Chapter 1

SAM

Abala ako sa pagkaliskis ng isdang tilapya sa palengke nang matanaw ko si Tiya Esme.

Ang tiyahin kong kapatid sa Ina ni Mama. Nagta-trabaho kasi siya bilang isang chef sa mga

Villegas, at siya din ang personal na bumibili ng mga niluluto niya sa pamilyang

pinagsisilbihan niya. Hindi na rin niya nagawang mag-asawa dahil pagka-graduate pa lang

niya ng culinary ay doon na siya nakahanap ng trabaho at tumira. Maliit lang ang

puwestong meron ako dito dahil maliit lang din naman ang kinikita ko sa pagbebenta ng

mga tilapya dito. Pero, nakatulong naman ang iilan kong suki sa palengke upang maubos

ang mga paninda ko.

Kaagad na lumapit si Tiya Esme sa akin, kaya binilisan ko muna ang paglilinis ng isda para

makausap siyang muli.

“Tiya, nakausap niyo na po ba ang amo niyo?” Tanong ko sa kanya habang sinusuklian ko

ang customer na bumili sa akin ng tilapya.

“Ay naku, Sam. Nakalimutan ko ulit! Umalis kasi si Sir Bernard, pumunta sa Singapore at

isang linggo siya doon. Pero mamayang gabi daw ang uwi, sabi ni Ma’am Matilda.” Wika

niya na ikinalungkot ko. Humiling kasi ako sa kanya na kung pwedeng kausapin niya ang

amo niyang binata kung pwede akong pumasok bilang sekretarya nila. Nakatapos ako ng

apat na taon sa kolehiyo dahil na rin sa sariling sikap. Ngunit, nahirapan akong mag-apply

ng trabaho dahil sa hindi ko alam kung saan ako mag-aapply kaya itinuloy ko na lamang

ang negosyo nila Inay matapos nilang umuwi sa probinsya.

“Tiya, kahit hindi office work basta sa Villegas company ako magta-trabaho. Ilakad niyo

naman po ako ulit, please?” Paki-usap ko sa kaniya. Nakita ko kasi sa internet na isa ang

Villegas company sa nangungunang Drop Shipping Business, hindi lang sa Pilipinas kundi

pati rin sa iba’t-ibang bansa. Marami din silang ka-tier na iba’t-ibang malalaking kompanya.

Kaya sigurado akong malaki ang pasahod sa mga empleyado nila. Sa panahon kasi

ngayon, mas nagiging in-demand ang business online. Kaya malaki ang kinikita ng mga

kompanyang may kinalaman sa online marketing.

“Okay, Sam. Pabili muna ako ng tilapya mo, mga dalawang kilo. Dahil nagustuhan ni Sir

Bernard ‘yung huli kong niluto sa kanyang pinaputok na tilapya. Para masabi ko na rin sa

kanya ‘yung a-applyan mo, okay ba ‘yun?” Nakangiting wika niya sa akin. Napayakap ako

sa tiyahin ko dahil sa tuwa ko sa kanya. Mabuti na lamang at doon siya nag ta-trabaho.

Malaking advantange 'yun sa akin. Pero syempre gagalingan ko pa rin dapat pagdating sa

interview. Hindi naman ako umaasang matatanggap agad dahil lang sa may backer ako.

Gusto ko pa rin na makuha ang posisyon ko dahil sa sikap ko.

“Salamat po, Tiya! At dahil diyan, ipipili ko kayo ng mas malalaking tilapya, para mas

masarapan ‘yung amo niyo.” Nakangising wika ko sa kaniya. Kaagad ko siyang ipinili ng

buhay na tilapya at nilinisan ko agad ‘yun bago ibinigay sa kaniya. Masayang nag-paalam si

Tiya sa akin. Sinuwerte ata ako ngayong araw dahil hindi pa nagtatanghali ay naubos na

agad ang bente kilos kong paninda.

Kaagad kong binilang ang napag-bentahan ko at inilista iyon sa maliit na papel. Nilinisan ko

ang pwesto ko at nag-pasyang umuwi na sa maliit na bahay na tinutuloyan ko.

Pagdating ko sa apartment ay naligo muna ako sa banyo. Dahil kumapit na sa’kin ang

amoy ng isda. Mag-isa lang akong naninirahan dito, at hindi libre ang pag-tira ko dahil sa

nangungupahan lang ako. Kasama kasing nasunog ang bahay namin sa Tanauan

Batangas kaya ibenenta ni Inay at Itay ang lupa namin kaya umuwi na lamang sila sa Leyte.

Naiwan akong mag-isa dito upang makahanap ng magandang trabaho.

Pagkatapos kong maligo ay kumuha muna ako ng kaunti sa pinag-bentahan ko ng isda

para bumili ng makakain ko ngayong tanghalian. Nakaramdam na kasi ako ng gutom dahil

kape lang at magic flakes ang agahan ko.

