ANDANIA Habang kumakain ako ng salad, lumabas ulit si Axcl na ang bilis nakaligo. Hindi ko alam kung naligo ba siya o binasa lang niya ang buhok niya. “Baby?” hinahanap niya ako agad dahil hindi niya ako makita sa kusina lalo’t natatabunan ako ni kuya Jay na kakarating lang. Si kuya Jay ang asawa ni ate Chona at ama ng kambal.“Kuya? Nakita mo ba ang baby ko?” tanong niya kay kuya. Malakas na natawa si ate Chona na nasa sink at naghuhugas ng pinaglutuan niya. Si kuya Jay naman ay natatawa na rin. Lasing pa kasi at hindi pa rin nawawala ang tama ng alak sa kaniya. “Baby mo? 4 months pa lang na buntis si Anda, Axcl.” Nakita namin na lumabi si Axcl, para bang iiyak. “Kuya Jay, Ania is my baby 1. Si Sua ang baby 2 ko tapos baby 3 namin ang baby sa tummy ni Ania.” Sinasabi niya iyan habang seryosong nagbibilang sa daliri niya. Ako na sumisilip e natatawa na sa pinaggagawa niya. “Big boy, you should drink moderately.” Saad ni ate Chona at nilapitan ang kapatid saka hinawakan ang mag
On Elaine and Milan's wedding day. Dumalo kaming lahat sa kasal ni Elaine. Kasama ko si Sua at nakatingin kami sa bride.Pinuntahan muna namin siya dito dahil gusto niya kaming makita dalawa. Lumapit kami kay Elaine para batiin siya. "You looked so beautiful today," sabi ko sa kaniya."Really?" tumango ako. "Congratulations on your wedding day,""Thank you, Anda." Emotional na sabi niya. "Don't cry. It'll ruin your make up." Sabi ko. Lumabi siya at tumingin sa tiyan ko. "Ikaw rin. You looked extra gorgeous. Lalo pa na buntis ka. I'm excited to meet my nephew." Lumabi ako. Lahat talaga sila ay predicted lalaki ang anak ko. "Magsi-selos na naman si Axcl sayo." Sumimangot siya. "Abno talaga iyong taong iyon. Ako pa talaga pagsiselosan niya?" Natawa ako. Mas madalas magselos si Axcl kay Elaine dahil kay Sua kumpara sa akin. Siguro kasi nakikita niyang wala naman akong ibang ini-entertain na lalaki maliban sa kaniya. "Parang hindi ka pa nasanay sa kaniya ah?" "Congratulations, tita
FATIMA"Goodbye and thank you ma'am Flor," ngumiti ako sa mga studyante ko at nagpaalam.Paglabas ko ng room sa Grade 7-Love, napahinto ako at napatingala nalang sa kalangitan. Matagal-tagal na rin na payapa ang puso at isipan ko. Nai-enjoy ko ang katahimikan ng buhay ko. Matapos ng ilang luha at sakit, hindi ko aakalain na makakamtan ko rin pala ang ganitong buhay kung saan hindi pera at ano pang walang kabuluhan ang dahilan. "Ma'am Flor," napatingin ako kay Sua nang tawagin niya ako. She wears this bright aura around here tapos kung ngingiti siya ay kusa ka ring ngingiti Mag-aapat na taon na rin akong nagtuturo dito sa pinapasukan niyang skwelahan. Akala ko mamumuhay kami doon sa tabing dagat habambuhay, pero hindi pala madali ang buhay gaya sa naiisip ko. Si Conti, konti lang naman kinikita niya sa pangingisda kaya kailangan ko rin magtrabaho bilang si Florentina De Makapayag.Paano, mangingisda siya e hindi naman marunong lumangoy. Marami siyang alam at talent pero hindi siya
