“Balita ko, nahuli na raw ng pulis si Gab, ah?”Napatigil ako sa pag-inom ng tubig nang marinig ang sinabi ng kaibigan kong si Jasrylle. Malakas akong bumuntong hininga at nagkibit balikat. “Talaga?” tanging sambit ko. “Dapat lang sa kaniya ‘yon, gago siya. Kulang pa ang salitang hayop para sa kaniya. Hindi ka na nga pinanagutan, hindi ka pa tinulungan noong may sakit ang inaanak ko. Kung sana lang ay tinulungan ka niya e ‘di sana…” Hindi na niya naituloy pa ang sasabihin nang malakas na akong bumuntong hininga. Itinikom niya ang kaniyang bibig at pekeng umubo. “Sorry na, hindi ko naman sinasadyang banggitin ulit ang tungkol doon. Nakakagigil lang, tangina niya talaga! Kung ako lang sana ang masusunod, hahayaan ko na siyang mabulok sa kulungan dahil sa ginawa niya. Walang puso ang gagong iyon. Wala ring itlog,” may halong inis na dagdag niya. Nanatili akong tahimik. Gustuhin ko mang magsabi rin ng masama tungkol sa lalaking iyon ay hindi ko na nagawa. Sapat na ang gabi-gabi kong pa
“Ano ba namang klaseng sayaw ‘yan, Lyana? Umayos ka nga, para kang poste riyan.” Mas lalong uminit ang ulo ko nang marinig ang sinabi ni Jasrylle kaya’t sa halip na humarap sa salamin ay sa kaniya ako tumingin. “Sinabi ko naman sa ‘yo na wala akong alam sa mga pagani-paganito, ‘di ba? Sabi mo naman sa akin, kaya ko—“ “Ang sabi ko kasi, gumiling-giling ka lang. Eh sa ginagawa mong ‘yan, para kang baboy na kinakatay, e. Kaloka ka, ha! Nahahaggard ang beauty ko sa ‘yo,” reklamo niya pa at pinaypayan ang kaniyang sarili. “Grabe ka na, ‘teh. Grabe ka na. Puwede ka ng maging human poste sa lagay na ‘yan. Poste ‘yan? Kawayan ka girl?” Umirap ako dahil sa sinabi niya at hinilot ang aking sintido. Kanina pa kami nagpapractice sumayaw dahil sabi niya, dadalhin niya raw ako mamayang gabi sa bar kung saan siya nagtatrabaho at ipapakilala sa amo niya. Tinuturuan niya ako dahil ayon sa kaniya, nagpapasample raw iyong Mamita niya sa pagsasayaw at hindi ako matatanggap hangga’t hindi ako sumasayaw
“So you’re telling me that you were there because you’re applying for a job? Sa lugar na iyon talaga?” Kinagat ko ang aking ibabang labi at nagbaba ng tingin. Malakas na bumuntong hininga si Dra. Vallero kaya’t hindi ko maiwasang kainin ng hiya. Dati ko siyang kaklase noong High School kaya’t medyo nakakapanliit na makita siyang maganda na ang buhay at may maayos na trabaho tapos ako… heto. “How about your son? Kumusta na siya? Ngayon na lamang ulit ako bumalik dito sa PIlipinas kaya’t pinagpaplanuhan ko pa na bisitahin kayo. Hindi ko naman inaasahan na sa ganoong klase ng lugar pa kita makikita,” dagdag na tanong niya. Mas lalong bumigat ang aking paghinga at hindi kaagad nakasagot. Si Doktora Vallero ang nagpaanak sa akin noon. Wala akong pambayad sa hospital at wala rin akong ibang kasama. Mabuti na lamang at saktong siya ang naka-duty kaya’t siya na ang nagpaanak sa akin kahit na hindi ko pa alam kung saan ako kukuha ng ipambabayad. Tinulungan niya rin ako sa pagbabayad ng bill
“Ha? Surrogate?” Hindi makapaniwalang tanong ko at itinuro ang aking sarili. “A-Ako?” Marahan siyang tumango at sinenyasan ako na lumapit sa kaniya. Naguguluhan man ay sumunod pa rin ako at tuluyan nang lumapit pa sa kaniya. “It’s a secret. Huh? Ang totoo kasi niyan, kaya pumunta ako roon sa bar ay dahil kilala ko si Mamita. Hihingi sana ako ng tulong sa kaniya sa paghahanap ng surrogate—“ “E ‘di ba sabi mo sa akin, may ano na naman kayo, may agency na? Bakit hindi ka nalang doon maghanap ng surrogate sa agency niyo? Malay mo, may HIV pa ‘yong makuha mo, mas lalo kang mapapahamak kapag ganoon,” pagputol ko sa sasabihin niya. Agad naman niya akong sinenyasan na babaan ko ang boses ko dahil nasa coffee shop pa rin kami at baka may makarinig sa pinag-uusapan namin. Mabilis naman akong tumango bilang pagsunod. “Sa agency kasi namin, dapat ang mga supposedly parents ang pupunta roon. Pero sa sitwasyon kasi ng pinsan ko, hindi sila puwedeng umalis ng bansa kasi mahahalata ng pamilya
