CHAPTER 02

    MULAT sa kahirapan si Milagros at sanay siya sa ganoong buhay. Dati, masaya na siya na kumakain sila ng tatlong beses sa isang araw at nakakapagbayad sila sa kuryente. Luho na para sa kaniya ang makabili ng damit sa ukay-ukay at makakain ng fishball sa may bayan.

Ngunit nang makita niya ang lungkot ng pamilya niya dahil maaaring mawala sa kanila ang bahay at lupa kung saan sila lumaki ay parang bigla siyang hinampas ng malakas sa ulo. Bigla siyang nagkaroon ng panibagong mithiin sa buhay.

Nakakasawa rin pala ang maging mahirap. Madalas ay lilinlangin o paglalaruan ka ng mas nakakaangat. Kagaya na lang ng nangyari sa kanila. Inakala nila na sa kanila na ang lupang kinatitirikan ng kanilang bahay ngunit hindi pa pala. Kailangan pa nilang magbayad ng two hundred thousand pesos upang tuluyang mapunta iyon sa kanila.

“Tita, tapos na lahat. Nalinisan ko na lahat ng bato at kabibe!”

Bahagyang napapitlag si Milagros mula sa pagkakatulala sa sinabing iyon ni Beloy. Iniisip niya kasi kung paano siya makakapag-ipon ng perang kailangan nila sa loob ng tatlong buwan.

Nasa likod-bahay sila ni Beloy. Meron silang lumang poso roon kung saan sila kumukuha ng tubig na tabang o iyong mula sa balon. Ang tubig sa poso ay para sa paglalaba, paliligo, paglilinis at para sa banyo.

Tiningnan niya ang mga kabibe at bato na nasa maliit na timba. Ngumiti siya sa pamangkin at pinapasok na niya ito sa bahay. Binuhat na niya ang timba at naglakad papunta sa tindahan ni Aling Dyosa na matatagpuan sa palengke. Tumawid siya ng kalsada at naglakad ng kaunti. May tindahan ng mga inaalagaang isda si Aling Dyosa at kailangan nito ng mga kabibe at magagandang bato para ilagay sa aquarium. Siya ang tanging nag-su-supply ng mga ganoon rito.

Matapos niyang ibigay kay Aling Dyosa ang laman ng timba ay inisa-isa na nito iyong suriin. Bawat bato at kabibe at tinitingnan nitong mabuti. May iba na diretso sa plastik habang ang iba ay sa basurahan na nasa paanan nito.

“Three hundred fifty lahat ang nakuha mo ngayon, Milagros. Okay na ba sa iyo `yon?” tanong ni Aling Dyosa pagkatapos nitong suriin ang mga dala niya.

“Opo. Salamat po.” Matipid niyang sagot.

Habang nagbibilang ng pera ang ginang sa harapan niya ay napapaisip pa rin siya kung paano magkakaroon ng perang pambayad sa lupa. Inabot ni Aling Dyosa ang pera sa kaniya pero nanatili siyang nakatayo sa harapan nito.

“O, bakit? May kailangan ka pa ba? Dagdag ba?” Nakangiting tanong nito.

“Ay, hindi po. Aling Dyosa, kakapalan ko na ang mukha ko. Pwede mo ba akong pahiramin ng two hundred thousand pesos?!”

“Ano?! Two hundred ano?!”

“Thousand po! Two hundred thousand pesos.” Paglilinaw niya.

“Diyos ko! Mahabaging langit!” Napa-krus pa ito. Namutla ito na parang hindi makapaniwala sa sinabi niya. “Saan mo gagamitin ang ganoon kalaking halaga ng pera? Bibili ka ba ng sasakyan?”

“Pambayad po sa lupa namin. Kapag hindi kami nakapagbigay ng ganoon doon sa may-ari ng lupa ay mapapalayas kami. Tatlong buwan po ang palugit na ibinigay sa amin, e. Nakita ko po kasi na ang dami ninyong pera kaya baka mapapahiram ninyo kami.” Malungkot niyang turan.

