LABING DALAWA: PUMAYAG"Dad, my teacher told me po to remind you about our foundation week starting tomorrow po. And she also said that you already agreed po. Is that true, dad?" Kasalukuyan na nag-aagahan ang mag-aama nang sabihin iyon ni Tina kay Sir. Tumango naman si sir bilang tugon sa anak. "Yes, I'm going but I can't attend on Wednesday becuase I have meeting on that day so we'll attend on Thursday and Friday, okay?" sabi ni Sir habang nakatingin kay Tina. Nakangiting tumango si Tina. Bakas sa mukha at mga labi niya ang tuwa. "Yes po, Dad!" Magiliw na sambit ni Tina bago ako tumingin sa akin. Kitang-kita ko ang pagningning ng mga mata niya dahil sa tuwa. "Sasama ka po sa amin, Yaya Jossa?" Nagulat ako sa tanong niya. Hindi ko iyon inaasahan. Bakit naman ako niya naisip na sasama ako? Mabilis na umiling naman ako agad."H-Ha? Hindi. Hindi pupwede, Tina, e. May gagawin pa si Yaya Jossa rito sa may bahay. Tsaka naroon naman si Sir. Siya muna ang titingin sa inyo." Nakangitin
LABING-TATLO: ANO ITONG NARARAMDAMAN KO? Muntik na kong tanghaliin nang gising sa mismong araw ng foundation nila Tina dahil sa puyat ko kakahanap ng magandang susuotin. Hindi agad ako nakatulog dahil nais kong maging kaaya-aya naman ang susuotin ko at ang sarili ko kahit papaano sa okasiyon na iyon.Mabilis akong kumilos para ayusin ang sarili at humabol sa ibaba kung saan naroon na ang mga bata at si sir na naghihintay. Nang natapos ay tumayo ako sa harap ng salamin at pinagmasdan ko ang sarili. Simple lamang ang suot. Typical na kasuotan lamang. Tanging puting pang-itaas at itim na pang ibaba ang suot ko. Nais ko sanang magsuot ng bestida katulad nang sinabi ni Mel kagabi ngunit parang hindi naman ata iyon naaayon sa dadaluhan ko at sa kung ano ako. Mas okay na iyong simpleng kasuotan na lamang. Ngumiti ako nang makita ang sarili. Mukhang ayos na naman ito. Inayos ko ang buhok bago ako napagdesisyon na bumaba. Nasa itaas palang ako ng hagdan nang marinig ko ang boses ni Tina mula
LABING-APAT: Imahinasyon"HUY! Tulala ka na naman diyan? Ayos ka lang ba?"Bumalik ako sa huwisyo nang marinig ang boses ni Mel. Tumayo siya sa gilid ko at pinanood ako. Pinatay ko naman ang tubig na kanina pa pala umaagos at hindi sa halaman napupunta."S-Sorry..." mahinang saad ko."Ayos ka lang ba?" Pinagmasdan niya ako ng mabuti. "Napapansin kong wala ka sa sarili mo nitong mga nagdaang araw? May problema ba?"Agad akong umiling."W-Wala naman..." mabilis na sagot ko."Talaga ba?"Tumango ulit ako.Huminga naman siya ng malalim habang nakatingin sa akin."Kung may problema ka o may gumugulo sa isipan mo huwag kang mahihiyang magsabi sa akin ha? Makatutulong iyon para maibsan 'yang iniisip mo, okay?"Tahimik na tumango ako.Wala naman talaga akong sakit o anuman. Sadyang hindi lang ako tinatantanan ng aking isip. Ginugulo kasi ako ng isipan ko tungkol kay sir. Ewan ko ba kung bakit hindi ko siya maalis sa isip ko.Matapos no'ng nangyari sa paaralan nila Tina ay may kung ano nang ga