“Anong kailangan kong magbayad? Aba, ineng. Maayos akong nagmamaneho at ‘yang kapatid mo ang bigla na lamang tumawid. Hindi ko na kasalanan pa na tatanga-tanga ‘yang kapatid mo—“ “Ituloy ho niya ‘yang sasabihin niyo at kayo na ang susunod na nakahiga rito sa tabi ng higaan ng kapatid ko,” seryosong banta ko sa lalaking aking kaharap. Malakas akong bumuntong bago tumingin kay Thirdy na kagagaling lamang sa pag-iyak. May benda ang ulo niya dahil sa pagkakabangga ngunit laking pasasalamat ko na hindi naman pala gaanong kalala ang natamo niya. “L-Lyana, kasi ano…” Ibinalik ko ang tingin ko kay Tiyang nang magsalita siya. “S-Si Thirdy naman kasi talaga ang may a-ano, may kasalanan. T-Tumawid kasi siya t-tapos...” “Oh? Narinig mo naman yata ang sinabi niyang matandang ‘yan,” matapobreng sambit ng lalaking nakabangga kay Thirdy kaya’t bahagya kong ipinikit ang aking mga mata upang ikalma ang aking sarili.Nang makakalma na ako ay saka ko siya tinaasan ng kilay. “Kayo ho ang nakabangga sa
“Ho? Hindi naman ho yata pwede ‘yan. Dalawang buwan palang naman akong hindi nagbabayad ng renta, bakit kailangan niyo akong palayasin kaagad? Sinabi ko naman ho na magbabayad ako, ‘di ba?” “Aba, aba. Ikaw na nga ‘tong may utang, ikaw pa ‘tong matapang at akala mo kung sino.” Muntik na akong mapasigaw nang batuhin ako ni Aling Lena, ang may-ari ng ‘apartment’ na tinutuluyan ko ng babasaging mug. Mabuti na lamang at nakaiwas ako dahil kung hindi, siguradong pati ako, mapupunta sa hospital kasama ni Thirdy. Malakas akong bumuntong hininga at taas noong nag-angat ng tingin sa kaniya. “Hindi ako aalis dito. Magbabayad naman ako---“ “Oh, e ‘di akin na.” Inilahad niya ang palad sa harap ko kaya’t ilang beses akong napakurap. “Akin na ang bayad nang hindi kita mapalayas dito. Aba, tao lang din ako na nangangailangan ng pera tulad mo, Lyana. Kung hindi ka naman magbabayad ng renta, mabuti pang umalis kana rito at nang mapakinabangan ko naman ang bahay na ‘yan.” “Magbabayad ho ako—“ “Akin
“Ang aga mo yata rito? Dito ka na ba natulog?” Napatigil ako sa pagtitiklop ng mga damit nang marinig ko ang boses ni Tiyang. Ni hindi ko na nga namalayan ang pagbukas ng pintuan at pagpasok niya dahil masiyado akong abala sa ginagawa ko. Nag-angat ako ng tingin sa kaniya at tumigil sa pagtitiklop ng damit. “Dito na ho ako natulog, Tiyang. Walang magbabantay kay Thirdy,” katwiran ko. Wala na akong balak pang sabihin sa kaniya na napalayas ako sa tinitirahan ko dahil siguradong mas lalo lang sasama ang loob niya. Dahil mabait siya, nakasisiguro rin akong mag-ooffer siyang tumira muna kami ni Thirdy sa bahay niya. Oo at maganda ang offer niyang iyon dahil wala na akong babayarang renta pero alam ko rin naman na pagmumulan lang iyon ng away ng pamilya niya. “Nakatulog ka na ba? Baka naman magdamag kang nagbantay, ha.” Sa halip na sagutin siya at tipid lamang akong ngumiti at itinabi ang mga damit na tinitiklop ko. “May pupuntahan po ako mamaya, Tiyang. Anong oras po ba kayo aalis dit