SUANakatingin ako kay mama at papa. They are happy to the extent that mama is wiping her tears away. I wonder what happened, why they are happy like that."Tita, bakit po happy si mama?"Tita Chona looked at me. Gaya ni mama, she's wiping her tears too. I do wonder what makes them happy like that. Nanalo na si papa sa lotto like what others usually say kapag masaya ng sobra ang tao? "Kasi the court agreed na pwede ng pakasalan ni papa mo si Anda."Woah. Mama and papa are getting married too? I am happy but I wonder, why now? Bakit hindi noon?I could see papa is happy too. I wanted to come to them to congratulate them but mama and papa are having their time together so I just let them. Pumasok ako sa room ko at kinuha ang phone ko. Sandro is chatting me again. Kumunot ang noo ko habang binubura ang mga messages niya. Lucinne already told him na siya ang gumagamit sa account ko para makipag flirt sa kaniya at hindi ako.Sandro: Hi Sua, Nagchat siya ulit. Hindi ako nagreply at ki
FATIMA “Are you okay about that, love? Hindi ka pa naman adviser ng bata pero pinatawag mo si Anda diyan sa school.” Natatawang sabi ni Conti sa akin. Napalabi ako dahil hindi ko rin alam bakit ko pinatawag si Anda dito. Hindi ako homeroom teacher niya pero ako pa talaga ang nagpatawag ng meeting. Ni hindi ko nga alam paano siya kakausapin o kung handa na ba akong kausapin siya. Pero it’s been 6 years, siguro naman at seize fire na kami. Well, on my end, wala naman na talaga akong galit sa kanila ni Axcl. Natutunan kong patawarin ang sarili ko at kasabay no'n, pinatawad ko rin sila ni Axcl at Andania. At the end of the day, tinulungan pa rin nila kami. Binigyan ng bagong tirahan at tinulungan si Conti na maligtas sa bingit ng kamatayan. “Sabihan mo lang ako kung kailangan kong pumunta diyan dahil pupunta talaga ako.” Sabi naman ni Conti sa akin. “Sige sige,” sabi ko at pinatay na ang tawag lalo na nang bumukas ang pinto ng room at nakita ko si Anda. Tumayo ako at napansin ko a
ANDANIA Nasa couch ako ng bahay ngayon at nanonood ng TV. Wala ako sa mood tumayo para maglinis, isa pa, sabi naman ni Axcl ay huwag na akong tumulong sa bahay dahil ayaw niyang mapagod ako. Si ate Chona naman ay ayaw rin niya akong patulungin. Nagbubuhay senyorita ako nitong mga nagdaan na buntis na ako. “Anda,” napatingin ako kay ate nang makita na inaabutan niya ako ng almond, iyong mani lang. “Thank you ate,” sabi ko. Kahit na tumataba ay sige pa rin ako sa pagkain. Si ate Chona rin kasi ay lagi ako nilulutuan. “Ayaw mo ba ng engrandeng wedding?” tanong ni ate sa akin matapos niyang umupo sa harapan ko at nakinood sa pinapanood kong palabas. “Saka na ate, ang importante muna ngayon ay maikasal kami ni Axcl kahit sa mayor office lang muna.” Paranoid na kung paranoid pero kasi kinakabahan ako. Mas mabuti na iyong makasal talaga kami, ang importante lang naman ay madala ko ang apelyido niya. Tumango siya. “Kumusta kayo ni Fatima?” Ah—magdadalawang linggo na rin ng nalaman ko
(POINT OF VIEW OF SUA AND SANDRO) (SUA) “Hi Sua,” Sandro is here again. Tumayo ako para iwasan siya. “Why do you hate me?” tanong ni Sandro habang sinusundan ako. “Can I have one?” tanong niya, patukoy doon sa ginagawa kong seashells bracelet. “Ayokong bigyan ka.” “Why?” “You’re not my friend.” Nakita kong humaba ang nguso niya at umupo sa harapan ko. Nasa bench na ako, doon sa inupuan namin kanina ni teacher Flor. Sinundan niya talaga ako hanggang dito. Nakakainis. “I saw Lucinne and Lucille. May suot silang ganito. Ikaw ba nagbigay?” “Yes because they are my cousins.” “How about teacher Flor?” “She’s my friend.” “Then make me your friend,” sabi niya. Tinignan ko siya ng seryoso. I don’t like him to be my friend. I just hate him. I saw him goofing around, flirting with other girls. Ayoko sa lalaking hindi nag-aaral. Papa told me if I like a guy, doon dapat sa matalino at mahilig mag-aral and Sandro has none of those. He’s not a standard. I don’t understand ate Lucinne a
