon din ang aking pinoproblema sa kasalukuyan.
Ngayon pa lamang ay iniisip ko na kung paano ako makakapagpatuloy sa aking pag-aaral sa kolehiyo. Gustong-gusto ko talaga makapagtapos para matulungan ko sila Inay at Itay. Gusto kong makapaggraduate at magkaroon ng magandang trabaho.
Pangarap kong maahon sa kahirapan ang aking mga magulang. Ayuko nang habang buhay silang magsasakripisyo para sa akin. Gusto kong makita sila na isang araw ay ako naman ang magsisilbi sa kanila. Gusto kong makita silang maging proud sa akin at maging karangalan nila sa gitna ng karamihan.
Ang kaso nga, hindi ko na alam kung paano ko mapagpatuloy ang aking pag-aaral. Sino naman kaya ang tutulong sa akin para maipagpatuloy ang aking pangarap?
MALALIM na noon ang gabi pero hanggang sa mga oras na iyon ay hindi pa din ako makakatulog. Ewan ko ba, pero hindi ko talaga maiaalis sa isipan ko ang isipin ang tungkol sa aking pag-aaral ng kolehiyo.Sa tantiya ko ay alas-nuebe na iyon at alam kong nagpapahinga na sina Itay at Inay sa kanilang kuwarto ng mga sandaling iyon. Magkatabi lamang kami ng kuwarto. Tanging isang sawaling dinding lamang ang nasa pagitan namin na siyang naghihiwalay sa dalawang kuwarto. Hindi naman gaanong kalakihan ang aming bahay. Malapad lamang ang sala at ang kusinang ekstensiyon lamang sa likuran. Nakahiwalay naman ang banyo at palikuan na may limang metro ang layo.Nakadungaw lamang ako sa bintanang hindi ko pa din nasasara sa mga oras na iyon. Sakto namang full moon ng Sabadong iyon kaya naman napakaliwanag ng palibot. Malayang nakatanaw ang kanilang mga mata sa patag na bukirin sa likuran ng kanilang bahay. Malapit sa isang basakan ang kanilang bahay na hindi naman nila pagmamay-ari. Ang nasabing basa
LOID Xavier POVIt was a summer season. On Vacation na din kami sa school na pinapasukan ko kaya namomroblema na naman ako ulit. Alam ko kasi na kapag summer ay pinapauwi ako ni Dad sa hacienda naman sa Romblon. Tagadoon talaga ako at kaya lang ako napadpad ng Maynila ay dahil sa aking pag-aaral sa kursong Abogasya.Sa kasalukuyan ay nasa second year college na ako dito sa St. Brendan Northern College. Pansamantala ay nakikitira ako sa kapatid ni Mom Mellina na si Tita Olga. Ikalawang kapatid ito ni Mom sa apat silang magkakapatid. Lahat ay pawang babae at may kaniya-kaniya na ding pamilya.Hindi din naman ako nakaramdam ng pagkabagot dito sa bahay dahil kasama ko ang dalawang anak nina Tito Eleazar at tita Olga na sina Trexie at Bench. Si Trexie ay twelve years old na habang si Bench naman ay five year old pa lamang. Ang dalawang makukulit na mga bata ang siyang naging kalaro at kasama ko araw-araw dito sa aking pananatili sa Maynila.Hindi naman problemado ang mga ito sa aking pan
Yzza's POVNgayon ay araw ng Linggo at as usual, pupunta na naman kami ng bukid. Doon na naman kami mag-aagahan muli at mag-aayos na din kami ng mga tanim na gulay. Mas maaga kami kaysa kahapon nang dumating sa bukid kaya naman mas marami kaming nagawa nang araw na iyon.Busy ako sa pagcucultivate ng mga tanim na sitaw at kalabasa ni Inay nang mapansin kong wala sa paligid si Itay. Nawili ako sa aking ginagawa dahil nage-enjoy ako ng sobra kaya’t hindi ko na namalayang wala na pala sa paligid si Itay. Napahinto ako sa aking ginagawa at hinanap siya ng aking mga mata.Tumingin na ako sa lahat ng sulok sa aking palibot pero hindi pa din nahanap ng mga mata ko si Itay. Sinulyapan ko si Inay na tuloy lamang sa ginagawa nito at wala pa ding malay na hindi na naming kasama si Itay. Naisip kong tanungin siya at baka nagpasabi rito si Itay patungkol sa pupuntahan nito at hindi na nakuha pang magpaalam dahil sa pagmamadali.“Inay, napansin niyo po ba si Itay? Bigla lang kasi siyang nawala.