“Sa ibang bansa ako titira?” Marahang tumango si Doctora Vallero at may kung anong larawang ipinakita sa akin. Naka-print na iyon sa papel kaya’t mataman ko iyong tiningnan. Picture iyon ng bahay… na hindi ko naman alam kung para kanino at kung anong dahilan at ipinakita niya iyon sa akin. “A-Ano ‘to?” “Bahay mo. Diyan ka titira for the whole year. Bahala ka kung gusto mong isama ang kapatid mo o kung gusto mo siyang iwan dito. It’s up to you. Basta sagot ng pinsan ko ang lahat ng pangangailangan mo at ng pamilya mo… just bear his child and everything would be all right.” Napalunok ako dahil sa sinabi niya. Hindi ko alam kung gaano kayaman ang pinsan niya at pati ang tutuluyan kong bahay ay siya rin ang magssponsor. Nakakahiya man pero hindi na ako tumanggi pa lalo pa’t pinalayas nga ako sa tinutuluyan kong bahay. Saka isa pa, mayaman sila. Papayag nga ba naman sila na sa masikip, marumi, at magulong iskwater ko ipagbuntis ang magiging anak nila. Muli kong ibinalik ang tingin ko
“You know my Dad, Lyana? How come?”Gulat akong lumingon sa gawi ni Preston at hindi makapaniwalang tumingin sa kaniya. Umawang ang labi ko at muling ibinalik ang tingin sa gawi ng ama niya upang siguruhin na hindi lamang ako namamalikmata. Ilang beses akong kumurap habang nakatingin sa kaniya ngunit wala akong ibang nakita kung hindi ang paglalaro ng ngisi sa kaniyang mga labi.Nakangisi siya na para bang sinasabi na…“Magandang araw, Ma’am.”Mas lalong umawang ang labi ko at wala sa sariling hinampas si Preston sa kaniyang balikat. “Siya nga!” Malakas na sigaw ko at hindi ulit makapaniwalang tumingin sa kaniyang ama.“Dad, paano mo nakilala si Lyana? Why did you call her… Ma’am?” takang tanong din ni Preston sa ama ngunit nagkibit-balikat lamang ito. “Let’s just talk about that later, son. Why don’t you introduce that lady to us first?” Hindi tulad kanina nang una niya akong binati at tinawag na Ma’am ay iba na
“What…”Marahas akong lumingon sa gawi ni Preston at pinanlakihan siya ng mga mata. Agad naman siyang umiling at iwinasiwas ang mga kamay na parang dinedepensahan ang sarili. “No. I didn’t tell them to come here. Hindi ko nga alam na pupunta pala sila rito…”Pinanliitan ko siya ng mga mata kaya’t muli siyang umiling. “Trust me, babe. Wala akong alam… promise. I swear,” dagdag niya pa.Gusto ko pa sana siyang suwayin dahil tinawag na naman niya akong ‘babe’ kahit na hindi ko pa rin siya tuluyang pinapatawad pero hindi ko na lamang pinansin ang pagtawag niya sa akin ng ganoon dahil abala ako sa pag-iisip ng mga maaaring mangyari kapag nalaman ng mga magulang niya ang tungkol sa akin… o baka naman alam na nila kaya sila pumunta rito?Nanlaki ang mga mata ko at wala sa sariling sinapo ang aking bibig dahil sa kaba. Ano na lamang ang iisipin nila sa akin? Sigurado akong magagalit sila sa akin tulad ni Preston kaya…Wala sa sarili akong napahaw
“I already told you to just stay at your room, right?” Inagaw sa akin ni Preston ang hawak kong walis at nakataas ang kilay na tumingin sa akin. “Bakit ba ayaw mong makinig?”Umirap ako nang marinig ang sinabi niya at ipinagkrus ang aking dalawang braso. Hindi ako nagdalawang isip na makipagsukatan ng tingin sa kaniya. “Huwag mo akong utusan, hindi kita boss,” ganti ko. “Of course, I am not your boss. I already fired you, remember?”Mas lalo ko pa siyang sinamaan ng tingin kaya’t sa huli ay wala siyang nagawa kung hindi ang malakas na bumuntong hininga at mapailing. Inismiran ko muna siya bago inagaw ang kinuha niya sa aking walis tambo. “You don’t have to clean Chantal’s room, Lyana. Malinis naman. You should just go to your room and rest—““Paanong rest eh hindi nga ako pagod?” Inis na tanong ko pabalik at tinaasan siyang muli ng kilay. “At saka buntis lang ako, may paa at kamay pa rin ako kaya hayaan mo akong kumilos.”