LABING-LIMA: Hulog Na Hulog Ilang araw na ang nagdaan na sinubukan kong hindi magtagpo ang landas namin ni Sir. Hindi ko alam kung tama ba itong ginagawa ko o hindi ngunit ito lang ang sa tingin kong paraan nang maiwasan ang anomang nararamdaman ko para sa kaniya. Mas lalong hindi tama ito. Hindi ako mangmang para hindi malaman kung anoman ito. At nais ko itong putulin na. Nais kong iwasan na habang maaga pa."Yaya Jossa, bakit po hindi mo na ako sinusubuan tuwing umaga? Laging si ate Mel ang sumasabay sa akin. Ayaw mo na ba kay Tina, Yaya?"Nasa loob kami ng sasakyan at patungo sa eskwelahan ng dalawa nang itanong sa akin iyon ni Tina. Nakaramdam ako nang awa sa bata. Hindi ko gusto na pati siya ay madamay sa pag-iwas ko sa ama niya ngunit kailangan iyon kung maaari.Inayos ko ag buhok niya saka isinukbit sa likod ng tenga niya."Sinong nagsabi na ayaw ko na sa'yo? Pagpasensyahan mo na si Yaya kung hindi ka na sinasabayan dahil may mga ginagawa lang talaga ako, ha?" ani ko. "Hayaan
LABING-ANIM: Sambit ng Pangalan LUMIPAS ang mga araw na hindi ko mapigilan ang sarili na pagmasdan si Sir Cuenca. Hindi ko rin alam sa sarili kung bakit sa tuwing narito sa bahay si sir ay nais ko lang gawin ay panoorin siya. Sa panonood ko sa kaniya ay sapat na iyon upang makarama ako ng saya. Ilang beses na nga akong nahuli nina Mel, Manang Loyda, Joshua at Cecil na nakatulala kay sir. Pinagsabihan na rin nila ako ng kung anu-anong bagay ngunit hindi iyon rumihistro sa isipan ko dahil na kay sir ang atensiyon ko habang nagpapaliwanag sila.Katulad na lamang ng isang hapon. Araw iyon ng linggo kung saan walang pasok si sir at nasa bahay siya gumagawa ng trabaho niya. Busy ako sa pagpupunas ng mga hinugasan na pinggan na ginamit kanina nang sumulpot si Mel at gagawan niya raw si sir ng kape.“Ako na,” pigil ko sa kaniya. Napatingin naman siya sa akin. Bumaba ang mga mata niya sa ginagawa ko bago ako tignan sa mukha.“Ako na, tapusin mo nalang ‘yan para makapagpahinga ka na.”Umiling
LABING-PITO: Kape“YAYA JOSSA, HALI KA NA PO!”“Oo, nariyan na ako, Tina.”Matapos kong i-lock ang kwarto ni Tina ay hinila ko ang kulay itim na maleta na siyang puno ng damit at gamit nina Tina at TJ at sumunod pababa kay Tina.Isang linggo ang lumipas ng gabing iyong pinagtimpla ko si sir ng kagabi. Noong nakaraan pa sana nila plano magbakasiyon ngunit may inaasikaso pa ang mga magulang ni sir kaya naman ngayon araw palang kami aalis upang tumungo sa kung saang dagat man na tinutukoy ni Tina. Lahat kami kasama at walang maiiwan sa bahay. Paglabas ko ng bahay ay naroon na sila at nag-aayos ng mga gamit sa sasakyan. Binigay ko agad kay sir ang maleta nina Tina para maayos na sa likod ng sasakyan.“Wala na bang naiwan?” tanong ni sir nang ipasok sa sasakyan niya ang gamit ng dalawa.“Wala na po, sir,” sagot ni Manang.Tumabi naman bigla sa akin si Tina na ikinataka ko. Tinanong ko siya kung bakit ngunit umiling lamang siya bilang tugon.“Okay na ba ang lahat?” tanong muli ni sir.“Yes
LABING-WALO: SugatNANG MAGISING sina Tina at Tj ay tuwang-tuwa sila nang malaman na narito na kami sa kung saan sila madalas magbakasyon. Hindi nga natigil si Tina sa pagkukulit kay sir dahil gusto niya nang lumusong agad sa dagat. Mayroon kasing tanaw na dagat mula rito sa bahay. Hindi naman kalayuan. “We’ll swim tomorrow, okay?” ani sir sa makulit na si Tina. “For now, let’s us all rest.”Sumimangot naman si Tina pero agad ding tumango.Naubos ang oras na puro lamang pagtanaw ang ginawa ni Tina sa dagat. May minsanan pang kinulit niya ako na tumingin lang daw doon ngunit narinig iyon ni sir kaya agad kaming pinigilan. Pinapaalalahan ko naman siya na makakatapak siya roon bukas ngunit lagi niyang sagot ay gusto niya na raw ngayon. Wala naman kaming magawa dahil nakabantay sa amin si sir habang nagawa sa harap ng laptop nito. Kaya hanggang sa pagsapit ng dilim ay walang ginawa si Tina kundi mag-aya para tumungo sa dagat ngunit nauudlot din dahil sa naririnig iyon ni sir.Nang makatu