Yzza’s POVThat was almost a year and a half ago. Since then, hindi ko na nakita pa ang anino ni Don Samson sa lugar na iyon. Ang bali-balita ay nasa Maynila ang matanda at binisita daw ang anak na si Loid Xavier na kasalukuyang nag-aaral. Hindi naman sa hinahanap ko ang presensiya ng matanda. Ano naman kasi ang pakialam ko kung hindi man ito magpakita kahit pa kaylanman sa amin? Hindi ko naman iyon ikakamatay siguro?Isa pa, nakakabahala ang mga titig ng matanda sa akin noong nagdadalaga pa lamang ako. Paano na lang ngayong malaki na ako at nagkashape na ang katawan? Kahit pa sabihing sunog sa araw ang balat ko ay hindi ko pa din maitatago ang ganda at hugis ng katawan ko na paminsan-minsan ay pinagdidiskitahan ng mga iba pang kabinataan sa amin na tulad naming ay matagal nang naninilbihan sa pamilya Aguirre.Marami sa mga binatang anak ng mga trabahador ng Don Samson ay pinupuna ako kapag nasasalubong ako sa daan. May mga nagpapalipad-hangin ng pagkakagusto pero dinidedma ko na l
Yzza’s POVThat was almost a year and a half ago. Since then, hindi ko na nakita pa ang anino ni Don Samson sa lugar na iyon. Ang bali-balita ay nasa Maynila ang matanda at binisita daw ang anak na si Loid Xavier na kasalukuyang nag-aaral. Hindi naman sa hinahanap ko ang presensiya ng matanda. Ano naman kasi ang pakialam ko kung hindi man ito magpakita kahit pa kaylanman sa amin? Hindi ko naman iyon ikakamatay siguro?Isa pa, nakakabahala ang mga titig ng matanda sa akin noong nagdadalaga pa lamang ako. Paano na lang ngayong malaki na ako at nagkashape na ang katawan? Kahit pa sabihing sunog sa araw ang balat ko ay hindi ko pa din maitatago ang ganda at hugis ng katawan ko na paminsan-minsan ay pinagdidiskitahan ng mga iba pang kabinataan sa amin na tulad naming ay matagal nang naninilbihan sa pamilya Aguirre.Marami sa mga binatang anak ng mga trabahador ng Don Samson ay pinupuna ako kapag nasasalubong ako sa daan. May mga nagpapalipad-hangin ng pagkakagusto pero dinidedma ko na l
Yzza's POVNgayon ay araw ng Linggo at as usual, pupunta na naman kami ng bukid. Doon na naman kami mag-aagahan muli at mag-aayos na din kami ng mga tanim na gulay. Mas maaga kami kaysa kahapon nang dumating sa bukid kaya naman mas marami kaming nagawa nang araw na iyon.Busy ako sa pagcucultivate ng mga tanim na sitaw at kalabasa ni Inay nang mapansin kong wala sa paligid si Itay. Nawili ako sa aking ginagawa dahil nage-enjoy ako ng sobra kaya’t hindi ko na namalayang wala na pala sa paligid si Itay. Napahinto ako sa aking ginagawa at hinanap siya ng aking mga mata.Tumingin na ako sa lahat ng sulok sa aking palibot pero hindi pa din nahanap ng mga mata ko si Itay. Sinulyapan ko si Inay na tuloy lamang sa ginagawa nito at wala pa ding malay na hindi na naming kasama si Itay. Naisip kong tanungin siya at baka nagpasabi rito si Itay patungkol sa pupuntahan nito at hindi na nakuha pang magpaalam dahil sa pagmamadali.“Inay, napansin niyo po ba si Itay? Bigla lang kasi siyang nawala.