(POINT OF VIEW OF SUA AND SANDRO)(SUA)“Hate Sandro pala ah?” niloloko ako ni ate Lucille at ate Lucinne matapos umalis ni Sandro. Kahit si mama ay tini-tease rin ako.“Ma, stop looking at me like that.” Nakanguso kong sabi.“What? Paano ba kita tinitignan?”“You’re looking at me like I did something embarrassing.” Tumawa si ate Lucinne at ate Lucille. Ako naman ay tumingin sa isang pack ng Dutch Mill na binigay sa akin ni Sandro.“I’m not looking at you like you did embarrassing. Ano namang nakakahiya doon sa binigyan ka ng Dutch Mill ng SCHOOLMATE mo?”Mama even emphasize it.“MA!” Tumawa siya.Pulang pula na ang mukha ko. Napatingin ako kay Mang Troso na natatawa sa amin.I know this is a good deed pero naiinis ako kay Sandro. Bakit niya ako binigyan ng Dutch Mill sa harapan ng family ko? Nababaliw ba siya?Hindi natigil doon ang panloloko sa akin ng family ko at kinagabihan, pinatawag ako ni papa sa kwarto nila.Kabado ako dahil kilala ko si papa. Strict siya masiyado at mahigpit
Sua, in her last day as college student.Nakatanga ako sa kawalan habang nakatingin sa labas ng kwarto ko. Sa susunod na araw na ang graduation day namin.“Ate, kailan uuwi si kuya Sandro dito? Bakit wala siya kahapon?” napatingin ako kay Blue na bigla nalang pumasok sa loob ng kwarto ko na walang preno-preno.“May trabaho pa ang kuya mo,” sabi ko at napabuntong hininga.“E ikaw ate bakit nasa bahay ka lang? Saka bakit nag-aaral ka pa rin habang si kuya e may work na. Repeater ka ba?” natawa ako sa sinabi niya at ginulo ang buhok niya.“5 years ang kursong kinuha ko habang sa kuya Sandro mo e apat lang.” Hindi ko alam kung e pu-pursue pa ba niya ang archi at post grad level o hindi e.Pero kasi katatapos lang ng practical work experience niya so sinabi ko sa kaniya na magpahinga muna siya. Pero ayaw naman siyang pakawalan ng boss niya for he’s good at his work.Batang bata pa lang e pinag-aagawan na. Nakakaproud ang baby ko na yan.Kaya heto at may inoffer na project na hindi pa tapos.
SUALumabas ako ng bahay nang magising ako at wala si mama. Hindi ko alam kung nakauwi ba si papa kasi hindi ko siya nakita kagabi.Pero nagulat ako ng makita si tito Shawn sa labas at naglalaro sila ni Blue ng bola.“Tito?” gulat na sabi ko.“Good morning, baby.” Tito said at ngumiti sa akin.“Dito kayo natulog, tito?” tanong ko. Tumango siya at sinabing, oo.Sunod ko namang hinanap ay si mama. “Nasaan po si mama?”“I’m here. Bakit?” Napatingin ako sa likuran at nakita ko siyang may hawak na flower pot.“Hindi po ba umuwi si papa, mama?” tanong ko. Gusto ko kasi siyang makita. Hindi rin ako mapakali na hindi makita si papa o marinig ang boses niya.“Nakauwi na siya kagabi. Pinabili ko lang ng cake.”Kumunot ang noo ko, nagtataka bakit nagpapabili si mama ng cake. Pero hindi na ako nagtanong. Lumapit nalang ako kay Blue at hinaIikan ang kapatid ko sa noo na amoy baby powder.Malungkot pa rin ang puso ko pero hindi ko alam bakit na parang hindi na galit si mama sa akin tungkol kay Sandr