LABING-SIYAM: Aksidenteng Halik"Hindi naman ba sumasakit ang sugat sa paa mo?"Umiling ako sa sinabi ni Manang Loyda.Narito kami ngayon sa kusina at kasalukuyan na gumagawa ng tanghalian. Nasa dagat naman sila sir at ang mga bata. Naroon din sina Mel at Cecil para kung may iuutos sila ay mauutusan. Kami ni Manang Loyda ang naiwan sa bahay. Kahit na ayaw ni Manang Loyda na pakilusin ako dahil sa kalagayan ko ay nagmatigas pa rin ako.Hindi na naman masakit ang paa ko. Medyo na kirot nalang ngunit nakakayanan ko naman. Tsaka nakaupo lang naman ako at naghihiwa ng mga gulay kaya hindi rin sumasakit."Hindi po," sagot ko.Hawak niya ang sandok na pinanghahalo sa niluluto niya nang ituro niya ako gamit 'yon."Huwag kang mahihiyang magsabi kung masakit ha?" sabi niya.Tumango naman ako."Opo.""O, sya, sya, tapos mo na bang hiwain ang patatas?"Kinuha ko ang mangkok na may laman ng mga patatas na binalatan ko."Heto po." Tatayo na sana ako nang pigilan niya ako."Oh. Oh. Huwag ka nang tum
SPECIAL CHAPTER #3 PART TWO TYSON’S POINT OF VIEW: “FVCK!” Binato ko ang cellphone sa pader nitong opisina ko. Malakas na tumunog iyon bago bumagsak sa sahig. Malamang nasira sa sobrang lakas nang pagkakabato ko. I don’t fvcking care! Anong silbi ng cellphone kung ni isang greetings from the people I treasure the most ay wala akong natanggap! “D*MN THIS!” I looked at the wall clock and saw it’s almost 12 midnight. But I received nothing! It’s eleven fvcking fifty-eight! Two minutes before my birthday but no one message to greet me?! The fvck?!“D*MN!” malakas kong sinuntok ang table sa harap ko. Sinadya kong hindi agad umuwi para hintayin ang mga bati nila sa akin. Kahit kaninang umaga pag-alis ko ng bahay, ni hindi nila ako sinabihan o binati. Wala. Maaga kong pinauwi ang mga employees ko ngayon to celebrate my birthday but I think walang selebrasyon na magaganap. I waited and stayed here for so damn many hours to received nothing! Inis na tumayo ako at dinampot ang gamit.
SPECIAL CHAPTER #3 PART ONE"Jossa."Hindi ko alam ngunit hindi pa rin ako mapalagay at hindi pa rin ako komportable sa tuwing nakikita ko si Ma'am Ana, ang ina ni Tyson.Pilit kong inayos ang pagkakaupo at tinignan siya. Kita kong nakatingin siya sa akin gamit ang masayang mukha. Simula noong kinasal kami ni Tyson ay wala na siyanh ibang naging tutol pa kundi ay tanggapin kami.Masaya ako sa wakas na tinanggap niya na ako para sa anak niya. Ngunit hindi ko talaga maalis sa aking sarili at isipan na sa tuwing nakikita siya ay naalala ko ang gabing dinukot niya ang kapatid ko at pinapili niya ako."M-Ma'am..." tawag ko sa kaniya."Hindi ba't sabi ko ay mama na rin ang itawag mo sa akin," nakangiting saad niya. Naalala ko noong pagkatapos ng kasal namin ay nagkausap na kami tungkol doon. Hinayaan niya na akong tawagin siyang mama. "You look... uncomfortable. Am I making you uncomfortable?"Dahan-dahan akong tumango."S-Sorry po... ma..." mahinang sabi ko. "H-hindi ko lang po talaga maa