May lungkot siyang tiningnan ni Aling Dyosa. “Nakakaawa naman pala kayo. Pero, Milagros, itong hawak kong pera ay wala pang two hundred thousand. Karamihan dito ay bente kaya akala mo ay marami. Sandali, ha...” Nagbilang ng pera ang ginang at inabot iyon sa kaniya.

Gulat man ay tinanggap niya pa rin iyon.

“Three thousand pesos iyan. Idagdag mo sa kailangan ninyong pera. Marami rin kasi akong babayaran kaya hindi kita mapapahiram nang malaki. Tapos kalahati ng kikitain mo sa akin ay ibabayad mo sa akin hanggang sa makabayad ka. Walang tubo iyan, ha. Ano, ayos ba sa iyo ang ganoon?”

Malugod na tinanggap ni Milagros ang alok na iyon ni Aling Dyosa. Alam niya na gusto siya nitong tulungan ngunit hanggang doon lamang ang kaya nito. Ganoon pa man, malaki pa rin ang pasasalamat niya. Napakasaya ng puso niya dahil kahit hindi ito mayaman ay handa pa rin itong tumulong.

Habang naglalakad pabalik ng bahay ay kipkip niya ang perang ibinigay ni Aling Dyosa. Napahinto siya sa harapan ng malaking gate ng beach resort na malapit nang magbukas. Lumapit siya at sumilip sa gate na parang rehas.

“May kailangan ka, miss? Kanina ka pa patingin-tingin dito sa loob, e.”

Nagulat si Milagros sa pagsasalita ng security guard sa may gilid. Hindi niya ito nakita kanina kaya inakala niya na walang tao.

“H-hello, kuya.” Nahihiyang kumaway si Milagros sa guard. “Kailan pala magbubukas itong resort?”

“Magpapa-book ka ba? Sa online nagpapa-book dito, e.”

“Ay, hindi po. Magtatanong sana ako kung hiring ba kayo rito? Mga staff, gano’n.”

“Meron. Sa housekeeping. Mag-a-apply ka ba?”

“Oo, kuya! Pwede ba?” Masayang tugon niya.

“May résumé o bio-data ka bang dala? Akin na at para maibigay ko sa HR department mamaya. Tamang-tama dahil kulang kami ng tao.”

“Naku, kuya. Wala, e. Pero babalik ako mamaya para magbigay. Maraming salamat po!” Nakangiting tumalikod si Milagros.

Kahit paano ay nagkaroon siya ng pag-asa na magkakaroon siya ng trabaho. Mabuti na ang kumilos siya upang makaipon kahit paano. Siguro naman ay mabibigyan sila ng palugit ng may-ari ng lupa. Kahit makiusap sila ay gagawin nila hanggang sa mabayaran nila nang buo ang kulang pa sa lupa.

Sa paglalakad ni Milagros pauwi ay may biglang humablot sa kamay niya. Ang buong akala niya ay may snatcher na aagaw sa hawak niyang pera. Akmang sisigaw siya ngunit sa paglingon niya ay tumalon ang kaniyang puso nang malaman kung sino ang taong iyon.

“Martin!” Buong tuwang bulalas niya sabay yakap sa nobyo.

“Hay! Namiss mo ako, `no? Pasensiya ka na kung ilang araw akong hindi nakapagpakita sa iyo. Ang dami kasing gawain sa bundok saka meron pala akong sasabihin sa iyo—”

“Ayos lang. Saka nandito ka na. Iyon ang importante!”

Sininghot niya ang leeg nito. Napapikit siya nang maamoy ang usok mula sa kopras. Gustung-gusto niya ang amoy nito iyon. Hindi niya ipagpapalit sa kahit na anong pabango ang amoy na iyon ni Martin.

“Kung makasinghot ka naman! Parang ang bango ko, a! Kakagaling ko lang sa bundok. Nagbaba ako ng kopras,” anito matapos niya itong yakapin.

“Iyan nga ang gusto kong amoy mo, e. Teka, saan ka pala pupunta?”

“Sa inyo. Sakto kasi nandito ka na. Ikaw lang naman ang ipinunta ko roon. Ikaw, sa’n ka galing?”