ANDANIA“So this is what it feels to have a daughter that looks exactly like you.” Napatingin ako kay Axcl na nakatingin ngayon kay Sua.Pumasok siya sa kwarto kung saan mahimbing ng natutulog si Sua.“I can’t look at her because she reminded me of you. Natatandaan ko ang mukha mo noon na umiiyak dahil palagi tayong pinaghihigpitan ni Geneva.”Oo. Natatandaan ko nga ang mga panahong yun.“I didn’t expect her to fall in love with Bil’s son. Hindi ko nga alam na may anak pala si Bil. Anong gagawin natin, Axcl?” tanong ko.“I booked a ticket. Babalik ako kina Fatima kasama ni Shawn.”“Anong gagawin mo?” mahinahong tanong ko.“I can’t bear to see our little Sua being like this,” lumapit si Axcl sa akin at niyakap ako.Lumandas ang luha sa mata niya bagay na ikinatigil ko. He’s crying and it’s heartbreaking seeing my husband looking hurt.“It was her first time na magdemand sa atin ng ganito. She has been behaved, composed and calmed. We didn’t ask what she wanted. Hindi rin naman siya nagd
“Uuwi na tayo,” pinal na sabi ni papa na para bang hindi narinig ang sinabi ni tita Fatima.Kinuha ni papa ang kamay ko pero humawak ako sa braso ni Sandro.“Sua!” Sumigaw na si mama sa ginawa ko.Nang bitawan ni papa ang kamay ko, agad akong yumakap kay Sandro. Ibinaon ko ang mukha ko sa dibdib niya.“Huwag mo ‘kong ibigay kay papa, please…” Sabi ko, humagolgol.Naramdaman ko ring niyakap ako ni Sandro, tila gusto akong ipagdamot sa lahat.“Sir please…” Pagmamakaawa ni Sandro. “Give me a chance,” iyon ang sinasabi niya.“Let go of my daughter o ipapakulong kita!”“AXCL!” React ni tita Fatima. “Bakit mo ipapakulong si Sandro?”“He kidnapped Sua!”“Kidnap? Hindi mo ba nakita na sumama ang anak mo ng kusa sa kaniya? Ayaw nga niyang bumitaw. Matatawag mong kidnapping ito?”“Still, dinala niya si Sua sa property niya. This is kidnapping.” Sabi ni tito Shawn at pinalapit sa amin ang mga pulis.Agad nilang hinila si Sandro palayo sa akin. Natakot ako ng husto. “Huwag!” Sigaw ko. “Bitawan ni
Matapos naming kumain, naligo ako una. May binili si Sandro na damit namin pero isang piraso lang. Mabuti nalang din bumili siya, kasi hindi ako nagdala ng kahit na anong damit kanina.Matapos naming makaligo, inaya niya ako na pumunta ng dagat. Pumayag ako lalo’t nasa tapat lang yun ng bahay.“Ang hangin,” natatawa kong sabi ng isayaw ng hangin ang mahaba kong buhok.“Gusto ko kapag graduate na tayo, may bahay tayo sa tabing dagat.” Sabi ko sa kaniya at lumingon para makita ang reaction niya.Nakatitig lang pala siya sa akin. Kinuha niya ang kamay ko ay dinala sa labi niya.“Ang ganda mo,” out of nowhere na komento niya. Parang lahat ng sa akin, para sa kaniya ay maganda.Naiiyak na naman ako. Mahal ko talaga ang taong ito.Ano nalang ang gagawin ko kung hindi kami sa isa’t-isa.“Binobola mo ba ako?”“No baby. You’re really beautiful at oo, papagawa ako ng malaking bahay sa tabi ng dagat. Tapos maybe after 6 years, may baby na tayong kasama.”Bigla akong pinamulahan sa sinabi niya. I
SUA“Bakit?” tanong ni Sandro sa akin pagkababa ko ng taxi. Ang lakas ng tibok ng puso ko.Agad ko siyang niyakap at hinila siya papasok sa taxi na naghihintay sa amin. Sinabi ko kasi sa driver na hintayin kami.“Baby, wait..” Sabi niya.“Please… Umalis na muna tayo.” Sabi ko sa kaniya.Tumitig muna siya sa akin bago siya nagpatianod sa paghila ko sa kaniya. Pumasok kami sa taxi.“Saan kayo ma’am?” malumanay na tanong no’ng driver.Hindi ko alam anong sasabihin ko. Wala akong alam sa lugar na ito. Kaya si Sandro ang kumausap sa driver. Magpapatianod nalang ako at sasama kung saan kami dadalhin ng lakad namin ngayon.“What happened?” tanong niya matapos niyang kausapin ang taxi driver. Sumandal ako sa kaniya. Halos ibigay ko na ang bigat ko sa kaniya.Tumawag si papa sa akin no’ng nasa taxi pa ako. Hindi ko sinagot ang tawag niya.Alam ko na kasi na sinabi ni Reina sa kaniya ang lahat.“I think alam na ni papa ang lahat.” Mahinang sabi ko.Naramdaman kong humigpit ang paghawak niya sa