“Sinong buntis? Ako?” Itinuro ko ang sarili ko at mabilis na umiling. “H-Hindi, ah! B-Baka iba! Baka ‘yong iba mong… g-girlfriend! Oo, baka ‘yong iba mong—““I don’t have any other girlfriend, Lyana.” Malakas siyang bumuntong hininga at walang emosyon akong tiningnan. “And don’t even bother lying to me. I already know the truth.”“Hindi nga sabi ako buntis. Sino bang nagsabi sa ‘yo, ha? Sinabi ba ni Dalia?” “Pati ba naman ‘yang panibago nating anak, gusto mo pa ring itago at ipagkait sa akin?”Natigilan ako nang marinig ang sinabi niya kaya’t wala sa sarili akong nagbaba ng tingin. Sinabi na sa akin noon pa man ni Dalia na ganito ang magiging reaksiyon ni Preston kapag nalaman niya ang balak kong pagtatago sa anak namin mula sa kaniya pero hindi ko pa rin siya pinakinggan. Nagpkawala ako ng malakas na buntong hininga at nangingilid na nag-angat muli ng tingin sa kaniya. “Bakit ba parang concern na concern ko kung sakali m
“Wala ka na ba talagang kahit kaunting tiwala na natitira para sa akin, ha?”Hindi makapaniwalang tanong ko at lumingon sa kaniya. Malakas siyang bumuntong hininga. “It’s not about trust, Lyana. That guy clearly told me to send his greetings to your son. Sino pa bang ibang anak mo maliban kina Jarvis at Chantal, ha?” Mariing tanong niya.Kinagat ko ang aking ibabang labi at nag-iwas ng tingin. Gusto kong sabihin sa kaniya na ibang anak ang tinutukoy ni Gab at hindi si Jarvis ngunit alam kong kapag sinabi ko ang totoo, baka mas lalo niya lang akong kamuhian—namatay sa pangangalaga ko ang sarili kong anak. Sino ba namang hindi magagalit sa akin? Sinong hindi ako sisihin?“Problema na naming dalawa ‘yon ni Gab at hindi ka na kasali. Ang concern mo lang dito ay ang mga bata kaya huwag ka nang makisali pa sa problema ko,” malamig na sambit ko habang hindi nakatingin sa kaniya.“I am asking if Jarvis is my son—““Oo nga sabi!” Hindi ko na
“A-Anong ginagawa mo rito?”Mas lalo siyang napangisi nang marinig ang tanong ko kaya’t mas lalo lamang akong sinalakay ng kaba. Ilang taon ko na rin siyang hindi nakikita dahil nakulong siya noon at nang makalaya naman siya ay hindi na nagtagpo ang landas namin kaya’t akala ko ay hindi na kami muling magkikita pa.Kung alam ko lang sana na magtatagpo pa ang landas naming dalawa, sana naihanda ko ang sarili ko dahil sa pagkakataong ito, para akong binabangungot habang tinitingnan niya ako. “I just got here with my girlfriend. Hindi ko naman alam na dito pa pala kita makikita and oh…” Dumako ang mga mata niya sa mga pagkaing nakahain sa lamesa kaya’t muli akong napalunok dahil sa kaba. “Mukhang nakahanap ka na naman ng mayamang lalaking peperahan, ha? Who is he? Ipakilala mo naman ako.”Kinagat ko ang aking ibabang labi at hindi nakasagot sa tanong niya. Luminga-linga siya sa paligid at nang makumpirmang kakaunti ang tao ay saka siya umupo sa upuang inuupuan ni Dalia kanina. Nahigit k