Kaagad akong nagtungo sa tinadahan ni Aling Step, para bumili ng lutong ulam at isang

cup ng kanin. Kailangan ko kasing magtipid dahil magpapadala ako kila Inay at Itay tuwing

katapusan. Kaya’t sinanay ko na ang aking sarili na magtipid at gumastos lang ng ayon sa

aking pangangailangan. Importante ang magkaroon ng savings kahit maliit ang kinikita dahil

sa oras na emergency wala kang madudukot.

“Aling Step, pabili po akong ulam." Nakangiting wika ko, habang binubuksan ang mga

nakatakip na ulam sa harapan ko. May adobong manok at baboy, may sinigang, putok

batok, pritong isda at ginisang ampalaya silang tinitinda.

“Anong sa’yo, Sam?” Tanong niya sa’kin.

“Pahingi na lamang po ako ng isang maliit na galunggong at kalahating gulay.” Sagot ko sa

kanya. Ang mahal na kasi ng ulam ngayon, kung dati nakakabili ng bente singko kada order

ngayon tumataginting na kwarenta’y-singko na ang kada order.

“Naku, Sam. Wala ng kalahating gulay ngayon. Mahal na kasi ang bili namin sa palengke

dahil sa sunod-sunod na pag-ulan.” Sabi ni Aling Step.

“Ay, gano’n ba? May sabaw po ba kayo? Kahit ‘yun nalang po saka isang kanin.”

Pinagbigyan naman ako ni Aling Step na humingi ng sabaw ng sinigang. Okay na rin ‘yun

sa’kin dahil nasanay na ako. Paminsan-minsan nga kape lang ang inuulam ko para lang

hindi magalaw ang ipon ko.

Pagkatapos kong i-abot ang thirty-five pesos para sa pritong galunggong at isang kanin ay

pumunta naman ako sa katapat na bakery upang bumili ng monay para mamayang

hapunan ko. Mamaya tuturuan ko ng module ang anak ng landlady namin. Isang daan din

kada araw ang bayad nila sa’kin dahil pareho silang may trabaho. Kaya kapag natatapos

akong magtinda, saka pa lamang ako pumupunta sa kanila.

Pag-uwi ko ng apartment ay inihanda ko na ang tanghalian ko.

Ilang minuto lang ay tapos na rin akong kumain. Ganito lang ang routine ko araw-araw.

Gigising ng alas-tres ng madaling araw para mamili ng tilapya sa Talisay, pagkatapos ay

ibebenta sa palengke. Kapag naubos na ay magliligpit tiyaka uuwi upang kumain at mag tu-

tutor. Kaya kung bibigyan man ako ng pagkakataon na makapasok sa Villegas Company ay

pagbubutihan ko talaga para maging regular nila akong empleyado. Kailangan kong maging

positibo kahit hindi pa ito nangyayari, dahil may pangarap pa ako para sa aking pamilya at

para sa anak kong si Calix.

Pagod na inilapat ko ang aking likod nang sa wakas ay nakauwi na ako mula sa bahay nila

Aling Martha. Sanay na rin ako sa sakit ng likod, kaya itinutulog ko nalang ito kapag

nakaka-pagpahinga na ako. Mahirap din kasi ang module ng grade school, kaya minsan

sumasakit ang ulo ko.

Maya-maya pa ay nagtimpla na ako ng gatas at ginawa kong pantulak sa monay na binili ko

kanina. Pagkatapos ng ilang sandali ay inilatag ko na ang manipis kong kutson sa sahig.

Matutulog na sana ako nang biglang tumunog ang luma kong cellphone. Nang makita ko

kung sino ang tumatawag ay kinakabahan akong sagutin ang tawag niya.

“Hello, Tiya?”

“Sam! Naka-usap ko na si Sir Bernard.”

Bigla tuloy akong kinabahan.

“Talaga po? Ano po ang sabi?” Kinakabahan kong tanong sa kaniya.

“Pumunta ka daw sa Villegas Company bukas for interview.” Masayang ulat niya sa’kin.

Kulang na lang magtatalon ako sa kutson dala na rin ng excitement. Kahit interview pa

lamang ‘yun ay excited na akong makapasok sa kompanya na ‘yun. Kailangan ko lang

naman pumasa di’ba?

“Salamat po ng marami, Tiya!”

“Galingan mo, ha? Sige na marami pa akong gagawin.” Pagpapaalam niya sa’kin. Hindi na

ako nakapag-paalam dahil binaba na niya agad ang tawag. Siguro isiningit lang niya ako sa

mga gawain niya.

Nakahiga na ako, pero hindi pa rin ma-ampat ang aking ngiti. Ilang buwan ko din kinulit si

Tiya Esme at ngayon lang ako nagkaroon ng pagkakataon.