SPECIAL CHAPTER #2"Ang taray mo na talaga, Jo. Hindi na ikaw ang Jo na kilala namin."Natawa ako sa sinabi ni Tisoy. Napatakip pa siya sa bibig habang nanlalaking mga matang pinagmamasdan ako."Mala-prinsesa ang datingan, 'di ba?" Dagdag ni Klay. "Hindi na'tin ma-reach ang kaniyang life."Napailing na ako sa mga reaction nila. Nandito kami ngayon sa isa sa kainin dito sa hotel. May ginagawa rin kasi si Tyson na kailangan ipasa ngayong araw kaya nagpaalam ako na makikipagkita sa dalawang ito. Mabuti nalang at pinayagan sila nila ma'am na magpahinga ng isang oras para makausap ako."Pasensiya na pala kayo't hindi ko kayo naimbintahan sa kasal," paghihingi ko ng tawad. "Sobra-sobra na kasi ang pumunta.""Wala na magtatampo na kami niyan." Sabi ni Tisoy.Nakatanggap siya ng hampas kay Klay."Ano ka ba, ayos lang," ani Klay. "Naintindihan naman namin at least umabot sa amin ang food niyo."Nandoon kasi sila Tiya Joan kaya pinadalhan ko nalang sila ng pagkain dahil nga hindi rin sila nakab
SPECIAL CHAPTER #1READ AT YOUR OWN RISK! "This is our time, darling."Hindi ko pa nagagawang sumagot ay bigla niya nalang akong siniil ng halik. Dama ko ang pangigigil sa bawat hagod ng labi niya sa mga labi ko. Alam kong kanina niya pa gusto gawin ito. Alam kong kanina pa siya nagtitiis. Kaya naman, sino ako para pigilan pa siya ngayon?Nandito kami sa resort na pinagtatrabahuhan ko sa probinsiya. Sinalubing nga kami ng mga katrabaho ko at ng mga dati kong amo kanina sa bungad nitong hotel bago kami pumunta rito sa kwarto. Iba sa pakiramdam ang makita ang mga nakangiti nilang mukha kanina. Tuwang-tuwa sila habang pinapanood kami. Lalong-lalo na nag dalawa kong kaibigan na si Tisoy at Klay. Hindi ko pa sila nakakausap pero kakausapin ko sila bago kami umuwi ng maynila.Tatlong araw lang kami rito dahil kailangan na talagang bumalik ni Tyson sa trabaho. Ang dami niya na kasing tambak na gawain.Napasandal ako sa pader nang lumalim ang halik niya. Dama ko ang pagpasok ng dila niya sa
FINALE"Congratulations to Mr. and Mrs. Cuenca!"Naramdaman ko ang pagpulot ng kamay ni Tyson sa bewang ko at marahan na nilapit sa kaniya. Inangat ko ang tingin sa kaniya at malawak na ngumiti. Asawa ko na nga talaga siya. Sa wakas...Ngumiti rin siya at saka ako hinalikan sa gilid ng ulo. "I'm so happy, Mrs. Cuenca," bulong niya. "Finally, you're mine."Napahawak ako sa dibdib niya atsaka sinandal ang ulo sa kaniya. "Sobrang saya ko rin, darling... I love you.""I love you, too."Dahan-dahan na lumapit ang mukha niya sa akin at bumaba sa mga labi ko. Napapikit ako at naramdaman ang paggalaw ng labi niya. Dama ko ang pangigigil sa labi niya at ang paghigpit ng hawak niya sa beywang ko. Napahawak nalang ako sa kaniya nang mawalan ng lakas dahil sa halik niya. "Mamaya na 'yan, sir! Kumain muna tayo bago 'yan!" dinig kong sigaw ni Manang.Nagtawanan ang lahat ng tao rito sa simbahan sa sinabi niya.Nagdilat ako ng mga mata at nakita ang ngiti sa mga labi niya. "Well, I can wait for t
79"Let's talk."Ilang beses niya akong sinubukan kausapin sa dalawang araw na nagdaan. Puro iwas at tago ang ginawa ko. Nagtataka na nga ang mga katrabaho ko sa ginawa ko pero wala akong pake. Basta mataguan ko siya at hindi kami magkita. "Just give me a minute to talk to you." Hindi ko siya pinansin at mabilis na tinalikuran. Kanina niya pa ako sinusubukan na kausapin pero pinapabayaan ko lang siya. Ngayong araw ay ilang beses niya na naman akong kinulit. Hindi ba siya napapagod? Sabing ayoko nga, e. Ano bang gusto nitong pag-usapan? Matapos niya akong sabihin ng mga gano'ng bagay ay lalapit siya bigla? Bakit? Para saan? At bakit niya ako gusto makausap? Hindi naman siguro dahil kay Teinia, 'di ba?"Hey!" Naramdaman kong sumunod siya sa akin. "I said, let's talk." "Busy ako, sir." Sabi ko habang mabilis na humahakbang palayo sa kaniya. "Sa iba nalang po kayo magtanong.""Give me five minutes, hey." Hinawakan niya ako sa braso at pinaharap sa kaniya. "Just five minutes."Hindi ko