“Ano? Ayos ka lang ba? Kanina ka pa sa banyo kaya papasukin na sana kita.”Pinunasan ko ang labi ko gamit ang aking palad at nag-angat ng tingin kay Dalia—at oo, Dalia ang totoong pangalan ni Doctora Vallero. Habang narito ako sa bahay niya, nagrequest siya sa akin na pangalan niya na ang itawag ko sa kaniya dahil hindi na siya kumportable na Doctora Vallero ang itawag ko sa kaniya.Marahan akong tumango. “Nagsuka lang. Ayos na naman ako,” kaswal na sagot ko at nagtungo na sa drawer ko para kumuha ng pamalit na damit.Ipinadala ni Preston ang mga gamit ko rito kinabukasan noong nag-away kami kaya’t alam kong desidido na talaga siyang huwag akong pabalikin sa bahay niya. Hindi ko mapigilang bumuntong hininga nang maalala iyon. Wala namang mangyayari kung iiyakan ko lang siya.“Lyana, ano kaya kung… ano uhmm.. tawagan na natin si Kuya Preston? Para alam mo ‘yon, masamahan ka niya.”Humarap ako kay Dalia at pinanliitan siya ng mata. “Bakit? Ayaw mo na ba akong kasama?” “Hindi naman sa g
“Jarvis! Chantal!” Muntik na akong mahulog sa kama nang biglaan akong bumangon dahil sa bangungot. Pilit akong naghabol ng hininga habang sapo ang aking dibdib upang ikalma ang aking sarili. Nang makakalma ay saka ko naisipang ilibot ang paningin ko sa paligid.Hindi pamilyar. Hindi ito isa sa kuwarto ng bahay ni Preston o ang kuwarto sa bahay ni Tiyang… nasaan ako? Anong nangyari? Bakit ako narito?Akmang aalis na sana ako sa kama nang bumukas ang pinto at iniluwa si Doctora Vallero. Naka-suot na siya ng pajama at animo’y titingnan lamang kung tulog pa rin ako nang pumunta siya rito. Wala sa sarili akong napalunok nang magtama ang aming mga mata.“N-Nasaan ako?” Kinakabahang tanong ko sa kaniya.Malakas siyang bumuntong hininga. “Nasa bahay ko. Hindi ko kasi alam ang bahay niyo dahil sabi sa akin ni Manang Lerma ay wala na raw kayong ibang matutuluyan ni Jarvis. Hindi ko rin naman alam kung nasaan ang bahay ng Tita mo kaya dito kita dinala.”Kinagat ko ang aking ibabang labi at nag
“P-Preston, hayaan mo akong magpaliwanag—““Huling-huli ka na, Lyana,” malamig na sambit niya kaya’t wala sa sarili akong napalunok dahil sa kaba nang marinig ang boses niya. Parang hindi siya si Preston sa lamig ng pagkakasabi niya sa akin ng katagang iyon. Kinagat ko ang aking ibabang labi at lumapit sa kaniya. “P-Preston, k-kung ano man ang iniisip mo, magpapaliwanag ako, huh? P-Please, pakinggan mo lang ako. Please, huh, Preston?” Sinubukan kong hawakan ang kamay niya ngunit hindi ko pa man iyon tuluyang nahahawakan ay iwinaksi na niya ang kamay ko palayo. Sa sobrang lakas ng pagkakatabig niya sa kamay ko ay muntik na akong matumba kaya’t wala sa sarili akong napasigaw. “Don’t you ever touch me again, woman.”Agad akong humarap sa kaniya at umiling. “Preston naman. H-Hindi mo man lang ba ako papakinggan? K-Kaya nga ako nagpunta rito sa opisina mo para magpaliwanag—“:“No,” mabilis na pagtutol niya sa dapat ay sasabihin ko. Nag-angat ako ng tingin sa kaniya ngunit ang malamig na