Salamat, Sir Bernard!

Kagabi pa lamang ay nakahanda na ang mga gagamitin ko para sa interview ko ngayong

araw. Maaga din akong gumising para hindi ako mahirapan sa oras dahil ayokong ma-late.

Kahit interview pa lang ‘yun ay kailangan kong maging positibo. Kailangan din maging

maayos ang itsura ko dahil gusto ko sa first impression pa lamang ay makuha ko na ang

atensyon ng mag i-interview sa akin.

At dahil sa Makati pa ang kompanyang pupuntahan ko, kailangan kong sumakay ng bus at

LRT. Isa din yun sa dahilan kung bakit kailangan kong agahan.

Kaya siguro minsan lang umuuwi si Sir Bernard sa Laguna dahil na rin sa layo ng Villegas

Corporation sa mansyon nila kung saan nakatira ang kaniyang mga magulang. Sabagay,

kaya nga maraming manufacturing company na itinatayo dito sa Laguna dahil maraming

lupa dito ang hindi pa na de-develop, unlike sa Maynila na masyado ng crowded at over

populated.

Bukod doon magka-iba din ang rate ng trabahador dito kumpara sa Maynila, kaya siguro

mas gusto ng mga negosyante na mag-invest sa probinsya kaysa sa Capital.

Kakatapos ko lang magbihis ng office attire na slacks at plain blouse na pinatungan ko ng

kulay itim na long sleeve coat.

One hair bun naman para sa buhok ko at nilagyan ko pa ng hair pin para hindi lumaglag sa

mukha ko ang kakaunti kong bangs. Mahaba kasi ang magiging byahe ko, baka pag hindi

ako nagtali ng buhok ay baka mas mahirapan akong ayusin ang buhok ko mamaya.

Naglagay din ako ng isang pares na kulay puting pearl na hikaw. Binili ko lamang ito sa

bangketa pero bumagay naman sa suot ko. Hindi naman ito halata na sampung piso. Hindi

rin kasi ako mahilig sa alahas kaya hindi ako bumibili ng mga ito. Yung ibibili ko para sa

aking sarili ay ipinapadala ko na lamang kila Inay sa Visayas para pandagdag sa

panggastos nila. Gusto din kasi ni Itay na magkaroon ng sariling bangka, para hindi na sila

umuupa ng ibang bangka sa pangingisda. ‘Yun din ang dahilan kung bakit ako nagtitipid, at

kung bakit gusto kong maka-ipon ng pera. Kaya rin gusto kong makahanap ng mas

magandang trabaho para naman maibigay ko ang lahat ng pangangailangan nila. Lumalaki

na rin si Calix at kailangan na niyang mag-aral sa susunod na taon.

Nagpapasalamat pa rin ako sa mga magulang ko, dahil kahit nagkamali ako sa kanila ay

hindi nila ako tinakwil. Kahit nabuntis ako ng hayop na lalaking ‘yun at hindi ako

pinanagutan ay tinanggap pa rin nila ako. Nag-iisa daw nila akong anak at wala na rin daw

silang magagawa dahil sa nangyari na ang nangyari. Tinanggap pa rin nila ako ng buong-

buo.

Nasa ikaapat na taon pa lamang ako sa high-school, no’ng mabuntis ako ni Troy. Ilang

buwan pa lang ang relasyon namin, at inakala ko rin noon na lahat ng ginagawa ko ay

tama.

Akala ko, kaya ko ng mag-desisyon para sa aking sarili. Akala ko, hindi ko na kailangan na

sabihin kila Inay at Itay ang lahat ng bagay na gagawin ko… Dahil malaki na ako pero

nangyari ang hindi inaasahan.

Isinama ako ni Troy sa bahay ng kaibigan niya dahil birthday daw nito. Hindi ko sila kilala

pero dahil may tiwala ako sa kaniya ay sumama ako. Akala ko kainan lang ang magaganap,

ngunit nagkamali ako dahil pagdating namin doon ay bukod sa kainan ay may inuman din.

Dahil sa pamimilit ng mga kasama nilang babae ay napainom na rin ako. At dahil hindi ako

sanay na uminom ay nalasing ako at hindi ko na kaya pang dalhin ang sarili ko pauwi, kaya

pinagpahinga nila ako sa kwarto. Nagising na lamang ako kinabukasan na wala ng saplot

sa katawan at katabi ko si Troy.

Nagalit ako sa ginawa niya sa’kin kaya nakipag-hiwalay ako sa kanya. Ngunit, nag-bunga

ang pagkamaling ‘yun. Sinubukan ko siyang kausapin at sabihin ang kalagayan ko, pero

tinanggihan niya ako. Ayaw niyang angkinin ang dinadala ko dahil matagal na raw kaming

hiwalay.