78THIRD PERSON POINT OF VIEWTumakbo palapit si Teinia kay Jossa. Yumakap siya sa ina at doon nawala ang pokus ni Jossa kay Tyson. Umupo siya at hinawakan ang mukha ng anak."O-Okay ka lang ba?" Nag-aalalang tanong niya. "Sorry kung napabayaan kita. Anong nangyari sa iyo? Ayos ka lang?"Ngumiti naman si Teinia atsaka tumango. "Opo, ma! Okay lang po ako. Tinulungan po ako ni kuya, e!" Tinuro niya si Tyson na ngayon ay nakatulala pa rin habang nakatingin sa dalawa. "Mabait po siya, 'no, ma?"Napatitig ulit si Jossa kay Tyson. Nakita niya kung paano tumitig ito sa kanila. Naalala na naman niya ang huling pag-uusap nila. Sinubukan niyang kausapin ito ngunit sadyang ayaw ni Tyson. Pero ngayon na nandito siya ay 'tila nawala lahat ng nais niyang sabihin. Lalo pa't nandito rin si Teinia."Ma?""H-Ha?" Napatingin siya kay Teinia. "A-Ah, oo... ang bait niya nga. Nagpasalamat ka na ba? Magpasalamat ka."Humarap si Teinia at ngumiti kay Tyson. "Kuya, salamat po ulit." Yumuko pa siya. "Nandito n
77THIRD'S POINT OF VIEW:"Happy fiesta, mga ka-barangay!"Hindi pa man tuluyang sumisikat ang araw ay maingay na ang bayan nila Jossa. Bawat tao mapasa-loob man ng bahay, labas, kalsada at mga bubong ay iisa ang isinisigaw. Lahat ay may magagandang ngiti sa kanilang mga labi na siyang nagpapakita kung gaano sila kasaya. Lahat ay tuwang-tuwa habang binabati ang isa't isa ng happy fiesta.Sa bahay ng tiyahin ni Jossa ay gano'n din. Masaya silang nagbatian at nagyakapan. "Hali na't maghain na tayo." Nakangiting sabi ni Joan, ang tiyahin ni Jossa. "Pagsaluhan na na'tin ang hinanda ko habang mainit pa."Silang pamilya lang ang naroon. Bukod sa may handa rin ang mga kapitbahay nila kaya hindi nila inimbita, malalayo rin ang iba nilang kamag-anak katulad nalang ni Lorna na nasa maynila pa nakatira.Umupo sila at pinagsaluhan ang pagkain sa hapag. Masaya at tuwang-tuwa ang mga bata habang sila ay nagkukuwento habang nagsasalo-salo.Ito ang masaya sa tuwing sasapit ang piyesta. Halos lahat a
76Magulo ang isip ko. Hindi ako agad nakakilos sa kinatatayuan ko pag-alis ni Tyson. Akala niya ba'y nagsisinungaling ako? Anong sinasabi niyang kamukha ko ang darling niya? E, ako naman talaga 'to?Saka...Ano raw?Patay na ako? Patay na ako sabi ng mama niya? Paanong patay na ako, e, ito nga ako?"A-At... naniwala siya ro'n?" mahinang bulong ko sa sarili. "K-kasinungalingan... hindi ko akalain na magagawa ni Ma'am Ana ang lahat nang ito... napakagaling niya...""Sino?"Napitlag ako at agad na humarap sa likuran. Nakita ko si Tisoy na nakatingin sa akin."I-Ikaw pala...""Sinong kausap mo?" takang tanong niya. "May kinakausap ka bang hindi ko nakikita, Jo? Hoy! Iba na 'yan, ah?"Hindi ako nakasagot."Biro lang," tumawa siya at bahagya pa akong hinampas sa braso. "Ayos ka lang ba? Nakatulala ka rito at may kung ano-anong sinasabi. Okay ka lang?"Mahinang tumango ako."Sigurado ka?" Nag-aalala ang tono niya. "Alam mo, hindi man tayo gano'n kalapit sa isa't isa, pwede mo parin sabihin