Isinilid muna ni Milagros ang pera sa bulsa ng suot na bestida. Hinawakan ni Martin ang kamay niya at naglakad-lakad sila sa dalampasigan. Nang makakita ng malaking katawan ng puno ay umupo sila paharap sa malawak at asul na dagat.

“Nagbenta ako ng bato at kabibe kay Aling Dyosa. Saka nagtanong rin ako roon sa magbubukas na resort kung pwedeng mag-apply ng trabaho,” tugon niya sa kaninang tanong ni Martin.

“Sa Montealta Beach Resort and Hotel? Magtatrabaho ka na?”

“Malamang. Kaya nga ako nagtanong. May problema kasi kami, Martin. Kailangan namin ng two hundred thousand pesos para pambayad sa lupa. Tatlong buwan ang palugit na ibinigay sa amin at papalayasin kami kapag hindi kami nakapagbigay. Kaya naisipan kong magtrabaho na para kahit paano ay makaipon.” May lungkot sa boses na turan niya.

“Akala ko ba ay sa inyo na ang lupang iyon?”

“Iyan din ang akala namin pero hindi pa pala. Ewan ko ba doon sa may-ari kung niloloko kami o ano. Pero alam mo naman kapag mahirap, `di ba? Wala kaming magagawa kundi ang sumunod na lang.”

Sandaling tumahimik si Martin. Maya maya ay may inilabas ito sa bulsa nito. “`Eto, sa iyo na ito, Milagros. Idagdag mo sa perang kailangan ninyo. Walong libo lang ito pero ito lamang ang kaya ko na iambag sa inyo.” Pera pala ang ibinibigay nito.

Nanlaki ang mata niya. “Naku! Hindi naman ako nangungutang sa iyo!”

“Bigay ko ito. Hindi utang. Isang buwan na kita ko iyan sa kopras pero wala pa akong paggagamitan kaya ibinibigay ko na sa iyo.” Kinuha nito ang isa niyang kamay at inilagay doon ang pera.

“P-pero, Martin—”

“Saka `eto pa pala...”

Mas lalong nanlaki ang mata niya sa gulat nang isang silver na singising na may maliit na tila diyamante sa gitna.

“A-ano iyan?” Nagtataka niyang tanong.

“Hindi mahal ang singsing na ito, Milagros. Naniniwala ako na hindi basehan ang halaga ng isang bagay ngunit mas importante ang intensiyon ng nagbigay nito. Milagros, gusto sana kitang tanungin kung gusto mong magpakasal sa akin?” Lumuhod pa si Martin sa harapan niya habang nakaumang ang singsing sa kaniya.

Napasinghap si Milagros. Naluha siya hanggang sa naghabulan na ang luha niya sa pisngi. Lumakas ang kabog ng dibdib niya. Hindi siya makapaniwala na nagpo-propose si Martin sa kaniya sa harapan ng karagatan.

Aaminin niya na simula nang maging sila ni Martin ay nagsimula na rin siyang mangarap na darating ang araw na magpapakasal sila at magiging mag-asawa. Tapos maninirahan sila ng payak sa isang bahay at magkakaroon ng mga cute na anak. Magkasama silang tatanda na hindi nawawala ang pagmamahal sa isa’t isa.

“Milagros?” untag ni Martin na naghihintay sa kasagutan niya.

Lumuluhang tumango si Milagros. “Oo, Martin! Gusto kong magpakasal sa iyo!” Mula sa pusong tugon niya.

Napasigaw sa sobrang kasiyahan si Martin. Tumayo ito at hinila siya. Mahigpit siya nitong niyakap na para bang ayaw na siyang pakawalan. Nang maghiwalay ang katawan nila ay parehas na silang lumuluha. Kinuha nito ang isa niyang kamay at isinuot ang singsing sa palasinsingan niya.

Walang pagsidlan ang kasiyahan na tiningnan ni Milagros ang singsing sa kaniyang daliri. Hindi man mamahalin ang singsing na iyon ay hindi iyon mahalaga sa kaniya. Ang mahalaga ay mula iyon kay Martin at simbolo iyon ng kanilang pagmamahalan na malapit nang magkaroon ng basbas mula sa nasa Itaas...