LOID Xavier POVIt was a summer season. On Vacation na din kami sa school na pinapasukan ko kaya namomroblema na naman ako ulit. Alam ko kasi na kapag summer ay pinapauwi ako ni Dad sa hacienda naman sa Romblon. Tagadoon talaga ako at kaya lang ako napadpad ng Maynila ay dahil sa aking pag-aaral sa kursong Abogasya.Sa kasalukuyan ay nasa second year college na ako dito sa St. Brendan Northern College. Pansamantala ay nakikitira ako sa kapatid ni Mom Mellina na si Tita Olga. Ikalawang kapatid ito ni Mom sa apat silang magkakapatid. Lahat ay pawang babae at may kaniya-kaniya na ding pamilya.Hindi din naman ako nakaramdam ng pagkabagot dito sa bahay dahil kasama ko ang dalawang anak nina Tito Eleazar at tita Olga na sina Trexie at Bench. Si Trexie ay twelve years old na habang si Bench naman ay five year old pa lamang. Ang dalawang makukulit na mga bata ang siyang naging kalaro at kasama ko araw-araw dito sa aking pananatili sa Maynila.Hindi naman problemado ang mga ito sa aking pan
MALALIM na noon ang gabi pero hanggang sa mga oras na iyon ay hindi pa din ako makakatulog. Ewan ko ba, pero hindi ko talaga maiaalis sa isipan ko ang isipin ang tungkol sa aking pag-aaral ng kolehiyo.Sa tantiya ko ay alas-nuebe na iyon at alam kong nagpapahinga na sina Itay at Inay sa kanilang kuwarto ng mga sandaling iyon. Magkatabi lamang kami ng kuwarto. Tanging isang sawaling dinding lamang ang nasa pagitan namin na siyang naghihiwalay sa dalawang kuwarto. Hindi naman gaanong kalakihan ang aming bahay. Malapad lamang ang sala at ang kusinang ekstensiyon lamang sa likuran. Nakahiwalay naman ang banyo at palikuan na may limang metro ang layo.Nakadungaw lamang ako sa bintanang hindi ko pa din nasasara sa mga oras na iyon. Sakto namang full moon ng Sabadong iyon kaya naman napakaliwanag ng palibot. Malayang nakatanaw ang kanilang mga mata sa patag na bukirin sa likuran ng kanilang bahay. Malapit sa isang basakan ang kanilang bahay na hindi naman nila pagmamay-ari. Ang nasabing basa
Yzza'z POVMALALAKAS at sunod-sunod na katok sa labas ng pintuan ng aking kuwarto ang nagpabalikwas sa akin ng bangon. Araw ng Sabado at gaya ng nakaugalian ng aming pamilya ay panahon na naman para pumunta sa bukid."Ano ba? Hindi ka ba gigising? Kanina pa ako katok ng katok at tawag sayo ng tawag dito a!" Dinig kong sigaw ni Inay Miriam mula sa labas. Mainit ang ulo nito ngayon ngunit hindi ko alam kung bakit. Hindi naman ganito madalas paggising niya sa akin. Paminsan-minsan lang naman na hindi na nakapagtataka."Opo, nandiyan na! Liligpitin ko lamang ang aking kamang tulugan." Magalang namang tugon ko para hindi na ito magalburuto pa sa labas."Bilis-bilisan mo diyan at mataas na ang araw. Baka abutin ka pa ng isang oras sa pagligpit mo diyan." muling hirit ni Inay. Hindi na ako sumagot pa at baka lalo lamang itong atakihin ng high blood nito. Kilala ko si Inay, the more na sinasagot-sagot, the more na maraming pinagsasabi.Minadali ko na ang aking ang kilos. Narinig ko ang pala