Walang kasing sakit para sa’kin ang ginawa niya. Akala ko noon ay pinaparusahan na ako

ng diyos dahil hindi ako naging mabuting anak, pero dahil sa pagmamahal ng mga

magulang ko sa akin ay naibangon ko ang aking sarili.

Kahit malaki na ang tiyan ko ay pinilit kong maka-graduate ng high school. Tinanggap ko

lahat ng masasakit na salitang ipinukol nila sa akin. Ipinag-patuloy ko ang aking buhay sa

kabila ng mapanghusgang mga tao sa paligid ko.

Subalit nang ipanganak ko na si Calix ay kakaibang saya ang naramdaman ko.

Pakiramdam ko ay dinugtongan niyang muli ang buhay ko. Pakiramdam ko ay nagkaroon

rin ako ng panibagong rason para magpatuloy sa buhay. Nangako ako sa sarili ko na mas

pagbubutihan ko pa ang pag-aaral, para masuklian ang paghi-hirap nila Inay at Itay at pati

na rin sa kinabukasan ng anak ko.

Hindi na baleng wala siyang kikilalanin na ama. Patutunayan ko sa anak ko na kahit wala

siyang tatay ay kaya ko siyang palakihin sa sarili kong pagsisikap. Hindi naman ako nabigo

sa mga magulang ko dahil mahal na mahal nila si Calix.

Kaya talagang napaka-suwerte ko sapagkat hindi lang dahil sa anak kong bigay ng diyos sa

akin, kundi dahil meron akong mapagmahal at maunawain na magulang. Nararapat lang na

ibalik ko sa kanila ang mga sakripisyo na nilaan nila para sa akin. Kaya naman, pagsi-

sikapan kong matatangap ako sa kompanya na pangarap kong mapasukan.

Alas singko pa lamang ng umaga ay umalis na ako sa apartment na tinitirhan ko. Nagbaon

na lamang ako ng pandesal na may palaman na peanut butter saka isang bote ng tubig

para sa bus ko na lamang kakainin mamaya. Doon na rin ako maglalagay ng manipis na

make-up dahil baka kulangin ako sa oras.

Rush hour ngayon at lunes pa kaya baka abutan ako ng mahabang pila sa LRT. Sana ay

hindi masyadong ma-trapik dapat daw kasi bago mag alas-nuebe ay nando’n na ako sa

kompaniya. Yun ang bilin ni Tiya Esme.

Mabuti na rin at mabilis akong nakasakay ng bus. Kaagad akong kumain ng pandesal para

malamanan ang sikmura ko. Hindi kasi ako sanay sa byahe kaya baka maghilab ang tiyan

ko.

Pagkatapos kong kumain ay kinuha ko na ang salamin ko para makapag-retouch na rin.

Nag toothbrush naman ako kanina kaya kaunting silip na lang sa ngipin baka may sumingit

nakakahiya naman sa mag-iinterview sa akin.

Maliwanag na nang makarating ang bus sa Magallanes. Hudyat na rin ‘yun na malapit na

akong bumaba. Para sumakay ulit ng jeep patungo sa Makati.

Inayos ko na ang itim kong bag. Nabili ko lamang ito sa ukay-ukay pati na rin ang damit at

itim kong sapatos na may tatlong inch ata ang taas ng takong. Nandito lahat sa bag ko ang

dala kong papeles na kakailanganin ko sa pag-aaply.

Tumigil ang bus namin dahil sa trapik papuntang babaan. Kaya nahagip ng mata ko si

Bernard Villegas na nakalagay sa isang malaking billboard.

Hindi ko namalayan na nakangiti na pala ako habang pinag-mamasdan ang gwapo niyang

mukha. Dati sa mga magazine ko lamang siya nakikita. Paminsan-minsan naman sa mga

business interview niya sa TV, na naka-upload sa mga social media sites. Sino ba naman

ang hindi hahanga sa kanya. Bukod sa saksakan ng gwapo ay saksakan pa ng yaman.

Siguro kaya gusto ko din na magtrabaho sa kompanya niya ay dahil na rin sa kaniya. Pero

palagi siyang nasasangkot sa mga mayayamang babae, lalo na ng mga modelo. Balita ko

babaero daw ito. At gano’n din ang mga kaibigan nito na mayayaman din.

Tsk! Bakit ba kasi lahat ng gwapo ay babaero? Naiiling na pinagmasdan ko ang gwapo

niyang mukha.

Sabagay, sino ba din kasi ang hindi hahabol sa kaniya sa itsura pa lamang niya ay

siguradong malalaglag na ang panty mo. Kaya sinigurado ko talaga na mahigpit ang garter

ng panty ko!

Pero sa totoo lang, hindi talaga ako nakatulog kagabi dahil sa kakaisip ko sa mangyayari

ngayong araw. Bahala na nga!

I will do my best!