ANDANIA “Maayos silang nakaalis apo,” saad ni grandpa Bilhem sa akin. Mabuti naman kung ganoon. Mapapanatag na ang kalooban ko na wala na nga si Fatima, ang mama niya at si Conti dito. “Hindi mo ba sila titignan? Mamaya ang alis nila sa barko.” Sabi ni grandpa Bilhem. Umiling ako. Wala na akong plano na tignan o ihatid pa sila. Kung saan man sila makakarating sa buhay na pipiliin nila ngayon ay bahala sila.” Ginawa ko na ang parte ko para matulungan ko sila. “Kung ganoon, sasabihan ko nalang ang tauhan ko na ingatan sila.” “Salamat po grandpa,” tunay na pagpapasalamat ko sa ginawa niya. Niyakap niya ako. “I’m doing my job, Anda. Isa pa, ngayon na maayos na ang lahat at nagawa ko na ang trabaho ko na inatas sa akin ni Amir, pwede na akong mamahinga.” “Hindi magandang joke iyan, grandpa.” Natawa siya. “Hindi ako nagbibiro. Matanda na rin ako at isa pa, matagal ko na ring plinano na ibigay kay Shawn ang trabahong ito.” Tumingala ako sa kaniya. “Pumayag siya?” “Hindi.” Natawa

ANDANIA Habang kumakain ako ng salad, lumabas ulit si Axcl na ang bilis nakaligo. Hindi ko alam kung naligo ba siya o binasa lang niya ang buhok niya. “Baby?” hinahanap niya ako agad dahil hindi niya ako makita sa kusina lalo’t natatabunan ako ni kuya Jay na kakarating lang. Si kuya Jay ang asawa ni ate Chona at ama ng kambal.“Kuya? Nakita mo ba ang baby ko?” tanong niya kay kuya. Malakas na natawa si ate Chona na nasa sink at naghuhugas ng pinaglutuan niya. Si kuya Jay naman ay natatawa na rin. Lasing pa kasi at hindi pa rin nawawala ang tama ng alak sa kaniya. “Baby mo? 4 months pa lang na buntis si Anda, Axcl.” Nakita namin na lumabi si Axcl, para bang iiyak. “Kuya Jay, Ania is my baby 1. Si Sua ang baby 2 ko tapos baby 3 namin ang baby sa tummy ni Ania.” Sinasabi niya iyan habang seryosong nagbibilang sa daliri niya. Ako na sumisilip e natatawa na sa pinaggagawa niya. “Big boy, you should drink moderately.” Saad ni ate Chona at nilapitan ang kapatid saka hinawakan ang mag

FATIMA"Goodbye and thank you ma'am Flor," ngumiti ako sa mga studyante ko at nagpaalam.Paglabas ko ng room sa Grade 7-Love, napahinto ako at napatingala nalang sa kalangitan. Matagal-tagal na rin na payapa ang puso at isipan ko. Nai-enjoy ko ang katahimikan ng buhay ko. Matapos ng ilang luha at sakit, hindi ko aakalain na makakamtan ko rin pala ang ganitong buhay kung saan hindi pera at ano pang walang kabuluhan ang dahilan. "Ma'am Flor," napatingin ako kay Sua nang tawagin niya ako. She wears this bright aura around here tapos kung ngingiti siya ay kusa ka ring ngingiti Mag-aapat na taon na rin akong nagtuturo dito sa pinapasukan niyang skwelahan. Akala ko mamumuhay kami doon sa tabing dagat habambuhay, pero hindi pala madali ang buhay gaya sa naiisip ko. Si Conti, konti lang naman kinikita niya sa pangingisda kaya kailangan ko rin magtrabaho bilang si Florentina De Makapayag.Paano, mangingisda siya e hindi naman marunong lumangoy. Marami siyang alam at talent pero hindi siya

FATIMA “Are you okay about that, love? Hindi ka pa naman adviser ng bata pero pinatawag mo si Anda diyan sa school.” Natatawang sabi ni Conti sa akin. Napalabi ako dahil hindi ko rin alam bakit ko pinatawag si Anda dito. Hindi ako homeroom teacher niya pero ako pa talaga ang nagpatawag ng meeting. Ni hindi ko nga alam paano siya kakausapin o kung handa na ba akong kausapin siya. Pero it’s been 6 years, siguro naman at seize fire na kami. Well, on my end, wala naman na talaga akong galit sa kanila ni Axcl. Natutunan kong patawarin ang sarili ko at kasabay no'n, pinatawad ko rin sila ni Axcl at Andania. At the end of the day, tinulungan pa rin nila kami. Binigyan ng bagong tirahan at tinulungan si Conti na maligtas sa bingit ng kamatayan. “Sabihan mo lang ako kung kailangan kong pumunta diyan dahil pupunta talaga ako.” Sabi naman ni Conti sa akin. “Sige sige,” sabi ko at pinatay na ang tawag lalo na nang bumukas ang pinto ng room at nakita ko si Anda. Tumayo ako at napansin ko

(POINT OF VIEW OF SUA AND SANDRO) (SUA) “Hi Sua,” Sandro is here again. Tumayo ako para iwasan siya. “Why do you hate me?” tanong ni Sandro habang sinusundan ako. “Can I have one?” tanong niya, patukoy doon sa ginagawa kong seashells bracelet. “Ayokong bigyan ka.” “Why?” “You’re not my friend.” Nakita kong humaba ang nguso niya at umupo sa harapan ko. Nasa bench na ako, doon sa inupuan namin kanina ni teacher Flor. Sinundan niya talaga ako hanggang dito. Nakakainis. “I saw Lucinne and Lucille. May suot silang ganito. Ikaw ba nagbigay?” “Yes because they are my cousins.” “How about teacher Flor?” “She’s my friend.” “Then make me your friend,” sabi niya. Tinignan ko siya ng seryoso. I don’t like him to be my friend. I just hate him. I saw him goofing around, flirting with other girls. Ayoko sa lalaking hindi nag-aaral. Papa told me if I like a guy, doon dapat sa matalino at mahilig mag-aral and Sandro has none of those. He’s not a standard. I don’t understand ate Lucinne a