REINAKalat sa campus ngayon ang ginawa ni Sandro sa group project nila. HinaIikan daw kasi ni Mylene si Sandro habang tulog kaya nasampal siya ni Sua.Tapos ngayon, nakikita kong hindi na lumalapit si Mylene sa kaniya. Lihim akong natuwa sa nangyari. Iba nga naman talaga maningil ang karma.Malapit ng matapos ang first sem. Naging tahimik ang lahat. Iyong mga kagaya kong humahanga kay Sandro, bigla nalang naglaho.Dahil iyon lahat kay Sua. Lagi silang magkasama. Rinig ko pa sa iba na tingin pa lang niya ay napapaatras na ang sino mang magtatangkang lumapit kay Sandro.Matunog dati ang pangalang Sandro na crush ng lahat pero ngayon, he was branded as Sua’s boyfriend.“Iba sila ni Sua.” Iyon ang sabi ni Jho. “Seloso si Sandro pero showy siya. Balita ko pinagsi-selosan niya iyong Charles na classmate ni Sua at laging vocal at PDA si Sandro para ipakitang kaniya si Sua while si Sua, hini-head to foot lang niya ang mga babae sa paligid ni Sandro.”Hindi ko siya pinansin. Ayokong makinig s
REINASobrang laki ng Gaiman. Halos lahat ng studyante na narito ay matatalino, at karamihan ay may kaya. Salat kami sa pera kaya doble kayod ako para lang mapanatili ko ang scholarship ko.Dream school ko ang Gaiman. Dahil alam kong after I graduate from this school, trabaho na ang kusang lalapit sa akin.Pero sa daming tao na narito, isa lang ang nakakuha ng attention ko. At iyon ay si Sandro.Siya lang yata ang naging crush ko mula no’ng freshman ako. Sobra niyang gwapo, seryoso at matalino. Halos nasa kaniya na nga lahat.“Jho, bagay ba sa akin ang shade ng lipstick na ito?”Si Jho ang roommate ko.Pareho lang pala kami ng dorm ni Sandro. Pagbaba ko ng hagdan, makikita ko na siya dahil sa second floor ang room niya.“Oo naman. Pero huwag ka ng umasa doon kay Sandro. May Mylene na yun.”Humaba ang nguso ko.Ano naman ngayon kung kasama niya lagi si Mylene e hindi naman sila. Sa pagkakaalam ko ay magkaibigan lang silang dalawa."Seryoso ka bang hahangaan mo siya kahit na hindi ka nam
May dala siyang ice cream, yung isang tub at gamot."Good afternoon. How was your sleep?"Tumayo at lumapit ako sa kaniya. "Ayos lang. Thank you pala sa paglinis at pag-ayos ng gamit ko." Saad ko sa kaniya.Lumabi siya at sinabing, "I want a thank you hug.Natatawa ko siyang niyakap. "Kaya ka napipilosopo ni papa e."Mahina siyang natawa."Your father is kinda savage.""He is." Pagmamalaking sabi ko. "Kumain na tayo hangga't mainit pa ang niluto mo."Tumango siya at umupo na kami sa mesa para kumain.Excited akong tikman ang niluto niya. Sa tingin pa lang kasi ay masarap na. Marunong akong magluto pero hindi gaya sa kaniya na nakakaluto na ng dish gaya nito.Siya na talaga. Feeling ko e nasa kaniya na ang lahat.And it didn't disappoint. Ang sarap nga ng luto niya."Sasabihin mo bang pwede na ako mag-asawa kasi masarap ako magluto?"Nagpipigil ako ng ngiti sa komento niya. Inirapan ko siya lalo na nang makita ang dimple niya dahil sa ngiti niyang halos ikapunit na ng labi niya."Pwede